Vísir - 29.10.1938, Blaðsíða 3

VÍSIR
TILLÖGUR TIL BÆJARSTJÓRNAR UM STÆKKUN SLIPPSINS.
Hæstaréttardðmnr.
Þurkví fyrir 4000 smál.
skip og stæði til
togarabygginga.
Slippurinn og Stálsmiðjan hafa í sameiningu sent bænum
tillögur, er fyrirtækin gera um stækkun Slippsins og aukning,
þannig, að það rísi upp skipasmíðastöð er yrði samkepnisfær
að heita má að öllu leyti við erlendar skipasmíðastöðvar.
Vísir snéri sér til Sigurðar Jónssonar, framkvæmdarstjóra
Sliþþfélagsins og leitaði hjá honum upplýsinga um mál þetta
og forsögu þess:
Sigurður Jónsson, verkfr.
— Til skamms tima þurftu
Isíendingar að senda togara
sína til annara landa, er gera
þurfti á þeim mildar viðgerðir
og endurbæta þá, segir Sigurð-
ur. — En nokkur breyting varð
á þessu fyrir 5 árum, er Slipp-
félagið bygði hér tvær dráttar-
brautir (50Ó og 1000 smál.)
fyrir togara og strandferða-
skipin, en vélsm. Héðinn og
Hamar reistu stálsmiðju, er
annast gat plötuviðgerðir. Mim
láta nærri, að þessi fyrirtæki,
Slippfélagið og Stálsmiðjan,
hafi s.l. 5 ár skapað árlega a.
m. k. 500 þús. kr. atvinnuaukn-
ingu í iðninni hér í bænum og
sparað jafnframt annað eins í
erlendum gjaldeyri.
— Hve miklum gjaldeyri
mun nú varið til viðgerða er-
lendis?
— Erlendis er ennþá gert við
íslensk skip og erlend, er hér
fá bráðabirgðaviðgerð, fyrir um
1400 þús. kr. árlega. Væri þess-
ar aðgerðir framkvæmdar hér,
mundu þær árlega skapa at-
vinnu, er næmi um miljón kr.
í vinnulaunum. Þá myndi og
skapast aðstaða til að byggja
hér skip af stofni og myndi það.
enn auka atvinnuna.
— Eiga verkstæði okkar erf-
itt uppdráttar i samkepninni við
þau erlendu?
— Já, og eru margar ástæð-
ur til þess; enda aðstöðumunur-
inn mikill. Háir innflutnings-
tollar eru á flestu efni til þessa
iðnaðar, alt að 40% af inn-
kaupsverði, verkstæði okkar
greiða hærri vinnulaun, miklu
hærri opinber gjöld, þrefalt dýr-
ari raforku og helmingi hærri
vexti, en þau verkstæði, er þau
keppa við. íslensku verkstæðin
búa við innflutningshöft og er
nærri innflutningsbann á sumu
nauðsynlegu efni og vélum til
iðninnar. Yfirleitt hefir þessum
iðnaði verið litill sómi sýndur
af hálfu hins opinbera og er
hann þó liklegastur, sé hann
frjáls, til að skapa meiri atvinnu
en nokkur annar iðnaður i land-
inu.
— En þrátt fyrir þetta er þó
verðmunur hjá okkur og hin-
um erlendu verkstæðum ekki
eins mikill og vænta mætti og
i sumum tilfellum mun ís-
lenska verðið vera samkepnis-
fært. Væri íslensku verkstæðun-
um sköpuð sambærileg aðstaða
og keppinautarnir hafa, hverj-
um á sínum stað, myndi þau
vera fullkomlega samkepnisfær
við hin erlendu.
— I hverju eru tillögur ykk-
ar fólgnar?
— Við stingum upp á, að gerð
verði ein dráttarbraut ennþá, er
taki 1500 smálesta skip, og er
þá hægt að taka hér á land öll
íslensk skip. Þessi braut ýrði
vestan hinna, sem nú eru til,
en austan þeirra og vestan Æg-
isgarðs ráðgerum við þurkví þar
sem gera má við 4000 sm. skip.
