Vísir - 14.12.1938, Blaðsíða 3

V I S IR
Noregsfarar Ármanns 1938.
Glímufélagið
Ármann
50 ára.
Á morgun eru liðin fimmtíu ár síðan Glímufélag Ármann
var stofnað.
Forvígfismenn að stofnun félagsins voru þeir Pétur Jónsson
blikksmiður og séra Helgi Hjálmarsson. Á glímuæfingu sem
þessir félagar stofnuðu til og fram fór á Rauðarártúni — Guð-
laugs sýslumanns — þann 15. dtíSember 1888 var félagið skýrt
„Ármann“ að viðhöfðum húrrahrópum 20—30 glímumanna. —
Jens Guðbjörnsson.
Séra Helgi Hjálmarsson flutt-
ist úr bænum 1894. Hafði hann
þá verið búinn að bljóta þann
lieiður, að sigra á tveimur
fyrstu kappglímum, sem félagið
tólc þátt í, en næstir honum
urðu séra Einar Þorvarðarson
og Freysteinn Jónsson ljós-
myndari, á kappglímunni 1889,
en á seinni kappglímunni 1890
var Friðrik Jónsson nr. 2 og
Freysteinn Jónsson sjómaður
nr. 3.
Pétur Jónsson tók ekki þátt i
kappglímum, en var ætíð for-
inginn sem þjálfaði og undirbjó
allar kappglímur, sem voru háð-
ar á þjóðhátíðunum, sem haldn-
ar voru flest árin fram yfir alda-
mótin. Á eftir að séra Helgi
Hjálmarsson fluttist úr bænum,
urðu þeir: Ásgeir Gunnlaugsson
lcaupm., Sveinn Árnason fiski-
matsstjóri, Chr. Zinisen versl-
unarmaður, Erlendur Erlends-
son veggfóðrari, Kristinn Pét-
ursson, Þorgrimur Jónsson
veggfóðrari, Valdimar Sigui'ðs-
son og hans bræður úr Steins-
húsinu, Jón Gíslason og Magnús
Hannesson, mest starfandi
kraftar í félaginu, undir forustu
Péturs, og í blöðunum frá þeim
tíma sést, að þeir liafa verið
sigursælir kappglimumenn.
Sökum þess, að gjörðabækur
félagsins frá þesum tíma glötuð-
ust ásamt félágslögunum, verð-
ur eigi liægt að segja nákvæm-
lega live margir voru þá í félag-
ipu, en samkvæmt upplýsingum
þessara nefndu félaga munuþað
haí’a verið um 70 manns. Til
fróðleiks skal bentá,aðsetningin
„standa beinn og bolast ekki“
var sett inn í félagslögin sem
glötuðust, fyrir aldamót, og síð-
an tekin upp í glímubókina, og '
ætti setningin að vera skráð
djúpt inn í meðvitund sérhvers
glímumanns. Um aldamótin
hefir Jónatan Þorsteinsson
komið fram sem snjall glímu-
maðui' og hefir starfað ötult að
félagsmiálunúm. Árið 1906 er
eittbvert viðburðaríkasta árið
eftir aldamótin; þá koma i fé-
lagið margir nýir menn, Guðm.
Guðmundsson er kosinn for-
maður. Sömuleiðs fer að bera á
glímugörpunum Hallgrími
Benediktssyni, Guðmundi Stef-
ánssyni og Sigurjóni Péturssyni.
Þá var ný gjörðabók fengin og
i liana margt fróðlegt ritað um
viðureign glímumannanna, en
vegna þess, að í bókina er fyrst
ritað 1906, töldu ungir félagar
að Ármann væri þá stofnað, og
með þessari nýju vakningu
stofnuðu þessir glímumenn ó-
dauðlega sögulega þætti með
glímukunnáttu sinni. Félagið
sjálft var þá orðið 17 ára gam-
alt, en hafði mist aldursvottorð
sitt, gjörðabækurnar, — og þar
sem að. engir athuguðu að afla
nýrra vottorða, þá var full á-
stæða til þess að yngri menn
vissu ekki um hinn rétta aldur,
þar til að séra Helgi Hjálmars-
son bauðst til að gefa fæðingar-
vottorðið, sem ekkl verður vé-
fengt eða hrakið.
