Vísir - 23.11.1938, Blaðsíða 3

V I S I K
sem vid erum tengdir fornum og sterkum böndum“ - -
Frásögn Thor Thors, alþingismanns.
Thor Thors alþingismaður kom til landsins í gærkveldi, úr
för sinni til Ameríku, en í förinni hefir hann verið um þrjá
mánuði. Tíðindamaður Vísis hitti Thor að máli nú í morgun og
spurði hann frétta úr ferðinni, og fer hér á eftir útdráttur úr
frásögn hans.
Ríkisstjóm Nýfundnalands
bauð fulltrúum frá ís-
landi, Noregi og Bretlandi til
lands síns og var ætlast til, að
þeir dveldust þar um kyrt í
hálfan mánuð, til þess að kynn-
ast landi og þjóð, og þá einkum
fiskiveiðum og fiskverkun þar
í landi. Af liálfu íslendinga var
mér falið að fara þessa för, en
af liendi Norðmanna var J. Hal-
vorsen, framkvæmdastjóri sölu-
sambands Norðmanna í Krist-
ianssund, kvaddur til fararinn-
ar, en af liálfu Breta fór J. W.
Johnson, framkvæmdastjóri frá
Hull, en hann er faðir hinnar
frægu flugkonu Amy Johnson,
sem allur heimurinn kannast
við fyrir afrek hennar. Við urð-
um allir samferða frá Bretlandi
og með í förinni var Mr. Davis,
fulltrúi Nýfundnalandsstjórnar-
innar í Lundúnum.
Eins og kunnugt er, er aðalat-
vinnuvegur Nýfundnalandsbúa
fiskveiðar og hagar þar að ýmsu
leyti hkt til og hjá okkur. Þó
eru fiskveiðar þeirra reknar
með noltkuð öðru móti og ekki
með sama nýtískufyrirkomulagi
og tíðkast hjá okkur. Undanfar-
in ár hafa verið Nýfundnalands-
búuni mjög erfið, einkum vegna
bágborinnar aflcomu sjávarút-
vegsins.
Nýfundnaland hafði áður
s j álfs l j órnarfyri rkomulag, líkt
og Canada og Ástralía. Hafði
það sérstakt löggjafarþing og
réði öllum málefnum sínum
sjálft fram til ársins 1932, en þá
var fjárhag landsins svo illa
komið, og liann orðinn svo
þröngur og erfiður, vegna þess
að ríkisskuldirnar höfðu tvö-
faldast á nokkrum árum og
lánstraustið var auk þess þrotið,
að löggjafarþingið þár í landi
neyddist til þéss að leita ásjár
hjá Bretum. Árangurinn varð
sá, að Bretar ábyrgðust ríkis-
skuldir Nýfundnalands og út-
veguðu nauðsynleg lán, en lög-
gjafarþingið var afnumið og
'hefir nú sjö manna stjórn, skip-
uð af Bretum, æðsta vald í öll-
í.um málefnum landsins.
í Nýfundnalandi var okkur
tekið með fádæma rausn og
gestrisni og áttum við kost á að
kynna okkur allrækilega fisk-
veiða- og fiskverkunarmál þar
n landi, bæði með viðræðum við
fisklcaupmenn, sjómenn og
verkamenn og með því að heim-
sækja útgerðarstöðvarnar.
Meðan við dvöldum í landinu
áttum við lalsverðar viðræður
við ráðamenn fisksölumálanna
þar, um sameiginleg áhuga- og-
vaiulamál fiskframleiðsluþjóð-
anna, og mun það síðar sýna sig,
liver árangur verður af þeim
viðræðum.
Frá Nýfundnalandi fór eg til
Bandaríkanna og dvaldi þar
í röskan mánuð, aðallcga í New
York, en fór auk þess til Chica-
go, Minneapolis og Boston. Að-
alerindi mitt þar var að kynna
mér líkurnar fyrir sölu á niður-
suðuvörum hinnar nýju niður-
suðuverksmiðju S.I.F., og fékk eg
send sýnishorn héðan að Iieim-
an af fyrstu framleiðslu verk-
smiðjunnar. Það er óhætt að
fullyrða að varan sjálf líkaði
prýðilega, en við þurfum ýmsu
að breyta um frágang vörunn-
ar, til samræmis við framleiðslu
keppinautanna á þessu sviði. Eg
geri mér góðar vonir um mark-
að fyrir framleiðslu okkar í
Bandaríkjunum, en liitt er eng-
um efa bundið, að miklir erf-
iðleikar verða á vegi okkar, en
við verðum að horfast í auguvið
þá erfiðleika og leggja megin-
áhersluna á það, að gera fram-
leiðsluvörurnar samkepnishæf-
ar livað gæði og.verð snertir.
