Vísir - 06.01.1938, Side 3

V t S I H
Samkomnlag náðist I gær i deilo
Hreyfifs og Strætisvagnaiélagsins.
Stpætisvagnapnip veru teknip í notkun
innanbæjar í gær síddegis.
Samningar hafa nú tekist, aS afstöðnu fimm daga verkfalli
hjá Strætisvagnafélaginu, milli þess og bílstjórafélagsins
Hreyfils.
Akstur strætisvagna innan-
bæjar liófst í gær og voru sjö
vagnar í notkun, en munu
verða 10. Eru þá jafnmargir
vagnar í notkun innan bæjar
og fyrir áramót.
Félagið heldur ekki uppi
ferðum til Hafnarfjarðar, Lög-
bergs og Álftaness eins og sakir
standa; þeim ferðum hefir ver-
ið ráðstafað á annan hátt í bih.
Strætisvagnafélagið hefir
greitt hifreiðastjórum sínum
það, sem þeir áttu inni af van-
goldnum launum, um 10.000
kr., og mun þar með úr sögunni
eitt höfuðágreiningsefnið, sem
varð orsök deilunnar. Bilstjórar
höfðu gert kröfu um, að van-
goldin vinnulaun yrði trygð
með veði og skuldin greidd með
1000 kr. á viku, í fyrsta sinni á
nánar tilteknum degi og
klukkustund, en þessi krafa féll
niður um leið og skuldin var
greidd.
Einnig félst Strætisvagnafé-
lagið á aðra kröfu, sem bílstjór-
ar lögðu milda áherslu á, þ. e.
að hílstjórar fengi a. m. k. 1
einkennisbúning á ári.
Aðalfundur verður bráðlega
haldinn í félaginu og verða þá
fræðuxn við Cornell háskóla og
leiðbeinandi þeirra, er til safns
hans leita og um ísland vilja
fræðast, glætt áhuga á landi
voru og þjóð. Og hvar sem liann
hefir komið, hefir liann verið
þjóð vorri til sóma, því að mað-
urinn er að öllu vel gerður.
Hans mun verða minst með
þakldæti á sextugsafmæli lians
í dag af öllum þeim, sem íslensk
fræði stunda. Hann hefir létt
undir með þeim öllum.
Guðm. Finnbogason.
teknar nánari álcvarðanir um
framtíðarstarfsemi þess, en
rekstur félagsins er trygður
með samkomulaginu þar til
fundurinn hefir verið haldinn.
í nefnd þeirri, sem skipuð var
til þess að koma á sættum út af
deilunni, voru þeir Ólafur Þor-
grímsson og G. E. Nielsen end-
urskoðandi, af hálfu Strætis-
vagnafélagsins, Hjörtur B.
Helgason og Kristján Jóhann-
esson, af hálfu Hreyfils, en
Björn Bl. Jónsson f. h. skipu-
lagsnefndar fólksflutninga með
bifreiðum. Með nefndinni starf-
aði Sveinbjörn Jónsson hæsta-
réttarmálaflutningsmaður.
1 Vísi í gær var bent á það,
að full nauðsyn væri á þvi, að
ráðstafanir væri þegar gerðar,
til þess að kippa málinu í lag.
Með þvi samkomulagi, sem gert
var í gær, hefir væntanlega
fengist grundvöllur til þess að
byggja á framtíðarstarfsemi fé-
lagsins og gera hana örugga og
að öllu leyti þannig, að bæjar-
búar geti orðið ánægðir með
strætisvagnaferðirnar.
Gengið í dag.
Sterlingspund .........kr. 22.15
Dollar ............... — 4.44
100 ríkismörk........... — Í78.49
— fr. frankar....... — 75-3°
— belgur............... — 102.74
— sv. frankar....... — 15.18
— finsk mörk........ —• 9.95
— gyllini.............. — 247.01
— tékkósl. krónur .. — 15.88
—• sænskar krónur .. — 114.36
— norskar krónur .. — 111.44
— danskar krónur . . — 100.00
Vetrarmót
Norræna félagsins.
Sex islenskar stúlk-
ur og piltar taka þátt
í mótinu.
