Vísir - 14.12.1938, Blaðsíða 2

VISIR
VÍSIR
DAG5LAÐ
Útgefandi:
BLAÐAÚTGÁFAN VÍSIR H/F.
Kitstjóri: Kristján Guðlaugsson.
Skrifstofa: Hverfisgötu 12.
Afgreiðsla: Hverfisgötu 12.
(Gengið inn frá Ingólfsstræti).
8 í m a r :
Afgreiðsla 3400
Ritstjórn 4578
Auglýsingastjóri 2834
Verð 2 krónur á mánuði.
Lausasala 10 aurar.
Félagsprentsmiðjan h/f.
Hverjir
sviku?
IIÚ er mönnum að skiljast
það, hvers vegna Alþýðu-
flokkurinn hefir frá upphafi
verið andvígur hitaveitumálinu.
í gær segir Alþýðublaðið, að
„aukning atvinnuleysisins stafi
af því, að bæjarstjórnarmeiri-
hlutinn hafi svikið öll sín lof-
orð i sambandi við hitaveit-
una“!
Samkvæmt þessari kenningu
blaðsins hefði atvinnuleysið
ekki átt að aukast, ef engin lof-
orð hefðu verið gefin um liita-
veituna. Og liver veit nema þá
hefði alls ekkert atvinnuleysi
verið liér í bænum.
Alþýðuflokkurnn var á móti
hitaveitumálinu i upphafi. Hann
hefir vafalaust þóst sjá það fyr-
ir, að ef ákveðið yrði að ráðast
í það fyrirtæki, og síðan yrði
einhver dráttur á framkvæmd
verksins, þá mundi það valda
„aukningu“ atvinnuleysisins.
Þegar flokkurinn sannfærðist
um það, að hann mundi ekki
geta fengið því ráðið, að mál-
ið yrði algerlega lagt á hilluna,
þá tók hann það til hragðs, að
reyna að tef ja fyrir framkvæmd
þess, með því að krefjast rann-
sóknar á sem flestum jarðliita-
svæðum, áður en ákvörðun yrði
tekin um rannsóknina á Reykj-
um í Mosfellssveit. Með þeim
hætti mun hann helst hafa þóst
sjá ráð til þess að fresta því
nokkuð, sem fram hlyti að
koma, aukningu atvinnuleysis-
ins, sem af því hlyti að stafa,
ef „Ioforð“ yrðu gefin um hita-
veituna, og einhver dráttur
yrði síðan á efndúnum.
Alþýðuflokkurinn hefir vafa-
laust beðið mikinn hnekki af
völdum liitaveitumálsins, vegna
afstöðu sinnar til þess. Þó mun
það varla geta talist nema „einn
naglinn“ í líkkistu flokksins. En
það er alveg bersýnilegt, að
flokkurinn muni nú sjálfur vera
kominn á þá skoðun, að hita-
veitan sé uppspretta allrar
þeirrar ógæfu, sem yfir hann
hefir dunið síðustu árin, og þvi
verður honum það fyrst fyrir,
ef eitthvað bjátar á, að reyna
að rekja orsakirnar til hitaveit-
unnar.
Að öðru leyti er nokkur
breyting orðin á „tóninum“ í
skrifum blaðsins um atvinnu-
leysið í bænum og kröfurnar,
um aukningu atvinnunnar. Að
vísu reynir blaðið enn af
fremsta megni að bera blak af
ríkisstjórninni fyrir aðgerðar-
leysi hennar um að bæjta úr
vandræðunum. En þvi meira og
þvi heimskulegar veitist það að
meiri hluta bæjarstjómar, sem
það segir að neiti „að gera nokk-
urn skapaðan hlut“ til þess að
hæta úr neyð alvinnuleysingj-
anna, eins og það sé algerlega
einskis vert, að hæta 75 mönn-
um við í atvinnubótavinnuna.
Hins vegar er það tekið að reyna
að haga orðum sínum eins og
þvi þyki það í rauninni skifta
ekki alllitlu máli, að bælt verði
úr „neyð verkamannanna“. En
meðan hlaðið lætur það ógert,
sem þó er það eina, sem á þess
valdi er, eða Alþýðuflokksins,
til þess að bæta úr þessari neyð
verkamanna, þá er engin von til
að menn trúi á sinnaskifti þess.
Alþýðuflokkurinn getur ef
liann vill komið því til leiðar, að
ríkisstjórnin verði við kröfum
verkamanna, sem aukin framlög
til atvinnubóta, jæssar vikur,
sem eftir eru af árinu. En svo
fjarri fer því, að flokkurinn
vilji nokkuð gera til þess, að
hann þvert á móti lætur blað
sitt mæla alt eftir ríkisstjórn-
inni og stappa í liana stálinu um
að láta ekkert af hendi rakna í
því skyni að bæta kjör verka-
mannanna. Þess vegna er held-
ur ekkert mark takandi á orða-
gjálfri blaðsins um að það sé
öðrum „siðferðilega skylt“, að
bæta úr ástandinu.
