Vísir - 05.08.1938, Blaðsíða 2

VISIR
VÍSIR
DAGBLA0
Útgefandi:
BLAÐAÚTGÁFAN VÍSIR H/F.
Ritstjóri: Kristján Guðlaugsson.
Skrifstofa: Hverfisgötu 12.
Afgreiðsla: Hverfisgötu 12.
(Gengið inn f-rá Ingólfsstrœti').
Sfnar:
Afgreiðsla 3400
Ritstjórn 4578
Auglýsingastjóri 2834
Verð 2 krónur á mánuði.
Lausasala 10 aurar.
Félagsprentsmiðjan h/f.
„Kenning“
Jóns Arnasonar.
Það er kunnugt uni frani-
sóknarmenn, að þeir eru fleiri
taldir „spámenn“ miklir í
flokki sinum en títt er annars
um menn „í sínu föðurlandi“.
Um eitt skeið var það svo, að
vai’t náði nokkur framsóknar-
maður þingsetu, sem ekki gerð-
ist þegar eða var gerður að höf-
undi einhverrar „kenningar“ og
hlaut spámanns-tign fyrir í
flokknum. En að sjálfsögðu eru
þessir „spámenn“ flokksins
fleiri en svo, að rúm sé fyrir
þá alla á Alþingi. Hafa þó að
vísu fleiri þeirra verið þess alls-
kostir fúsir, að rýmt yrði þar
til fyrir þeim, svo að þeim gef-
ist færi á að hirta þar „kenn-
ingar“ sínar, en kjósendur
landsins liafi þekt svo „sinn
vitjunartíma“, að þeir gerði
þeim kost á því. Hafa þeir þvi
orðið að birta kenningar sínar
fyrir þjóðinni á öðrum vett-
vangi og að sjálfsögðu heldur
tekið þann kostinn, en með öllu
að „selja Ijós sitt undir mæli-
ker“- En til þess eru þá líka
blöð Framsóknarfloklvsins ætl-
uð, að taka við þvi, sem þannig
þarf í þau að láta.
Einhver stærsti „spámaður“
Framsóknarfloklisins, sem
þessu hlutskifti hefir orðið að
sæta, er Jón Árnason, fram-
kvæmdastjóri og bankaráðsfor-
maður. En um kenningar hans
virðast þó nokkuð skiftar skoð-
anir í flokknum, og fá þær ekki
allar jafn góðan byr innan lians,
enda er þeim mjög misjafnlega
á Iofti haldið af blöðum flokks-
ins. Ein er hinsvegar sú af kenn-
ingum hans, sem flokksblöðin
hafa tekið sérstöku ástfóstri við
og vitna oft til. En það er kenn-
ing lians um „atkvæðisrétt“
þurfamanna. Um það efni hirtir
Tímadaghlaðið grein eftir hann
fyrir all-löngu, og hefir oft ver-
ið vitnað til þeirrar greinar í
hlaðinu síðan og lagt út af henni
í ritstjórnargreinum blaðsins,
svo að lieita má að hún liafi
verið prentuð upp aftur og aft-
ur, og að eins breytt um orða-
Iag og framsetningu á efninu.
Þannig er t. d. um forystugrein
blaðsins í gær, sem þó hefir þótt
rétt að auðkenna með fanga-
marki ritstjórans, svo að allir
rnætti þó sjá, að það væri ekki
J, Á., sem hana liefði fært í let-
ur.—
„Kenning“ Jóns Árnasonar,
sú er hér ræðir um, er á þá leið,
að þurfamenn eigi ekki að hafa
atkvæðisrétt við sveitar- og
bæjarstjórnarkosningar, en
hinsvegar sé ekkert því til fyr-
irstöðu, að þeir hafi atkvæðis-
rétt við alþingiskosningar. Og
hann rökstyður þessa kenningu
sína með því, að með þátttöku
sinni í hæjar- og’ sveitarstjórn-
arkosningum „fengju þurfa-
mennirnir aðstöðu til þess að
ráða miklu um það, hvemig fá-
tækramálin væri framkvæmd“,
eins og Tímadagblaðið orðar
það. Með þátttöku sinni í al-
þingiskosningum fá þurfamenn-
irnir hinsvegar með sama liætti
aðstöðu til þess að ráða miklu
um það, hvernig framkvæmd
íátækramálanna skuli skipað
að lögum, og virðist það engu
síður mikilsvert en hitt, og jafn-
vel öllu afdrifaríkara. „Kenn-
ing“ Jóns Árnasonar um þetta
er þvi bersýnilega bygð á hugs-
unarvillu, eins og raunar ekki
er með öllu ótítt um kenningar
framsóknar-spámannanna.
