Vísir - 23.10.1937, Page 2

VÍSIR
Bylting yfirvofandi i Mansjúkórikinu.
Japanip liafa neydst
senda mikid herlid
Nordur-Kína.
EINKASKEYTI TIL VlSIS.
London, í morgun.
Fregnir frá Shanghai herma, að miklar æsingar í garð
Japana sé nú í Mansjúkóríkinu. Að undanförnu hafa
við og við komið fregnir um, að Japönum veittist æ
erfiðara að halda þar uppi lögum og reglu, en svo er
að sjá af seinustu fregnum, sem æsingarnar fari stöð-
ugt í vöxt, og stafar það af vaxandi andúð gegn Jap-
önum fyrir loftárásir þeirra á kínverskar borgir. Eins
og kunnugt er, eru Kínverjar afar fjölmennir í Man-
sjúkó, sem er gamalt kínverskt land. Aðrir Mansjúkó-
búar eru flestir skyldir Kínverjum og hafa margir
þeirra mikla samúð með þeim.
Nú er fullyrt, að ýmsar deildir í her Mansjúkóhers-
ins neiti að hlýða Japönum. Eru innfæddir hermenn í
þeim, en yfirforingjar margir japanskir, og hafa nú
sumar deildir hersins, að því er Shanghaifregnirnar
herma, algerlega neitað að berjast við „samlanda sína“
og sumar beinlínis gengið í lið með Kínverjum.
Afleiðing þessa er sú, að Japanir hafa neyðst til þess
að senda herlið frá Norður-Kína norður á bóginn, og
eru 13 japanskar herflutningalestir þegar lagðar af
stað frá Tientsin áleiðis til Mukden. Óttast Japanir, ef
æsingarnar halda áfram, og frekari uppreistartilraunir
verða gerðar, að afleiðingarnar kunni að verða þær, að
andstæðingar Japana í Mansjúkó sameinist og geri stór-
felda tilraun til þess að ná landinu undan yfirráðum
Japan. — Unitd Press.
Tiisldkun ítala blekking,
segiF dr. Negrin, — í London er
minni bjaptsýni píkjandi.
VÍSIR
DAGBLAÐ
Útgefandi:
BLAÐAÚTGÁFAN
VÍSIR H.F.
Ritstj.: Páll Steingrímsson
Skrifstofíl Aœ,urslr 12
og afgr. j
S í m a r:
Afgreiðsla 3400
Ritstjórn 4578
Auglýsingastjóri 2834
Prentsmiðjan 4578
Verð 2 kr. á mánuði.
Lausasala 10 aurar.
Pélagsprentsmiðjan.
........ w i hmbm—ca—a—■BPaBWBB—
Verkföll.
*
[ sambandi við umræðurnar
4 um vinnulöggjafarfrum-
varp sjálfstæðismanna á Al-
þingi i gær, vakti það einna
mesta athygli, hversu Ijúft so-
cialistunum virtist vera það, að
láta kommúnistana „taka ó-
makið“ af sér um að andmæla
slíkri löggjöf. Það var ekki að
eins, að Héðinn Valdimarsson
léti Einari Olgeirssyni það eftir,
að verða fyrsti andmælandi
frumvarpsins, heldur lét hann
sér nægja, þegar hann tók sjálf-
ur til máls, að visa að mestu
til ræðu Einars um rök gegn
því. Þetta var þó í sjálfu sér
ekki annað en það, sem við
mátti húast af Héðni, því að
hann er nú tekinn að gerast all
fylgispakur kommúnistum, lít-
ur mjög upp til þeirra, því nær
sem þeir væru hans æðsta for-
sjón, og setur á þá alt sitt traust.
En Eiuar Olgeirsson var líka
einmitt sá maðurinn innan
þingsins, sem tvímælalaust var
hest treystandi til þess að lialda
uppi vörnum fyrir hinum „lieil-
aga“ verkfallsrétti, sem komm-
únistarnir í Rússlandi hafa þó
svift verkalýðinn þar í landi, og
hannað honum að neyta, að við-
lögðum sakamálshöfðunum,
fangelsisdómum og enn þyngri
refsingum.
