Vísir - 09.11.1938, Blaðsíða 3

VlSIR
SVEINN ÞÓRARINSSON: VETUR.
Viðtal vid Svein Þórarinsson;
Listin er ekki listastefn-
ur, en listastefnurnar
gefa listinni formið.
i >• -•
Þau hjónin Agnete og Sveinn Þórarinsson hafa þessa dagana
opna málverkasýningu í hinum mikla sal Markaðsskálans við
Ingólfsstræti, og eru þar allir veggir þaktir myndum, enda munu
þær vera liðlega 70 að tölu í alt. Þau hjónin eru orðin kunn um
land alt fyrir list sína, en nú er orðið langt um liðið frá því þau
hafa heimsótt höfuðstaðinn eða haldið hér sýningu.
Tíðindamaður Vísis hitti Svein að máli nú nýlega og spurði
hann spjörunum úr um sýninguna, en þar eru um 60 málverk
eftir sjálfan hann, en 10 málverk eftir konu hans.
Mér er kunnugt um, að þið
hjónin hafið málað mikið í „út-
legðinni“ í Áshyrgi, en liverjar
eru elstu myndirnar á sýning-
unni?
„Elsta myndin min er máluð
á ísafirði árið 1024 og er af svo-
kölluðum „SoIonskofa“, eða
Slunkaríki, sem Þorbergur
Þórðarson mun kalla það, en
elsta mynd konunnar minnar er
frá árinu 1925 og lieitir „Stúlka
með epli“, segir Sveinn og bros-
ir góðlátlega.
Hvenær byrjuðuð þér að
leggja stund á málaralistina?
„Eg lióf nám árið 1919 lijá
Ásgrími Jónssyni málara, en
það ár naut eg einnig tilsagnar
í teikningu hjá Þórarni B. Þor-
lákssyni, sem kendi þá teikn-
ingu í Iðnskólanum. Varð svo
nokkurt hlé á náminu, en einu
eða tveimur árum seinna hóf eg
nám að nýju hjá Ásgrími Jóns-
syni og gekk þá um leið á
teikniskóla hjá Guðmundi Thor-
steinsson. Að þvi loknu fór eg
utan o.g stundaði nám á „Aka-
demiinu“ i Kaupmannahöfn í
hálft fjórða ár, en þar lcyntist
eg konu minni, sem stundaði
þar nám um leið og eg, en áður
hafði hún gengið á' máiára- og
teikniskóla í nokkra vetur. Við
íslendingar erum það betur
settir en Danir, að þeir verða
að ganga undir erfið próf til
þess að fá inngöngu á listahá-
skólann, en Islendingar og aðrir
útlendingar yfirleitt þurfa ekki
að ganga undir slikt próf, en
senda alhnargar myndir til pró-
fessoranna til dómsálagningar,
og ef þeir standast gagnrýni
þeirra fá þeir inngöngu í skól-
ann“.
Það hafa alhnargir Islending-
ar stundað nám á síðari árum
við danska Akademiið?
„Já, á eftir mér liafa þau
stundað þar nám Óskar Schev-
ing, JónEngilberts, Svavar Guðna
son og Nina Tryggva. Að min-
um dómi er þetta mjög góður
skóli, þar sem hæði er kend nú-
Límalist og eldri list, en nem-
endurnir njóla þar fulls frjáls-
læðis, þannig að á persónuein-
lcénni þeirra er eklcert gengið,
en þau geta þróast óhindrað án
nokkurra utanaðkomandi á-
lirifa, en shkt er vitanlega mjög
mikils virði fyrir listþroska
manna“.
Hvenær hélduð þér fyrstu
sýninguna hér á landi?
„Hana liélt eg á Húsavík árið
1921, en eftir að eg liafði lokið
námi mínu í Kaupmannahöfn
liefi eg haldið sýningar viðs-
vegar um landið, t. d. í Reykja-
vík, ísafirði, Akureyri, Seyðis-
firði og viðar“.
