Vísir - 11.04.1938, Blaðsíða 2

V 1 S I R
VfSIR
DAGBLAÐ
Útgefandi:
BLAÐAÚTGÁFAN VÍSIR H/F.
Ritstjóri: Kristján Guðlaugsson.
Skrifstofa: Hverfisgötu 12.
Afgreiðsla: Austurstraeti 12.
S í m a r:
Afgreiðsla 3400
Ritstjórn 4578
Auglýsingastjóri 2834
Ver-ð 2 krónur á mánuði.
Lausasala 10 aurar.
Félagsprentsmiðjan h/f.
„Lánleysi“.
AÐ dylst engum, að at-
vinnuhorfur eru nú liinar
verstu liér á landi. Svo virðist
sem togaraveiðarnar ætli ger-
samlega að bregðast og litlu bet-
ur að takast til fyrir vélbátaút-
gerðinni, þrátt fyrir góðar horf-
ur í byrjun vertiðarinnar. En
eins og nú horfir um verðlag á
síldarafurðum, eru litlar líkur
til þess, að síldveiðarnar fái að
þessu sinni bætt nokkuð úr eins
og undanfarin ár.
Það stoðar nú lítið, þegar svo
er komið, að krefjast hærra
kaupgjalds og meiri atvinnu-
bótavinnu. Ef framleiðslan ber
sig ekkj, þá stöðvast hún því
fyr, sem kaupgjaldið er hærra.
Og atvinnubótavinnu verður
ekki haldið uppi til lengdar, ef
arðbæri atvinnureksturinn
stöðvast.
Hér í Reykjavík hafa miklar
atvinnuvonir verið bundnar við
framkvæmd hitaveitunnar, þó
að ekki væri með henni bætt úr
atvinnuleysisástandinu nema í
svip. Það mætti þvi ætla, að
málssvörum verkalýðsins þætti
það allmiklu skifta, að sem
fyrst yrði byrjað á því verki. En
því virðist ffira nijög fjarri, Það
er engu líkara en að það sé þeim
hið mesta fagnaðarefni, hve örð-
ugt liefir reynst að fá lán til
hitaveitunnar,
Éins ög kunniigl er, hafði
borgarstjórinn fengið fyrirheit
um lán til hitaveitunnar í Eng-
landi. Um það eru óyggjandi
skilriki fyrir hendi. Hitt er nú
fullvíst, að þetta hefir brugðist,
þegar til átti að taka, og er
engu öðru um að kenna en al-
mennura fjárhagsörðugleikum
okkar. Frá þessu var nú skýrt á
dögunum í blaði verkamanna,
Alþýðublaðinu, og hlakkaði
mjög yfir „Iánleysi" borgar-
stjórans. Var svo frá sagt, að
borgarstjórinn hefði farið Iand
úr landi til þess að reyna að fá
lánið til hitaveitunnar, en hon-
um mundi ekkert hafa orðið á-
gengt, og vissi nú enginn hvar
hann væri niður kominn. En
liklegast þótti blaðinu að liann
mundi ekki koma heim fyrr en
eftir næstu kosningar!
Það eru nú um þrjú ár síðan
fjármálaráðherrann okkar gaf
það loforð i Englandi, að ekkert
erlent lán skyldi verða tekið fyr-
ir landsins hönd, né með ábyrgð
þess, fyrr en til muna rættist úr
fjárhagnum. Þess hefir þó ekki
orðið vart, að Alþýðublaðið hafi
haft verulega orð á „lánleysi“
fjármálaráðlierrans“ af þeim
sökum. En ef til vill er það af
þvi, að það er sameiginlegt
„lánleysi“ ráðherrans og ráða-
manna blaðsins sjálfs og Al-
þýðuflokksins, sem þar er um
að ræða. Hinsvegar gætir blaðið
þess þó ekki, að það „lánleysi“
er Iánleysi alls landsins.
Borgarstjórinn er nú væntan-
legur heim á morgun. Ókunnugt
er um það, bvað honum liefir
orðið ágengt um lánsútvegun-
ina. Hitt er fullvíst, að það er
sameiginleg von alls almennings
í bænum, jafnt flokksmanna Al-
þýðublaðsins sem annara, að
hann liafi haft lánið með sér. —
Dalair ftefir lei
sUiraaiwadBB.