Vetrarmót Norræna félagsins
að Bolkje í Noregi hófst í dag,
og eru. þátttakendur í þvi 90
stúdentar frá öllum Norður-
löndum. Meðal þátttakenda eru
sex íslenskar stúlkur og piltar.
Á dagsltrá mótsins eru meðal
annars skíðagöngur og aðrar
skíðaíþróttir, umræðufundir
og fyrirlestrar og ýms skemti-
atriði. Meðal fyrirlesara er
Nohels verðlaunahöfundurinn
Christian Lange Áður en lagt
var af stað á mótsstaðinn, var
haldin skemtisamkoma að
Frogneseteren. Professor Arup
Seip flutti ræðu og rakti ýmsa
þáttu sem sameiginlegir væru í
fortíðarminningum íslands og
Noregs. (FÚ).
Bcbjof
fréffír
I.0.0.F.fell916872 =
VeðriS í morgun.
í Reykjavík o st., mestur hiti í
gær 2 st., minstur í nótt o st. Úr-
koma 0,1 mm. Yfirlit: Djúp lægS
skamt suður af Vestmannaeyjum
á hægri hreyfingu í austur. Horf-
ur: Faxaflói: Allhvass austan og
norðaustan. Lítilsháttar snjókoma
í dag.
Skákþing Reykjavíkur
hefst sunnud. 9. þ. m. kl. 1 í
K.R.-húsinu uppi. Væntanlegir
þátttakendur verða að gefa sig
fram viS stjórn Taflfélags Reykja-
víkur í síSasta lagi í kvöld. Dregi’S
verílut' anna'5 kvöld1 kl. 9 í K.R.-
húsinu uppi.
*
Eftirlit með vanfærum
konum og börnum á
fyrsta ári.
Eftir* Þuríði Bárdardóttur.
Erindi flult á aðalfundi Liósmæ'ðra-
fél. íslands
Um allan hinn mentaða heim, er
mönnum þab ljóst, aS nálcvæmt
eftirlit með vanfærum konum er
þýðingarmikið atriði. Þó hefir viða
ekki tekist enn að finna heppilega
lausn á framkvæmd þessa máls.
Það má skoða þetta málefni frá
sjónarmiði konunnar, hverja þýð-
ingu það hefir, fyrir lif hennar og
heilsu, meSan hún gengur meS
barnið. Það má alveg eins líta á
það með tilliti til barnsins, þar eð
heilbrigði móður og barns er á
þessum tima svo nátengt hvað öðru,
að það, sem fyrir móðurina er gert,
kemur fratn á barninu, sem hún
gengur með, beint eða óbeint. Og
þess vegna er þetta mál þýðingar-
mikið fyrir alla hina uppvaxandi
kynslóð,
Þegar talað er um eftirlit með
þunguðum konum, táknar það, að
fylgst sé með heilbrigðisástandi
síSastl. ár.
þeirra allan meðgöngutímann. Að-
alatriðið er að finna i tíma, ef sjúk-
dómar gera vart við sig hjá kon-
unni. Það getur verið um gamlan
sjúkdóm að ræða, sem tekur sig
úpp eða versnar um meðgöngutím-
ann, t. d. berklaveiki, hjartasjúk-
dómar, nýrnasjúkdómar eða sjúk-
dómar, sem stafa beinlínis af þung-
uninni sjálfri og leitt geta til barns-
fararkrampa, og f 1., ef ekki er að
gert i tíma.
Það er margt fleira, sem þörf er
að athuga hjá konunni undir þess-
um kringumstæðum: stærð og lög-
un grindar, blóðþrýsting, blóðmagn,
mataræði, klæðnað og aðra daglega
lifnaðarhætti. Til þess að komast
að raun um það, sem hér er talið,
þarf konan reglubundið eftirlit,
minst einu sinni á mánuði fyrstu
sex mánuðina, sjöunda 0g áttunda
mánuðinn á hálfs mánaðar fresti
og vikulega síðasta mánuðinn, og
er hér sérstaklega átt við þvagrann-
sóknina, sem er svo nauðsynleg sið-
asta tímann.
