Vísir - 08.09.1937, Blaðsíða 2

VlSIR
VÍSIR
DAGBLAÐ
Útgefandi:
BLAÐAÚTGÁFAN
VÍSIR H.F.
Ritstj.: Páll Steingrímsson.
Skrifstofa) ^usturstræti 12.
og afgr. j
Sí m a r:
Afgreiðsla 8400
Ritstjórn 4578
Auglýsingastjóri 2834
Prentsmiðjan 4578
Verð 2 kr. á mánuði.
Lausasala 10 aurar.
Félagsprentsmiðjan.
Rafmagns-
verðið.
Alþýðublaðið liefir nú birt
hverja tröllasöguna á fætur ann-
ari af berserksgangi þeim er
Guðmundur R. Oddsson, vara-
fulltrúi Alþýðuflokksins í bæj-
arráði Reykjavikur, hafi geng-
ið, á siðustu fundum bæjarráðs-
ins, til þess að fá framgengt
lækkun rafmagnsverðsins i
bænum. Minna þessar sögur
blaðsins allmjög á hinar al-
kunnu frásagnir af hreystiverk-
um spænska riddarans, sem
frækilegast barðist við vind-
mylnumar forðum, og altaf bar
sigur úr býtum í þeim hólm-
göngum, af því að „við ekkert
var að stríða“ annað en imynd-
anir hans. Og þó að Guðmund-
ur sé um sumt ólíkur hinum
fræga riddara, bæði að andlegu
atgerfi, og eftir myndum af
þeim báðum að dæma, ekki síð-
ur að líkamlegu útliti, þá má
vel vera, að Alþýðublaðinu tak-
ist það með þessum frægðar-
sögum um Guðmund að gera
hann eins minnisstæðan lesend-
um sínum og engu óskoplegri
en skáldinu tókst að gera ridd-
arann. En baráttu sína í bæjar-
ráðinu, fyrir lækkun rafmagns-
verðsins, á Guðmundur ein-
göngu að heyja við þá ímyndun
sína, og þó í rauninni öllu lield-
ur þann tilbúning Alþýðubl., að
meiri hluti bæjarráðsfulltrú-
anna sé þvi andvígur að raf-
magnsverðið verði ákveðið svo
lágt sem frekast er fært.
Alþýðublaðið hefir haldið því
fram, að Sjálfstæðisflokkurinn
í bæjarstjórninni legði alt kapp
á það, að rafmagnsverðið verði
sem hæst, í því skyni að gróði
verði sem mestur á rekatri
Sogsvirkj unarínnar. Hinsvegar
liefir blaðið það eftir rafmagns-
stjóra, áðal ráðunaut bæjarráðs
og bæjarstjórnar í þessum mál-
um, að það varði engan veginn
mestu fyrir afkomu fyrirtækis-
ins, að verðið á rafmagninu
verði sem hæst, heldur að notk-
unin verði sem mest. En til þess
að gróðinn verði eins mikill og
hann getur mestur orðið á
rekstrinum, verður þá hka að
örfa til notkunar á rafmagninu
eins og frekast erfært. Og niundi
sjálfstæðismönnum í bæjar-
stjórninni ekki síður trúandi til
þess en socialistum, að finna
þau ráð til þess, sem best mundu
hlíta, og haga rafmagnsverðinu
samkvæmt því. Hinsvegar er
líka augljóst, að það mundi
hefna sin á rafmagnsnotöndum,
ef verðið yrði ákveðið svo lágt,
að reksturinn gæti ekki borið
sig, þvi að þá yrði að liækka
það síðar. En ef til vill hefðu
menn þá i því trausti að hið of
Iága rafmagnsverð gæti haldist
til frambúðar, lagt i meiri
kostnað, til að afla sér dýrra
tækja, en þeir hefðu gert, ef
rafmagnsverðið liefði i ujjpiiafi
verið ákveðið eins hátt og nauð-
sjrn krafði.
Ef meiri liluti bæjarráðs og
bæjarstjórnar hefði það eitt fyr-
ir augum, að tryggja sem mesta
sölu á rafmagni lil frambúðar
og þá um leið sem mestan gróða
á rekstrinum, þá má vel vera að
það gæti einmitt gefist nokkuð
vel, að ákveða rafmagnsverðið
i byrjun svo lágt, að menn bein-
línis létu glepjast til þcss að
afla sér tækjanna til að nota
það. Þó að tap yrði þá á rekstr-
inum í fyrstu, mætti vinna það
upp með þvi að hækka verðið
síðar. En sennilegt er, að raf-
magnsnotkunin yrði eigi að síð-
ur meiri en hún hefði orðið ef
verðið hefði verið ákveðið eins
hátt og það hefði þurft að vera
í uppliafi. Og ef til vill mundu
sócíalistar fara þannig að, ef
þeir mættu ráða, að eins til þess
að afla sér stundarhylli fjöld-
ans — fram yfir bæjarstjómar-
kosningarnar. Það gerði þá
minna til, þó að svikin kæmist
upp síðar. Því eru sócialistar
orðnir svo vanir.