En var það ekki Alþýðuflokk-
urinn, sem einu sinni lofaði öll-
um þeim vinnu, sem vildu
vinna? — Og „hverjir hafa svilc-
ið?“
Atvinnnleysismálin.
Fjölfiun í atvlnnubótavinnu,
bæði af Mifu bæjarstjórnar
Ofi ríkisstjórnar.
Kl. 5 í gær var fundur hald-
inn við verkamannaskýlið við
höfnina, en atvinnuleysisnefnd
Dagsbrúnar hafði boðað til
fundarins.
Verkamenn gengu því næsí
að stjórnarráðshúsinu og hafði
nefndin lal af Skúla Guðmunds-
syni atvinnumrh. er vísaði
hópnunx til bæjai'stjórnai’, en
sagði, að í'íkisstjórnin myndi
taka endanlega ákvörðun í at-
vinnuleysismálunum nú í dag,
en gat þess að liann hefði lagt
tillögur til úrlausnar fyrir bæj-
arstjóm.
Mannsöfnuðurinn hélt þvinsest
niður í Póslhússtræti og átti
nefnd frá þeim tal við borgar-
ritara og Jakob Möller, og
skýrði Jakob nefndinni frá
þeim viðræðum, sem hann
hafði átt við atvinnumrh., og
kvað engar tillögur liggja fyrir
frá honurn til endanlegrar
lausnar i þessum málum.
Mannfjöldinn beið franxan
við bæjarski'ifstofurnar til
kl. 8, en liélt því næst heim
til Jakobs Möller, en hann var
þá ekki viðstaddur. Var þá farið
upp á Skólavörðustíg að húsi
Benedikts Sveinssonar, og leitað
til Bjarna Benediktssonar bæj-
arfulltrúa, sem þar var staddur.
Ávarpaði hann mannfjöldann
og skýrði frá því, að bæjarráð
liefði samþykt fyrir forgöngu
Sjálfstæðismanna að fjölga í
atvinnubótavinnunni um 75
manns og myndi vinna með
fullri feslu að lausn þessara
mála. Eftir nokkra viðdvöl á
Skólavörðustígnum hélt mann-
söfnuðurinn til heimkynna
atvinnumálaráðherra, en þar
var þá lögregluvörður fyrir, og
bar ekki til tíðinda.
í dag mun rikisstjórnin hafa
ákveðið að taka 50 menn í
vinnu, þar af 25 menn í vega-
vinnu og verja bensínskattinum
til þeirra verka, en 25 menn
ískyggilegar horfur um framtíðarsamvinnu
Breta Og Þjóðverja. Að fyrirskipun Hitlers tók sendi-
herra Þjóðverja ekki þátt í blaðamanna
veislunni þar sem Chamberlain talaði
Blaðamenn Þjóðve#ja einnig fjarstaddir.
Times birtir harðorða ritstjórnargrein. „Ódæðisverk unnin í nafni hinnar þýsku
þjóðar af því valdi sem ráðandi er í landinu um stundarsakir.“
EINKASKEYTI TIL VlSIS.
London, í morgun.
CHamberlain flutti ræðu í gærkveldi í hinu árlega
blaðamannasamsæti, þar sem að vanda voru
viðstaddir sendiherrar erlendra ríkja og ræð-
ismenn, stjórnmálamenn og margt annað stórmenni,
en ræðu þessarar hafði verið beðið með óvanalegri eft-
irvæntingu, vegna þess hversu horfur í alþjóðamálum
eru að ýmsu ískyggilegar um þessar mundir, en talið
var víst, að Chamberlain mundi gera alþjóðavandamál-
in að umtalsefni.
En samsæti þetta varð sögulegra en nokkurn óraði
og rendu menn þegar grun í það, er það fréttist, að
blaðamenn Þ jóðverja liefði tekið sig saman um, að taka
ekki þátt í því, en þó varð.undrun manna vitanlega
margfalt meiri, er það vitnaðist, að sendiherra Þjóð-
verja, von Dirksen, og aílir sendisveitarmennirnir,
myndu ekki sitja hófið. Vegna f jarveru von Dirksens
og starfsmanna hans er nánast íitið á þennan atburð
sem stjórnmálalegan árekstur,
Þjóðverjar lxafi með þessari framkomu viljað láta i
ljós vanþóknun sína á unxmælum Chamberlains í
neðri málstofunni undanfarna daga, en þau hafa
sum verið Þjóðverjum lítt að skapi.
