Vísir - 28.10.1937, Page 2

VlSÍR
MUdlvæg yfirlýsiog frá Mussolini
i viflnrvist 100,000 fascista,
London í morgun.
EINKASIŒYTI TIL VÍSIS.
Frá Rómaborg er símað,
að fascistar úr öllum
áttum streymi þang-
að, til þess að vera viðstadd-
ir stórfengleg hátíðahöld á
Olympiska leikvanginum, í
minningarskyni um fasc-
istagönguna til Rómaborg-
ar. —
lapnir Inrli síkiiu vii Shinikai.
EINKASKEYTI TIL VlSIS.
London í morgun.

Japönsku hersveitirnar halda áfram sókn sinni við
Slianghai. í dögun voru þær komnar yfir Soochow-
lækinn. Er talið, að Japanir reyni nú að herða sóknina
sem mest, til þess að koma í veg fyrir, að Kinverjar geti kom-
ið sér örugglega fyrir á hinni nýju víglínu. Japanir eru að
reyna að koma svo ár sinni fyrir borð, að Kinverjar geti ekki
leitað frá sínum borgarhlutum inn í alþjóðahverfin.
Japanir eru sem óðast að „hreinsa til“ í Chapei og reka á
brott alla þá Kínverja, sem þeir telja andvíga sér. Leyniskyttur
eru í fjölda liúsa og liafa þær gert mikinn usla i liði Japana. —•
United Press.
Flytur Mussolini þar mikla
ræðu kl. 11 árdegis i viðurvist
allra helstu manna flokksins.
Talið er, að 100.000 fascistar
muni verða viðstaddir ræðu
hans.
Iieimsblöðin virðast yfirleitt
húast við mikilvægri yfirlýs-
ingu frá Mussolini, liann muni
nola tækifærið, sem býðst í dag
til þess að gefa yfirlýsingar,
sem sú mjög mikilvægar frá al-
þjóðapólitísku sjónarmiði.
United Press.
Berlín í morgun. FÚ.
Ætlun Japana er að rjúfa alt
samhand milli Slianghai og
Nanking. Hóta þeir því, að
hefja fyrir alvöru árás á Nan-
king, ef Kínverjar „láti ekki af
mótþróa sínum“. Kinverjar
hafa myndað sér nýja varnar-
linu, og liggur hún upp að Al-
þjóðahverfinu i Slianghai.
London 28. okt. FÚ.
Nokkuð af lier Kinverja verst
enn þá í Chapei, þó Japanir liafi
sest þar að. Víða standa hús í
hjörtu háli og kveiktu Kínverj-
ar í liúsunum þegar þeir urðu
að yfirgefa staðinn. Japanir eltu
Kínverja á flugvélum og létu
falla á þá sprengjur. — Ein
sprengja úr japanskri flugvél
féll niður í útlendingahverfinu.
Hermálaráðuneyti Bandarikj-
anna liefir lagt fyrir amerísku
herdeildina í Shangliai, að
skjóta tafarlaust á þær flugvél-
ar sem kastaði niður sprengjum
á útlendinga og óvopnfæra
menn á því svæði í útlendinga-
borginni, sem Bandarikjamenn
liafa eftirlit með.
Níu-velda
Fádstefnan.
Japamip hafna bodi
um þátttðku
London 27. okt. FÚ.
Japanska stjórnin hefir neit-
að að taka þátt i 9-velda ráð-
stefnunni sem á að hefjast í
Briissel á þriðjudaginn kemur.
Ástæðan sem stjórnin færir fyr-
ir svari sínu er sú, að Þjóða-
bandalagið hafi sýnt hlutdrægni
í meðferðinni á deilumálum
Kínverja og Japana, og að til-
lagan um 9-velda ráðstefnu sé
komin fram á Þjóðabandalags-
fundinum.
Verslunarþinnið.
VfSIR
DAGBLAÐ
, Útgefandi:
BLAÐAÚTGÁFAN
VlSIR H.F.