Einar neitaði því af miklum
móði, að verkfallsréttinum væri
nokkuru sinni misbeitt í póli-
tísku æsingaskyni, og lýsti því
álákanlega, hve mikla sjálfsaf-
neitun, hve þungar raunir og
jiyndingar verkamennirnir yrðu
að leggja á sig og þola í verk-
föllum, þegar þeir vikum og
mánuðum saman yrðu að
ganga iðjulausir og fara á mis
við það allra nauðsynlegasta,
sér og sínum til framdráttar.
Sennilega liefir nú enginn af
áheyrendum Einars gengið þess
dulinn, hverjar þrengingar fyr-
ir verkalýðinn eru verkföllun-
um samfara. En það sannar
ekkert um, að verkfallsréttur-
inum sé aldrei misbeitt, eða að
f r umkvöðlar verkf allanna beitist
ekki oft og einatt fyrir þeim
í æsingaskyni, til að efla póli-
tíska aðstöðu sína, fremur en til
hagsmuna fyrir verkalýðinn. í
svipuðu augnamiði er það, að
forráðamenn heilla þjóða oft
og einatt hafa stoínað til hern-
aðar á hendur annara þjóða,
fyrir tyllisakir, sem notaðar
hafa verið til þess að æsa liverja
þjóðina gegn annari. Og þó að
nú sé svo komið, að allir telji
rétt og skjdt í orði kveðnu með
alþjóðasamþyktum, lögum og
reglum að reyna að húa svo um
hnútana, að deilumál þjóðanna
verði jöfnuð með öðrum liætti,
til þess að firra þjóðirnar þeim
hörmungum, sem styrjöldum
eru samfara, þá þykir það enn
vilja við hrenna, að forráða-
menn einstakra þjóða svífist
þess ekki að stofna til ófriðar,
aðeins til að tryggja valdaað-
stöðu sína. Og eins er það vit-
anlegt, að kommúnistar í öll-
um löndum beita verkföllum til
þess að efla flokk sinn og leið-
togar þeirra til að tryggja
valdaaðstöðu sína meðal þeirra.
En eins og nú er með alþjóða-
lögum og reglum reynt að
girða fyrir styrjaldirnar í heim-
inum, sakir þess gífurlega
tjóns, og þeirra geigvænlegu
hörmunga, sem af þeim leiðir,
og þó þannig, að hver þjóð geti
náð rétti sinum gagnvart annari
með öðrum hætti, livers vegna
ætti þá ekki í hverju einstöku
landi með svipuðum hætti að
girða fyrir það tjón og þær
hörmungar, sem af verldöllun-
um leiðir, þó að i smærra stíl
sé?
í orði kveðnu kemur öllum
saman um að þetta sé bæði rétt
og skylt. En einhvern veginn
er það þó svo, að forráðamenn
einstakra flokka þykja sjá á því
óiölulega annmarka, að því
verði við komið. Og fer þeim
um það líkt og ofstopamönnun-
um meðal leiðtoga þjóðanna,
sem allir þykjast vera hinir ein-
lægustu friðarvinir, en kunna
hínsvegar engin ráð til þess að
koma í veg fyrir styrjaldirnar.
ERLEND YlBSJA:
Dr. Krofta í París.
I útvarpsfregnum hefir a8 und-
anförnu veriS greint frá deilum
lékkóslóvaka og ÞjóSverja, en
allmiklar æsingar í garS Tékkó-
slóvakíu gætir stöSugt í þýskum
blööum. Þaö er ekki vafamál, aö
deilur þessar geta haft mjög al-
varlegar afleiöingar, og það er
víst, að þegar Leon Blum forsætis-
ráðherra Frakka var í Prag fyrir
skemstu, til þess að að vera við-
staddur útför Masaryk, hinnar ást-
sælu þjóðarhetju Tékkóslóvaka,
notaði hann tækifærið til þess að
ræða við stjórn Tékkóslóvakíu ör-
yggi landsins, en Frakkar munu á-
reiðanlega grípa til vopna, ef ráð-
ist verður á Tékkóslóvakíu. Einn-
ig er þess að geta, að dr. Krofta,
utanríkismálaráðherra Tékkósló-
vakíu, hefir verið í París til þess
að ræða við frakknesku stjórnina,
og það er fullyrt, að hann hafi
íengið ákveðin loforð um stuðn-
ing Frakka, ef gerð yrði tilraun
til þess af Þjóðverjum í Tékkósló-
vakíu með aðstoð, beinni eða ó-
beinni, þýskra nazista, til þess að
koma af stað byltingu í landinu.
