Vísir - 07.09.1938, Blaðsíða 2

VISIR
IB
DAGBLAÐ
Útgefandi:
BLAÐAÚTGÁFAN VÍSIR H/F.
jltitstjóri: Eristján Guðlaugsson.
Skrifstofa: Hverfisgötu 12.
Áfgreiðsla: Hverf isgötu 12.
ýGengið inn frá Ingólfsstræti').
ilnar:
Afgreiðsla 3400
Ritstjórn 4578
Auglýsingastjóri 2834
VcrS 2 krónur á mánuði.
Lausasala 10 aurar.
Félagsprentsmiðjan it/I.
Síminn og
„Síbería“.
IiAÐ hefir verið sagt frá því í
* blöðunum, að ríkisstjórnin
hafi látið fækka mönnum í
simavinnunni hér í bænum.
Hefir þetta mælst illa fyrir, og
ekki að eins fyrir þá sök, að
nokkurir menn hafa verið svift-
ir atvinnu, heldur einnig af þvi,
að þessi ráðstöfun tefur fyrir
því, að viðbótin við bæjarsím-
ann, sem svo brýn þörf var orð-
in fyrir og ráðstafanir Iiöfðu nú
loks verið gerðar til að koma
í framkvæmd, geti komið að
notum. En það er einmitt vinn-
unni við að koma upp hinum
nýju símum, sem dregið hefir
verið úr, og eru símanotendur
sjálfir þó látnir greiða vinnu-
launin, með uppsetningargjöld-
unum, svo að engum kostnaði
er létt af símanum eða ríkissjóði
með þessu.
Það fer nú eittlivað á milli
mála, hver sök eigi á þessari
ráðstöfun. Er svo sagt, að at-
vinnumálaráðherra hafi að vísu
lagt fyrir landssimastjóra, að
gæta þess vel, að gjöld símans
færi á engu sviði fram úr áætl-
un, en landsímastjóra hafi þá
orðið það fyrst fyrir að draga úr
þessari vinnu og eigi ráðlierr-
ann því í rauninni sök á þessu.
Hinsvegar er því einnig borið
við, að fyrir einhver mistök af
hálfu landsímastjóra, séu ekki
næg símatæki eða annað, sem
með þarf, til að koma sírna-
aukningunni í framkvæmd,
fyrir hendi, og sé því sökin eink-
um landsimastjórans. En hvað
sem þvi líður, þá virðist ráð-
herrann að minsta kosti ekki
ætla að gera neina gangskör að
því, að þessu verði kipt í lag, en
láta sér í léttu rúmi liggja,
jafnt þörf símanotenda fyrir
hina nýju síma og verkamanna
fyrir vinnuna við að „leggja“
þá.
En það er ekki „ein báran
stök“ í þessum efnum, af hendi
ríkisstjórnarinnar, sem þó
væntanlega telur sig „stjórn
hinna vinnandi stétta“.
Fyrir þremur vikum lét
stjórnin hefja atvinnubótavinnu
austur í Flóa, eða „Siberíu“ eins
og það er kallað í daglegu tali,
og eftir því sem Alþýðublaðinu
segist frá, „stóð til að vinnunni
yrði haldið áfram, þar til „land-
ið væri full-undirbúið til rækt-
unar“, og hafa unnið þar um
35 menn. En nú hefir það „f-log-
ið fyrir“ segir blað kommún-
ista, að þessari vinnu verði
hætt í lok vikunnar. Það mun
nú vera vegamálastjóri, sem
hefir umsjón með atvinnubóta-
vinnu ríkissjóðs, en ekki er þó
látið svo heita, sem hann geti
átt nokkura sök á jæssari
vinnustöðvun, eins og landsíma-
stjórinn á fækkun í símavinn-
unni. Segir svo i hlaði kommún-
ista, að það „muni“ vera að
„tilhlutun” atvinnumálaráð-
lierra, að þessi vinna verði
stöðvuð, en „ástæðan“ sé sú, að
Picykj avikurbær neiti að leggja
fram nokkurt fé til vinnunnar!
