Vísir - 05.12.1938, Qupperneq 2

2
VISÍR
Mánudaginn 5. desember 1933
Tuttugu stdrskip
Le Havre vegna
Daladiep veynip að leiða
verkföllin til lykta áðnp
en þingið kemup saman
á fimtudaginn.
London, í morgnn.
Daladier, forsætisráðherra Frakklands, leggur nú
mikla áherslu á, að reyna að leiða verkföllin
í landinu til lykta, en í kjölfar allsherjarverk-
fallsins komu verkföll víða um land, og verður enn
ekki séð hvenær þeim muni lykta.
Alvarlegasta verkfallið er sjómannaverkfallið í Le Havre, en
tuttugu milliferðaskip, þeirra meðal stórskipið Normandie,
liggja tept þar í höfninni vegna verkfallsins. Aðstaða Daladiers
er alment talin sterkari eftir verkfallið en áður. Hann var sann-
færður um, að allsherjarverkfallið mundi mishepnast, og þess
vegna vildi hann ekki sættast, enda þótt líklegt væri talið, að
verkamenn væri ekki með öllu ófúsir til þess að aflýsa allsherj-
arverkfallinu á síðustu stundu. Nú ber öllum saman um að
allsherjarverkfallið hafi mishepnast. ,
VlSIR
DAGBLAS
Útgefandi:
BLAÐAÚTGÁPAN VÍSIR H/F.
Ritstjóri: Kristján Guðlaugsson.
Skrifstofa: Hverfisgötu 12.
Afgreiðsla: Hverfisgötu 12.
(Gengið inn frá Ingólfsstræti).
S í m a r :
Afgreiðsla 3400
Ritstjórn 4578
Auglýsingastjóri 2834
Verð 2 krónur á mánuði.
Lausasala 10 aurar.
FélagsprentsmiÖjan h/f.
Hrossakaup?
OÆÐA forsætisráðheri’a 1.
** desember liefir mjög styrkt
þá trú manna, að spádómarnir
Unx „þjóðstjórnina“ muni ekki
með öllu úr lausu lofti gripnir.
Hinsvegar er þess að gæta, að
þó að ráðherranum hafi verið
full alvara um það, að þjóðar-
nauðsyn beri til þess, eins og nú
er komið, að stjómmálaflokk-
arnir í landinu geri vopnahlé
sín á milli og einbeiti kröftum
sínum að þvi að vinna að „þörf
heildarinnar“ í slað þess að ein-
blína á flokkshagsmuni, og
jafnvel þó að hann talaði þann-
ig í fullu umboði flokks síns og
málsmetandi menn í öðrum
flokkum væri honum sammála
um þetta, þá er þjóðstjórnar-
hugmyndin þrátt fyrir það litlu
nær því að koirtast í fram-
kvæmd.
Til jiess að samkomulag geti
orðið um þjóðstjórn, þarf fyrst
og fremst að nást samkomulag
mn einhvern samvinnugrund-
völl mUli flokka þeirra, sem
hana eiga að mynda. En á því
eru allar líkur til að þjóðstjórn-
arhugmyndin strandi þegar í
fæðingunni, því að hjá því verð-
ur ekki komist, ef vel á ai5 tak-
ast, að einhver flokkurinn ráði
einn mestu um það, hvernig sá
grundvöllur á að vera. En þetta
frumskilyrði fyrh’ því, að þjóð-
stjórnarfyrirkomulagið geti
nokkuru góðu til vegar komið,
virðist ráðherranum ekki hafa
veriö Ijóst.
Háðherraim taldi það, í ræðu
sinni, mikinn ljóð á ráði flokk-
anna, að þeir þættust „einir full-
færir til að ráða fram úr erfið-
leikunum“, þótt sannleikurinn
væri sá, „að enginn einn flokk-
ur sé fær um gera það, er til
lengdar lætur“. Af þessu virðist
mega ráða, að það vaki fyrir
ráðherranum, að viðreisnar-
stéfnuskrá þjóðstjórnarinnar
eigi að vera þannig úr garði
gerð, að sérstaklega sé gætt
hagsmuna hvers flokks, sem að
stjórninni stendur, „svo að allir
geti verið ánægðir“. En þó að
með þeim hætti yrði sæmilega
séð fyrir „þörfum hvers flokks,
þá leiðir enganveginn af þvi, að
„þörf heildarinnar“ væri þá
betur borgið. Miklu fremur
mætti gera ráð fyrir þvi, að með
l>essu yi’ði stofnað til hrossa-
kaupa milli flokka í stærri stíl
en áður hefir þekst, en að
„heildin“ væri sist nokkuru nær
en áður.