Það eru einkum ummæli hans um þýsk blöð, sem Þjóðvei-j-
um hafa gramist, en Chanxhei'Iain lýsti xJir því í neðri nxálstof-
unni að blað það, sem vítt hafði Baldwin lávarð fyrir ræðu lians,
væri ekki í miklu áliti, og ummæli blaðsins gæti ekki bakað
Baldwin neinn álitshnekki heldur að eins hlaðinu sjálfu. Enn-
fremur sagði Chanxberlain, að breska stjórnin hefði ekki fengið
svar við nxótmælaorðsendingu sinni gegn getsökum og óvið-
eigandi ummælum þýskra blaða í garð breskra stjórnmála-
manna.
Bifreida vidgerdastofa Bgilsr
ViHijálmssonar veitir 45
manns atvinnu.
Stærsta iyrirtæki í þeirri grein hér
á landi.
Kl. 2 í dag bauð Egill Vilhjálmsson kaupmaður blaðamönn-
um að skoða viðgerðar og verslunarhús sitt við Laugaveg 118,
sem er eitthvert mesta stórhýsi þessa bæjar, en þar hefir hann
haft með höndum umfangsmikinn rekstur undanfarin ár og
hefir sýnt að hann er einn af mestu atorku og athafnamönnum,
stórhuga og áræðinn að hverju sem hann gengur, enda er hann
nú orðinn í fremstu röð atvinnurekenda.
Að sjálfsögðu vakti það stór-
kostlega furðu meðal stjórn-
nxálamanná í London í gær-
lcveldi, að þýski sendihei'rann.
starfsmenn hans og þýskir
blaðamenn tóku ekki þátt i
veislunni eins og ráð hafði verið
fyrir gert.
Stjórnmálamenn gera sér
fyllilega Ijóst, að því er United
Press hefir fregnað, a$ jþessi
framkoma Þjóðverja, sem er
vitanlega ekkert annað en óbein
inólmæli, sé ótvíræð sönnun
hnignandi vináttu og samvinnu
milli Breta og Þjóðverja.
Meðal stjórnmálamanna í
London er það altalað, að
Hitler hafi persónulegafyr-
irskipað sendiherranum að
taka ekki þátt í samsætinu,
né starfsfólki hans og jafn-
framt fyrirskipað þýskum
blaðamönnum að koma
þar ekki. Þessa ákvörðun á
Hitler að hafa tekið, er
hann frétti hverju Cham-
berlain myndi halda fram
í ræðu sinni.
Lundúnablaðið Times hefir
birt afar harðorða ritstjórnar-
grein um þetta mál og fram-
acjra í atvinnubótavinnu, sem
elcki er vitað um hvar verður.
Bæjarstjórn mun taka 75
menn í atvinnubótavinnu, eins
og samþykt var áður, en við
þann hóp verður væntanlega
hætt 25—50 manns, en bæjar-
verkfræðingur mun ákveða
þau verk, sem unnin verða.
komu og afstöðu þýsku ríkis-
stjórnarinnar í þessu máli, en
blaðið telur hana eiga alla sök
á, þar sem hér hafi verið um
fyrirskipun að ræða frá henni.
Þessar falsásakanir Þjóð-
verja (á hendur breskum stjórn-
málamonnum) eru ekkert ann-
að en liður í grimdarlegri bar-
áttu, segir blaðið, sem vekur
hrylling í brjósti hvers Englend-
ings. Og, heldur það áfram, það
mundi vera gagnslaust að mót-
mæla nokkuru sinni því, sem er
að gerast í Þýskalandi, ef þeim
væri ekki jafnframt beint til
vakandi samvisku hinnar þýsku
þjóðar gegn ódæðisverkum
þeim, sem unnin eru í hennar
nafni af því valdi, sem ráðandi
er í landinu eins og stendur.
United Press.
Samsætið var haldið í tilefni
af 50 ára afmæli félags erlendra
blaðamanna í London. Við-
staddir voru blaðam. 35 þjóða.
Höfðu þeir fengið afrit af ræðu
Chamberlains áður en hún var
flutt, svo og hinir þýsku blaða-
menn, sem hættu við að lcoma.
Höfuðatriði i ræðu Cliamber-
lains voru:
1. Utanríkismál og alþjóða-
mál. Hann kvaðst ekki geta sagt
neinar nýjungar, en nota tæki-
færið að endurtaka margt, senx
liann hefði áður sagt. Alt gerist
með þeim hraða nú, að erfitt er
að fylgjast með öllu. Hann
kvaðst efast um, að nokkur fyr-
irrennara sinna hefði átt við eins
nxikla ei'fiðleilca að stríða og
hann undanfax-na 18 mánuði,
nema á stríðsárunum. Sumir
aðrir þættust sjá lengra og bet-
Viðgerðar og verslunarhús
Egils Vilhjálmssonar er, eins og
áður er greint, við Laugaveg
118. Stærð lóðar er 3454 ferm.
Á lóðinni er bygt vandað stein-
steypuhús að stærð 1510 fernx.,
gólfflötur byggingarinnar er alls
2970 ferm., og er á því glögg-
lega liægt að sjá, hve reisuleg
bygging er á lóðinni.
