Vísir - 28.05.1938, Blaðsíða 2

VlSIR
VÍSIR
DAGBLAÐ
Útgcfandi:
BLAÐAÚTGÁFAN VÍSIR H/F.
Ritstjóri: Kristján Guðlaugsson.
Skrifstofa: Hverfisgötu 12.
Afgreiðsla: Hverfisgötu 12.
(Gengi'ð inn frá Ingólfsstræti).
S í m a r :
Afgreiðsla 3400
Ritstjórn 4578
Auglýsingast j ó ri 2834
Verð 2 krónur á mánuði.
Lausasala 10 aurar.
Félagsprentsmiðjan li/f.
Við hvern er
að sakast?
ATVINNULEYSIS- og fram-
“ færslumálin eru vandræða-
mál liér á landi, ekki aðeins í
Reykjavik, eins og ráða mætti
af slcrifum stjórnarblaðanna,
heldur í öllum kaupstöðum
landsins, kauptúnum og ýms-
um sveitum. Og það er ekki að-
eins hér á landi, sem þessi mál
hafa valdið örðugleikum. At-
vinnuleysið hefir nu um liríð
mátt heita alheimsböl og eitt-
hvert örðugasta viðfangsefni
þjóðanna.
Hinsvegar hafa þessi mál ver-
ið tekin alt öðnim tökum hér
á landi en í öðrum menningar-
löndum. Allstaðar annarsstaðar
en hér hefir það verið talið hlut-
verk ríkisvaldsins, fyrst og
fremst, að ráða bót á þeim
vandræðum, sem af atvinnu-
leysinu stafa. Hér hefir rikis-
valdið leitt þetta hjá sér, svo
sem það hefir frekast séð sér
fært, og lagt þá kvöð á herðar
bæjar- og sveitarfélögum. Þann-
ig hefir ríkissjóður lagt af
mörkum aðeins þriðjung þess
fjár, sem gert er ráð fyrir að
varið sé til að veita atvinnu-
lausum mönnum vinnu, eða
viðlíka upphæð fyrir alt landið
eins og Reykjavík ein leggur
fram i þvi skyni. Og svo skiln-
ingslausir og þekkingarsnauðir
eru valdhafamir í landinu á
þessi mál yfirleitt, að furðu
gegnir.
Aðalmálgagn núverandi ríkis-
stjómar ræðir nokkuð um
þetta í ritstjómargrein á upp-
stigningaradaginn, og byrjar
niál sitt á þessa leið:
„Þegar sveitarflutningarnir
voru afnumdir og kosningarétt-
ur veittur þurfamönnum, var
tilætlunin vitanlega sú, að ekki
nytu aðrir fátækrahjálpar en
þeir, sem ekki hefðu getu til
að vinna fyrir sér og sínum.
Fyrir þvi var ekki gert ráð, að
veita þyrfti vinnufærum mönn-
um .... slíka hjálp“.
Sveitarflutningar voru af-
numdir á síðasta kjörtímabili
og kosningarétlur var veittur
þurfamönnum með stjórnar-
skrárbreytingunni 1933. Það
var þá orðið alkunnugt, að sök-
um atvinnuleysis hafði ekki
orðið komist hjá þvi, að veita
„vinnufærum mönnum“ fá-
tækralijálp.Samkvæmt fátækra-
lögum var fátækrastjórnum
bæjar- og sveitarfélaga skylt að
veita slíka hjálp hverjum
manni, sem ekkert hafði fyrir
sig að leggja, og á því var engin
breyting gerð með framfærslu-
lögunum, sem sett voru fyrir
aðeins tveimur árum. Ef það
hefir ekki verið „tilætlunin“, að
slíkir menn „nytu fátækrahjálp-
ar“, þá liafa löggjafarnir verið
um of ókunnugir löggjöfinni og
ástandinu í landinu.