Hvaða stefnum lmeigist þér
helst að?
„Mér finst allar stefnur góð-
ar, en hind mig ekki ákveðið við
neina þeirra. Að minum dómi
verður listin fyrst og fremst að
koma innan frá. Það er sýnin
á viðfangsefnunum, hið skap-
andi hugmyndaflug og einlægni,
sem gefur listinni gildi, en alt
þetta liggur á bak við hvaða
stefnu sem er.“
Hvaða verkefni liafið þér
helst valið yður?
„Eg hefi aðallega lagt stund
á að mála landslagsmyndir, en
auk þessa hefi eg lagt mikla
stund á „manna-komposition-
ir“, og í samhandi við það hefi
eg lagt mig eftir hinu sérkenni-
lega í islensku þjóðlífi, en sér-
kenni islensks þjóðlífs eru enn
veigameiri en sérkenni íslenskr-
ar náttúru.. Eg legg mikla á-
herslu á það, að mála ekki ein-
göngu landslagsmyndir, þótt
málaralistin geti eins vel birst
þar og á öllum öðrum sviðum,
en því vil eg reyna nýjar leiðir
og þótt misjafnlega kunni til að
takast, og margt megi finna að
viðleitni minni, fælir það mig
enganveginn frá því að reyna
að komast lengra, og á reynsl-
unni læra menn. Annars er
mjög erfitt að gera upp á milli
verkefna, jiótt mér virðist að
fullkomnasta form listar sé
mannlífið sjálft. Listamenn geta
skapað mesta listaverk, jiótt
KAREN AGNETE ÞÓRARINSSON: FÓLK Á HEIÐI.
„motivið“ sé auðvirðilegt, þann-
ig að verkefnið hefir litla þýð-
ingu að því leytinu“.
Á hverju hafið þér lært mest?
„Af tvennu: Dvöl minni i Ás-
byrgi og konunni minni. Af
Iienni hefi eg lært að leggja
mig allan fram, en hún ræður
yfir þrótti og hæfileikum, sem
mótar list hennar og sýnir að
viðfangsefnin eru henni heilög.
Hún er sterkasti og besti kenn-
arinn, seni eg hefi haft. Af dvöl
minni í Ásbyrgi hefi eg einnig
lært mikið. Við hjónin höfum
búið þar í sex ár og kynst þjóð-
Iífinu. Við höfum málað fólkið
bæði úti og inni og eignast ó-
gleymanleg „motiv“, og sér-
kennin eru mildu meiri upp til
sveitanna, en menn taka eftir í
fljótu bragði.
Hvernig liefir sýningin geng-
ið?
„Sæmilega. Aðsólcn hefir ver-
ið góð, en dálítið misjöfn, og eg
hefi selt sex myndir, en nógur
er tími til stefnu, þvi að sýn-
ingin verður opin til sunnudags-
kvölds“.
Hvað hyggist þið fyrir, er þið
farið héðan?
„Við ætlum okkur að leita til
útlanda, til þess að kynnast nýj-
um viðhorfum, og höldum þá
væntanlega sýningar. Konan
mín liefir legið um langt skeið
á sjúkrahúsi, en er nú á bata-
vegi, þannig, að eg vona að þess
verði ekki langt að bíða að hún
verði ferðafær. Aðalatriðið er
þetta, að sækja sér nýja strauma
og ný viðhorf, þannig að mað-
ur verði ekki of kyrstæður í
listinni og á það leggjum við
mikla áherslu.
Guðrún Guðbrandsdóttir frá
Ólafsvik, andaðist í Landspital-
anum kl. liðlega 2 i dag. Hún
varð fyrir bifreið á Barónsstíg
s. 1. laugardagskvöld, sem fyrr
var getið. Meiddist hún mjög
alvarlega og lá meðvitundar-
laus frá því hún var flutt á
sjúkraliúsið.
Guðrún var 29 ára að aldri og
liafði unnið nokkur ár hjá h.f.