Eg vil þá minnast á nokkra
sögulega þætti ur þróun félags-
ins og styðst viö gjörðabókina
frá 1906. — Konungsglíman á
Þingvöllum 1907 er merlcur við-
burður, þar sem þá tóku þátt
í glímunni frægir glímugarpar,
og mun þar bafa ráðið bæði
gæfa og glímusnilli Hallgríms
Benedilctssonar, sem var sigur-
vegarinn.
Um skjaldarglímuna 1909 er
Sr. Helgi Hjálmarsson.
Pétur Jónsson.
i gjörðabókinni eftirfarandi:
„Skjaldarglíman var liáð 1.
febr. i Iðnó. Húsið var troðfult.
.Óliætt mun vera að telja hana
hina veigamestu kappglímu er
báð hefir verið í Reykjavík.
Hvað úrslit snertir er liún sér-
stök i sinni röð og munu þau
trauðla fyrnast í minnum þeirra
er á horfðu. Þegar fyrsta um-
gang var lokið stóðu þeir jafn-
ir að vígi þessir þrir: Hallgrim-
ur, Sigurjón og Guðmundur
Stefánsson, höfðu lilotið eina
byltu hver. Þá runnu þeir sam-
an á ný og sá umgangur lykt-
aði á sama veg. Nú fór að vand-
ast málið. Áliorfendur urðu
næsta spentir fyrir úrslitunum
og kvað þétl við lof í lófa þeirra.
Eftir litla hvíld var hafinn enn
þá umgangur milli þessara
þriggja. Var nú vígamóðurinn
næsta mikill — ekki einungis
í köppunum, -— gamlir karlar,
sem minti að þeir fyrir manns-
aldri hefðu verið glímumenn,
skulfu eins og strá og ungu
stúlkurnar máttu ekki sætum
halda. Enn fór sem fyr, Sigur-
jón Iagði Ilallgrim, Hallgrímur
lagði Guðmund og Guðmundur
lagði Sigurjón. — Nú var engin
livíld — nú varð til skarar að
skríða, þó lúnir væru. — Var
nú sóknin öll slcarpari en hin-
ar fyrri atlögur og mátti nú
ekki á milli sjá. — Úrslit urðu
von bráðar og greinileg, og allra
dómur var sá, að Hallgrímur
hefði vel til skjaldarins unnið.“
Meðal þeirra glímumanna,
sem fóru til Stokkhólms á
Olympíuleikana 1912 voru
nokkrir Ármenningar. Telja
margir þá ferð vera merkan við-
burð, vegna binnar glæsilegu
framkomu þeirra allra, sem
þangað fóru, bæði íþróttalega
og þjóðernislega séð. Þessir
menn fóru þá ferð: Hallgrímur
Benediktsson, Sigurjón Péturs-
son, Halldór Hansen, Guð-
mundur Kr. Guðmundsson,
Magnús Kjaran, Jón Halldórs-
son, Axel Kristjánsson og Kári
Arngrimsson.
Sigurjón Pétursson varð
glímukongur 1910 og skjaldar-
hafi, og var það í mörg ár, en
1914 lagðist starf félagsins nið-
ur, þar til 20. október 1919, þá
hófst starfið á ný. Næst á eftir
Sigurj. verður Tryggvi Gunnars-
son glímukóngur. Þá bætast við
margir nýir glímugarpar. Svo
verður Hermann Jónasson —
núverandi forsætisráðherra —
glimukongur. Sem góða glímu-
ménn má nefna Guðmund Kr.
Guðmundsson, sem talinn var
glímusnillingur, Eyjólfur Jó-
hannsson, Eggert Kristjánsson,
Magnús Sigurðsson, Björn Guð-
mundsson, Magnús Stefánsson,
Páll Þorláksson o. fl. En áður
mun liafa verið í glímum Helgi
Iljörvar, einn liprasti glímu-
maður félagsins.
Um 1924 gerist Jón Þorsteins-
son glímukennari félagsins og
er hann fyrir löngu þjóðkunnur
fyrir utanfarir, til Noregs, Dan-
merkur, Þýskalands og Sví-
þjóðar með leikfimis- og glímu-
flokka. Jón hafði ætíð því láni
að fagna, að góðir glímumenn
voru með honum. Það hafa
margir sagt mér, sem sáu bestu
glimumennina eigast við, að
glæsilegustu tilþrifin mundu
þeim aldrei gleymast. Það væri
freistandi, að nefna það við-
burðaríkasta i íslenskri glímu
siðustu 14 árin, þár sem að Ár-
mann hefir verið öndvegisfélag-
ið með þjóðaríþrótt vora, en
rúmið er takmarkað og atriðin
mörg. Nefni eg því einungis
glímukongana, sem voru: Þor-
geir Jónsson, Sigurð Tliorar-
ensen, Lárus Salómonsson og
Skúla Þorleifsson. Seinna mun
eg skrifa um glímuflokkana sér-
staklega.