S.I.F. liefir þegar aflað sér sölu-
sambanda viðsvegar i Banda-
ríkjunum og verða frekari sýn-
ishorn af framleiðslu niður-
suðuverksmiðjunnar send bráð-
lega vestur og reynt að hefja
sölu þar í landi hið bráðasta.
Jafnframt þessum verslunar-
erindum hafði eg talverð af-
skifti af undirbúningi þátttöku
okkar í lieimssýningunni í New
York, sem verður opnuð á vori
komanda. Vann eg að því rnáli
ásamt framkvæmdastjóra sýn-
ingarinnar, Vilhjálmi Þór, sem
nú er búsettur í New York. Mið-
ar undirbúningi okkar vel á veg
og hefi eg nú meðferðis tillögur
um öll aðalatriði sýningarinnar,
sem eg niun leggja fyrir sýning-
arráðið einhvern næstu daga, til
athugunar. Hinn 11. þ. m. var
fáni íslands dreginn að liún á
sýningarhöll okkar, um leið og
fánar annara þjóða. Þann dag
var torgi því, sem liggur að sýn-
ingarskálunum gefið nafn og
kallað Friðartorgið, og er það
táknrænt að því leyli, að allar
þjóðir vinna í einingu andans
að lieimssýningunni, þótt þær
kunni að vera sundurlyndar á
öðrum sviðum.
Þá má að lokum geta þess, að
eg hefi meðferðis samning frá
Columbia-félaginu í New York
um för 38 manna söngflokks, er
kolna skal til Bandarikjanna í
byrjun októbermánaðar \n. k.
og ferðast um landið á vegum
félagsins frá Hull eða Leith til
Bandaríkjanna og heim aftur,
en sér auk þess söngmönnunum
fyrir öðrum farareyri, þannig,
að þeir þurfa ekki að afla sér
gjaldeyris til fararinnar. Söng-
flokki þessum er ætlað að lialda
48 söngskemtanir, en auk þess
mun Iiann syngja einu sinn á
hei mssýningunni. Columbiaf é-
lagið setur það sldlyrði, að Jón
Ilalldórsson verði söngstjórinn
og hafi alla umsjón með för-
inni og ráði söngkröftum öll-
um. Ennfremur óskar félagið
eftir að Stefán Guðmundsson
verði einsöngvari í flokknum.
Vænti eg þess, að gott sam-
komulag verði um för þessa, og
að hún megi verða okkur til
fyllsta sóma.
Að lokum vil eg leggja herslu
á það„ að eg lít svo á, að við
eigum að beina augum okkar
meir í vesturátt, en við höfum
gert til þessa. Það er sannfæring
mín, að við eigum að leítast við
að konia viðskiftum okknr á
sviði fremleiðslu og fjármála
yfir til Bandaríkjanna, meir en
gert liefir verið til þessa, og
vænti að það megi takast, ef vel
er á haldið. Heimssýningin í
New York á að verða auglýsing
fyrir okkur, þannig að auðveld-
ara verði að ná viðskiftum í
Bandaríkjunum, og því nsest
þurfum við að koma á beinum
siglingum milli Islands og Am-
eriku. Mcð aukinni viðkynningu
aukast möguleikarnir til við-
skifta við stærstu og ríkustu
þjóð heimsins, sem við íslend-
nigar erum tengdir svo fornum
og sterkum böndum.
Gúínr markaðnr fyrir
íslenskar rjnpnr I
Danmörkn
Dönsk blöð bera fram kröfur
um það, að tollur á íslenskum
rjúpum verði lækkaður úr einni
krónu á kilógramm niður í 20
aura og telja að með þvi móti
mundi fást góður markaður
íyrir rjúpur í Danmörku. (FÚ).
CtbreiðtlofundDr
Heimdallar.
Heimdallur heldur útbreiðslu-
fund í Yarðarhúsinu í kvöld ld.
