Vísir - 30.05.1938, Blaðsíða 2

VÍSIR
VfSIR
DAGBLAD
Útgefandi:
BLAÐ-AÚTGÁFAN VÍSIR H/F.
Ritstjóri: Kristján Guðlaugsson.
Skrifstofa: Hverfisgötu 12.
Afgreiðsla: Hverfisgötu 12.
(Gengið inn frá Ingólfsstræti).
S í m a r :
Afgreiðsla 3400
Ritstjórn 4578
Auglýsingastjóri 2834
Verð 2 krónur á mánuði.
Lausasala 10 aurar.
Félagsprentsmiðjan h/f.
Bjartsýnn
ráðherra.
Ij, jármálaráðherrann liefir um
1 nokkurt skeið lagt mikla
stund á það, að telja kjark i
landsfólkið og sannfæra það
um, að fjárhagsástand þjóðar-
innar sé engan veginn eins bág-
borið og ætla mætti, eftir þvi
sem af þvi sé látið af „öfundar-
mönnum“ þeirra, sem með
völdin fara. í þessu skyni birtir
liann nú langt mál um það í
blaði sínu, „hvar við séum
staddir“, og telur óhikað, að
„reynsla undanfarinna ára
bendi óhikað til þess, að við
þurfum ekkert að kvíða fram-
tiðinni.“
Þessi „reynsla undanfarinna
ára“, sem ráðherrann byggir
svo mikið á, er á þá leið, að þó
að skuldir þjóðarinnar hafi að
vísu „vaxið um 31 miljón
króna“ síðan í árslok 1922, þá
hafi eignaaukningin á þessu
tímabili orðið margfalt meiri,
eða um 185 mljónir króna.
Fjiármálaráðherranum er
talsvert á annan veg farið en
bóndanum, sem gerði þannig
upp búreikninga sína í blöðum
landsins hérna á árunum, að
niðurstaðan varð sú, að hann
hefði „altaf verið að tapa“, frá
því er hann fyrst hóf búskap-
inn. Þessi reikningsniðurstaða
bóndans var nú að vísu með
talsverðum ólíkindum, því að
þrátt fyrir alt „tapið“ var hann
orðinn sterkefnaður maður,
þegar hér var komið sögunni.En
hvort mundi þá reikningsniður-
staða ráðherrans, að öllu athug-
uðu, með meiri líkindum?
Hin hagstæða reikningsniður-
staða ráðherrans byggist á því,
að fyrri hluti tímabilsins 1922—
1936, var uppgangstimabil at-
vinnuveganna, og þó aðallega
sjávarútvegsins. Á fyrri árum
þessa uppgangstímabils voru
skuldir þjóðarinnar erlendis
greiddar upp að mestu. Ráð-
herrann tclur, að skuldirnar
hafi verið um 59 miljónir í árs-
lok 1922, en um 90 miljónir í
árslok 1936. En í stað þess að
það þannig getur að vísu kallast
svo, að nú sé að eins um það að
ræða, að skuldirnar hafi vaxið
um 31 miljón króna á þessu
tímabili, þá er í rauninni um
alveg nýja skuldasöfnun að
ræða síðara hluta timabilsins,
i
og sú skuldasöfnun nemur með
vissu þreföldum mismuninum
á skuldunum 1922 og 1937.
Og hvernig er því svo varið
um „eignaaukninguna“ á þessu
tímabili ? Það er vitað og alveg
óumdeilt, að atvinnuvegir þjóð-
arinnar hafa verið reknir með
tapi, líklega alt að helmingi þess
timabils, sem ráðlierrann ræðir
um. Á þeim tíma liefir því ekki
verið um neina eignaaukningu
að ræða. Á þessu tímabili hefir
liinsvegar eigið fé atvinnurek-
endanna gengið algerlega til
þurðar og þeir hafa safnað
skuldum þar að auki svo að
skiftir tugum miljóna. Hinsveg-
ar er meginhluta þeirrar eign-
araukningar, sem ráðherrann
telur fram, þannig varið, að
hann gefur ekkert í aðra liönd
lil greiðslu erlendra skulda. Og
að nokkuru er þessi aukning
innifalin í hærra mati á eignum
en áður, en það raskar að sjálf-
sögðu samanburðinum.