Ókyrð og verltföll
yfirvofandi.
London 11. apríl. FO.
í gær laulc Daladier við
stjórnarmyndun i Frakklandi.
Mun hann leggja stefnuskrá
sína fyrir þingið næstu daga.
Jafnaðarmenn neituðu að styðja
Daladier um stjómarmyndun,
þrátt fyrir áskoranir Leon
Blum, að þeir aðstoðuðu Dala-
dier um myndun þjóðstjórnar.
Stjórn Daladiers er ekki eins
róttæk og stjórn Blums. Flestir
ráðherrarnir eru úr radikal-so-
cial flokknum, en hinir úr
fiokkunum bæði til hægri og
vinstri. Daladier gegnir áfram
bermálaráðherrastörfum í við-
bót við störf forsætisráðherra.
Marchandeau er fjármálaráð-
herra en Bonnet er utanríkis-
málaráðherra. Reynaulds er
dómsmálaráðherra.
Það er gert ráð fyrir að öld-
ungadeildin sætti sig við þessa
stjórn. Aftur á móti er óttast að
verkamenn í landinu taki af-
slöðu gegn lienni, og þegar eft-
ir að stjórnarmyndun hafði ver-
ið tilkynt, hófust ný verkföll.
Daladier hefir skorað á þjóð-
ina, að sameinast í stuðningi
við hina nýju stjórn, til þess
að liún geti leyst þau vandamál
sem eru mest aðkallandi, en
þau sagði hann, væra land-
varnamálin. Yið þau væru öll
önnur vandamál terigd, fjár-
hagsleg, viðskiftaleg og félags-
leg.
Hrakfarir Japaaa.
London 11. apríl. FÚ.
Hernaðaryfirvöld Japana
bera á móti fréttum Kínverja
um sigur kinverska hersins á.
Lung-hai vígstöðvunum, en aft-
ur á móti segir fréttaritari
Reuters, að ekki sé neinn vafi
á þvi, að Kinverjar hafi tekið
Tai-erh-chwang, og að Japanir
liafi mist milli fimm og sex
þúsund manna i orustunni um
borgina.
Frá Tsi-nan-fú, höfuðborg
Shantung-fylkis, hefir ekkert
frétst siðan á laugardaginn, en
þá var kínverski herinn kominn
inn i borgina og stóðu bardag-
ar á götunum.
Japanskar flugvélar gerðu
loftárásir á nokkrum stöðum í
Kína í gær, t. d. varð Canton
fyrir loftárás, í fyrsta skifti síð-
an á síðastliðnu hausti. í þessari
lárás tóku fjórar flugvélar þátt
og lenti. sprengikúla á verk-
smiðju einni og olli eldi, sem
Veiddisl út til margra húsa. Um
150 manns fórast.
Úbagstæðnr verslunar-
jöfnnðnr.
Um síðustu mánaðamót var
verslunarjöfnuðurinn óhag-
stæður um 1.1 milj. kr., en það
er þó 0.6 milj. hagstæðara en
næstu mánaðamót þar á undan.
Innflutt liafði verið fyrir 9.866
þús. kr., en útflutt fyrir 8.714
þús. kr. í marsmánuði nam út-
flutningurinn 3.677 þús. kr.
I»jódapatk:vædi5:
99.082% greiddu atkvæði með Hitler.
EINKASKEYTI TIL VÍSIS.
London í morgun.
jóðaratkvæði fór fram um gervalt þýska ríkið í
gær, um innlimun Austurríkis í Þýskaland,
að afstöðnum miklum fundahöldum hvar-
vetna í Austurríki og Þýskalandi. Fluttu helstu menn
nazista ræður í ýmsum helstu borgum landsins, en
Hitler sjáifur ferðaðist um Austurríki til ræðuhalda og
var hvarvetna tekið með kostum og kynjum.