Það hefir aldrei verið farið dult
með það, að Frakkar mundu grípa
til vopna, ef ráðist yrði á Tékkó-
slóvakíu, en þeir hafa nú stigið
feti framar og heitið aðstoð, ef
gerð yrði tilraun til byltingar í
landinu sjálfu.
Talið er, að Þjóðverjar hafi að
undanförnu haft mikinn liðsafnað
í nánd við landamæri Tékkósló-
vakíu. Setuliðið í Dresden hefir
verið mjög aukið og eru þar nú
150.000 hermenn.
Sjómannakveðjur.
22. okt. FB.
Lagðir af stað áleiðis til
Þýskalands. Velliðan. Kærar
kveðjur.
Skipshöfnin á Hannesi ráðherra
Erum á leið til Þýskalands.
Velhðan. Kærar kveðjur.
Skipverjar á Þórólfi.
EINKASKEYTI TIL VÍSIS.
London í morgun.
Bibraltarfregnir herma, að
dr. Negrin, forsætisráð-
herra Spánar hafi haldið
ræðu í útvarpið í Madrid í gær
um hlutleysisnefndina og brott-
flutning sjálfboðaliða. Sagði
hann að tilboð ítala um brott-
flutninginn sé aðeins til að
tefja tímann. ítalir og Þjóð-
verjar ætli sér að eins að tefja
framgang málsins með tilgangs-
lausum umræðum og funda-
höldum, en nota jafnframt
Portúgal og Marocco sem
„forðabúr“, þaðan sem þeir geta
svo sent sjálfboðaliða og her-
gögn.
Sú bjartsýni, er ríkti eftir hið
óvænta tilboð Grandis um brott-
fluninginn hvarf í gær, því að
þá urðu samkomulagsumleitan-
ir aftur erfiðar og var viðbúið
að alt færi í strand á fundi
hlutleysisnefndarinnar. Daily
Mail vítir mjög framkomu
Rússa og segir að hvar sem þeir
komi fram sé þeir friðarspillar
og veki úlfúð og ósamlyndi. —
(United Press).
Samanárejnar fréttir j
25 nautgripir fórust í eldi á
Vestby-búgarði í Noregi. Orsök
íkviknunarinnar var sú, að
óvitar voru að leika sér með
eldpýtur í lieyi. (NRP. FB).
Samkvæmt nýbirtum skýrsl-
um Hagstofunnar hafa skatta-
tekjur ríkisins aukist um 15
milj. króna á fyrsta fjórðungi
yfirstandandi árs miðað við
sama tima í fyrra. (NRP. FB.).
Uppreistarmenn halda þvi
fram, að þar sem hafnarborgin
Gijon á Norður-Spáni sé nú
fallin í þeirra liendur, muni
stjórnarsinnar neyðast til að
leggja niður vopn sín á öllum
vígstöðvum Asturíu. (NRP. —
FB.). —
Koht utanríkismálaráðherra
kemur til Wasliington 27. októ-
ber og tekur Roosevelt forseti á
móti honum 29. okt. Talið er,
að þeir muni meðal annars
ræða aukin viðskifti milli Nor-
egs og Bandaríkjanna. (NRP.
— FB.).
Samkvæmt skeytum frá
Moskva, hafa undanfarna daga
verið kveðnir upp 72 lífláts-
dómar í ráðstjórnarríkjunum.