Ritsfj.: Páll Steingrímsson
Skrifstoft) . , , ío
, } Austurstr. 12
og afgr. J
Sí mar:
Afgreiðsla 3400
Ritstjórn 4578
Auglýsingastjóri 2834
Prentsmiðjan 4578
Verð 2 kr. á mánuði.
Lausasala 10 aurar.
Félagsprentsmiðjan.
Dýragarður'
stjórnar-
flokkanna.
I'ORMAÐUR Framsólcnar-
* flokksins hefir tekið sér
fyrir hendur „að skýra sam-
herjum í Framsóknarflokkn-
um og öðrum, sem vilja um
þau mál vita“ frá því, hvar
komið sé umleitunum þeim um
„samstarf eitthvað framvegis
milli núverandi stjórnarflokka“
sem nú sé á döfinni, „án þess
þó að sú viðleitni hafi enn horið
þann árangur, sem til var ætl-
ast“, eins og hann kemst að orði
í upphafi máls síns í Tíma-dag-
blaðinu í gær.
Það mun nú yfirleitt lítill sið-
ur, og jafnvel tæplega þykja við
eiga, að gera hverjum, sem um
það kunni að „vilja vita“, opin-
herlega grein fyrir slíkum
samningum milli flokka, áður
en þeir eru iá enda kljáðir. En
formaður Framsóknarflokksins
syndgar nú heldur ekki svo
mjög gegn almennu velsæmi í
því efni að þessu sinni, og verða
menn í rauninni ekki miklu
fróðari um samninga stjórnar-
flokkanna af grein hans, hvorki
samherjar hans i Framsóknar-
flokknum ,né „aðrir“, sem eilt-
livað kynni að girnast að hnýs-
ast í þá.
Mönnum skilst það að vísu af
frásögn hans, að Framsóknar-
flokkurinn hafi „fyrir sitt leyti“
verið reiðubúinn að taka upp
aftur samvinnuna við socialista,
eins og ekkert hefði í skorist,
þegar að afstöðnum síðustu
kosningum, og óðfúsir að vinna
með þeim að „lausn nýrra stór-
mála“. En um það er ekkert
sagt, hver þau stórmál séu eða
með hverjum hætti Framsókn-
arflokkurinn hafi viljað leysa
þau. Og virðist formaðurinn
ekki telja það skifta neinu
máli, þvi að í rauninni hafi so-
cialistar ekki átt um neitt að
velja, annað en að taka þeim
kostum sem í hoði voru af
hálfu Framsóknarflokksins. Að
vísu segir hann, að „návist“
kommúnista í þinginu hafi hlot-
ið að skapa socialistum „nokk-
ura erfiðleika sem stjómar-
f!okki“, en á þá liafi þeim borið
að líta „eins og þýðingarlausar
og sér óviðkomandi manneskj-
ur“, og fylgja í þvi efni for-
dæmi Staunings, Per Albins og
Nygaardsvold, en svo nefnast
núverandi forsætisráðherrar
Norðurlandaþjóðanna þriggja.
En þetta hafi þeim láðst, og í
þess stað hafi Héðinn Valdi-
marsson tekið upp samninga
við kommúnista, sem nú hafi
að vísu slitnað upp úr, en þó
orðið þess valdandi, að social-
istar liafi orðið að „kalla sam-
an landsfund sinna trúnaðar-
manna“, og vilji nú framsókn-
armenn unna þeim „nokkurra
daga hvíldar til að tefla inn-
byrðis um örlög sín“.
Formaður Framsóknar-
flokksins gerir nú hinsvegar alt
of lítið úr þeim „erfiðleikum“,
sem socialistum stafa af „ná-
vist“ kommúnistanna. I blaði
kommúnista birtast nú daglega
fundarsamþyktir verkalýðsfé-
laga úr öllum áttum, þar sem
skorað er á Alþýðusambands-
þingið að samþykkja bandalag
við kommúnista. Það er ekki
Héðinn Valdimarsson einn, sem
er fylgjandi þeirri samvinnu.