En þó að um það mætti deila,
hvort þurfamennirnir æ 11 u að
hafa atkvæðisrétt, og eldíi að
eins atkvæðisrétt, heldur einn-
ig kjörgengi, hæði við alþingis-
kosningar og bæjar- og sveitar-
stjórnarkosningar, þá er það nú
í seinna lagi séð. Hefði farið bet-
ur á þvi, að Framsóknarflokk-
urinn hefði' tekið upp rökræður
um það mál, áður en þurfa-
mönnum var veittur þessi rétt-
ur með lögum, en síðan munu
nú vera liðin 10—15 ár, þó að
nokkur breyting hafi verið á þvi
gerð.
Annars er það um fram-
kvæmd fátækramálanna að
segja, og þá sérstaklega um
„fjárausturinn“ til fátækra-
framfærslunnar hér í Reykja-
vik, að því mun mjög fjarri
fara, að afskifti ríkisstjórnar-
innar af þeim málum, á stjórn-
arárum F ramsóknarf lolcksins,
hafi miðað að því, að minka
framfærslukostnaðinn, hvað
sem „kenningum“ flokksins í
þeim efnum líður. En það er
lika oft svo, að kenning og
framkvæmd fara ekki allskost-
ar sarnan.
Hjalteyrarverksmlðjan
iinln að fá eins
mikíð af síld og á sama
tíma I fyrra.
Ý gær komu til Hjalteyrar:
Huginn II. með 707 mál,
Huginn III 788, Helga 659,
Sverrir 1163, l.v. Huginn 1275,
Gullfoss 1173, Jarlinn 1317,
Gulltoppur 2076, Vonin 378,
Minnie 701. — Gyllir og átta
önnur skip eru að landa. Hafa
fullfermi. Samtals voru lögð
á land á Hjalteyri i gær um
10.000 mál og samtals 96.700
mál. — 4. ágúst í fyrra var
aflinn 103.000 mál og mun
landaður afli á Hjalteyri verða
orðinn meiri í kyöld en á sama
tíma í fyrra.
EINKASKEYTI TIL VlSIS.
Siglufirði í morgun.
Geysimikil síld hefir veiðst
síðasta sólarhring á Skjálfanda
og í Eyjafirði og hafa skipin
streymt) hér inn fullfermd. Mest
af síldinni fer í bræðslu, því hún
er mögur og4 varla söltunarhæf.
Veður er nú ágætt fyrir Norð-
urlandi og búast menn við mik-
illi veiði næstu daga til verk-
smiðjanna. Hér hafa eftirtalin
skip komið síðan í gærmorgun:
Ágústa 450 mál, Nanna Fá-
skrúðsfirði 150, Vébjörn 500,
Arthur og Fanney600, Höfrung-
ur 550, GuIItoppur frá Hólma-
vík 600, Drífa 500, Sleipnir 550,
Kári 500, Vestri 400, Harpa 300,
Hilmir 500, Hrönn 500, Stella
700, Bragi frá Ólafsfirði 180,
Björn 500, Gulltoppur Vestm.-
eyjum 300, Ásbjörn 600, Erling-
ur I og II 300, Snorri 400, Her-
móður 500, Árni Ámason 60Ö,
Haraldur 500, Gotta 450, Frosti
»
Rússar taka dauflega í miOlunar-
tillögur Japaua,
og eru lítil líkindl til
samkomulags.
Sofétitjórnln áskilur sér rétt tll Iiverskyns
ráðstafana meðan japanskir kermenn ern í
rnssneskn landi.
EINKASKEYTI TIL VlSIS.
London, í morgun.