Alþýðublaðið virðist hinsvegar
alveg vilja „fría“ atvinnumála-
ráðherrann af allri ábyrgð á
þessu og jafnvel af því að liafa
haft nokkura „tillilutun“ um
það, að þessi vinna yrði stöðv-
uð. Því segist svo frá, að þessi
vinna hafi verið hafin „með það
fyrir augum“, að bærinn legði
fram fé til liennar (að tveimur
þriðju hlutum) á móti framlagi
rikissjóðs, en ef það bregðist,
muni vinnan lögð niður, og
virðist blaðið þó í ranuinni
eiima helst líta svo á, að vinnan
hljóti þá öllu heldur að leggjast
niður af sjálfu sér!
Um þetta er nú hinsvegar
það að segja, að þessi atvinnu-
bótavinna ríkissjóðs austur í
„Síberíu“ er bænum gersamlega
óviðkomandi fjárliagslega. Það
var „stjórn hinna vinnandi
stétta“, sem gekst fjnrir því, að
sú atvinnubótavinna, sem starf-
rækt er fyrir framlag rikissjóðs,
væri alveg aðskilin frá atvinnu-
bótavinnu hæjarsjóðs. Og síðan
sá aðskilnaður var gerður, hefir
Iivor aðili staðið straum af sín-
um hluta vinnunnar, án fram-
lags af hins hálfu. Og auðvitað
kemur það ekki til mála, að
bæjarsjóðurheri nokkurnkostn-
að af vinnu sem framkvæmd er
ulan bæjarins og ekki að neinu
leyti i hans þágu. — Blöð
„hinna vinnandi stétta“ verða
þvi algerlega að eigast við um
það sín á milli og „stjórn Iiinna
vinnandi stétta“, hvort þessari
„Siberíu“-vinnu verður lialdið
áfram eða hún verður stöðvuð.
Tvöfalt blað (8 síður) verður
gefið út af Vísi næstkomandi
föstudag, og verður því svo
hagað framvegis á föstudögum,
f>Tst um sinn.
Nokkrar breytingar verða þá
um leið gerðar á blaðinu þannig
t. d. að kvennasíðan, sem hingað
til hefir verið í sunnudagsblað-
inu verður flutt yfir í föstudags-
blaðið og efni hennar aukið lil
mikilla muna og gert fjölbreytt-
ara, en um leið vinst rúm í
sunnudagsblaðinu.
Það skal tekið fram, að hér
er að eins um tilraun að ræða,
sem beinist að því að uppfylla
frekar kröfur lesendanna og
stækka blaðið frá því sem nú
er, en ýmsir erfiðleikar eru á
því að gera blaðið svo fjölbreytt
sem skyldi einkanlega á þeim
tíma sem auglýsingarnar eru
mestar.
Hvemig sem tilraun þessi
kann að reynast og hvað sem
líður þessari stækkun blaðsins í
framtíðinni, vona útgefendur
blaðsins að tilraun þessi megi
leiða til nokkurra bóta, og þeir
munu vinna að því hér eftir
sem hingað til að verða við
kröfum allra lesenda blaðsins.
Auglýsendur eru vinsamlega
beðnir um að senda þær auglýs-
ingar, sem birtast eiga á föstu-
dag í blaðinu svo tímanlega sem
þeim er frekast unt, — helst á
fimtudag, en eigi síðar en kl.
10.30 á föstudagsmorgun.
adeiiis Loftup,
Times leggur til að Sudeten-ÞjóOverjar
fái sjálfsákvörðunarrétt um mái sín.
Frakkap og Rússsap nmnu
ekki geta unað við slíka
lausn málanna.
EINKASKEYTI TIL VÍSIS.
London, í morgun.