Og þeir af leiðtogum socialista,
sem andvígir eru samvinnunni
við kommúnista, eru nú á nál-
um um það, að þeir verði ofur-
liði bornir á þessu væntanlega
aukaþingi Alþýðusambandsins.
Það stoðar þá lítið, þó að for-
maður Framsóknarflokksins
segi að á Norðurlöndum og í
Englandi sé „kommúnistinn á-
litinn skrítinn og sjaldséður
bjáni, jafn fáséðir og þýðingar-
litlir eins og letidýr inni í liin-
um stóru dýragörðum“. Hér á
landi er „letidýr“ þetta svo
vodlugt, að ekki er annað sýnna,
en að það muni geta ráðið úr-
slitum um það, hver endir verð-
ur á samningum socialista og
framsóknarmanna um stjórn-
arsamvinnuna í framtiðinni eða
neytt þá til þess að ganga að sín-
um kostum. Og vist skortir
nokkuð á, að „dýragarður“
stjórnarflokkanna sé fullkom-
inn, meðan „letidýrið“ vantar
i hann!
ERLEND VlÐSJA:
Hertoginn af Windsor
í Þýskalandi.
Breskt tímarit gerði nýlega aS
umtalsefni för hertogans' af Wind-
sor (JátvarSs fyrv. Bretakonungs)
til Þýskalands, og segir aS jafn-
vel hún hafi aukiö á þann mis-
skilning (sem að vísu sé ekki
mjög mikill) er ríkjandi sé milli
Frakka og Breta. iFrakknesku
biöSin sum höfðu litið svo á, aS
hertoginn hefði farið í Þýska-
landsför sína, af því aS breska
stjórnin hefði gefiö honum bend-
ingu um þaS, og hann heföi því
komiö þar fram sem nokkurskon-
ar „ó-opinber“ fulltrúi hennar, og
hafi þetta því veriö eins konar
vinarráðstöfun gagnvart Hitler.
Englendingar allir sjá, segir tíma-
ritiö, aö þessar getgátur hinna
frakknesku blaöa, eru hreinustu
fjarstæöur. En á hitt er aö líta, aö
Frakkar hafa þessar flugur í koll-
inum, og ala fleiri grunsemdir x
garö iBreta, og þá er ekki um ann-
aö aö ræöa, en leggja áherslu á,
að uppi-æta misskilninginn. Tíma-
ritiö segir, aö þaö hafi vafalaust
komiö sér vel fyrir nazistastjórn-
ina, aö hertoginn kom i heimsókn
sína — og óheppilegt fyrir Breta
— einmitt eins og ástatt er í álf-
unni. Og ef til vill er þaö óheppi-
legt, segir tímaritiö, aö engar
hömlur er hægt að leggja á ferða-
lög hertogans af hálfu hins opin-
bera í Bretlandi. Vér Bretar, seg-
ir það, gerum oss ekki fullljóst
hið gífurlega auglýsingagildi, sem
hertoginn hefir fyrir Bretaveldi.
Alt, sem hann gerir, er fréttaefni,
og þaö er símað um víða veröld.
Vafalaust mun hann ávalt hafa
hugfast, hvað Bretlandi er fyrir
bestu— en hann er nú búsettur
utan Bretaveldis, og hefir ekki
nógu gott samband við Bretland
Heiastlniiiin i New
York 1939.
—o—
Þátttaka Norðmanna.
27. okt. FÚ.
Norska nefndin sem hefir
með liöndum undirbúning að
þátttöku Norðmanna í heims-
sýningunni í New York hefir á-
kveðið að láta sérstakan sal í
sýningarhöll Noregs verða
lielgaðan minningu þeirra
manna, sem mest hafa unnið
Noregi til frægðar frá upphafi
vega og til vorra daga. Verða
nöfn fulltrúa Norðmanna letr-
uð á veggi þessa salar.