En ef það eitt vakir fyrir ráð-
herranum, að aðstaða Fram-
sóknarfl. til þess að fara með
stjórn landsins, með stuðningi
Alþýðuflokksins eins, sé nú orð-
in of veik, og liann verði því að
afla sér aukins stuðnings ann-
arsstaðar frá, jafnvel þó að það
kunni að „kosta“ eitthvað, þá
er alveg óhætt að fullyrða það,
að hann muni verða að leita
þess stuðnings hjá einhverjum
öðrum en Sjálfstæðisflokknum.
Að svo stöddu verður að öðru
leyti ekkert um það fullyrt,
hverjar undirtektir þessi þjóð-
stjórnarhugmynd muni fá. I>ó
virðist svo sem hún hafi enga
hrifningu vakið í Alþýðuflokkn-
um, ef nokkuð má á því byggja,
sem Alþýðublaðið segir um það,
En ef til vill stafar það af því,
að laun þau, sem Alþýðuflokk-
urinn hefir fengið fyrir stuðn-
ing sinn við Framsóknarflokk-
inn til þessa, þyki heldur ekki
vera til skiftanna.
Iþpóítakvik-
mynd I. S. I.
S.l. mánudagskveld bauð 1. S.
í. ýmsum að sjá iþróttakvik-
mynd þá, er sambandið hefir
látið taka undanfarin ár af
ýmsum íþróttaviðburðum.
Forseti Í.S.Í. lét þess getið, að
þessi myndataka væri aðeins
tilraun, en hugmyndin væri að
lialda áfram töku slíkra mynda,
og þær l>á sendar um landið og
notaðar til kenslu.
Hugmyndin er ágæt, en eigi
hún að ná tilætluðum árangri,
verður að liaga kvikmyndatök-
unni öðru vísi framvegis, þvi að
til kenslu er þessi mynd óhæf,
að undanteknum kaflanum um
sundið að Álafossi.
Hinsvegar er liún að ýmsu
leyti ágæt sem „auglýsinga“-
(Propaganda)mynd og þá helst
sá liluti, er fjallar um skíða-
ferðirnaf. Sá liluti er ágætlega
tekinn, skemtilegur og fræð-
andi.
Ekki er nógu mikið sýnt af
frjálsum iþrótlum og knatt-
spyrnu, en of mikið af skrúð-
göngum o. þ. h.
Kvikmynd l>essi er þó spor í
rétta átt og ætti íþróttanemend-
ur að sjá liana. Hún verður sýnd
í kveld kl. 9 í húsi Ií. F. U. M.
Skákmótid á
Akureypi,
Önnur umferð skákþingsins á
Akureyri fór þannig. Baldur
vann Guðmund Guðlaugsson,
Guðm. Arnlaugsson vann Júlí-
us, Jóhann vann Jón Sigurðs-
son, Guðm. Eiðsson gerði jafn-
tefli við Unnstein, Bjöm bið-
skák við Jón Ingimarsson. —
Þriðja umferð fór sem hér seg-
ir: Unnsteinn vann Baldur, Júl-
íus vann Guðm. Guðlaugsson,
Jóhann vann Guðm. Arnlaugs-
son, Jón Sigurðsson vann Jón
Ingimarsson, Björn vann Guðm.
Eiðsson. Samtímaskák tefldi
Baldur i gær við 33 menn. Vann
15, tapaði 12 en gerði 6 jafn-
tegli. Jakob.
Samtíðin,
desemberheftið, er komið út,
fróðlegt og læsilegt aS vanda. Þar
er athyglisverð grein, sem nefnist:
„Brúarfoss“ kalíar, og er bygð á
viStali viS Pétur Brandsson loft-
skeytamann. KvæSi er þarna eftir
Gísla skáld Erlendsson. Þá er hér
2. greinin í greinaflokki ritstjórans
Frá London, og nefnist hún: Þeg-
ar Bretinn talar. Ættu menn aS
fylgjast með þessum greinuni.
HreiSar E. Geirdal skrifar hér grein
og yrkir kvæði um listamanninn M.
Simson á IsafirSi, og bústað hans.
Þá er þarna mjög athyglisverS grein
er nefnist: Réttur vor til dauSans,
eftir konu, sem fyrirfór sér, er hún
hafði ritaS greinina. LífsskoSun
mín heitir grein eftir Kemal Ata-
túrk, hinn nýlátna tyrkneska ein-
ræðisherra. Ennfremur er grein um
Toscanini, smásaga: ió mínútur
fyrir klukkan 12 og fjölda margt
annaS.