ERLEND VlÐSJA:
Rússneskir
útlagar.
Þegar stjórnarbyltingin var háð
í Rússlandi tókst mörgum and-
stæSingum bolsvíkinga aö flýja
land. Og eftir aS rauSliöar kom-
ust til valda var, sem kunnugt er,
haldiS uppi ofsóknum gegn öllum,
sem ekki voru „rauSir“. Öll mót-
spyrna var miskunnarlaust barin
niSur og fólk tekið af Iífi í þús-
unda tali. Enn eru „nýlendur“
rússneskra útlaga víSa um lönd
— fólkiS, sem flýSi blóSstjórn
bolsvíkinga hópaSi sig á ýmsum
stöSurn, til dæmis í Frakklandi
(Paris), í sumum borgum Man-
sjúríu og Kína o. s. frv. Flótta-
menn þessir munu flestir fyrir
löngu, segir Robert H. Berkov,
einn af fréttariturum United Press
i Austur-Asíu, hafa gefiS upp alla
von um þaS, aS þeir mundu lifa
þaS, aS sjá veldi kommúnista
hnekt. Sumir þeirra hafa sest aS
fyrir fult og alt í Mansjúríu og
Kína, fáeinir hafa fengiS leyfi til
þess aS gerast rússneskir borgarar
á ný og flutt heim til Rússlands,
en enn einn flokkurinn, og er hann
einnig fámennur, hefir aldrei gef-
iS upp von um þaS, aS keisara-
dæmi yrSi endurreist í Rússlandi.
MeSal þeirra eru margir, sem voru
yfirforingjar í keisarahernum
rússneska. BlóSstjórn Stalíns aS
undanförnu hefir vakiS vonir
þeirra um, aS unt verSi aS hnekkja
veldi hans og kommúnista. Iiafa
þeir byrjaS sameiningarbaráttu
meSal allra rússneskra flóttamanna
í því skyni, aS stofna til nýrrar
baráttu gegn Stalin og rauSliSum
hans. Kínverjum er illa viS þessa
starfsemi rússneskra flóttamanna
cg ætla aS Japanir standi á bak
viS. Hefir Nankingstjómin aukiS
eftirlit meS rússneskum flótta-
mönnum í Kína.
Gengið í dag:
Sterling ............. kr. 22.15
Dollar ............... —■ 447)4
xoo ríkismörk .......... — J7947
— franskir frankar —■ 16.81
— belgur ............ — 75.50
— svissn. frankar .. — 102.94
— finsk mörk .... — 9.95
— gyllini .......... — 247.w
— tékkósl. krónur .. — 15.93
— sænskar krónur . — 114.36
— norskar krónur .. — 111.44
— danskar krónur .. — 100.00
Bretar og Japanir bérjast
í alþióðah verfi Shanghai.
EINKASKEYTI TIL VÍSIS.
London í morgun.
Frá Shanghai er símaS í morgun, að lent hafi í
bardaga milli japanskra og breskra hersveita
í alþjóðahverfi borgarinnar. Ástæðan fyrir
þessu er enn ókunn.
Meðal breskra stjórnmálamanna er nú litið svo á að
ástandið i Kína verði alvarlegra með degi hver jum. Jap-
anir hafa ekki enn þá svarað orðsendingu Breta út af
árásinni á ræðismanninn.
Herskipafloti Japana safnast nú saman fyrir utan
Hongkong og er búist við tíðindum þaðan á hverri
stúndu, samkvæmt símskeyti frá Hongkong í morgun.
BRESKA STJÓRNIN Á SKYNDFUNDI.
Breska stjórnin kom saman í skyndi á fund í morg-
un út af ásiandi því sem skapast hefir um Miðjarðar-
hafs-málin. Er st jórnin m jög kvíðafull og bíður nú eftir
svari ítala á hverri stundu um það hvort þeir ætli að
taka þátt í ráðstefnunni.