Verslunarfulltrúi Rússlands í
Osló hefir samþykt tilboð síldar-
útflytjenda i Vestur-Noregi
um sölu á 8.500 tn. af stórsíld
á 15 kr. tunnuna. Frekari kaup
eru ráðgerð. — NRP.-FB.
Koht utanríksmálaráðherra
Norðmanna, kom til New York
í gær og heimsótti La Guardia
borgarstjóra og hélt svo áfram
ferð sinni til Wasliington. —
NRP.-FB.
til þess aö geta altaf hitt á það
í-étta í þeirn efnum. Og auk þess
er hann nú líka engu ábyrgöar-
meiri en nokkur annar breskur
borgari.
Verslunarþinginu var slitið í
gær. Samkvæmt yfirliti því,
sem forseti, Magnús Kjaran, gaf
yfir slörf þingsins, fengu 15 af
16 málum afgreiðslu, sjö álykt-
anir voru gerðar, en 3 nefndir
störfuðu, tvær milliþinganefnd-
ir voru skipaðar o. s. frv. Á
þinginu voru 63 ræður fluttar.
Að svo húnu flutti Magnús
Kjaran ítarlegt og snjalt er-
indi um verslunarfrelsi íslend-
inga og fékk það hinar bestu
undirtektir.
KOSIÐ I STJÓRN VERSLUN-
ARRÁÐS.
I stjórn Verslunarráðsins
voru kosnir Björn Ólafsson
stórkaupmaður, Richard Thors
framkv.stj. (endurkosinn) og
Sigurbjörn Þorkelsson kaupm.
Úr stjórninni gengu Arent Cla-
essen stórkaupm. og Jes Zim-
sen. Hallgidmur Benediktsson
þakkaði þeim báðum mikil og
góð störf í þágu Verslunarráðs-
ins og verslunarstéttarinnar. Jes
Zimsen var stofnandi Verslun-
arráðsins og hefir átt sæti í þvi
frá byrjun. Bæði hann og Arent
Claessen höfðu eindregið mælst
undan endurkosningu.
INNFLUTNINGS- OG GJALD-
EYRISMÁLIN.
i
Nefnd sú, sem kosin var til
þess að athuga innflutnings- og
gjaldeyrismálin, lagði fram
eftirfarandi álit og tillögur:
Á verslunarþinginu 1937,
voru gjaldeyris- og innflutn-
ingshöftin tekin til rækilegrar
athugunar.
Báru skýrslur, sem fram
komu frá ýmsum greinum
verslunarinnar það með sér,
live mjög höftin og framkvæmd
þeirra, hefir þrengt að verslun-
arstéttinni, svo að til stórvand-
ræða horfir um afkomu henn-
ar.
Auk þess upplýstist það á
þinginu, að sá liöfuðtilgangur
liaftanna, að stöðva skuldasöfn-
un við útlönd, liefir alls ekki
niáðst, og virðist orsökin fyrst
og fremst vera hinir miklu á-
gallar í framkvæmd liaftanna.
Með tilvísun til ofangreindra
staðreynda, svo og slcoðana sem
fram komu á Verslunarþinginu,
ályktar það, að skora á Alþingi
og ríkisstjórn, að taka þessi
jiýðingarmiklu mál til rækilegr-
ar yfirvegunar.
Til að ráða nú jiegar bót á
verstu ágöllunum, felur Versl-
unarjúngið Verslunarráðinu að
lcoma eftirgreindum tillögum á
framfæri við Alþingi, rikis-
stjórn og banka, og fylgja þeim
eftir svo sem tök eru á:
1
1. Að innflutningur á korn-
vöru og nýlenduvöru verði
gefinn frjáls frá næstu
áramótum, jiar sem jiað
hefir sýnt sig, að innflutn-
ingur á jicim hefir undan-
Frli. á 4. bls.
