Vísir - 09.05.1938, Blaðsíða 2

y 1 s i r
VÍSIR
DAGBLAÐ
Útgefandi:
BLAÐAÚTGÁFAN VÍSIR H/F.
Ritstjóri: Kristján Guðlaugsson.
Skrifstofa: Hverfisgötu 12.
Afgreiðsla: Austurstræti 12.
S í m a r:
Afgreiðsla 3400
Ritstjórn 4578
Auglýsingastjóri 2834
Verð 2 krónur á mánuði.
Lausasala 10 aurar.
Féiagsprentsmiðjan h/f.
Ríkis-
ábyrgðin.
f|AÐ hefir verið ákveðið, að
” leita heimildar Alþingis til
þess, að ríkissjóður ábyrgist lán
til hitaveitunnar, og er frum-
varp um það komið fram í
þinginu frá Pétri Halldórssyni
borgarstjóra.
Þessarar ríkisábyrgðar er
ekki leitað fyrir þá sök, að synj-
að hafi verið um lánið án slíkr-
ar ábyrgðar. Hinsvegar er nú,
þegar komið er að þingslitum,
og þing á ekki að koma saman
aftur fyi'r en i byrjun næsta árs,
ekki liættandi á það, að lántak-
an farist fyrir, eða frestist um
marga mánuði, af þvi að heim-
ild vanti til þess að rikisábyrgð
verði veitt fyrir því, ef hennar
yrði krafist.
Alþýðublaðið liælist mjög um
yfir þvi, að bæjarstjórnin hafi
ekki komist hjá því að „biðja
um ríkisábyrgð“ fyrir láninu.
Segir það, að íhaldið hafi hald-
ið þvi fram, „að enga ríkis-
ábyrgð þyrfli“ fyrir láninu, og
í vetur, „fyrir bæjarstjórnar-
kosningarnar“ hafi verið sagt,
að lánið væri þegar fengið i
London. án ríkisábyrgðar. Og
þannig, segir blaðið, hefir „alt,
sem Sjálfstæðisflokkurinn sagði
um framkvæmdir á hitaveitu-
málinu og lántöku til liennar i
vetur .. reynst tilhæfulaust
með öllu“!
Snemma í vetur var sagt frá
þvi í stjórnarblöðunum, að lán
væri fengið í Englandi handa
Akureyrarbæ, til virkjunar Lax-
ár, og greint nákvæmlega frá
lánskjörum. Nú er sagt frá því,
að þetta lán sé fengið i Dan-
mörku, og hefir þá lántakan í
Englandi farist fyrir. En það
var þó ekki „alt tilhæfulaust,“
sem sagt var um þá lántöku í
vetur. Lánið liafði verið „feng-
ið“ i Englandi, þannig, að á-
kveðinn lánveitandi hafði samið
um að veita lánið með ákveðn-
um kjörum. En lánlakan fórst
fyrir, af því að ríkisstjórnin
enska lagði bann við henni. Og
alveg sama máli er að gegna um
hitaveitulánið.
Fyrir láni Akureyrar, var
boðin fram ríkisábyrgð í Eng-
landi og einnig í Danmörku.
F\TÍr hitaveituláninu var ekki
boðin fram ríkisábyrgð i Eng-
landi, en hennar var heldur
ekki krafist. En það orkaði
engu um það, að lántakan fórst
fyrir. Hún hefði farist fyrir þó
að riklsábyrgð hefði verið í boði
alveg eins og Akureyrarlántak-
an fórst fyrir, þrált fyrir ríkis-
ábyrgðina.
En þó að ríkisábyrgðar verði
ekki krafist fyrir hitaveitulán-
inu í Englandi, þá mætti vel
hugsast, að liennar yrði kraf-
ist á Norðurlöndum, því að
„sinn er siður í landi hverju“.