Smjörlíkisgerðinni Smári.
Guðrún heitin var vinsæl
stúlka og vel látin.
Samúdarkveðja.
FB. barst í morgun eftirfar-
andi skejdi:
Vottum hérmeð ástvinum og
ættingjum skipshafnarinnar á
b.v. Ólafi okkar innilegustu
samúð.
Skipshöfnin á Reykjaborg.
Mikkjel Fönhus: Skíða-
kappinn. Skáldsaga. —
Gunnar Andrew þýddi.
Prentsmiðjan ísrún. ísa-
fjörður. MCMXXXVIII.
Af öllum þeim aragrúa bóka,
sem út hafa komið í liaust, má
hildaust fullyrða, að þessi sé
einna Iíldegust til þess að heilla
hugi glaðlyndrar, hraustrar
æsku, sem kann að meta snjalla
skáldsögu óg gildi góðrar í-
þróttar. Skíðafólkið, ungt og
gamalt, verður einhuga um, að
þetta sé bók að þess skapi, en
Kamal Ataturk liggnr
fyrir dauðanum.
EINIÍASKEYTI TIL VlSIS
London í morgirn.
Frá Istanbul koma nú þær fregnir, að heilsu Kamals
forseta hafi skyndilega hrakað mjög mikið. Stundai
hann átta frægir Iæknar og gáfu þeir á miðnætti í nót$
út þá tilkynningu, að ástand hans væri mjög alvarlegL
Jalalbayer, forsætisráðherra, sem fór aftur til Angom
á mánudag, snéri aftur til Istanbul í dag.
Rétt fyrir mánaðamótin var Kamaí svo veikur að
hann var talinn af í þrjá daga. Er það nýrnarsjúkdóm-
ur, sem þjáir hann. í þrjá daga lá Kamal meðvitundar-
laus og fengu Iæknar hans ekkert aðgert. Ensvo vaknaði
hann skyndilega og sagði: „Eg er þyrstur. Gefið mér
appelsínusafa“. Bað hann síðan um dagblöðin og varð
reiður, er hann sá þess getið þar, að hann hefði veiið
talinn af. En er mannfjöldinn frétti, að hann hefði
aftur fengið meðvitundina, þusti hann að höllinni, þar
sem hann lá og hylti hann.
Voru læknarnir orðnir vongóðir um að hann myndf
ná albata, er honum versnaði svo mjög aftur. Kamal
a^er afarmikill matmaður og etur ótrúlega mikið kryddL
Er það orsök sjúkdóms hans.
United Presa.
Kamal Ataturk hefir á liálf-
um mannsaldri skapað nýtt riki.
Orðtalc lians hefir að visu verið:
„Tilgangurinn lielgai- meðalið“
og meðulin hafa oft verið harla
fyrirlitleg, en Kamal misti ald-
rei sjónar á hinu upprunalega
markmiði sínu: Að skapa ein-
liuga, lífseiga þjóð og fastheld-
ið, nútíma ríki.
Kamal fæddist árið 1881 í
Saloniki á Grikklandi, en þá var
sú borg emi á valdi Tyrkja.
Hann liét í fyrslu aðeins Must-
afa, en kennarar hans nefndu
hann Kemal (hiim duglega) og
er það arabiska. Siðan breytti
hann því í Kamal, en það er
tyrkneska. Foringjar í hemum
nefndu hann „hinn sigursæla“
(Gazi), en sjálfur hefir hann
tekið nafnið Ataturk
Tyrkja).
Eftir striðið neilaðl hnnn a3
láta her sinn af hendi og MS
inn i Anatoliu: „Hér verð egþar
til þjóðin er orðin sjálfstæð**.
Síðan sigraði hann Armena,
Frakka og Grikki, er börðost
gegn lionum með blessnn
Bandamanna. Voru Brefar jafn-
vel að hugsa um að fára í strið
við hann, en hættu víð þaðu
Ivamal gat þvi farið til Koir-
stantinopel og rak saldanúm
frá völdum og hefir siðan veriS
einvaldur.