8VL>. Ræðumenn verða Bárð-
ur Jakobsson stud. jur., Axel
Tulinius stud. jur., Kristján
Guðlaugsson ritstjóri, Jóhann
Möller aðalbókari og Gunnar
Thoroddsen cand. jur.
Ungir menn og konur, sem
hafa áhuga fyrir að kynna sér
stefnumál ungra sjálfstæðis-
manna, ættu að fjölmenna á
fundinn.
„Æskan“ liefir enn þá einu
sinni sent mjög góða barnabók
á markaðinn: „Sandhóla Pétm'"
eftir Chr. Westergaard, danskt
skáld. íslensk þýðing eftir Ei-
rik Sigurðsson, kennara á Akur-
eyri. Þetta er 1. bindi af þrem-
ur. I formála bókarinnar er
aagt, að von sé á framlialdi, ef
þessu bindi verði vel tekið. Þá
ætti þess ekki að vera langt að
bíða, því að unglingar hljóta að
verða hrifnir af þessari bók. —-
Aðalsöguhetjan, Sandhóla-Pét-
ur, er ágætúr drengur, liraust-
ur, drenglyndur og kjarkmikill.
Sama er að segja um tvo bestu
vini lians. En Pétur er sjálf-
kjörinn foringi. Sagan segir frá
mörgum æfintýrum þeirra, sem
eru heillandi, skemtileg og við-
burðarík. — En alvara lífsins
mætir Pétri litla á unga aldri.
Móður sína misti hann snemma
á bernskuárunum og föðiu’
sinn, þegai- liann var 15 ára
gamall. Faðir hans lagði lion-
um þær skyldur á herðar, að sjá
systkinum sínum farborðá, þar
sem Iiann var «lstur. Alls voru
þau fjögur, systkinin. Það er
undravert live vel Pétur rækir
húsbóndaskyldurnar, svo ung-
ur sem hann er. Elsta systir
hans, sem er ári yngri, er hon-
um hin besta stoð við bústjórn-
ina, og að sumu leyti honum
fremri. Hún er með afbrigðum
dugleg og skyldurækin. Stúlkur,
sem bók þessa lesa, eiga kost á
að kynnast ágætuin félaga þar
sem Elsa litla er. — Samlíf
systkinanna er hið ánægjuleg-
asta, en efnin eru lítil. Um tíma
er fjárskortur svo mikill, að
Pétri liggur við að gefast upp og
er að því kominn að gerast
smyglari. En þá kemur vinur
þeirra og nágranni til hjálpar
og gerir það á þann liátt, sem
best verður á kosið: að örva
karlmannslund Péturs litla og
benda honum á arðbæra vinnu.
Annars var það ekki ætlunin
með línum þessum, að rekja j
efni bókarinnar, að eins nefna
nokkur atriði til þess að vekja
eftirtekt á góðri bók. — Mál og
stíll er blátt áfram og eðlilegt.
Þýðingin virðist vel gerð. —
Frágangur bókarinnar er liinn
vandaðasti. Lesendur þessa
bindis munu bíða með óþreyju
eftir því næsta.
Ingimar Jóhannesson.
fréttír
Veðrið í morgun.
I Reykjavík o, heitast i gær i,
kaldast í nótt — 4 st. Sólskin i
gær 2,5 st. Heitast á landinu i morg-
un 1 st., á Sandi, Blönduósi og
Grimsey, kaldast — 3 st., Fagur-
hólsmýri og Hólum í Hornafirði.
— Yfirlit: Alldjúp og víðáttumikil
lægð fyrir austan og norðaustan
land. — Horfnr: Suðvesturland—
Breiðafjarðar: Norðan kaldi. Úr-
komulaust að mestu.
Fröken Jósefína Jóhannsson,
frá Winnijieg var meðal farþega
á Gullfossi í gærkvöldi.
Rauði Kross íslands
er eitt þeirra félaga, sem á skilið
stuðning allra góðra borgara. —
Styðjið félagið með því að ganga
í það nú.
Farþ.egar með Gullfossi
frá útlöndum í gær voru m. a.:
Ungfrúrnar Jakobína Björnsdóttir,
Halldóra Ólafsdóttir, Helga Thord-
arson, Þórdís Sigurjónsdóttir, M.