Eins og getið var um í grein í Vísi í gær kváðust
Japanir vera reiðubúnir til að semja við Rússa
um deilumál þau er upp hefðu komið þeirra í
milli, og hefir Shigemutsu, sendiherra Japana í Moskva
borið fram tillögur Japana í þessu efni. Leggja þeir til
að nefnd verði falið að gera út um málið, en þar til úr-
skurður hennar sé fenginn skuli hvorugur aðila aðhaf-
ast neitt, sem orðið geti að nýju ágreiningsefni vegna
hins umþráttaða svæðis, enda skuli Japanir draga her
sinn þaðan í bili.
Tillögur Japana til þess að Ieiða Chan-ku-feng- deil-
una til lykta virðist ætla að stranda á mótspyrnu Rússa.
Utanrríkismálaráðherra Japana og sendiherra Rússa í
Tokio ræddu þessi mál í gær, og Shigemutsu, sendi-
herra Japana í Moskva ræddu við Litvinov, rússneska
utanríkismálaráðherrann. Að því er Moskvafregnir
herma vildi Litvinov í engu slaka til, enda hafa Rússar
haldið því fast fram, að hér sé um rússneskt Iand að
ræða, og almenningur í Rússlandi krefst þess, að Jap-
anir verði reknir á brott frá Chan-ku-feng. Litvinov
sagði við Shigemutsu:
„Meðan einn einasti japanskur hermaður er
á rússnesku Iandi hlýtur sovétstjórnin að á-
skilja sér rétt til hverskonar ráðstafana og að-
gerða, sem hún álítur nauðsynlegar.“
Dr. Milan Hodza
forsæíisrúðherra í Tékkósló-
valcíu, sem ræður og ákveður
stefnu stjórnarinnar gagnvart
Sudeten-Þjóðverjum. Afstaða
hans sem forsætisráðherra er
mjög erfið, þar eð hann þarf
að leysa aðsteðjandi vandamál
t. d. gagnvart Ungverjalandi,
Póllandi, Rúmeníu og síðast en
ekki síst ieysa úr hinum háv-
æru kröfum Súdeten-Þjóð-
verja. — Forsætisráðlierrann
leggur megináherslu á, að um-
burðarlgndi og gagnkvæmur
skilningur verði tryggasta und-
irstaðan í öllum samninga-
gerðum.
Kamil Krofta
utanríkismálaráðherra í Ték-
kóslóvakíu og öruggur starfs-
bróðir D{r. Milan Hodzia for-
sætisráðherra við að legsa úr
vandamálum ríkisins vegna
krafa Súdeten-Þjóðverja. Þrátt
fyrir gfirvofandi ófriðarhættu,
hefir hann beitt fullri einurð
og tekist til þessa að sneiða
hjá öllum vandræðum, þrátt
fyrir óeirðir og innanríkisæs-
ingar, sem hefðu getað haft
hinar alvarlegustu afleiðingar
út á við.
Telja þeir að um njósnir sé að ræða
frá hendi Tékka.
Japanir viðurkendu á sínum tíma, sagði Litvinov,
samning Rússa og Kínverja og þau landamæri, sem
með honum voru ákveðin.
Hinsvegar sagði Litvinov, að Rússar væri fúsir til þess
að skipuð væri nefnd, er báðir aðilar ætti fulltrúa í, til
þess að gera tillögur um hvar setja skyldi landmæra-
merki, svo að landamæraverðir þyrfti aldrei að vera í
vafa um hvar landamærin væri.
United Press.
Ofviðri veldur miklu
tjóni í Póllandi og verð-
ur 26 mönnum að bana
London, í morgun.
Miklir hitar er í flestum löndum álfunnar. Hafa
víða verið ógurleg þrumveður og feikna úr-
komur. Frá Varsjá á Póllandi er símað, að
þar hafi geisað miklir stormar undanfarna tvo sólar-
hringa, einkum í austurhluta Iandsins. Tuttugu og sex
menn hafa beðið bana af völdum óveðursins. Elding-
um laust niður í f jölda mörg hús og er talið, að á annað
hundrað húsa hafi brunnið til ösku.
United Press.
EINKASKEYTI TIL VÍSIS.