Eru þá ferðamannaskipin, sem
liingað sigla á sumrin einu skip-
in, sem við getum ekki dregið
a land eða i þurkvi, því að
stærstu flutningaskip, er liing-
að koma, eru ekld stærri en
4000 smál. Með þessum viðauk-
um er hægt að liafa 6—7 togara
á landi í einu. Þá ráðgerum við
tvær aðgerðarbryggjur, þ. e.
bryggjur, þar sem hægt er að
leggja skipum, er gera má við
á floti. Aðra þessa bryggju er
Reykjavíkurhöfn þegar byrjuð
að byggja, en hin þar sem
Hauksbryggja er núna og
öllu lengri. Vestan hennar
yrði svo tvö skipasmiðastæði,
þar sem byggja mætti skip af
togarastærð. Fyrir ófan braut-
irnar verða svo efnisgeymslur,
smiðjúr og önnur verkstæði, er
þai'f til þess að annast slíkar
viðgerðir.
— Til þessa þarf að breyta
lóð Slippsins?
— Já, og við ráðgerum að
hún stækki úr 5000 m2 í ca. 18
þús. m2. Annars er leigusamn-
ingurinn útrunninn árið 1951
og auk þess er á skipulagsupp-
drætti bæjarins gert ráð fyrir
að Mýrargata liggi yfir lóðina,
einmitt þar sem verkstæði okk-
ar eru nú og verða, en vonandi
fæst því breytt og leigusamn-
ingurinn framlengdur.
—■ Kostnaðurinn?
—• Gera má ráð fyrir að
þetta kosti 4—5 milj., en við
höfum líka áætlað, að launa-
greiðslur þessa fyrírtækis muni
nema um tveim miljónum ár-
lega.
t
Er vonandi að það megi tak-
ast að hrinda þessu fyrirtæki I
framkvæmd hið fyrsta, því að
það mundi reynast til mikilla
hagsbóta, enda hljóta allir að
vera á cinu máli um nauðsyn
þess.
-------- ■ ---------------
Súðin
var við Eyjar sí'ðla í gærkvöldi.
í gær var kveðinn upp dóm-
ur í Hæstarétti yfir Gísla Finns-
syni, bifreiðarstjóra, Grettisgötu
82, en hann var kærður fyrir að
hafa ætlað að hafa fé út úr
tryggingarfélagi á sviksamlegan
liátt.
Málavextir voru þeir, að 30.
sept. 1937 var Gísli á ferð í bíl
sínum milli Akraness og
Reykjavíkur. - Þegar hann var
staddur í brekku hjá Hvítanesi
kveikti hann í bilnum og lét
hann renna út af veginum og
brann liann niður við sjó. En
sjálfur lagðist Qísli niður og er
menn komu að þóttist hann |
meðvitundarlaus o. þ. u. 1., eins
og hann hefði fengið byltu, er
hann forðaði sér úr bílnum.
Gísli játaði þó hið sanna fyrir
lögreglunni eftir skammar
yfirheyrslur.
I undirrétti var Gísli dæmdur
í 50 daga einfalt fangelsi, en
Hæstiréttur þýngdi dóúiinn í
100 daga.
Messur á morgun.
1 dómkirkjunni: Kl. ii, síra
Friðrik Hallgrímsson (ferming).
1 fríkirkjunni: Engin messa
vegna veikinda sr. Árna Sigurðs-
sonar.
1 Laugamesskóla: Kl. 10.30
barnaguðsþjónusta, kl. 5 síra Garð-
ar Svavarsson messar.
1 fríkirkjunni í Hafnarfirði: Kl.
2. síra Jón Auðuns.
Kálfatjarnarkirkja: Kl. 2, síra
Garðar Svavarsson.
Veðrið í morgun.
í Reykjavík 6 st., heitast á land-
inu í morgun 7, kaldast i nótt 4 st.
Úrkþma í gær og nótt 4,6 mm.
Sólskin í gær 1,8 st. Heitast á land-
inu í morgun 9 st., á Raufarhöfn;
kaldast 1 st., á Horni. — Yfirlit:
Djúp lægð yfir Grænlandshafi á
hreyfingu í austur. Horfur: Suð-
vesturland til Vestf jarða:' Sunnan
og suðaustan kaldi og rigning í dag,
en allhvass norðvestan með éljum
í nótt.