Þar sem þetta mál hefir verið
rætt og ritað opinberlega, hafa ætíð
heyrst raddir, sem halda þvi fram
að best sé að vera varkár í þess-
um efnum, og ganga ekki of langt.
Það kynni að skapa ástæðulausan
og óþarfan ótta við það að ganga
með bam, sem að sjálfsögðu er þó
náttúrlegt, og eðlilegt fyrirbrigði
í lífi konunnar. Þessi mótbára á
tæplega rétt á sér, ef tekið er tillit
til þess, hve mörgu er hægt að af-
stýra, ef rétt er að farið og þess
gætt, hvað traust og öryggi stöð-
ugt eftirlit skapar ungri og óreyndri
konu í staðinn fyrir ástæðulausan
ótta.
Það mundi nú margur kunna að
spyrja, hvort ekki sé alt í lagi á
þessu sviði hér hjá oss. Til sönn-
unar því, að svo er ekki, vil eg
leyfa mér að birta eftirfarandi
skýrslu, sem Hagstofan hefir látið
mér í té um dánartölur og dánar-
orsakir lcvenna, vegna sjúkdóma
stafandi af barnsþykt eða barns-
burði, yfir árin 1911—1935.
1911
1912
1913
1914
I. II. III. IV.
3131
7232
2112
223..
Álfadans og brenna.
Vegna óhagstæös veðurútlits
rærður álfadansi þeim og brennu,
sem knattspyrnufélögin Fram og
Valur höf'ðu ætlað að halda í kveld
kl. 9, frestað.
Skipafregnir.
Gullfoss er á leið til Leith frá
Vestmannaeyjum. Goðafoss, Brú-
arfoss og Lagarfoss eru í Kaup-
mannahöfn. Dettifoss er á leið til
Hull frá Hamborg. Selfoss er í
Reykjavík.
íþróttafélag. Reykjavíkur.
Fimleikaæfingar hefjast aftur
föstudag 7. jan. Æfingar í Sund-
höllinni (dýfingar) verða fram-
vegis alla föstudaga kl. 10—loþó
e m. Sundæfingar í Sundlaugun-
um alla mánudaga kl. S—9 e. m.
E.s. Esja
er væntanleg frá Austfjörðum í
kveld.
Súðin
mun koma frá Vestmannaeyj-
um og útlöndum í nótt.
Spegillinn.
Sú breyting verður framvegis á
útkomu Spegilsins, að hann verð-
ur ekki seldur á götunum. Hins-
Vegar verður tekið á móti áskrift-
um í síma 2072. Fæst blaðið að-
eíns hjá bóksölum og á Vestur-
götu 42 og Laugavegi 68.
Foringjaráðsfundur.
Fundur verður haldinn í for-
ingjaráði Varðarfélagsins föstu-
daginn 7. þ. m. kl. 6 e. h. í Varð-
arhúsinu. —• Tillögur kjörnefnd-
ar verða lagðar fyrir fundinn. —
Stjórnin.
V örður—Heimdallur—Hvðt.
Sjálfstæðisfélögin í Reykjavílk
halda fund í Varðarhúsinu föstu-
daginn 6. þ. m. kl. 8.30 e. h. —
Dagskrá: Tillögur kjömefnda um
skipun lista Sjálfstæðisflokksins
við bæjarstjórnarkosníngarnar. —
Stjórnir félaganna.
Hjónaefni.
Á nýársdag opinberuðu trúlof-
un sína Kristín Gisladóttir, Stórti-
Reykjum, Flóa, og Vilhjálmur
Þorsteinsson frá Húsatóftum.
Áheit á Strandarkirkju,
afhent Vísi: 3 kr. frá ónefnft-
um (gamalt áheit), 2 kr. frá A. S.,
5 kr. frá Ara.
Einstæðings-ekkjan.
Afhent Vísi: L. Lárusson 25 kr.,
2 kr. frá G., 5 kr. frá Önnu, 5 kr.
frá B., 2 kr. frá ónefndum, 2 kr.
frá S. E., 10 kr. frá J. J., 2 kr. frá
Rúnu, 3 kr. frá Þ., 3 kr. frá þrem
litlum systrum, 15 kr. frá Þ. Þ.