Daladier sigraði allsherjar-
verkfallsdaginn, en hann þarf
að treysta þann sigur, sem hann
vann þá og leiða verkföllin, sem
nú standa yfir, til lykta fyrir
8. þessa mánaðar, er þingið
kemur saman. Mundi það bæta
mjög aðstöðu hans, einkanlega
ef samkomulag gæli náðst æs-
inga- og óspektalaust, enda
vinnur Daladier að þvi, að at-
vinnurekendur og verkamenn
reyni að sættast á málin frið-
samlega.
Sjómenn í Le Havre konia
saman á nýjan fund í dag, til
þess að ræða frekari ráðstafan-
ir. Verkfallsmenn búast við því,
að hafnarverkamenn muni
styðja þá, og stofna til samúð-
arverkfalla.
Ef samningarnir takast ekki
Bonnet hefir mótmælt árás-
um Itala á Frakka, við Ciano,
sem svaraði því, að ítalska
stjórnin teldi sig ekki bera á-
byrgð á atburðinum í ítölsku
fulltrúadeildinni, er þingmenn
æptu: Korsika, Tunis, Nizza.
Árásir ítala hafa haft mikil á-
hrif á Breta, sem munu styðja
Frakka í þessu máli. í Tunis
hafa þúsundir ungra manna
safnast saman og látið hollustu
sína í Ijós til Frakka. Til noklc-
urra óeirða kom. Múgur og
margmenni safnaðist saman
fyrir framan hústað ítalska ræð-
ismannsins og söng franska
þjóðsönginn. í ítalskri stórversl-
un voru rúður brotnar.
Miklir mótmælafundir hafa
verið haldnir á Korsíku. M. a.
var fjölmenni við gröf óþekta
Þýskur embættismaður er
kominn til Parísar, til þess að
undirbúa, ásamt frönsku stjórn-
inni, undirskrift þýsk-frönsku
yfirlýsingarinnar, sem von Ribb-
entrqp og Bonnet undirslcrifa í
í París á morgun. Áöur en
Coulondre sendiherra Frakka i
Berlín, sem aðstoðar við að
ganga frá yfirlýsingunni, fór
frá Berlín til París, sagði hann:
Við vonum að þessi yfirlýsing
skapi ný og betri samvinnu-
skilyrði fyrir Frakka og leiði
til þess, að friðurinn verði
trygður.
Þýska stjórnin lítur svo á, að
hér sé um heimssögulegan við-
við sjómennina, hefir ríkis-
stjórnin í liuga aö leggja upp
um stundarsakir Atlantshafs-
milliferðaskipunum Ile de
France, Paris og Wisconsin.
Franska stjórnin kemur sam-
an á fund í dag til þess að ræða
sjómannaverkfallið og hvað
gera skuli til þess að fá það til
lykta leitt liið fyrsta.
Að þvi er United Press hefir
fregnað hefir sjóliðið í Le Havre
fengið fyrirskipun um að taka í
sína umsjá skip þau, sem lagt
verður upp og önnur skip, sem
tefjast vegna verkfallsins, og
vernda þau, ef þörf reynist.
Stjórnin hefir svift 1300 sjó-
menn stöðum sínum vegna
verkfallsins í Le Havre.
Fjárstraumurinn heldur á-
fram til landsins.
hermannsins, ræður haldnar og
Frakklandi heitið hollustu. Kor-
síka skal altaf verða frönsk,
eru einkunnarorðin.
Mannsöfnuður safnaðist sam-
an fyrir framan bústað ítalska
ræðismannsins og æptu menn:
Korsíka liefir aldrei verið itölsk,
lifi Frakkland, lifi Korsíka,
hin franska Korsíka.
ítalir i Montaban á Frakk-
landi hafa mótmælt árásum ít-
ala og krefjast þess, að land
þeirra virði frið, lög og milli-
rikjasamninga.
Campinchi flotamálaráð-
herra, sem er þingmaður fyrir
Korsiku, tók þátt í hátíðahöld-
unum, og flutti livatningarræðu
lil landa sinna og fordæmdi
undirróður ítala í garð Frakka.
burð að ræða, og að núverandi
landamæri Frakklands og
Þýskalands sé viðurkend um
alla framlíð.
United Press.
Nýtt íþróttafélag.
I gærdag varð stofnaÖ hér nýtt
íþróttafélag, sem hlaut nafniS:
Tennis og Badmintonfélag Reykja-
víkur. 1 stjórn voru kosnir: Jón Jó-
hannesson, verslunarm., formaður,
Magnús Andrésson, kaupm., Kjart-
an Hjaltested, bókari, FriÖrik Sig-
urbjörnsson, verslunarm., og Odd-
ný Sigurjónsdóttir, kennari. — Á
stofnfundi voru 30 félagsmenn, og
mikill áhugi fyrir að vekja og efla
þessar íþróttagreinir.