Um alla álfuna er nú um það spurt, hvort tékk-
neska ríkisstjórnin muni hafa fallist á kröfur
þær, sem Henlein bar fram í Karlsbad í apríl
s. I. fyrir hönd Súdeta. Áður hafði alment verið búist
við því, að ekki gæti til þess komið að Tékkar féllist á
þessar kröfur, þar sem með þeim væri hróflað við þeim
grundvelli sem lýðveldið hvíldi á. Nú eru uppi um það
ýmsar getgátur, hvaða ákvörðun stjórn Tékka hafi
tekið á 5 klst. fundi sínum í fyrradag, en Hodza mun
nú hafa rætt við Kundt um það, sem þar fékst niður-
staða um. Víða koma fram getgátur um, að Tékkar hafi
fallist á Karlsbad-kröfurnar að mestu leyti, en aðrir
ætla, að þeir hafi að eins fallist á sumar þeirra. Sam-
þykt þeirri, sem gerð var á stjórnarfundinum, átti að
halda stranglega Ieyndri, en eitthvað mun þó hafa síast
út um það, og haldið er, að Henlein, sem nú er kominn
til Niirnberg, þar sem flokksþing nasista var sett í gær,
hafi vikið að þessu máli við Hitler. En frá Nurnberg
berast nú fregnir um það, að þýskir stjórnmálamenn,
sem best skilyrði hafa til þess að fá fregnir um það,
er fer á milli Tékka og Súdeta telji, að talsvert skorti á
það, að með tilboði Tékka sé fullnægt kröfum Þjóð-
verja og muni þeir því hvetja Súdeta til að krefjast
frekari tilslakana.
í ritstjórnargrein í Times í morgun er komið fram
með tillögu um það, að ef allar samkomulagsumlcitanir
fari út um þúfur og engin friðsamleg lausn sé sjáan-
Ieg, gæti Tékkar leyft Súdetum að sameinast Þýska-
landi. Að minsta kosti yrði að taka til greina óskir Sú-
deta, hvernig svo sem deilan yrði leyst, því að með öðru
móti væri ekki hægt að koma til leiðar varanlegri lausn
hennar, en sú lausn, sem ekki er til frambúðar, er
gagnslaus.
í sambandi við þetta er vert að minna á, að allsterk
rök hafa verið leidd að því, að Hitler muni, er hann
gerir utanríkismálin að umtalsefni í Niirnberg, í viku-
lokin, krefjast þess að þjóðaratkvæði fari fram í Sú-
detahéruðunum, þ. e. að Súdetar fái sjálfir að ákveða
framtíð sína, en með því væri að sjálfsögðu best trygt,
að málið yrði leyst Þjóðverjum að skapi.
Það er því álitið mjög mikilvægt, að Times skuli
koma með ummæli um þessar mundir, þar sem óbeint
er lagt til, að Súdetar fái að taka 'ákvörðun um fram-
tíð sína upp á eigin spýtur.
En það eru ekki miklar líkur til, að Tékkar geti fall-
ist á neitt slíkt. Þeir hafa nú teygt sig eins langt í áttina
til samkomulags og auðið er, og þeir munu ekki fallast
á þjóðaratkvæði eða láta Súdeta-héruðin af hendi,
nema þeir sé kúgaðir til þess, en engar líkur eru til að
Frakkar og Rússar, sem hafa heitið Tékkum stuðningi,
fallist á slíkar tillögur.
Næstu dagar geta orðið örlagaríkir. Tékkar hafa gert
hverja tilslökunina á fætur annari í von um friðsam-
Iega Iausn deilunnar, en úrslitatilboði þeirra verður að
líkindum hafnað. Tékkar telja sig ekki geta gengið
Iengra. Tékkar og Slóvakar alment telja stjórnina þeg-
ar hafa slakað of mikið til.
United Press.
Þísknr prófessor
hverfur f Noregi.
Oslo 6. sept.