I nótt barst fregn um það, að kafbátaárás hafi verið
gerð á tvö bresk skip i Miðjarðarhafi.
Rixssar fara til Nyon, -
ítalir ekki,
— nema Rússum sé meinuð þáttaka,
EINKASKEYTI TIL V'lSIS.
London, í morgun.
Fregn f rá Moskva í morg-
un hermir, að rússneska
ráðstjórnin hafi ákveðið að
taka þátt í ráðstefnunni í
Nyon um kafbátaárásirnar
á flutningaskip í Miðjarðar-
hafi. En Rússar setja ýms
skilyrði fyrir þátttöku
sinni. ítalir munu, að því er
ítalíufregnir herma, ekki
taka þátt í ráðstefnunni,
nema Rússum sé meinað að
senda þangað fulltrúa.
Rússar halda því enn fast
fram, að ítalir beri ábyrgð á
því, að ráðist sé á hvert flutn-
ingaskipið á fætur öðru í Mið-
jarðarhafi og þeim sökt. Slíkt
verði ekki þolað. Það verði ítal-
ir að gera sér ljóst og verði hart
iátið mæta hörðu.
Þá krefst rússneska ráðstjórn-
in þess, að Valenciastjórninni á
Spáni verði boðið að taka þátt í
ráðstefnunni.
Ennfremur óska Rússar skýr-
inga á því, hvers vegna Þjóð-
verjum hafi verið boðið á ráð-
stefnu um þessi mál, þar sem
ekki sé kunnugt um að neinum
þýskum skipum hafi verið sökt
á Miðjarðarhafi, en ráðstefnan
eigi eingöngu að f jalla um árás-
irnar.
MUSSOLINI SKRIFAR I
POPOLO D’ ITALIA.
Fregn frá Milano hermir, að
í grein, sem birtist í Popolo
d’Italia, einu höfuðmálgagni
Mussolini, sé lýst yfir því að ít-
alir taki ekki í mál að taka þátt
í ráðstefnunni um Miðjarðar-
hafsmálin nema Rússar komi
þar hvergi nærri.
Samkvægt áreiðanlegum
heimildum hefir Mússólíni
skrifað grein þessa — að minsta
kosti sagt fyrir um hvernig hún
skyldi skrifuð. Er því litið svo
á, að í greininni komi fram
skoðun og stefna ítölsku stjórn-
■arinnar.
Miklar æsingar eru bæði í
Rússlandi og Ítalíu. Bera þeir
hverjir aðra þungum sökum.
Framhald er á því í Rússlandi,
að fjölmennir fundir sé haldnir
og þess krafist, að stjórnin láti
málið til sín taka. — UP.
Um æsingaskrif ítala og Rússa
segir svoíFÚ-fregn í gærkveldi:
í Pravda segir, að sovét-
stjórnin hafi óyggjandi sannanir
fyrir því, að kafbátarnir sem
söktu rússnesku skipunum ný-
lega í Miðjarðarhafi, hafi verið
ítalskir, og bætir því við, að all-
ur heimurinn bendi iiú á Róm,
sem staðinn þaðan sem sjóræn-
ingjaflokkar fái nú skipanir
sínar.
ítölsk blöð eru jafn heiftug í
garð Rússa í dag. Eitt þeirra
segir meðal annars, að Rússar
séu reiðir vegna þess að þeim
liafi ekki tekist að breiða bál
tyrjaldarinnar unx gervalla Ev-
rópu. Rússar eigi sök á ófriðn-
um á Spáni og hafi ætlast til
þess, að hann yrði sá neisti er
kveikti hál um alla álfuna, en
þetta hafi ekki orðið vegna mót-
stöðu þeirra þjóða, sem brotið
liafi á hak aftur „hinn austur-
lenska barbarisma“, bolsévism-
ann. —
, Oslo, 8. sept.
Heimsblöðin eru á einu máli
um það, að horfurnar í álfunni
hafi mjög versnað, vegna deilu
þeirrar, sem upp er komin milli
Rússa og ítala, og óttast þau
mjög, að til alvarlegra tíðinda
dragi.
Orðsending sú, sem rússneska
stjórnin sendi ítölsku stjórninni
var mjög hvassyrt. I orðsend-
ingunni var því mótmælt, að
rússneskum skipum hafi verið
sökt hvað eftir annað að undan-
förnu á Miðjarðarhafi. Rússar
skella allri skuldinni á ítali og
krefjast uppreisnar og fullra
skaðabóta. — ítalska stjórnin
neitar ásökunum Rússa og neit-
ar að verða við kröfum þeim,
sem Rússar bera fram. (NRP —
FB.)