Handavinnunámskeið
Heimilisiðnaðarfélagsins byrja
aftur 7. þessa mánaðar,
Hjúskapur.
Á gamlársdag voru gefin saman
í hjónaband af sira Bjarna Jóns-
syni Kristjana Alexandersdóttir
og Óskar Guðmundsson. Heimili
þeirra er á Laugaveg 141.
19*5 2 1 4 1
1911—15 ið 7 14 6
1916 4 1 3 1
1917 3 >> 1 6
1918 2 ff 1 2
1919 2 ff 1 2
1920 4 ff 2 ff
I9l6 20 15 1 8 11
1921 3 if 2 I
1922 5 1 3 ff
I923 6 2 1 1
1924 3 >y 1 2
I925 6 2 1
1921—25 23 3 9 5
1926 1 1 2 1
I927 3 4 3 1 f
1928 3 3 1 ff
I929 1 2 1 2
1930 5 3 1 ff
I926 30 13 13 8 3
1931 3 4 1 ff
T932 1 2 2 1
1933 3 2 ■fy I
1934 2 4 >> ff
1935 3 2 >> 5
1931—35 12 14 3 7
I. =: Barnsfararsótt. II. = Blóðlát
um eða eftir fæðinguna. III. =
Barnsfararkrampi. IV. = Aðrir
sjúkdómar, er stafa af barnsþykt
eða barnsburði.
———■ IIHII111T ■IHI ■
Innilegar þakkir fyrir auðsýnda hluttekningu við and-
lát og jarðarför systur mínnar,
Gudlaugar Sæmundsdóttur,
Laufásvegi 17. — Fyrir hönd aðstandenda.
Bjarni Sæmundsson.
Innilegar þakkir fyrir auðsýnda lilultekningu við andlát
og jarðarför mannsins mins,
Jóns Gunnarssonar,
fyrv. samábyrgðarstjóra.
Elísabet Gunnarsson.
Til lesenda Spegilsins i Reykjavík:
Framvegis verður blaðið ekki selt á götunum.
Tekið á móti áskriftum í síma 2702. I lausasölu
fæst blaðið aðeins hjá bóksölum, svo og á Vestur-
götu 42 og Laugavegi 68. —
Fyrsta blað á árinu kemur út á morgun.
Snæfellingamótið
verður haldið að Hótel Borg n.
k. laugardagskvöld þann 8. þ. m.
eins og auglýst hefir verið. Þeir,
sem ætla að taka þátt i borðhald-
inu láti vita sem allra fyrst. Að-
göngumiðar seldir í Skóbúð
Reykjavíkur og Tóbaksverslun-
inni London.
Eggert Guðmundsson,
listmálari opnar í næstu viku
teiknistofu á Skólavörðustíg 43,
þar sem áður var vinnustofa
Kristjáns Magnússonar, listmál-
ara. Gerir hann ráð fyrir, að kenna
aðallega að teikna eftir lifandi
fyrirmyndum, en þó mun það fara
eftir lægni nemenda á hverju
verður byrjað. Stysti námstimi
verður 3 mánuðir. Eggert Guð-
mundsson lærði teikningu í 4 ár
i listaháskólanum í Múnchen.
Kennari hans var Olaf Gudbrands-
son, en hann er frægur í sinni
grein. Teikningar Eggerts Guð-
mundssonar, einkum andlitsteikn-
ingar, hafa hlotið mikið lof, þar
á meðal í enskum blöðum, í sam-
bandi við sýningu er hann hafði í
London í fyrrahaust. Eggert gerir
ráð fyrir að taka að þessu sinni
aðeins fáa nemendur. -F.Ú.).
Hnefaleikaskóli
Þorsteins Gíslasonar byrjar
ingar aftur í kvöld.
Áheit
á Happakross barnaheimilisins
„Vorblómið", afhent Vísi: 10 kr.
frá S. L.
Útvarpið í kvöld.
18,30 Barnatími (Jólasaga og
barnasöngur). 19,10 Veðurfregnir.
19,20 Lesin dagskrá næstu viku.