Ftrðafélag
íslands.
Það var stofnað 27. nóv. 1927
og er því senn tíu ára gamalt.
Hefir starfsemi þess frá upp-
hafi verið hin merkasta og þarf
ekki því að lýsa. En merkastar
eru þó sæluhúsbyggingar félags-
ins. Hefir hið ágæta hús þess
við Hvítárvatn veitt mörgum
skjól og þæga hvíld. Tvö ný
sæluliús verða tilbúin á næsta
sumri: Annað á Hveravöll-
um, hitt við Kerlingarf jöll und-
ir Hofsjökli.
Tala félagsmanna er um
1500. Það er að vísu all-álitlegt,
en stjórn félagsins væntir jiess,
að 2000 verði þeir orðnir á tíu
ára afmælinu. Með 2000 með-
limum, góðum og gildum,
mundi félagið verða þess um
komið, að reisa eitt sæluliús ár-
lega. —
Árbók félagsins 1937 er nú út
komin fyrir nokkuru. Skýrir
hún í löngu máli „Lönd og leið-
ir í Austur-Skaftafellssýslu“.
Jón Eyjiórsson hefir séð um
útgáfuna, en rnargir hafa lagt
jiar hönd að verki. Eirikur
klerkur Helgason lýsir Öræfum,
Mýrum og Nesjum, en Suður-
sveit Steinþór bóndi Þórðarson
í Hala. Um Lón og Norðlinga-
veg ritar Sigurður hóndi Jóns-
son í Stafafelli. Bræður tveir
á Fagurhólsmýri, Helgi og Sig-
urður, hafa og lagt til ritaðar
heimildir um Öræfi, Breiða-
merkurfall og Mávabygðir.
Kveðst J. E. hafa „skeytt þessa
þætti saman“, þ. e. „lýsingar“
hinna áður nefndu höfunda,
numið af eða aukið við, eftir þvi
sem betur þótti fara. Sumstað-
ar hafi hann og „bætt nýjum
köflum inn í“. — Og fyrir því
sé ekki „unt að draga greinileg-
ar merkjalínur milli þess, sem
hver einstakur hefir lagt til bók-
arinnar.“ —
Margar ágætar myndir prýða
„Árbókina“. Þeim hefir safnað
Steinþór Sigurðsson. Hann lief-
ir og ráðið mestu um mynda-
val, með jieim Páhna Hannes-
syni og Gísla Gestssyni.
Hér verður ekki út í jiað far-
ið, að meta verlc jieirra liöf-
unda, sem ritað liafa „Árbók-
ina“ að þessu sinni. Lýsingar
á „landi og leiðum“ virðast
einkar nákvæmar, en ef til vill
óþarflega margorðar á sumum
stöðum. Fer betur á þvi, að liöf-
undur varist inærð og málaleng-
ingar í slíkum lýsingum.
Smekkleysa er það af lakasta
tæi, er farið er að „punta upp á“
Suðursveitina með jiví, að láta
jiess getið, að jiar (á efsta bæn-
um, Hala) sé „Þórbergur Þórð-
arson borinn og barnfæddur“!
Er vant að sjá, hvert erindi slík
„tilkynning“ getur átt til les-
anda Árbókarinnar.
Þá mun og ýmsum liykja
furðu-mikið tré jiað, sem skýrt
er frá að borist liafi á reka-
fjöru Kálfafellsstaðar, laust fyr-
ir aldamótin síðustu. Það var
svo ótrúlega mikið, að þvi er
„Árbók“ hermir, „að úr jivi var
bygt timburliús ( sem nú er) á
Kálfafellsstað, og nokkru af
trénu var auk jicss varið til
viðgerðar á kirkjunni.“ ,
Má jiví öllum ljóst vera, að
sitt livað merkilegt getur við
borið í Suðursveit — við fjöll
og sæ!
afteins Loftur.