Úrslit atkvæðagreiðslunnar urðu þau, að
99.082% sögðu já. Eru hér innifalin atkvæð-
in, sem greidd voru í Austurríki.
Ekkert lát er á ofsóknunum í
Rússlandi, segir í fregn frá Mosk-
wa, sem hin alkunna ameríska
fréttastofa Associated Press birtir.
hefir hann æriS nóg aS starfa og;
allir hans menn, við aö handtaka
alla þá, sem grunaSir eru um afr
! standa á öndveröum meiö við Josef
í ritstjórnargrein í Times segir svo um úrslit þjóð-
aratkvæðisins, að ef um algert kosningafrelsi hefði
verið að ræða — og miðar blaðið þá við þann skilning,
sem Bretar leggja í orðið frelsi — mundu úrslitin að
líkindum liafa orðið þau, að meiri hluti kjósenda, bæði
í Austurríki og Þýskalandi, hefði verið fylgjandi sam-
einingu ríkjanna.
í Daily Telegraph og Morning Post segir, að það sem
sé eftirtektarverðast sé ekki hin raunverulegu úrslit
þjóðaratkvæðisins, sem tölurnar greini frá, heldur hitt
hve hægt sé að koma lýðæsingunni á hátt stig.
United Press.
Otto etietloii áksrönr fyrir landráö.
Fregnir frá Vínarborg í morgun herma, að Otto erki-
hertogi muni verða ákærður fyrir landráð. Hefir ver-
ið gefin fyrirskipan um að handtaka Otto, en þar sem
hann dvelst í öðru Iandi, leiðir af þessu, að ef hann
hættir sér til Þýskalands verður hann handtekinn og
kærður fyrir landráð, en refsingin, sem yfir honum
vofir, er til handtöku kemur, er líflát.
Ásökunin er bygð á því, að Otto hafi hvatt önnur
veldi til þess að vinna gegn sameiningu Austurríkis og
Þýskalands. ,
Þá er og fullyrt, að allir Þjóðverjar og Austurmerk-
urbúar, sem sýna Otto hollustu áfram, verði ákærðir
fyrir landráð.
United Press.
London 11. apríl. FÚ.
Næstum því hvert manns-
barn, af þeim 49 og hálfri mil-
jón manna í Austurríki og
Þýskalandi, sem kosningarrétt
höfðu, greiddu atkvæði í gær.
Spurningarnar sem lagðar voru
fyrir kjósendur voru þær, livort
þeir væra samþykkir samein-
ingu Þýskalands og Austurríkis
og hvort þeir samþyktu þing-
mannaskrá þá, sem fyrir þá var
lögð og samin hafði verið af
Hitler. Aðeins tæplega hálf mil-
jón kjósenda svöruðu neitandi,
en játandi svöruðu 99.08 af
hundraði. I Austurriki voru
mótatkvæðin hlutfallslega færri
en í Þýskalandi.
Hverjum kjósenda var afhent
merki um leið og hann fór af
kjörstaðnum, og fengu ekki
aðrir aðgang að leikjum og há-
tíðahöldum, sem víðsvegar fóru
fram í tilefni af deginum, en
þeir sem gátu sýnt þetta merki.
Þetta er í fjórða skiftið sem
þjóðaratkvæðagreiðsla fer fram
í stjórnartíð Hitlers, og hefir
neikvæðum atkvæðum fækkað í
bvert skifti en hlutfallslegri tölu
kjósenda fjölgað.
Blööum veröur hvarvetna tíðrætt .
STALIN.
um þá, sem dæmdir eru til lífláts,
enda eru þaö ýmsir helstu forystu-
menn þjóðarinnar, sem teknir eru
af lífi. En minna er rætt um hina
fjölmörgu, sem halda lífinu, en
eru dæmd'ir í fangavinnu, margra
ára, eða lífstíðar þrælkunarvinnu.
í Rússlandi vinna heilir herir póli-
tískra fanga að þjóðvega- og járn-
brautalagningum, hafnargerðum,
skipaskurðagreftri, í kolajnámum
o. s. frv. Það er ekki furða, þótt
talsvert sé unnið að framkvæmd
verklegra fyrirtækja í Rússlandi,
þegar þess er gætt, að tala fang-
anna, sem vinna í þrælkunar-
vinnu, skiftir hundruðum þúsunda.