Og þó að þjóðinni auðnaðist
að losa sig úr þeim skuldum,
sem hún var komin í við árslok
1922, í svo frábæru árferði, sem
þá var næstu árin, þá fer því all-
fjarri, að á þeirri „reynslu und-
anfarinna ára“ verði nokkuð
bygt um það, að lienni muni
eins talcast að losa sig úr lielm-
ingi hærri skuklum sem hún er
nú komin í. Og til þess að það
megi takast, verður ekki að eins
að verða gerbreyting á árferð-
inu „til lands og sjávar“ frá því
sem nú er, lieldur verður þá
einnig að verða gerbreyling á
stjórnarfarinu í landinu frá þvi
sem verið hefir, siðan flokkur
fjármálaráðherrans tók við
völdum, eða það tímabil, sem
skuldasöfnunin slafar öll frá.
SjömanDadagunnn
6. jnnl 1938.
Það gengur vel með undir-
búning undir starfsemi dagsins.
Þátttakan í hinum ýmsu dag-
skrárliðum er með afbrigðum
góð og bendir það ótvírætt á,
að viðleitni í jiessa átt hefir
samliug sjómanna. Dagskráin
er að mestu leyti orðin fullgerð,
og verður hún birt bráðlega. Þá
verða einnig sýndir verðlauna-
gripir og viðurkenningapening-
ar, er veittir verða. Á fulltrúa-
ráðsfundi er haldinn var á
fimtudag, var tilkynt, að útgerð-
armannafélagið hér í Reykjavík
ætti forkunnarfagran grip, er
það vildi gefa sjómannadegin-
um, þó með þeim forsendum,
að hann yrði farandbikar, og
kept um hann meðal sjómanna
í einhverri sérstakri íþrótta-
grein, eða yrði veittur sem við-
urkenning fyrir eitthvert sér-
stakt afrek, varðandi sjómanna-
stéttina. Fulltrúaráðið samdi
reglugerð fyrir bikarinn og yrði
hún svo endanlega samþykt af
útgerðarmannafélaginu. Gripur
þessi var fluttur hingað á ensku
herskipi, Rodney, 1930, gefinn
af útgerðarmannafélagi í Hull.
Veiðarfæraverslanir bæjarins
hafa sameiginlega ákveðið að
gefa hikar til að keppa um í
reiptogi.
Ákveðið liefir verið að lialda
kvöldskemtun með borðhaldi
að Hótel Borg, og verður þaðan
útvarpað skemtiatriðum og
ræðum, er þar fara fram. Enn-
fremur i Oddfellow-höllinni ef
nægileg þátttaka fæst og verður
þar komið fyrir hátölurum, svo
menn geti fylgst með dagskrá
kveldsins.
(Þeir, sem ætla sér að taka
þátt í kvöldskemtuninni, eru
beðnir að skrifa sig á lista er
liggja frammi á eftirtöldum
stöðum: Sjómannafélagsskrif-
stofunni, Vélstjórafélagsskrif-
stofunni, Ingólfshvoli og veiðar-
færaverslununum. — Þeir sem
skrifa sig á listana ganga fyrir
meðan húsrúm leyfir.
Undirbúningsnefndin biður
bæjarbúa að gera sér starfið
léttara með því að skrifa sig
þegar í stað á áskriftarlistana.
Nuffield lávarður byggir verksmiðjur, sem
eiga að framleiða 5000 hernaðarflugvélar.
Stærsta átak einstaks manns til styrktar vígbúnaðaráformum ensku stjórnarinnar.