(NRP. — FB.). —
íþróttafélag Reykjavíkur
heldur hlutaveltu á morgun í
K.R.-húsinu og hefst hún kl. 5 e.
h. K.R.-húsinu verður breytt í
vörubúð, þar sem mikiS verður um
góða drætti, t. d. matarforða, 400
kr. í pen., 11 pör skíði, sérstök
deild fegurðarvörur, sérstök deild
matvörur, sérstök deild vefnaðar-
vörur, sérstök deild búsáhöld og
margt fleira, sem of langt yrði
upp að telja. Allir í K.R.-húsið
á morgun.
Glímufélagið Ármann
hefir beðið blaðið að geta um
nokkrar breytingar, sem hafa orð-
ið á tímum í fimleikasal Menta-
skólans, en það er að flokkar
drengja 12—15 ára verða fram-
vegis á mánudögum og fimtudög-
um ld. 8—9, en glímuæfingar
verða á þriðjudögum og föstu-
dögum ld. 8y2—10.
í. R.-ingar!
Mætið í K.R.-húsinu kl. 7 f. h.
á morugn, til aðstoðar við hluta-
veltu í. R.
Blaðamannafélagsfundur
á morgun kl. 3 á Hótel Borg.
til þess að
þangað frá
v. RIBBENTROP 1 RÓM.
London 23. okt. FÚ.
von Ribbentrop, sendi-
herra ÞjóSverja í London, fór
til Rómaborgar í gær, ásamt
fjölskyldu sinni, í heimsókn til
Ciano greifa. Ciano tók á móti
honum á járnbrautarstöðinni,
ásamt ýmsum öSrum háttsett-
um embættismönnum.
TíSindamaSur Vísis átti í gær
\iStal viS Kristófer SigurSsson
varaslökkviliSsstjóra og segir
liann svo frá, aS brunakall hafi
komiS á SlökkvistöSina klukk-
an 14.37. Kom kvaSningin frá
brunaboða nr. 134 (viS Grett-
isgötu 46), og litlu síðar kom
önnur kvaSning úr brunaboSa
146 (á Káratorgi). ,
Þegar slökkviliSiS kom á
vettvang var húsiS alelda, en
eldur stóS út úr gluggum aS
norSan og sunnan i vestari i-
búSinni á efri hæSinni, en þaS
var íbúð þeirra Kristófers BárS-
arsonar og ÁstriSar Jónsdóttur,
sem fórust i eldinum. Þau voru
mjög viS aldur, um hálfnírætt,
og höfSu þau dvaliS yfir
hálfa öld hér i bænum. —
Fjórar íbúSir voru i húsinu,
tvær á efri hæSinni, og tvær á
þeirri neSri. VarS engu bjarg-
aS, því aS eldurinn fór þegar
um alt húsiS sem fyrr segir.
SlökkviliSinu gekk vel aS kæfa
eldinn, eftir aS náSst hafSi í nóg
vatn. Var fyrst reynt aS ná
vatni úr vatnshönum á Vitastíg
og Frakkastíg, en á fyrri staSn-
um var vatn og þó ekki nægi-
legt, en siSari staSnum ekki.
VarS þvi aS breyta til og taka
vatniS á Njálsgötu og tafSi
þetta dálítiS. Á Njálsgötunni
var nóg vatn. SlökkviliSiS var
viS slökkvistarf og viS aS ná
líkum þeirra, sem fórust í eld-
inum, til klukkan fram undir
fimm. HúsiS stendur enn, en
/er ónýtt. Önnur hús tókst aS
verja og liefSi þau veriS i hættu,
ef lengur hefSi staðiS á, að ná
i vatn.
Eldsupptök voru þau, aS börn
ætluðu aS kveikja upp i eldavél.
Fundu þau bensinbrúsa í skáp
og tóku hann. Komst eldur í
bensínið og skifti það engum
togum, aS eldurinn fór um alt
en börnin komust nauðulega út.
í íbúðum hússins á neSri liæð
átti heima: I austari íbúðinni
Lára Valdadóttir, þrjú börn
hennar, Rákel, Erla Ásdís og
Rafn, og Karl Kristensen verka-
maður, en í vestur íbúðinni
Þorsteinn Kr. Magnússon verka-
maður og Helga GuSmunds-
dóttir og börn þeirra og eru
sum þeirra upp komin.