19,30 Hljómplötur: Létt lög. 19,50
Fréttir. 20,15 Lúðrasveit Reykja-
víkur leikur. 20,40 Leikrit: „Mis-
skilningurinn“, skólaleikur frá
1867 eftir Kristján Jónsson skáld
(Leikstjóri Lárus Sigurhjörnsson)
22,40 Danslög. 23,30 Dagskrárlok.
N æturlæknir
í nótt: Kristín ólafsdóttir, Ing-
ólfsstræti 14, sími 2161. Nætur-
vörður í Laugavegs og Ingólfs
apótekiun.
Á vinnumiðlunarskrifstof-
unni í Oslo voru skrásettir at-
vinnuleysingjar siðustu viku
ársins 1937 10.266, en voru í
sömu viku 1936 11.468. NRP,
—FB.
Tökum þá fyrst til athugunar
þann sjúkdóm, sem allri fæðingar-
hjálp stendur mestur stuggur af:
Barnsfararsóttin. Þar má sjá nokk-
ura framför. Af þeim dánarorsök-
um hafa tölurnar lækkað nokkuð
sí'Öustu árin. Dauðsföllum af barns-
fararkrampa fækkar svo mjög tíma-
bilið, sem skýrslan nær yfir, að ár-
in 1911—1915 deyja 14 konur af
þeim orsökum, en frá 1930—1935
aðeins 3 konur. Þessa íramför má
eflaust þakka því, að Ijósmæðrum
um margra ára bil hefir verið kend
þvagrannsókn og lagt ríkt á við
þær, að fylgjast vel með þeim kon-
um, sem til þeirra leita, og sjá um
að þær leiti læknis, ef eitthvað ber
út af, svo og að þessi síðustu ár
hefir verið hægt í Reykjavík og ná-
grenni að koma konum með yfir-
vofandi barnsfararkrampa, fyrir og
í fæðingu, á Fæðingardeild Land-
spítalans, þar sem þær hafa fengið
þær bestu læknisaðgerðir, sem völ
er á.
Þá væri ekki úr vegi að athuga
dánartölur þær, sem skýrslan sýn-
ir yfir blóðlát um eða eftir fæð-
ingu, og er þar síst um framför
að ræða, þar sem þær fara stöðugt
hækkandi frá árinu 1925, en verða
þó hæstar á sí'ðustu fimm árum, og
væri ekki ólíklegt að gott eftirlit
um meðgöngutímann gæti komið
þarna að einhverju liði, því að vit-
að er, að oft líða konur af hlóð-
leysi og jafnvel hafa blæðingar utti
meðgöngutímann, sem ekki er at-
hugað fyr en um seinan. Dánartöl-
ur af ö'ðrum orsökum, sem stafa
af barnsþykt eða barnsburði lækk-
uðu nokkuð á tímabilinu 1920—
1930, en eftir þann tíma hefir
dauðsföllum aftur fjölgað af þess-
um orsökum.
Af því, sem hér hefir verið benfc
á, er eftirlit með vanfærum konum
um alt land mjög nauðsynlegt og
sjálfsagður liður í heilbrig'ðismál-
um vorum. En hverjir eiga þá að
annast þetta eftirlit? Eg hefi minst
á þetta efni áður í Ljósmæðrá-
blaðinu og látið þar þá sko'ðun okk-
ar ljósmæðra í ljós, að það séu ljós-
mæður, sem eigi að annast þetta
eftirlit, enda óf það skýrt telcið
frain í núgildandi Ljósmæðrareglu-
gerð, að það sé einn liðurinn í
skyldustörfum þeirra. Kensla þeirra
hefir verið og er við það miðuð,
og er þetta atriði eins og svo margt
anna'ð kenslunni viðvíkjandi, full-
komnara síðan farið var að kenna
ljósmæðrunuin á fæðingardeild
Landspítalans, þar sem deildin að
sjálfsög'ðu annast þetta eftirlit, á
þeim konum, er þar fæða. Það ber
margt til þess, að þetta eftirlit ætti
að vera fastur liður í starfi ljós-
mæðra; þær hafa víðast hvar á
landinu litið að gera og hafa góð-
an tíma til að líta eftir konunum,
Frh.