Húsakynni öll eru björt og
sérlega rúnxgóð. Þegar komið er
að húsinu verður fyrst fyrir
verslunin, sem er í horni bygg-
ingarinnar (Laugavegi og Rauð-
arárstíg). Verslunin hefir yfir
að í'áða rúmgóðu húsnæði fyrir
allskonar varaliluti bifreiða. Frá
Rauðartárstig er inngangur i
hifvélaviðgerðarverkstæðið, sein
annast allskonar bifvélavinnu,
hverju nafni, sem nefnist. Einn-
ig er frá Rauðarárstíg ekið upp
hringmjmdaða brekku, upp á
efri hæð byggingarinnar. Á hæð-
inni er málningarverkstæðið,
senx leysir af hendi alla bif-
reiðamálun bæði fljótt og vel.
Verður þar fyrst fyi'ir manni
afar stór loftraxstimótor, sem
sogar út alt ryk og málningar-
úða, senx stafar frá sprautum
þeinx, er notaðar eru við málun
bifreiða. Hver maður sem vinn-
ur þarna hefir sína grímu, sem
nauðsynlegar eru þá sprautu-
málun fer fram.
Verkstæði þetta er sniðið
sanxkvæmt ströngustu kröfum
erlendis um slík verkstæði.
Sömuleiðis er á þessari hæð
hússins gerslípunar og gler-
skurðarstofa, þar sem franx-
kvæmt er alt, senx að þeirri iðn
lýtur.
Á hæðinni er einnig geynxsla
ur, en meðan ábyrgðin hvíldi á
sínum lxerðunx yrði hann að
gera það, sem hann áliti sannast
og réttast. —• Með hnignandi
vináttu Breta og annarsvegar og
Þýskalands og ftalíu hinsvegar
var elcki nema um tvent að
ræða, fallast á að styrjöld væri
óumflýjanleg og búa þjóðina
undir hana, eða nema ófriðar-
orsakirnar á brott með persónu-
legum áhrifunx á stjói’nandi
menn. Þá stefnu hefði hann
valið. Takmark sitt væri friður.
Hann minti á sáttmála gerða við
Frh. á 4. síðu.
fyrir 40—50 bifreiðar, sem þó
er notuð að eins til bifreiða-
geymslu að vetrinum.
Trésmíðavei'kstæðið er í nýrri
byggingu, sem fullgerð var s. 1.
haust. Annast verkstæði þetta
allar bifreiða yfirbyggingar svo
og allskonar viðgerðir á yfir-
byggingum bifreiða, og er full-
komnasta verkstæði hér á landi
i þessari grein. í dag lauk það
við yfirbyggingu á nýjunx stræt-
isvagni, senx ber glögt nxerki
franxtaks og dugnaðar livað
yfirbyggingar bifreiða snertir,
og staðist getur fyllilega erlenda
samkepni livar senx á er litið.
Verkstæðin geta tekið til yfir-
byggingar, málunar og viðgerða
að minsta kosti 40 bifreiðar i
einu. Nú nýverið er búið að
setja niður á verkstæðunum ný-
tísku hitunartæki, senx þannig
er fyrirkonxið að ofnum er kom-
ið fyrir upp á veggjum, og er
lofti dælt í gegnunx tækin, sem
hitnar við það og því síðan blás-
ið út yfir verkstæðin. Eimkatli
er komið fyrir í kjallara hússins,
sem hitar pípumar i hitunar-
tækinu, og við það að Ioftið fer-
um pípurnar hitnar það svo, að
| þessir stóru salir vex;ða ágætlega
| upphitaðir. Einnig er hægt að>
dæla nýju Iofti að utan, til en-
urnýjunar. Húsið er að mestu
alt innangengt. Hægt er að kom-
ast á verlcstæðin frá tveim stöð-
um í einu.
Bak við húsið er smiðja.
Áliöld og verkfæri öll eru af’
fullkomnustu gerð svo og vélar
allar. Skrifstofur eru og einnig
í húsinu. Lóðin er öll afgirt.
Við fyrirtækið vinna að stað-
aldri 45 manns.
Egill Villijálmsson stofnaði
fyrirtæki þetta árið 1930. Stai'f-
rækti lxann það fyrstu tvö árin á
Gi’ettisgöu 16—19. Brátt varð
liúsakostur þar svo þröngur, að
hann bygði liúsið við Laugaveg
og Rauðarárstíg árið 1932, og
er nú nýbúinn að auka við það
stórliýsi fyrir yfirbyggingai-
eins og áður getur.
Kjörorð vei’slunarinnar hefir
ávalt vex’ið: „Alt á sama stað“~
aðeins Loftup,