Á þýska skemtiferðaskipinu
Monte Rosa, sem þ. 20. ágúst
hafði viðkomu á Balestrand, var
meðal farþega þýskur prófessor
frá Berlín. Þegar hann kom á
land er sagt, að hann hafi Iýst
yfir í heyranda hljóði, að hann
væri ófús að hverfa aftur til
Þýskalands. Var þýskum yfir-
völdum gert viðvart og hafa
þau farið fram á það við léns-
manninn í Balestrand, að hann
sjái um, að prófessorinn fari
aftur til Berlín. En hann var þá
farinn inn í Sogn upp á eigin
spýtur og fréttist til hans þar
víðar og seinast á Aurland, en
ekki vita menn hvar hann er
niður kominn nú. Þar sem hann
liefir ekki dvalarleyfi í Noregi,
leitar norska lögreglan hans. —
(NRP—FB).
Á LANDAMÆRUM TÉKKÓSl/)VAKÍU.
Tékkar eru við því búnir, að styrjöld brjótist út, ef sam-
komulag næst ekki í deilunni við Súdeta. Á landamærunum
hefir verið komið fyrir gríðarstórum fallbyssum og ef Þjóð-
verjar gera tilraun til þess að hertaka Súdetalandið, verða
fallbyssurnar teknar í notkun. „Undir eins og fyrsti þýski
hermaðurinn stígur fæti á téklcneska jörð, verður hleypt af öll-
um fallbyssum við landamærin“, sagði Rudolf Beran nýlega,
en hann er formaður Bændaflokks Tékkóslóvakíu.
Hershöfdmgfi f»r alrædis^ald til
þess ad Isæla niðar óeirðir i
Marseille.
EINKASKEYTI TIL VÍSIS.
London, í morgun.
Frakkneska ríkisstjórnin hefir gefið út tilskipun
til þess að ráða bót á ríkjandi öngþveitis-
ástandi í Marseille, en þar ‘>hefir verið háð
haf narverkfall um helgar um alllangt skeið undanf arið.
Lagði ríkisstjórnin tillögur til samkomulags fyrir at-
vinnurekendur og hafnarverkamenn og lýsti yfir, að
hún teldi knýjandi nauðsyn, að báðir aðilar samþyktu
þær. Neituðu þeir að fallast á þær yrði stjórnin að
grípa til sinna ráða.
Verkamenn neituðu að fallast á tillögur stjórnar-
innar, en atvinnurekendur féllust á þær.
Gaf þá ríkisstjórnin út tilskipun þá, sem að framan
var nefnd. Samkvæmt henni verður settur hershöfð-
ingi yfir Marseille og hefir hann vald til þess að skipa
menn til vinnu og segja þeim upp, ákveða laun og
vinnuskilyrði, og nota herlið, ef þörf krefur, til þess
að öll vinna geti gengið sinn eðlilega gang við höfnina.
United Press.
fram á aðstoö, en blaðið gengur
út frá að ríkið verði að standa
straum af mestum hluta þess
verks, sem vinna verður til end-
urbóta. (NRP—FB).
Síra Bjarni Jónsson
á konungsfundi.
Við biskupsvígslu sem fram
lór í dómkirkju Kaupmanna-
hafnar í gær var viðstaddur
Bjarni Jónsson vígslubiskup frá
Islandi og tok þátt í athöfninni.
Bjarni fór í dag í heinisókn lil
konungs. (FÚ.).
Mlljónatjóo í Noregl af
Töldnm vatnavaxta.
Oslo 6. sept.
Betra yfirlit hefir nú náðst
yfir tjónið af völdum vatna-
vaxtanna í Guðbrandsdal. Að
undangengnum athugunum tel-
ur Morgenbladet að tjón á eign-
um nemi 3—4 miljónum króna,
þar af 1—2 miljón króna tjón á
vegakerfi á Opland og 200.000
kr. á járnbrautum ríkisins.
Engir bænda þeirra, sem orðið
hafa fyrir tjóni, hefir farið