Korsiku- og* Tunisbúar einhuga
med Fröhkum.
Fransk-þýsAa vinárttuyfirlýsingin
komast ekki frá
sjómannaverktalls.
Islenskur skipstjóri kemur
lieim eftir 15 ára dvöl
erlendis.
Með „Brúarfossi“ í gær kom
hingað Bjarni Kristjánsson
skipstjóri, með konu sinni og
barni. Hann liefir undanfarin
ár dvalið í Kanada og er þar
nú skipstjóri á stóru farþega-
skipi, „Belle Isle“. Birtist hér
mynd af Bjarna og skipi lians.
Hann útskrifaðist frá Stýri-
mannaskólanum fyrir 19 ár-
um, þá tvítugur að aldri og
stundaði síðan siglingar lijá
Eimskipafélaginu og víðar. 24
ára gamall fór hann til Ame-
ríku og hefir síðan verið þar í
siglingum, fyrst sem stýrimað-
ur og síðustu árin sem skip-
stjóri. Það er fátítt að íslend-
ingar nái þeim frama að verða
skipstjórar á erlendum far-
þegaskipum.
Bjarni er sonur Ivristjáns
lieitins Bjarnasonar, skipstjóra
og Jóhönnu Gestsdóttur, Stýri-
mannastíg 7 hér í bænum. Mun
hann dvelja hér 1—2 mánuði.
Rí kisþin gskosningar
í Súdetalandinu.
Að eins einn listi. Hitler og Henlein
efstu menn.
London, í morgun.
Kosningar fóru fram í Súdeta-héruðunum í gær til þess að
kjósa þingmenn á ríkisþingið þýska. Kosið var um að eins einn
lista, var nafn Hitlers efst á listanum en Henleins næstefst.
Með þessari kosningu létu menn i ljós, raunverulega, hvort
þeir væri samþykkir innlimun Súdetenhéraðanna i Þýskaland.
Samkvæmt fregnum frá Berlín í morgun voru 2.183.965 kjós-
endur á kjörskrá, en þar af greiddu 2.152.236 atkvæði með list-
anum, en 26.497 sögðu nei. Ógildir seðlar voru 5212.
United Press.
Innlimun héraðanna er erfið vegna þess, að héruð þessi hafa
ekki neinn höfuðstað eða stjórnarmiðstöð.
Svæðið nokkuð stórt: 28.000 fkm. með 3 V2 milj. íbúa.
Suðurhluti svæðið þess, sem Þýskaland fékk með Miinchen-
samningunum, verður sameinaður við gamla Austurríki og
settur undir stjórn „Austurmerkur“. Vestri hlutinn telst héðan
af til Bayern.
En norðurhlutinn, sem er stærstur, verður fylki út af fyrir
sig, og heyrir beint undir þýska ríkið (ekki undir neinn lands-
hluta þess). Höfuðborg þess fylkis verður Reichenberg. Konráð
Henlein verður hér ríkisfulltrúi og fylkisstjóri svo og formað-
ur nasistaflokksins í þessu fylki. Fylkisstjórinn heyrir beint
undir ríkisstjórnina. Heiti þessa „ríkisfrjálsa“ fylkis verður:
„Reichstag“.
Kosningar, sem fóru fram í gær, eru að nokkru leyti þjóðar-
atkvæðagreiðsla um það hvort íbúar Súdeta-héraða vilja vera
með Þýskalandi, og jafnframt kosning þingmanna í þýska
„reichstag“.
1 þingmaður fyrir hver 60.000 greitt atkvæði. Aukning með-
lima ríkisþings því 30—40 sæti upp í ca. 900 sæti alls.
Tékkar, sem búa í þessum héruðum, hafa einnig kosningar-
rétt, og eins Súdeta-Þjóðverjar, sem nú eru búsettir eða dvelja
i öðrum hlutum Þýskalands. — Þar eð atkvæði Tékka fara ekki
fram úr 60.000 fá þeir engan þingmann kosinn í Reichstag.
Með innlimun Súdetahéraða og Austurríkis eykst kaþólski
hluti Þjóðverja. Hlutföllin verða nú:
1938 1925
Lútherskir....... 52% 64%
kaþólskir ....... 38% 32,5%
aðrir ...........1 10% 3,5%
Hjónaefni.
Á föstudaginn opinberuðu trúlof-
un sína ungfrú Sigriður SigurÖar-
dóttir, Hverfisgötu 96, og Andrés
Blomsterberg, Hringbraut 63.
aðeins Loftur,