Garðar Þorsteinsson,
hæstaTéttarmálaflutningsm., er 40
ára í dag.
Höfnin.
Gulltoppur kom frá Englandi síð-
degis í gær og Þórólfur í morgun.
Maahattan Cocktail.
(Tískan 1938).
Myndin, sem Nýja Bíó byrjar
að sýna á morgun, sunnud., er
sannkölluð tískumynd. Hefst
liún á þvi, að í hinni stóru
tískuverslun „Magasin Gurson“
er verið áð útbúa brúðarkjól
stúlku einnar, sem fer þess á
leit við eiganda tískuhússins, að
hann sjái um það, að kjóllinn
verði ekki tilbúinn á tilteknum
tima. Eigandi „Magasin Cur-
son“ vill ekki stofna hinu góða
nafni verslunar sinnar í hættu |
og neitar að gera þetta fyrir |
stúlkuna. En hún tekur þá IÍS
sinna ráða og .... Þylcír ekM
rétt að segja meira frá efni
myndarinnar, en bíógestir ætte
að sjá hana þvi að hún er veS
þess verð. Mýndin hefir hloti®
einróma lof érlendis og m. a.
cg ekki sist íyrir það, hve
állir litir eru skýrir og fagíráv
Hún er fuli af tísktdögœna,
tískusögvum ®g tískukJæSaná.
Þeir, sem fylgjast með tisktnmá
sjá þessa mynd.
Aðalhlutverkin leika Wamer
Baxter, Joan Bennelt, HeJen
Vinson, Miselia Auer, ATaxs
Mowbray og margir fleirL
Þýskur togari kom í gær með veik-
an mann. Fór aftur í morgun. —
Laxfoss fer í Breiðafjarðarferð í
kvöld.
Skipafregnir.
Gullfoss er á leið til Vestmanna-
eyja frá Gautaborg. Goðafoss er í
Reykjavik. Fer vestur og norður
um land til útlanda 31. þ. m. Brúar-
foss er á leið til Vestmannaeyja
frá Leith. Dettifoss er á leið til
Grimsby frá Vestmannaeyjum. —
Selfoss er á leið til Rotter-
dam.
Hjúskapur.
*í dag verða gefin saman í hjóna-
band af síra Bjarna Jónssyni ung-
frú Lovísa Helgadóttir og Kristján
Vattnes Jónsson. Heimili þeirra
verður á Lindargötu 43.
1 dag verða gefin saman í hjóna-
band af síra Bjarna Jónssyni, Jó-
hanna Alexandersdóttir og Isleifur
Þorkelsson veVslunarmaður. Heim-
ili þeirra verður á Skeggjagötu 19.
Hjónaefni.
Nýlega hafa opinberað trúlofun
sína ungfrú Jórunn Pálsdóttir frá
Borgarnesi og Pétur Tómasson frá
Akureyri.
I.eiðrétting.
Á bls. 5 í sunnudagsblaði Vísis,
sem borið er út í dag, stendur (und-
ir neðri myndinni): Frá Hvítar-
vatni, en á að vera Frá Hítarvatni'.
Munið skemtun Sjálfstæðísmanna
að Hótel Borg í kvöld. HefsS'
kl. 8.30.
Hekla
fór í gær áleiðis til Ameríku nsiáS
síldarfarm.
Fram,
I. og II. flokkur. Sanieiginleg aef-
ing á morgun á íþróttavellinum kL
2. —
Aflasölur.
1 gær seldu i Grimsby: Belgatma
1043 vættir fyrir 812 sterlíngspisnái
og Max Pemberton 1292 vættir fyr-
ir 943-
Þeir, sem kynnu
að hafa eftirtalda happdrættís-
miða frá hlutaveltu Kvennadeildar
Slysavamafélagsins, eru góðfúslega
beðnir að framvísa þeim fyrir
næstu mánaðamót á skrifstofii
Slysavarnafélagsins: Nr. 482, 286,
593- 774 og 1419-
Skemtun Sjálfstæðismanna.
Meðal ræðumanna á skemmtun-
inni í kvöld verður form. ílokksins,
Ólafur Thors, og Valtýr Stefáns-
son ritstjóri.