Og hér við bætist það, að nú er
verið að efna til lántöku fyrir
ríkissjóð, til þess að standa
straum af afborgunum af opin-
berum lánum, en það kynni að
hafa nokkur áhrif á afstöðu
lánveitanda í sambandi við rík-
isábyrgðina, svo að því síður er
nokkuð eigandi á hættu i þvi
efni. Það er þannig bein afleið-
ing af því, livernig öll aðstaða
hefir breyst, að nú er leitað rík-
isábyrgðar fyrir hitaveitulán-
inu, þó að þess þætti ekki þurfa
fyrri.
Alþýðublaðið heitir nú öllu
góðu um undirteklir „sinna
manna“ undir ábyrgðarbeiðni
bæjarstjórnarinnar, og segir
„vonandi“, að það takist, að fá
ábyrgðarheimildina samþykta á
Alþingi, og að öllu i sambandi
við þetta verði hraðað sem mest
má verða“. En svo fær það ber-
sýnilega einhverja „eftirþanka“
í sambandi við það, sem það
liafi áður sagt um allan „undir-
búning“ hitaveitumálsins af
hálfu bæj ars tj órnarinnar, I Ieng-
ilinn og Krýsivík, og liefir því
þami fyrirvara um afstöðu
„stjórnarvaldanna“, að þau
kunni að telja, „að nauðsyn beri
til, að málið liggi ljósar fyrir
en það gerir nú“. Um það verð-
ur þó ekkert sagt, hvort það á
við það, með þessum ummæl-
um, að „nauðsyn beri til“ að
rannsaka til lilítar hitaveitu-
möguleika frá Henglinum og
Krýsivík, áður en ríkisábyrgð-
in verði veitt. En naumuFverð-
ur þó tíminn til þess, ef ábyrgð-
in á að fást á þessu þingi.
Rásetar á
lera usla á Isaíiröi.
jt Ð þvi er fréttaritari Vísis á
“ ísafirði hermir, gerðu há-
setar á Iividbjömen noklcum
bsla þar í bænum í siðustu viku.
Gengu þeir í hús og hirtu ýmsa
smámuni, svo sem vekjara,
páfagauk og annað, sem auð-
velt var að flytja til skips. Bif-
reiðar tóku þeir einnig trausta-
taki og óku sér til skemtunar
um bæinn, og munu hafa vald-
ið einhverjum skemdum á bif-
reiðunum með því tiltæki. Bæj-
arfógetinn á Isafirði, Torfi
Iljartarson, hefir tekið skýrsl-
ur af þeim mönnum, sem urðu
fyrir ágangi hásetanna, og hafa
þeir fengið leiðréttingu sinna
mála og muni þá aftur, sem frá
þeim voru telcnir.
Verður það að teljast mjög
óviðfeldið, að þeir menn, sem
teljast hafa landhelgisgæslu
með höndum hér við land ger-
ist svo uppivöðslusamir, er þeir
hafa fasita jörð undir fótum,
einkum þar, sem það verður
ekki talin sérstök nýlunda fyr-
ir háseta á Hvidbjörnen.
Víðavangshlaup
drengja í Hafnap-
fór fram i gær, að tilhlutun
Iþróttaráðs Hafnarfjarðar.
Keppendur voru 13, og fyrst-
ur að marki varð Haraldur
Sigurjónsson á 8 mín. 3,2 sek.,
annar Guðm. Hjartarson á 8
mín. 21 sek., og þriðji Guðm.
Marteinsson 8 mín. 25 sek.
Keppendur voru allir innan
Fjöldi manns meiðist
EINKASKEYTI TIL VÍSIS.
London, í morgun.
Frá Briissel er símað, að til talsverðra óeirða hafi
komið þar í gærkveldi, er menn söfnuðust
saman í þúsundatali fyrir framan kauphöll-
ina og í miðhluta borgarinnar og víðar, til þess að mót-
mæla auknum skattaálögum og dýrtíð. Lögreglan
dreifði mannfjöldanum og voru margir menn hand-
teknir. Fjölda margir meiddust í þessari viðureign.