Stjórnarmálgagnið sakar nú
„bæina“ um það, að þeir liafi
sýnt atvinnulausum, vinnfær-
um mönnum of mikla „undan-
látssemi“, með þvi að veita
þeim fátækrahjálp. — „Ungir
menn bókstaflega bíða eftir þvi
að komast í atvinnubótavinn-
una eða á fátælcraframfæri, í
stað þess að nota þá mörgu
möguleika, sem þeir hafa til að
bjarga sér á annan liátt“, segir
blaðið. Og það virðist gefa
„bæjunum“ einum sök á því, að
ungu mennirnir fari þannig að
ráði sínu. En það eru ekki bæ-
irnir, sem halda i þessa „ungu
menn“, með því að láta þá fá
atvinnubótavinnu. Ríkisvaldið
hefir tekið að sér að hafa allan
„veg og vanda“ af þvi, hverjir
fái vinnnua, þó að það standi
ekki straum af henni nema að
litlu leyti. Og það hefir svift
bæina öllum möguleikum til að
sporna á móti ásókninni, m. a.
með því fyrst að nema sveitar-
flutningana úr lögum og síðan
að fella niður sveitfestistímann
og gera alla framfærsluskylda
í dvalarsveit sinni.
Bæirnir standa gersamlega
varnarlausir uppi gegn allri
þessari ráðsmensku rikisvalds-
ins. Bæirnir hafa ekkert vald til
þess að þröngva mönnum til að
„nota þá mörgu möguleika, er
þeim bjóðast til að bjarga sér
á annan hátt“, en með því að
fara á sveitina, t. d. til þess að
fara upp í sveit að leita sér at-
atvinnu. Það er aðeins á færi
rikisvaldsins. Það er eitt af
mörgu, sem styður þá kröfu,
að ríkisvaldið taki atvinnuleys-
ismálin algerlega í sínar liendur.
Og því ríkara sem stjórnar-
málgagnið kveður á um það, í
hvílíkan voða sé stefnt „sið-
ferðilegum þrótti og sjálfsbjarg-
arviðleilni“ þess hluta ungu
kynslóðarinnar, sem „sjálfs-
bjargarvöntunin“ sé alin upp í
með liverskonar eftirlátssemi í
þessu efni, því þyngri dóm
munu stjórnarvöld landsins
verða að þola, fyrir það að að-
hafast ekkert til þess að afstýra
voðanum, en reyna aðeins að
skella skuldinni á aðra.
MaOur fisst asr daaða
n llfi í fiiivallðsiieit.
Nokkuru fyrir hádegi í gær
fann þingvallanefndin mann
nær dauða en lífi í Skógarkoti í
Þingvallasveit. Var maðurinn
meðvitundarlaus, er nefndar-
menn bar þarna að.
Var þegar brugðið við og far-
ið og símað til lögreglunnar liér
í bænum eftir aðstoð. Fór
Sveinn Sæmundsson austur og
var maðurinn fluttur í Land-
spítalann. Var komið méð hann
hingað um kl. 7%.
Að svo stöddu þykir eigi rétt
að fara nánara út í þetta mál,
þar sem það er eigi athugað til
fulls, vegna jiess að maður sá,
sem hlut á að máli hefir eigi
náð sér til fulls.
Vafalaust hefði hann látist
þarna, ef nefndarmenn hefði
eigi borið að. Skógarkot er nú
í eyði og hús að hruni komin,
en frost og svalviðri þar eystra
undanfarnar nætur.
^ jfcdttljloÉClL?
aðeins Loftur.
Franskir flugmálasérlræðingar væntaniegir til
London á morgnn.
Náiu samvinna verdur milli
Breta og1 Frakka i hernadar-
málum.
EINRASKEYTI TIL VÍSIS
London, í morgun.
Amorgun eru væntanlegir til London fimm af
kunnustu lofthernaðarsérfræöingum Frakka
og er þeirra fremstur Vuillemin hershöfðingi,
forseti herforingjaráðs frakkneska flughersins.
Lundúnadagblaðið Daily Herald skýrir frá því, að
viðræður þær, sem byrji á morgun, milli breskra og
franskra flugmálasérfræðinga, séu upphaf á hinni ráð-
gerðu fyrirætlunum um aukna samvinnu flugherja
Frakka og Breta.