EINKASKEYTI TIL VÍSIS
London, í morgun.
aily Mail skýrir frá því, að Nuffield lávarður
áformi að framleiða 5000 hernaðarflugvélar í
verksmiðju, sem hann ætlar að reisa í Bir-
mingham. Verða flugvélarnar smíðaðar þarna að öllu
leyti, nema hreyflarnir. Þeir verða smíðaðir í öðrum
verksmiðjum. Búist er við að þarna fái 15.000 verka-
menn atvinnu, þegar starfrækslan er komin í fullan
gang. Meðal framleiðsla á viku er ráðgerð um 100 flug-
vélar.
Nuffield lávarður er einn af mestu auðmönnum
Breta. Hefir hann gefið að undanförnu marga tugi milj-
óna til mannúðarstarfa.
Verksmiðjur hans hafa til þessa eingöngu framleitt
bifreiðar m. a. hinar svonefndu Morris-bifreiðar. Þar
eð Bretar leggja nú hið mesta kapp á framleiðslu hern-
aðarflugvéla hefir Nuffield lávarður ákveðið að gera
sitt til að framleiðslan gangi sem greiðast og Bretar
verði sjálfum sér nógir um flugvélasmíði.
United Press.
EINKASKEYTI TIL VÍSIS.
London, í morgun.
„LAFAYETTE“,
franska linuskipið, í björtu báli í höfninni í Le Ilavre. Tjónið
nam 50 miljónum franka.
Annar og næst síðasti þáttur bæjar- og sveitar-
stjórnarkosninganna í Tékkóslóvakíu fór
fram í gær. Um alla álfuna biðu menn kvíða-
fullir dagsins, því að menn óttuðust óeirðir, en ef til
alvarlegra óeirða kæmi gat hæglega til þess komið, að
ófriður brytist út. Nokkurar skærur urðu þó á suiiium
stöðum, en ekki mjög alvarlegar.
En dagurinn leið, án þess til nokkurra alvarlegra ó-
eirða kæmi. Og þýsku blöðin, sem að undanförnu hafa
haldið uppi árásum á tékknesku stjórnina, forðuðust
svæsnar árásargreinar í gær. Það hefir vakið mikla
ánægju breskra og franskra stjórnmálamanna, að kosn-
ingarnar fóru fram með friði og spekt. Gera Bretar og
Frakkar sér vonir um, að allar æsingar út af Tékkó-
slóvakíu séu brátt úr sögunni og venjuleg kyrð komist
á þar í landi og samkomulagsumleitanir Hodza og Hen-
leins muni ganga að óskum.
United Press.
VatDikulsleiDSHri
oengur að ðskum.
Leííangurínienn á leiS
til Grímsvatns.
Kjartan og Bergur halda nú til
bygða með hestana, en við
höldum áfram til Grímsvatna.
Þeir Sigmundur Helgason á
Núpum og Guðlaugur Ólafsson
á Blómsturvöllum fylgja okkur,
og eins og stendur er veður og
færi gott. FÚ.
Ofviðri gengur yíir
Bretlandseyjar og
veldur miklu tjöni.
EINKASKEYTI TIL VÍSIS.
London, í moro-un.
Ofviðri mikið fór yfir suðurhluta Bretlandseyja
og Ermarsund í gær og var f jöldi báta og skipa
hætt kominn. Leituðu öll skip, nærri strönd-
um Englands, til hafna, og veittist erfitt sökum sjó-
gangs og storms. Brim er víða feikna mikið og gengur
sjór langt á land upp og hefir flætt kringum mörg hús
í borginni Brighton og mörgum öðrum baðstöðum á
ströndinni.
Fimm hundruð sjóliðsmenn af orustuskipinu Re-
venge og tveimur tundurspillum voru á landleyfi í
Bournemouth, en komust ekki til skipa sinna sökum
ofviðris. Fengu þeir húsaskjól í skóla borgarinnar síð-
astliðna nótt.