Uppi á lofti yfir íbúð Láru
KOSNINGUM FRESTAÐ
í TÉKKÓSLÓVAKlU.
STJÓRNMÁLAFUNDIR
BANNAÐIR OG KRÖFU-
GÖNGUR.
London í morgun. FÚ.
Sveitakosningum, sem fram
áttu að fara i 500 liéruSum í
Téldióslóvakíu liefir verið frest-
að um óákveðinn tíma. Ástæð-
an til þessa eru viðsjár þær, sem
orðið liafa milli Henleins, leið-
toga þýska minnihlutans, og
tékknesku stjórnarinnar.
Þá hefir tékkneska stjórnin
bannað alla stjórnmálafundi og
pólitískar kröfugöngur.
Valdadóttur bjó Albert SigurSs-
son verkamaður og Jónína
Jónsdóttir með 5 börn, þau
elstu upp komin. En i vestari
íbúðinni, eins og áður var getið,
lijónin Rristófer Bárðarson og
Ástríður Jónsdóttir, dóttir
þeirra Jónina og dótturdóttir.
Samkvæmt rannsókn þeirri,
sem fram fór i gær, verður liér
noklcuru nánar sagt frá elds-
upptökum:
Lára Valdadóttir, sem heima
ú i íhúðinni, sem eldurinn kom
i’PP í, var við vinnu sína i gær
i íshúsinu HerSubreiS, en Karl
Kristensen verkamaður var viS
vinnu við bílaaSgerðir á Vestur-
götu. Lára kom heim á liádegi
til að sjá um mat lianda
sér og börnum sínum. Kveðst
hún stundum loka íbúSinni, er
liún væri við vinnu, og væri
börnin þá í skóla eða lijá kunn-
ingjafólki. í gær var Ásdís litla,
sem er níu ára að aldri búin
i skóla á hádegi og ætlaðist
móðir hennar því til, að hún
væri heima.
Kolaeldavél er í íbúðinni og
fól Lára eldinn áður en hún fór
til vinnu sinnar aftur. En Ásdís
litla fór til kunningjatelpu sinn-
ar, þegar mamma hennar var
farin, Freyju Erlendsdóttur á
Bergþórugötu 43, og fóru þær
svo lieim á Bergþórugötu 16
saman. Fóru þær að taka til í
íbúSinni og ætluðu að þvo gólf-
ið i eldhúsinu og hita til þess
vatn. Kviknaði i er þær voru
að lifga eldinn, því að er þeim
hepnaðist ekki að lífga við
eldinn með þvi að væta bréf
i bensíni, tók Ásdís brúsann
)g helti yfir eldsneytið, en
þá fuðraði alt upp, þar sem
eldur var falinn undir niðri.
Æddi nú eldurinn um alt, en
telpurnar forðuðu sér og mun-
aði minstu, að eldurinn kæmist
i föt þeirra. Skildu þær liurSina
út í ganginn eftir opna i fátinu,
en eldurinn æddi þegar út á
ganginn og hrált upp á næstu
liæð.
Þær mæðgurnar Jónína Jóns-
dóttir og Unnur Albertsdóttir,
sem voru uppi, heyrðu óp telpn-
anna, og þustu niður stigann
nálega i sömu svifum og telp-
urnar lilupu út. Hljóp nú Unn-
Húsið nr. 16 við Berg-
þórugötu brsnn ad
mestu í gær.
Öldpuð lijéit brenna innL
Eldur kom upp ldukkan hálfþrjú í gær síðdegis í húsinu
nr. 16 við Bergþórugötu, en það var tvílyft timburhús
Eldsupptök voru þau, að börn ætluðu að kveikja upp í
eldavél með bensíni. Komst eldurinn í það og fór á svipstundu
um alt húsið og sluppu börnin út með naumindum, en eldtung-
urnar teygðu sig þegar upp stigann, upp á næstu hæð, og varð
húsið að kalla þegar alelda, en gömul hjón, sem heima áttu á
efri hæðinni, gátu eigi bjargast út, og brunnu þau mni.