Daily Herald segir, að allar flugstöðvar Frakklands
standi Bretum til boða til afnota og muni breskar flug-
vélar nota þær jöfnum höndum og breskar flugstöðv-
ar. Er þetta afar mikilvægt frá lofthernaðarlegu sjón-
armiði, einkanlega að því er snertir árásarflugvélarn-
ar, sem geta farið lengra að heiman en ella, því að í
öllum frakkneskum flugstöðvum verða hafðar nægar
birgðir af öllu, sem hinar bresku flugvélar þarfnast.
United Press.
STÆRSTA SPRENGJUFLUGVÉL í HEIMI.
Bandaríkjamenn hafa komið sér upp fjölda mörgum gríðar-
stórum flugvélum útbúnum til þess að varpa niður sprengikúl-
um. Eru það stærstu flugvélar þessarar tegundar, sem til eru.
___l_______u_jimii.II I ■IIIIIT-m-*
Stephan Strobl víðkunnur
kýmnismyndateiknari kom-
inn til Islands.
Bretar eru vongódir
um heppilega lausn
deilumálanna í
Tékkóslóvakíu.
EINKASKEYTI TIL VÍSIS.
London, í morgun.
Meðal breskra stjórnmálamanna gætir enn nokk-
urrar bjartsýni um það, að takast megi að
leysa deilumálin i Tékkóslóvakíu friðsamlega.
Hinsvegar gera Bretar sér ljóst, að horfurnar geta
versnað í einni svipan, vegna þess að einhver nýr
vandi komi til sögunnar.
Fullyrt er, að Henlein sé að ganga frá lágmarkskröf-
um, sem hann ætlar að leggja fyrir Hodza í næstu viku.
Henlein telur, að Sudetenvandamálin verði því að eins
seyst friðsamlega, að gengið verði að lágmarkskrofum
þeim, sem hann vinnur að.
Ríenn óttast talsvert, að til einhverra óeirða kunni
að koma á landamærum Þýskalands og Tékkóslóvakíu
yfir lielgina, en Bretar byggja miklar vonir á því, að
tékkneska stjórnin er staðráðin í að gera alt, sem í
hennar valdi stendur til þess að koma í veg fyrir óeirðir.
United Press.
IjEGAR vorið kemur koma
* farfuglarnir, — ekki að-
eins í eiginlegri merkingu, held-
ur einnig í óeiginlegri, þ. e. a. s.
erlenda gesti ber að garði í ýms-
um erindum eða erindisleysu.
kýmnismynd eftir Strobl.
SkeiðaFárhlaupið er í rénum
Eldsumbrota verdur ekki varf.
í gærkvöldi barst útvarpinu
svohljóðandi símskeyti frá Fag-
urliólsmýri:
Skeiðará hefir lialdið áfram
að fjara i dag við Skaftafell,
mikið vatn fellur þó enn fram
sandinn. íshröngl mikið er frá
jökli og fram á sandinn, er
kemur betur í ljós eftir því sem
áin fjarar.
Laust fyrir liádegi í dag barst
úlvarpinu annað símskeyti frá
Fagurhólsmýri svohljóðandi:
Skeiðarárhlaupið er nú mikið
að fjara og fer Iiægar að því en
í siðasla hlaupi. Sennilega verð-
ur liægt að komast yfir sandinn
eftir nokkura daga.
Þá barst póst- og símamála-
stjóra í morgun svohljóðandi
skeyti frá Seyðisfirði varðandi
hlaupið:
Skeiðará er byrjuð að fjara
út. Fagurhólsmýri álítur að
liægt verði að fara yfir sandinn
eftir fáa daga. Sæluhúsið stend-
ur. — Flugvélin flaug í morgun
inn yfir jökulinn í björtu veðri
og Ienti aflur í Hornafirði. Elds-
umbrot ekki sjáanleg.
28. maí. — FÚ.
Loks barst útvarpinu rétt í
þessu símskeyti frá Höfn í
Hornafirði svoliljóðandi:
Flugvélin fór héðan kl. 4.25
og flaug yfir Öræfajökul, Vatna-
jökul og Skeiðarársand. Skygni
ágætt. Lenti hún hér aftur eftir
3j4 slunda flug til að taka ben-
sín. Flugvélin fer héðan um kl.
15 í dag.
Hjúskapur.
í dag veröa gefin saman í hjóna-
bandi af síra Bjarna Jónssyni frk.