Óeirðirnar voru allalvarlegs eðlis og þótt lögreglunni
tækist að tvístra mannf jöldanum og koma í veg fyrir,
að hann safnaðist saman aftur í miðhluta borgarinnar,
söfnuðust kröfugöngumenn þegar saman annarsstaðar
í bænum, til mótmælafunda.
United Press.
Bresk-ítöísku samningarnir
og* vidrædur einrædislierranna.
EINKASKEYTI TIL VÍSIS.
London, í morgun.
Vviðræður Hitlers og Mussolini eru enn þá að-
alumræðuefni heimsblaðanna. Lundúnadag-
blaðið Times telur, að viðræðurnar hafi orðið
til þess að varpa skýrara Ijósi á stjórnmálaástandið í
suðaustur og miðhluta álfunnar og hér eftir þurfi
menn ekki að vera eins í vafa um afstöðu Mussolini og
Hitlers til þessara mála.
Daily Telegraph hyggur að einvaldsherrarnir hafi
rætt um Tékkóslóvakíu, en eins og United Press hafði
áður fregnað, mun ekki verða af stofnun neins hern-
aðarbandalags með Itölum og Þjóðverjum, en Hitler
mun styðja kröfur Sudeten-þjóðverja án þess að beita
vopnavaldi.
Daily Telegraph telur ekkert í ræðu Mussolini benda
til þess, að bresk-ítalska samkomulagið þurfi að hafa
óheppileg áhrif á samvinnu ítala og Þjóðverja.
United Press.
BandarUdn aflétta vopna-
sSInbanni til Spánar?
EINKASKEYTI TIL VÍSIS
London, í morgun.
Frá Charleston í Suð-
ur-Carolinu er símað, að
Roosevelt forseti sé kom-
inn þangað úr ferð sér til
hressingar á herskipinu
Pennsylvania, á heimleið
til Washington.
Roosevelt átti viðtal við
blaðamenn í Charleston
og sagði, að hann mundi
ræða við Cordell Hull,
utanríkismálaráðherra,
þegar við komu sína til
Washington, um þings-
ályktun Nye öldunga-
deildarþingmanns, þess
efnis, að aflétt verði
hanninu á flutningi hergagna til Spánar. Talið hefir
verið, að undanfÖrnu, að nokkurar líkur sé til þess, að
stjórnin fallist á þingsályktunartillögu Nye.
United Press.
BOSEVELT.
17 ára. Vegalengdin hálfur
þriðji km.
Veður var gott, en svalt.
íþróttaráð Hafnarfjarðar
liélt keppendum og starfsmönn
um mótsins veislu á Hótel
Birninum í gærkveldi. Voru
þar margar ræður haldnar.
Qoga látinn.
Octavian Goga, sá er var for-
sætisráðherra Búmeníu frá því
i desemberlok siðastliðinn og
þangað til um miðjan febrúar,
andaðist á laugardag, 57 ára að
aldri. — (FÚ).
og margir hanðteknir.
BRÚSSEL, IIÖFUÐBORG BELGÍU.
(Dómsmálaráðuneytið í baksýn).
Verkefni sem bíða páðs-
fandap Jþjóðabandalagsins.
London, 8. maí - FU.
Ýms stórmál sem talið er að
geli valdið allmiklum vafning-
um og erfiðleikum bíða Þjóða-
bandalagsráðsfundarins, sem
kemur saman á morgun. Breska
stjórnin hefir farið fram á það,
að eitt með fyrstu málunum,
sem tekið yrði fyrir yrði yfir-
ráðaréttur ítala i Aljessiniu. Það
þykir ekki líklegt, eins og til
lians er stofnað, að samþykki
fáist um að viðurkenna hann, en
það er loforð af liálfu Breta, að
sjá um að málið fáist rætt á
þessum fundi og er það gefið í
sambandi við bresk-ítölsku
samningana.. Þá er og búist við,
að það sæti magnaðri mót-
spyrnu af hálfu þeirra ríkja,
sem þegar liafa viðurkent yfir-
ráðarétt ítala, að fulltrúi Ilaile
Selassie keisara fái að silja
fundinn. Getur vel svo farið, að
til mjög alvarlegs ágreinings
komi út úr því.