í vesturhluta Englands hefir
hefir geisað fárviðri og gengið
/Vísir 600, Kristján X./Egill
200, Skúli fógeti/Brynjar 350,
Guideme 800, Herjólfur 300,
Þórir 150, Frigg/Lagarfoss 600,
Hrefna 150, Svanur 700, Sæborg
700, Sæfari 600, Sigríður 1400,
Freyja ísafirði 400, Bjarnarey
1000, Víðir 430, Freyja 900, Pii-
ot 400, Höskuldur 620, Hermóð-
ur Reykjavík 500. — Um 30 af
þessum skipum bíða ’nú löndun-
ar hér við verksmiðjurnar.
Þráinn.
á með þrumum og eldingum. 1
fregnum frá sumum stöðum
segir, að þetta sé mesti stormur
í manna minnum á þessum tíma
árs. Úrkomur eru gífurlegar og
hefir umferð á vegum og járn-
hraulum tepst vegna flóða. —
Símalínur hafa bilað og ólag
komið á rafmagnsleiðslur.
Flóðin hafa sópað með sér
brúm á nokkrum stöðum. Nán-
ari fregnir vanla vegna síma-
bilana.
London 4. ágúst. FÚ.
EINKASKEYTI TIL VÍSIS.
London í morgun.
f Tékkar halda áfram' að
senda flugvélar inn yfir
landamæri Þýskalands, segja
þýsku blöðin í morgun, munu
Þjóðverjar skjóta á þær; af loft-
varnabyssum sínum. Gremjan
í þýskum blöðum hefir ekkert
hjaðnað, frekar hið gagnstæða,
út af því, að tékkneskar flugvél-
ar flugu yfir landamærin, en
Þjóðverjar halda því fram, að
sá hafi verið tilgangur farar-
innar, að taka ljósmyndir af víg-
girtum stöðum.
Þýsku blöðin í morgun hóta
því, að loftvarnabyssur Þjóð-
verja á landamærastöðvum við
landamæri Tékkóslóvakíu verði
teknar í notkun, og fyrirvara-
laust verði skotið á hverja hern-
aðarflugvél, sem flýgur inn yfir
landamærin. Ef til slíkra ráða
væri gripið gæti afleiðingarnar
Vetrarolympiskn leik-
arnir 1940 verða ekki
baldnir i Noregl.
Oslo 4. ágúst.
Tlios. Farnley útgerðarmað-
ur, sem ú sæi í alþjóðanefnd
Oltympisku leikanna fyrir liönd
Norðmanna, hefir sagt í viðtali
við Aflenposten, að til þess
muni ekki koma, að vetrarleik-
ar Olympisku leikanna verði
haldnir í Noregi. — Er Farnley
þeirrar skoðunar, að Norðxnenn
ætli að leggja álierslu á, að vetr-
arleikarnir 1944 vei’ði lialdnir í
Noregi. (NRP—FB.)
fljótlega orðið mjög alvarlegar,
þar sem iðulega kemur fyrir, að
hernaðarflugvélar verða að
lenda utan sinna landamæra, og
ekki um það fengist, ef Ijóst er,
að nauðlending var óhjákvæmi-
leg. Börzen Zeitung segir, að
stjórnin í Prag yerði að gera sér
ljóst, að þolinmæði Þjóðverja sé
á þrotum, og muni þeir ekki láta
bjóða sér frekari ágengni.
United Press.
Bresko konongshjéoin
koma til Scotlands.
London 4. ágúst. FÚ.
Bresku konungshjónin komu
til Aberdeen í morgun á kon-
ungssnekkjunni „Yictoria and
Albert“, en hún hefir að und-
anförnu verið á ferðalagi við
strendur Englands. Konungs-
hjónunum var ákaflega vel tek-
ið í Aberdeen. Er konungs-
snekkjan var lögst fór liafnar-
stjóx’i um horð í hana og bauð
konungshjóixin velkomin og
óskaði drottningunni til ham-
ingju, en hún er 38 ára í dag’.
Meðan hún var í Aberdeen harst
henni heillaskeyti frá horgar-
stjóranum i London og svaraði
hún því með skeyti, sein hii’t er
í dag. Mintist hún í því á liina
miklu alúð, er hún liafi hvar-
veina mætt, og getur um París-
arför konungshjónanna í því
sambandi. Konungslijónin óku
frá Aherdeen til Balmoralkast-
ala í dag og hylti þau mikill
mannfjöldi. I London var skot-
ið 41 fallbyssuskoti í tilefni af
afmæli drotningar.