Daisy Lárusdóttir og Sig. H. Jóns-
son verslunarmaður. Heimili brúS-
hjónanna verSur á Sólvallagötu 2.
II. fl. mótið.
Úrslitaleikirnir fara fram í dag
og byrja kl. 5. Keppa fyrst Valur
og Víkingur og strax á eftir K.
R. og Fram. Það er úrslitakapp-
leikurinn. Hafa K. R. og Fram
hvort Um sig 4 stig.
Meðal farþega með m.s.
Dronning Alexandrine síðast
var ungverskur listamaður,
Steplian Strobl, sem kunnur er
víða um lönd fyrir teiknimynd-
! ir (karikatur) sínar. Var það
alment talið að þeir, sem lentu
í höndunum á Strobl hefðu engu
að leyna af lyndiseinkunnum
sínum, því að liann hafði fest
þær miskunnarlaust á pappír-
inn og mótað fórnardýrin í and-
legri nekt. Upp á siðkastið lief-
ir verið frekar hljótt um St.
Strobl. Hann liefir dregið sig að
nokkru leyti út úr skarkala lífs-
ins og helgað sig öðru starfi,
eða rannsókn á glæpamönnum
og eiginleikum þeirra og hefir
liann starfað m. a. við Rátts-
psykatriska kliniken i Stokk-
liólmi undir liandleiðslu pró-
fessors Olafs Rinberg um fimrn
ára skeið. 1
Ilr. Strobl hefir ákveðið að
eyða sumarfríi sínu að þessu
sinni hér á landi, og meðan að
hann dvelur hér mun hann
„karikera“, — ekki glæpamenn-
ina, — heldur ýmsa mæta borg-
ara eins og t. d. ritstjóra blað-
anna, stjórnmálamenn og lista-
menn.
Vísir liitti hr. Strobl að máli
í dag og spurði hann eftir starfi
hans og áhugamálum og skýrði
hann svo frá:
„Upphaflega lagði eg fyrír
mig byggingarlist, en fór síðan
að „karikera“ ýmsa merka
menn og lagði stund á það um
nokkurt skeið. Ferðaðist eg víða
um lönd í því augnamiði og
dvaldi á hverjum stað um lengri
eða skemri tíma, en aðallega
liefi eg dvalið á Norðurlöndum
og í Eystrasaltslöndunum og
Hollandi."
„Hvernig stóð á þvi, að þér
fóruð að leggja stund á „psyko-
teknikina“, en hætluð að
teikna ?“
„Því réði í rauninni hrein
hending. Eitt sinn, er eg var
staddur í Hollandi, liitti eg fræg-
an læltni og sálfræðing, Yonk-
heer van Lennep og liann vakti
áliuga minn fyrir þessari fræði-
grein. í sjálfu sér er það einnig
nátengt hvort öðru að teikna og
móta séreinkenni manna á
pappírnum og að rannsaka
lyndiseinkunnir þeirra.“
„Þér liafið aðallega starfað
að rannsóknum yðar i Sví-
þjóð?“
„Já, eg fékk stöðu við „Rátts-
psykiatriska kliniken“ í Stokk-
hólmi og liefi nú sest að í Sví-
þjóð fyrir fult og alt. Eg kvong-
aðist hollenskri konu, keyptihús
íStokkhóImi og hættiferðum,að
öðru leyti en því, að á sumrin
lyfti eg mér upp og legg land
undir fót.“
„Hafa nútímarannsóknir í
„Psykoteknik“ staðfest kenn-
ingar Lombroso eða ekki?“
„Niðurstaðan hefir orðið alt
önnur, en liinsvegar hefir verið
bygt á þeim grundvelli, sem
Lombroso lagði og rannsóknir
hans og kenningar hafa haft
stórkostlega þýðingu fyrir þessa
fræðigrein. Stórglæpamennirnir
cru ekki eins auðþektir og Lom-
broso vill vera láta. Þá er ekki
hægt áð þekkja úr hóp raanna,
ef þeir eru eins búnir og eins
kliptir og aðrir, en þó hafa þeir
sín sérkenni, sem við rannsókn
er auðvelt að finna. Sérkenni
þessi skiftast aðallega í tólf
flokka, sem of langt mál yrði.
Frh. á 3. síðu..