Halldór Stefánsson,
læknir, Ránargötu 12, símí 2234,
er næturlæknir í nótt og aðra nótt,
og helgidagslæknir á morgun.
Aheit á Hallgrímskirkju,
í Saurbæ, afhent Vísf: 5 kr. fra
konu i Grindavík.
Besti flugmaður Francos —
og flugsveit hans. ®tur
-------------- EDWARD S. DE PURY,
Saragossa í okt.
Fræknasti flugmaður þjóð-
ernissinna og foringi „Bláu
sveitarinnar“ er Joaquin C. Gar-
íéia Morato, 34 ára að aldri,
ættaður frá Malaga. Þar eð
Morato berst nú langt frá Sara-
gossa, fékk eg samtal við liann
fyrír U. P. i síma, rétt áður en
liann flaug af stað með sveit
sína lil að njósna um fjand-
mennina.
Morato heldur því fast fram,
að allir flugmenn lians sé
spánskir „og öll afrek okkar
sýna, að í lofti standa spænskir
flugmenn hvergi að haki flug-
mönnum nokkurrar annarar
þjóðar“. Þegar borgarstyrjöldin
braust út var Morato staddur í
London við að athuga flugvélar
fyrir spænska flugherinn. Hann
hauð Franco þegar þjónustu
sina og fór að stofna flugsveit
sína.
„Þau tvö ár, sem sveit mín
hefir verið til, höfum við skotið
niður 140 óvinaflugyélar“, sagði
Moratp,
fréttarltara United Press.
34 sigrar.
Morato, sem liefir skotið nið-
ur fleiri flugvélar, en nokkur
annar spænskur ílugmaður,
segir svo frá:
„Friá þvi að ófriðurinn hófst
hefi eg skotið niður 34 flugvélar
fyrir fjandmönnunum. í hvert
sinn sem eg skýt niður flugvél,
geri eg rispu í beltið mitt, alveg
eins og Indiánarnir gerðu, er
þeir flettu fjandmenn sína
böfðuðleðrum, því að flug-
vélarnar, sem eg skýt niður,
jáfnast á við höfuðleður Indí-
ánanna. — Eg hefi lent í
um 150 bardögum í lofti og
skotið niður vélar af ölluin teg-
undum. Meðal þeirra eru vélar
af Nieuport-gerð, smiðaðar á
Spáni fyrir stríðið, Loire og
Bevoitine-vélar, frá Frakklandi,
hinar rússnesku „chato“-vélar,
sem eru eltingaflugvélar af
amerískri gerð (Curtiss) en
smíðaðar í Rússlandi, og loks
eru amerísltar .Boeiug'Vélar,,
smíðaðar i Rússlandi og kallað-
ar „ratas“ (rottur) af okkar
mönnum, en „moscas“ (flug-
ur) af þeim rauðu.
Af sþrengjuflugvélum hefi eg
skotið niður franskar tveggja
véla Potez-flugvélar, rússnesk-
ar Martinvélar og „Katiuskas“-
vélar, smiðaðar í Rússlandi og
margar aðrar tegundir1*
Cúrtisvélárnar góðar.
„Hvað viðkemur flugvélum
f j andmannanna, þá tel egað erf-
iðast sé að skjóta niður Curliss-
vélarnar, vegna þess hve vel
þær eru vopnaðar og láta vel að
stj'órn, en af sprengjuflugvélun-
um eru „Katiuskas“ erfiðastar
viðureignar. E11 in ga f l u g vél ar
ókkár eru hinsvegar hraðfleyg-
ari og sterkbygðarí og þola því
miklu hetur alt það erfiði, sem
á flugvélar þarf að leggja í bar-
daga.
Eg kalla sveitina mína bláu
sveitina, af þvi að blái liturinn
er bæði litur himinsins og fal-
ángistanna. Á hverja flugvél er
málað merki okkar: Hringur,
sem í eru þrír fuglar: Fálki, örn
og kondór, en það éru mestu
flugfuglarnír, sem kunnugt er.