Hallgrímsson, frú Sigríður Eiríks-
dóttir, ungfrú Sigrún Magnúsdótt-
ir, frú Soffie Jacobsen, ungfrú
Lilly Teitsson, frú Sigríður Þor-
grímsdóttir með barn, Friðf. Páls-
son og frú, Árni Friðriksson mag-
ister, Jónas Jónsson alþm., Jón
Árnason skipstjóri, frú Hobbs, ung-
frú Helga Kristjánsdóttir, ungfrú
Björg Sigurjónsdóttir, Davið Ás-
kelsson, ungfrú M. Konráðsson,
ungfrú Sigr. Sigurðsson, ungfrú K.
Jónsson, frú A. Ebenezersson og
Þ. Þorvarðsson.
Nýja Bíó
sýnir um þessar mundir afar-
sjiennandi og vel leikna enska kvik-
mynd, er nefnist „Njósnaramiðstöð
i Stokkhólmi". Styðst myndin að
nokkru leyti við sanna atburði, er
gerðust síðustu mánuði heimsstyrj-
aldarinnar, en þá mátti heita, að
höfuðborgir Danmerkur, Noregs og
Svíþjóðar væri njósnaramiðstöðvar
stórveldanna. Leikstjóri myndarinn-
ar er Alexander Korda, en aðal-
hlutverkin leika Conrad Veidt, hinn
frábæri þýski „karakter“leikari, og
Vivian Leith. — Aukamynd er sýnd
af „Mickey Mouse í flutningum".
Gamla Bíó
sýnir um þessar mundir ameríska
niynd, sem nefnist „Óheiðarleg
blaðamenska". Sýnir hún baráttu
þeirra, sem leitast við að vera heið-
arlegir i starfi sinu, og hinna, sem
ekki hugsa um annað en eigin hag,
hversu sárt sem aðferð þeirra kann
að bitna á öðrum. Myndin er i góðu
meðailagi. Skopleikarinn Charlie
Ruggles fer með eitt hlutverkið og
fer það vel úr hendi. Löng frétta-
mynd (frá ýmsum löndum og við-
burðum) er sýnd, og er hún fróð-
leg og skemtiieg.
Glímufélagið Armann
hefir ákveðið að stofna byrjenda-
flokk í íslenskri glimu og býður öll-
um þeim ungu mönnuin, sem haía
löngun til að læra þessa þjöSlegin
! íþrótt okkar, glimuna, að láta skrái
sig i flokkinn fyrir næstu mánaða—
mót, á skrifstofu félagsins, sem er
opin alla virka daga frá kL 8—itt
siðd., sími 3356. —■ Kennari verður
Agúst Kristjánsson glímusuíllmgur
ísiands. '
Skipafregnir.
Gullfoss er 3 Reykjavík, Goðafoss
í Hamborg, Brúarfoss í Loudon.
Dettifoss var á SiglufirÖi í morgjun.
Lagarfoss á SkagaströncL
Fimleikaæfing telpna
á aldrinum 12—15 ára í Ármani8>
eru byrjaðar aftur og verða i fim-
leikasal Mentaskólans á ruiðviku-
dögum og laugardögum, kL 7—8-
Kennari er Fríða Stefánsdóttir.
Höfnin.
Skallagrímur og Iv. Ólafor'
Bjarnason komu frá Englandi m>
gærkvöldi.
Tjörnin.
Ágætt skautasvell er á Tjörninm.
þessa daga og ætti bæjarbúar a8-
nota sér það, eins og hægt er.
Aflasölur.
Þessir togarar seldu í Grimsby í
gær: Geir 1233 vættir fyrir 1454
stpd., Karlsefni 1560 vættir fyrir
1120 stpd. og Kári 1028 vættir fyr—
ir 797 stpd.
Gullfoss
kom frá útlöndum í gærkvöldí;
Meðal farþega voru Georg Ólafsson
bankastjóri og frú, Thor Thors al-
þm. og Vilhj. Þ. Gíslason skólastj.
Næturlæknir:
Ólafur Þorsteinsson, Márragötu 4,
sími 2255. Næturvörður í Lauga-
vegs apóteki og Ingólfs apóteki.
Utvarpið í kvöld.