Belchite
fallin.
Stjórnai’herinn tók
3000 fanga. Borgin
er i rústum.
London. FÚ.
Það leikur nú ekki lengur
neinn vafi á því, að Belchite er
fallin í lxendur stjórnarhersins.
Borgin er sögð vera í rústum.
Stjórnarherinn hefir tekið 3000
fanga í Belchite. —
FRÁ SHANGHAI.
Efst á myndinni sjást bústaðir ræðismanna Bandarikjanna,
Rússa og Japana í Shanghai, niálægt Whangpoofljóli.
KAUPIR BANDARÍKJA-
iSTJÓRN FRIÐINN
OF DÝRU VERÐI?
í Bandaríkjunum er nú ekki
um annað rætt meira, en styrj-
öldina 1 Japan og afstöðu
Bandaríkjstjórnarinnar til
þeirra mála. Skiftast menn þar
mjög í tvo flokka. Vill annar
láta lýsa lilutleysislögin í gildi
nú þegar gagnvart báðum
slríðsáðilum, en aðrir vilja að
stjórnin geri ráðstafanir til þess
að vernda liagsmuni Bandaríkj-
anna í Kína og óttast ekkert
meira, en að stjórnin kaupi frið-
inn of dýru verði.
IfÍNVERJUM
VEITIR BETUR.
í viðureign Japana og Kín-
verja í gær liafði kínverski her-
inn betur. Vestan við Peiping
hörfaði japanski herinn fyrir
þeim kínverska, og segja kín-
verjar mannfail mikið í liði ó-
vinanna. ,
Við Shanghai varð Jápönum
lítið sem ekkert ágengt.
Ankakosoiig í
BretlanSi.
Glasgow-Mar seoða
konn á þing í iyrsta slnn
London í morgun.
Aukakosning hefir farið fram
í Glasgow og náði kosningu
Mrs. Agnes Hardie. Er hún
fyrsta kona, sem Glasgowbúar
hafa sent á þing. Aukakosningin
fór fram í Springburnkjör-
dæmi, vegna andláts þing-
mannsins, en liann var eigin-
maður Mrs. Hardie. Hlaut hún
14859 atkvæði, en frambjóð-
andi íhaldsmanna, Mclnnes
Sliaws, 8881. (United Press.)
Kohi sækir tein
taeeell loisela
Fréltaritari Reuters lýsir á-
standinu í Belchitc á þessa leið:
„Þar gefur að líta hina ógurleg-
ustu eyðileggingu, auðn og
dauða. Að eins örfá hús slanda
eftir óskemd og um götui’nar
verður ekki komist með bif-
reiðar. Dómkirkjan er mikið
skemd, og í kirkjunni eru lík
margra dauðra hermanna“.
Það er í dómkirkjunni, sem
leifar uppreistarhersins vörð-
ust lengst, en gáfust upp á mið-
nætti i nótt.
London, 8. sept.
Uppreistarmenn halda uppi
hafnbanni á Gijon og sækja
auk þess til borgarinnar að
suðauslan. Þeir segjast nú vera
komnir æði spöl vestur fyrir
Llanes.
í gær lxófu uppreistarmenn
sókn að nýju vestan við Madrid
og í’eyndu að rjúfa ytri varnar-
línu borgarinnar. Segir stjórn-
in að öllum árásum uppreistar-
hersins hafi verið hrundið.
Oð Cordell H.
j Oslo, 8. sept.
Koht útanrikismálaráðherra
Norðmanna, fer að afloknum
fundi Þjóðabandalagsins til
Bandaríkjanna. Koht mun eigi
hafa langa viðdvöl í Bandaríkj-
unum, en liann fer í opinbera
heimsókn til Wasliington og á
viðræður við Roosevelt Banda-
rikjaforseta og Cordell Hull ut-
anríkismálaráðherra. Ameríska
stjórnin hefir tillcynt Koht, að
forsetanum og fyrnefndum ráð-
berra sé rnikið ánægjuefni að
heimsókn hans og fagna þeir
því tækfæri, sem þarna býðst til
gagnkvæmra skoðanakynna. —
Koht liefir einnig fengið lieim-
sólcnai’boð frá merkum félags-
skap í Bandarikjunum, The
Aixierican Scandixxavian Foun-
dation og Ameríska verslunar-
ráðiixu í New York. Koht íxiun
loks að líkindum halda nokkura
fyrirlestra við ameríska há-
skóla. (NRP — FB.)