Einkunnarorð okkar eru einnig
máluð á vélarnar og eru þau
þessi. „Yista, suerte y al Toro“:
Gott skygni, heppnin með okkur
og svo leggjum við í nautið. Er
það síðasta tekið úr miáli nauta-
bana.
Að jafnaði eni 14 menn i
sveit minni, allir valdir fyrir
dirfsku og æðruleysi og þótt
þeir séu ungir að árum, eru þeir
gamlir að reynslu. Það vantar
ekki umsækjendurna, þegar
einhver hverfur úr Bláu sveit-
inni“.
Aðrir „ásar“.
(Þá flugmenn í heimsstyrj-
öldinni, sem skutu niður fleiri
en 5 fjandmenn, kölluðu Eng-
lendingar, og aðrir, „aces“ —
ása).
„Af þessum 14 mönnum,
sem með mér eru, hefir t. d.
kapt. Julio Salvador skotið nið-
ur 24 fjandmannaflugvélar,
commander Angel Salas 15,
Manuel Vezquez 14, Miguel
Guerrero 13, Arisildes Garcia
Lopez 12, Miguel Garcia Pardo
12 og Javior Allende 6 flugvél-
ar.
Flokkurinn hefir auk þess
skotið niður tvo stóra loftbelgi
og einn lítinn og skaut Salvador
þá alla, en Salas neyddi skip-
stjórann á eimskipinu „Cala
MorIanada“ til þess að sigla
skipinu til Viaroza.
Allende mun þó vera hugað-
astur manna minna, því að orð-
ið „hætta“, finst yfirleitt ekki i
orðasafni hans.
Æfintýri.
1 september síðastliðnum
framdi Salas á Estremadura-
vígstöðvunum einna mestu
hetjudáð flugsögunnar. Hann
hafði flogið upp ásamt 17 öðr-
um og lenti í bardaga við 31 elt-
ingaflugvél og 18 sprengjuflug-
vélar. Salas réðist þegar að
þrem Martin-sprengjuflugvél-
um, er flugu saman og eyði-
lagði eina í fyrslu atrennunni.
Féll hún til jarðar i logum, en
áður en hún kæmi niður, var
Salas búinn að eyðileggja báðav
hinar. En honum nægði þetta
ekki og skaut því niður eina elt-
ingaflugvél. Þegar hún lenti
kom í ljós, að flugmaðurinn var
foringi hinnar sveiiarinnar,
Redondo kapt., sonur borgar-
stjórans í Madrid. Salas var að
eins 5 mín. að koma þessum
flugvelum fyrir kattarnef og
mun það vafalaust vera heims-
met.
Um æfintýri mín er það að
segja, að það sem hafði mest á-
lirif á mig, skeði, er eg var á
flugi yfir Madrid í desemher
1936 við þriðja mann. Með mér
voru Salvador og kapt. Berm-
udez de Castro. Við? vortiin kS
verja sprengjuflugvélar agtenifc-
um þá í bagdaga við;3S eB5nsa-
flugvélar. Okkur tókst aS sk|óÍEat
ótta niðm% en ráKum- líínar 5t
flótta. Eftir þettá HöÉrnii v!5
verið taldir ósigrandT r ÍoftL
Félagar mínir fengir heíðnrs-
merki, en eg fékk „cruzr Iaure-
ada de San Fernandó“, en þaS
er hæsta heiðursmerki þjóðera-
issinna á Spáni.
Eyðilagði
tvær sprengjuflugvélar.
EftiT annan bardaga, er eg
hafði skotið mður tvær Marfín-
sprengjuflugvélar, er voru æ
flugi yfir að landsvæði okkar,
óskaði Franco sjálfur mér til
liamingju með sigur mxnm.
Fyrir rúmum tvefnr mánu’ð-
um, þegar barist var um Teruel,
lenti eg einn i bardaga við 35
sprengj uflugvélar og 12 eltinga-
flugvélar. Mér tókst að skjöfcs,
niður tvær sprengjuflugvélár af
þeirri gerð, er við nefndum
„papayagos“ (fiðrildi).
Eg álit Andalúsíubúann hesta
flugmanninn fyrir eitfngaflBg-
vélar. Ef til vill er það skapferli
hans, snarræði og kænska, senjs
gera hann að sönnurn hardagá-
manni“.