United Press.
Fimleíkaflokkup Ármanns
vekur atbygli 1 Oslo.
Kaupmannahöfn, 28. maí — FÚ.
Fimleikamótið í Osló var opnað í gær í viðurvist konungs-
fjölskyldunnar, forseta stórþingsins og margs annars stórmenn-
is. Aftenposten skrifar um þennan atburð og segir að íslenski
flokkurinn hafi komið gjörfulega og smekklega fyrir sjónir.
Þeir Jóhannes Áslcelsson og
Tryggvi Magnússon gengu í gær
á Vatnajökul. — Kl. 20 í gær-
kveldi snéru bygðamenn heim-
leiðis og tóku með sér svohljóð-
andi orðsendingu til útvarpsins,
dagsetta þá:
Við lögðum af stað frá Kálfa-
felli kl. 9 í morgun áleiðis norð-
ur til Grímsvatna, til þess — ef
hægt er — að sjá hvort þar hafa
nokkrar breytingar orðið, sem
hafi getað valdið hlaupi Skeið-
arár.
1 dag — þ. e. í gær — gekk
ferðin að óskum. Kjartan Stef-
ánsson á Kálfafelli og Bergur
Kristófersson á Maríubakka
hafa flutt okkur og farangúr
okkar norður fyrir Geirvörtur i
1300 metra hæð. Til ferðarinn-
ar voru notaðir 10 hestar. Þeir
Sig. Skagfield
söngvari hefir haldiö tvo opin-
bera hljómleika í Bergen viS á-
gæta dóma. SigurtSi hefir veriS
boðið aS halda marga hljómleika
vestan fjalls í Noregi og gengst
ungmennafélagasambandiö þar
fyrir hljómleikunum. (Samkvæmt
FÚ.-skeyti).
Farþegar á Gullfossi
frá útlöndum: Frú Ingibjörg
Þorláksson, ungfrú Elín Þorláks-
son, Ásmundur Jónsson, Sv. A. Jo-
hansen, frú Kristín Ingvarsson,
Sigurjón Ólafsson og frú m. barn,
Ármann Halldórsson, P. Petersen,
og frú, Fr. Th. GuSjónsdóttir, Vil-
hjálmur Þór, Geirmundur Arna-
son, Jóhann Jóhannesson, Þor-
björn Sigurgeirsson, Birgir Finns-
son, Þórhallur Ásgeirsson, Högni
Helgason, Siguröur Benediktsson,
Björn Bjarnason, frú GuSrún Guð-
mundsdóttir.
Kaupmannahöfn, 28. maí. - FÚ.
(Einkaskeyti).
Aftenposlen í Osló ritar um
íslenska kvenflokkinn á fim-
leikamótinu í Osló og segir, að
íslensku stúlkurnar hafi, undír
Jóns Þorsteinssonar, sýnl fram-
úrskarandi glæsilegar jafnvæg-
isæfingar og tvímælalaust þær
glæsileguslu á mótinu. Mann-
fjöldinn tók íslenska flokknum
með afbrigðum vel. Oslóblöðin
flytja greinar um fimleikaiðk-
anir á íslandi, í sambandi við
komu flokksins.
Hlutleysisregur Norðurlanda.
Osló, 28. mai.
í sænska utanríkisinálaráðu-
neytinu var undirrituð í gær af
fulltrúum Danmerkur, Finn-
lands, Islands, Noregs og Svi-
þjóðar, yfirlýsing um sam-
ræmdar lilutleysisreglur milli
Norðurlanda. Frá árinu 1912
liafa verið í gildi samhljóða
hlutleysisákvarðanir fyrir Norð-
urlönd. Einnig hinar nýju regl-
ur hallast að Haagsamþyktinni
frá 1907 í flestum atriðum. —
NRP.-FB.