Hepnin hefir ekki verið eins
með honum i ástamálum. llaim
kvæntist Latífee Hanum;. evnni
h elstu kvenrét tindakonuTyrkja,
en þau skildu eftir stutta sam-
búð.
þeir verða langtum fleiri, sem
táka þar undir. Sagan liefst
kvöldið áður en fimtíurasta-
hlaupið hefst og Hallsteinn
Kvisslo er kominn til Oslo, til
þess að taka þátt i því. Og fyrstu
50 siður sögunnar eru lýsing á
því — bráðskemtileg — og
Hallsteinn Kvisslo sigrar. En
þvi fer fjarri að bókin sé öll lýs- ’
ing á skiðahlaupum eingöngu.
Hún lýsir skíðakappanum sjálf1
um og fleiri kom'a við sögu.
Lýsingarnar eru snjallar og lif-
andi. Efni hókarinnar verður
ekki rakið hér; margt drífur á
daga skíðakappans, og sagan er
öll skemtileg og hressileg. Slíkra
bóka er þörf banda æskulýðn-
um og Gunnar Andrew, kennari
á Isafirði, maður áhugasamur
um íþróttir og framlið æsku-
lýðsins, á þakkir skilið fyrir að
hafa komið bókinni út á ís-
lenslcu. Þýðingin er lipur og lif-
andi og þýðandanum til sóma.
Mikkjel Fönlius er kunnur
norskur skáldsagnaliöfundur,
fæddur í Aurdal syðri 1894. Ár-
ið 1917 kom út fyrsta skáldsaga
hans, „Skoggangsmand“, en
1919 kom „Der vildmarken sus-
er“ og 1929 „Det skriker fra
Kverevilljuvet“ o. s. frv. Það
hefir verið sagt um Fönhus, að
enginn norskur skáldsagnaliöf-
undur sé eins kunnur dýralifT f
fjöllum og skógum Noregs sem
hann, en náttúrulýsingar hans
eru með slíkum ágætum, að á
síðari áratugum hefh' enginn
ritliöfundur komið fram á sjón-
arsviðið, sem stendur lionmn
framar. Slíkum höfundi er vert
að kynnast. a.
Prentmyn dastöfa n
LElFTLjR
býr tii I. f/okks prent-
myndir fyrir lægsta verQ.
tiafíT 17. Sírni 5 '379 ;
fréiiír
Veðrið í morgnn.
I Reykjavík — 2 st., heítast Ii
gær i, kaldast í nótt — 4 st. fír-
koma í gær og nótt 0,1 mm. Sól—
skin í gær 1,5 st. Heitast á Iandúrai
í morgun 3 st , í Eyjum, kaídast.
— 9 st., : Akureyri. — Yfirlit-
Alldjúp lægð um 1200 km. suðvest-
ur af Reykjanesi.. Önnur skamt
vestur af Bretlandseyjum á hraðri
hreyfingu í nor'Öur. — Horfurz
SuÖvesturland, Faxaflói: HægviíSri
í dag, en hvessir á austan í nótt.,
með snjókomn eða rigningu.
Skipafregnir.
Gullfoss er á leið til Hamíjorgar.
Goðafoss var á Ráufarhöfrr í morg-
un. Brúarfoss var á Blönduósi. 5
morgun. Dettifoss fór frá Hamborg
í gær. Lagarfoss er í Leith. Selfoss
er á leið til Vestrnannaeyja frá
Immingham. Væntanlegur á fimtu-
dag. Varoy fór í gær vestur og
norður um land til útlanda.
Gísli Sigurðsson,
eftirhermuleikarinn þjóðfrægf,
heldur fyrstu skemtun sína á haust-
inu annað kveld í Gamla Bíó. Hef-
ir Gísli aukið og bætt skemtíatríði
sín og hefir honum horist
veisla“ margra góðra manna.
aðeixis Loftup.