Giskað er á, af erlendum blaða-
mönnum, sem dvelja í Rússlandi,
að þessi fangaher sé um tvær milj-
cnir talsins. Öll vinna, sem þeir
inna af höndum, er undir umsjón
NKVD, eða stjórnmálalögreglunn-
ar, og vopnaðir verðir eru hvar-
vetna, þar sem slík vinna er af
hendi leyst.
Yfirmaður NKVD er Yezof og
Stalin, þá, sem grunaðir eru ujn
skemdarverk, njósnir o. s. frv.
Skipaskurðurinn, sem tengir
saman Eystrasalt og Hvítahaf og
Volga—Moskwa skipaskurðurinri,
eru verk pólitískra fanga. Enn-
fremur járnbraut í Sibiríu, sejn
hefir mikilvæga hernaðarlega þýð-
ingu. Alt eru þetta stórkostleg
mannvirki — og enn stærri manrt
virki er verið að undirbúa í Rús*
neskum löndum. Vinnukraftinfi
þarf ekki að spara í landi blóðveld.
isins.
Tvö gríðarstór orkuver vif
Rybinsk og Uglich, við Volgu og
Sheksna-fljót, eiga að verða full*
gerð árið 1940. Við Volgu á að
koma upp mestu rafmagnsfram-
leiðslustöð í heimi. Þar á að fram-
leiða rafmagn handa stórum iðn-
aðarsvæðum.
Fyrir austan Volgu á að ræsa
fram feikna stórt landflæmi, þar
sem nú er votlent sléttlendi (stepp-
ur). Þegar búið er að þurka þaðr
og undirbúa til ræktunar, á að
hefja þar hveitirækt í stórum stíl.
Einnig þessa vinnu eiga pólitískir
fangar að inna af höndum.
Norður í Rússlandi, þar sejtxi
stundum er um 50—óo stiga frost,
eru fangar látnir vinna kol úr
jörð, vinna að borunum, til þess
að leita að olíu, við járnbrauta-
lagningar 0. fl.
Fangar eru að leggja bifreiða-
vegi frá Moskwa til Minsk, höfuð-
borgar Hvíta-Rússlands, og til
Kiev, höfuðborgar Ukraine.
Fangar eru að endúrbæta Geor-
giu-þjóðbrautina, til þess að gera
herflutninga greiðari. Annan þjój3-
veg eru fangar að leggja — 819
krn. langan — yfir Kirghiza, fjá
Frunze til Osh, um fjalllendi, þsar
sem snjó leysir aldrei að fullu, *-*
alt til kínversku landamærannp,
þar sem baðmull er ræktuð í döl-
unum.
Við þessi fyrirtæki vinna fangár
og útlagar, þ. e. menn, sem skipáð
hefir verið að flytja til ákveðinria
héraða. Þegar þeir koma þangájð,
verða þeir að taka þá vinnu, sejn
fyrir hendi er. En vanalega er enga
vinnu að fá — nema við það, sejn
rikið hefir með höndum, hin stór-
kostlegu fyrirtæki, sem hér hafa
verið nefnd sum og önnur slík, og
hægt er að koma í framkvæmd, af
því að vinnukrafturinn er fenginn
á þann hátt, sem að framan greiri-
ir. —
HITLER, LEIÐTOGI STjÓR-ÞÝSKALANDS, FLYTUR RÆÐU í RÍKISÞINGINU.
Boðsundskepni
skólanna,
Sundflolckur stúdenta vann
boðsundskepnina, sem fór fram
á laugardagskveld, milli skól-
anna í bænum. Tími stúdenta
var 18 mín. og 35 sek. Vöra 20
menn í hverjum flokki og synti
bver maöur 66% m.
Verslunarskólapiltar urðu
nsestir að marki á 18.53 mín., en
Iðnskólapiltar liinir þriðju á
19.16 mín.
Verðlaunagripinn, silfurbik-
ar, hafði Stúdentaráð Háskól-
ans gefið.