líÉn iandiBstor
i Horo.
rRÉTTARITARI Vísis á Isa-
firði skýrði svo frá í sím-
lali í dag, að liafísinn væri orð-
inn landfastur við Horn, og
mikill ís væri á siglingaleiðum
inn í Húnaflóa. Veður hefir
verið slæmt vestra undanfarið,
hríðar ogfrost. Vindur liefir ver-
ið norðan eða norðaustan, og
má búast við, ef svo lieklur á-
fram, að aðalísspöngin, sem
liefir nálgast landið mjög hratt,
að þvL er talið er, verði land-
föst næstu daga, ef vindstaðan
breytist ekki. ILvíða menn al-
ment fyrir erfiðu vori.
Hafíshroði kom í fyrradag
inn á Skjálfandaflóa á móts
við Tjörnes, en fjarlægðist
lieldur í gær. Stöku jakar voru
á reki inn flóa. — Stefán Jón-
asson skipstjóri, sem var i at-
huganaleiðangri flugvélarinn-
ar síðastl. laugardag, skýrir
svo frá: Flugvélin flaug um
180 kílómetra undan landi, og
var þaðan að sjá íslaust í
Þá er það víst að á þessumr
fundi mun spánska stjórnin
leggja fram kæru yfir innrás
útlendra herja í Spán og krefj-
ast þess að hún sé þegar rædd
og fara fram á það við Þjóða-
bandalagið að það beiti sér fyrir
þeirra augljósu skyldu sinni að
þeir sé fluttir á brott.
Þá er búist við að Sviss fari
fram á það, vegna lilutleysis
síns, að vera undanþegið skuld-
bindingum sínum samkvæmt
Þj óðabandalagssáttmálanum.
Telur Sviss sig ekki geta staðið
undir slíkum skuldbindingum
með þeim gífurlega vígbúnaði
sem öll nágrannarikin hafi og
jafntvísýnt eins og sé með frið-
inn í álfunni.
Þá er það ennfremur vitað, að
Kina kærir yfir innrás Japana í
Kína bg krefst aðstoðar Þjóða-
bandalagsins til þess að hrinda
henni af höndum sér.
norðvestri, en í norðaustri sást
ekki út yfir ísinn. — Á Húna-
flóa er önnur spöng, á siglinga-
leið frá Horni að Skaga, en
auður sjór er norðan við þá
spöng. (Samkv. FU.). — Veð-
urstofunni höfðu engar nýjar
veðurfregnir borist í morgun.
ÍSLAND I ERLENDU
ÚTVARPI.
Á miðvikudaginn kemur kl.
18,10 eftir íslenskum tíma les
frá Agnete Kamban upp í,
danska útvarpið úr siðustu
skáldsögu Guðmundar Kamb-
ans og á fimtudaginn kl. 18,00
eftir íslenskum tíma verður
Galdra-Loftur eftir Jóhann Sig-
urjónsson leikinn í danska út-
varpið. Eyvind Johan Svendsen
leikur Loft, Albert Lutlier bisk-
upinn, Rigmor Jespersen dóttur
biskups, Grete Bendiz Stein-
unni. Dönsk útvarpsblöð flytja
í þessu tilefni rækilegar grein-
ar um þetta leikrit og fyrri sýn-
ingar þess.
Á miðvikudaginn kemur
flytur dr. Matthias Jónasson er-
indi unx íslenskt menningarlíf
að fornu og nýju í útvarpið í
Leipzig kl. 1G eftir íslenskum
tíma. (FÚ).