Kl. 18.15 íslenskukensla. 1845
Þýskukensla. 19.20 Hljómplötur r
Orgellög. 19.50 Fréttir. 20.15
Kvöldvaka: a) Sveinbj. Sigurjóns-
son mag.: Þjóðdansar og vildvak-
ar, II. Erindi. b) Oscar Clausen;
Hallæri og gjafakorn. Erindi. c}
Sig. Skúlason : Saga: „Hefndin‘%
eftir Tom Kristensen, I. Upplestur.
Ennfremur sönglög og hljóðfæra-
lög. 22.00 Fréttaágrijj.
Málasamsteypa
ar gegn ritstjórum Vísis og Morg-
unblaðsins og forráðakonum hús-
mæðrafélagsins viðurkend réttmæt
af bæstarétti.
Málflutningur um efnishilið málsins
er því næsta skrefið.
Deilur þær, sem risu árið 1935 út af mjólkursölumálunum,.
og vöktu þá mikla athygli um land alt, eru enn eigi til lykta
leiddar. Eins og lesendum blaðsins er kunnugt höfðaði mjólk-
ursölunefnd skaðabótamál gegn ýmsum þeim húsmæðrum,
sem fremstar stóðu gegn því ófremdarástandi, er þær töldu að
skapast hefði með því umróti, sem gert var með breytingunni
á fyrirkomulagi mjólkursölunnar í bænum, og stefndi nefndin
einnig ritstjóra Vísis og ritstórum Morgunblaðsins til ábyrgðar
í sama máli.
Dómur undirréttar féll þann veg að Mjólkursamsölunni voru
tildæmdar kr. 2.000.00 í skaðabætur, en málinu var áfrýjað. Á
mánudaginn er var fór fram málflutningur íhæstarétti umform-
hlið málsins, með því að vafasamt þótti, að málasamsteypa,
sem sú er að ofan greinir væri lögum samkvæm.
í dag feldi hæstiréttur úrskurð um þetta atriði og er hann
sem hér greinir:
Úrskurðu r:
Hér fyrir dómi hefir því verið
lireyft, að ómerkja beri héraðs-
dóininn ex officio og vísa mál-
inu með öllu frá liéraðsdómi
með því að heimildarlaust liafi
verið að liöfða mál þetta gegn
aðaláfrýj endum öllum sarnan,
eða að minsta kosti að þvi leyti
sem til ritstjóranna Jóns Kjart-
anssonar, Valtýs Stefánssonar
og Páls Steingrímssonar tekur.
:I?eRa atriði hefir verið lekið sér-
staklegg undir dóm eða úrskurð
áður en málið væri flutt að efni
til.
Á fundi Ilúsmæðrafélags
Reykjavikur, þar sem hinar
gagnstefndu frúr skipuðu þá
stjórn, var þann 13. febr. 1935
samþykt ályktun, þar sem með-
al annars var skorað á stjórn
mjólkursamsölunnar að forðast
„að selja gamla og hálfskemda
mjólk eða mjólkurvörur“. Og
þann -23. s. m. samþyktu félags-
L.onur í sama félagi yfirlýsingu
nm að.takmarka injólkurneyslu
á heimilum sinum og að þær
mnndu stuðla að þvív að aðrai;
J konur gerðu það líka, uns um-
ráðamenn mjólkursamsösfnnnar
færu að sinna kröfum þeírra í
fullri alvöru. Hinir gagnstéfnda
ritstjórar birtu ályklanir þessar
í blöðum sínum ókeypis. Jafn-
framt hvöttu þeir almenning fil
þess að hegða sér samkvæmt á-
lyktuninni um takrnörkuis
mjölkurneysluimar og bírtu •!
hlöðuni sínuin ýmsar ádeilur á
umráðamenn mjólkursamsöt-
unnar um vörugæði o. fl. YirfY-
ast allir aðaláfrýjendur mcð
þessum hætti hafá haft svo. náin
og samgróin afskifti af nefncf-
um málefnum, er gagnáfrýj-
andi telur eiga að haba þeím
ábyrgð, að honum hafi verið
heimilt að sækja þá alla samant
í einu lagi til þeirrar ábyrgðar.
Það þykir þvi ekki eiga að ó-
merkja héraðsdóminn að neinia
levti af framangreindum ástæð>-
11 m.
Þ v i ú r s k u r ð a s t:
Málið eins og það liggur fyrír
má flytja að efni tjl fyrir hæsta-
rétti.
Efnislilið málsins verður
-væntanlega tekin til meðferðar
í byrjtfn mesla mánaðar.