Næst er að minnast á, að fé-
lagið liefir farið mjög giftu-
samlega inn á alhliða íþrótta-
eflingu. Það hefir breitt faðm
sinn upp í fjöll og út til liafs.
Félagið á besta róðrarflokk
landsins; flokkurinn fór til
Danmerkur fyrir tveimur árum
og tók þátt í 50 ára afmæli
Dansk Forening for Rosport,
með góðum árangri eftir ástæð-
um.
Félagið hefir reist skiðaskála,
sem töfrar fóllcið til sín vetur,
sumar, vor og haust. Ágætan
sundflokk liefir félagið átt í
mörg ár. Frjálsi íþróttaflokkur-
inn er með þeim bestu á landinu
og nókkrir menn skarað framúr
í sumum íþróttagreinum. —
Ilnefaleiks- og bandknattleiks-
flokka befir félagið baft í nokk-
ur ár.
„Drengjaflokkur Ármanns“ á
varla nolckurn sinn lika, með
tilliti til livað ungir drengirnir
eru, sagði einn fimleikakennari
við mig í sumar, þegar hann
liafði séð flokkinn sýna listir
sínar. Jú, floklcurinn er vissu-
lega góður.“
Síðast en ekki síst skal minn-
ast á úrvals fimleikaflokka, senjt
félagið hefir sent til útlanda,
undir stjórn Jóns Þorsteinsson-
ar. Það hefir svo ítarlega verið
um flokkana talað í útvarpi og
blöðum, hvað þjóð vorri hefir
! verið mikið til sóma sýningar
' þeirra erlendis og hérlendis, og
( ekki langt að minnast um
) lcvennaflokkinn í Noregi síðast-
liðið sumar, svo eg sé ekki á-
stæðu til að fjölyrða um þá
meira. En eg vil geta þess, að
enn á ný er verið að undirbúa
úrvalsflokkana á stærsta fim
leikamót sein haldið hefir verið
á Norðurlöndum, en það fer
fram í Svíþjóð n. k. sumar.
í stuttu máli, félagið hefir 8
íþróttagreinar, 16 flokka en 14
kennara. Ármann hefir þannig
giftusamlega aukið líkams-
mentunina alhliða, stig af stigi
ár eftir ár.
Jens Guðbjörnsson hefn' ver-
ið formaður félagsins síðustu 11
árin, meðstjórnendur eru nú
Þórarinn Magnúss., Ólafur Þór-
steinsson, Sigríður Sigurjóns-
dóttir, Jóhannes Jóhannesson,
Skúli Þorleifsson og Loftur
Helgason.
Þið brautryðjendur og sér-
bver starfandi hönd, á Tíðandi
stundum þessi fimtíu æfiárs fé-
lagsins, hafið markað djúp
spor í líkamsmentun vorrar
þjóðái'. Þ|ið eijgið ,rá þjóðlnni
þakkir skilið.
Glímufélagið Ármann, heill
sé þér fimtugu.
Stefán Runólfsson.
Skitar heimsækja
Ansturbæinga i kvelfl.
Skátarnir fóru um Vesturbæ
og Skerjafjörð í gærkvöldi frá
kl. 8—11, eins og skýrt var frá
í blaðinu í gær. Þeim var tekið
tveim liöndum hvar sem þeir
komu og leystir út með enn
meiri gjöfum en í fyrra. Þá
safnaðist af þessu svæði 1128.22
kr„ en að þessu sinni 1310.70 og
fatagjafir voru einnig allmiklu
meiri en í fyrra.
En nú eiga skátarnir eftir að
fara um Austurbæinn og út-
hverfin fyrir innan bæ. Það er
víst engin liætta á þvi, að þeim
verði ekki siður vel tekið þar,
enda er þörf á því, að söfnunin
gangi sem best.
Austurbæingar! Veitið skát-
unum tilhlýðilegar móttökur og
sýnið að ekki sé ofsagt af hinni
reykvísku rausn og hjálpfýsi.
Aðalfundur Stúdentafélags
Reykjavíkur fór fram i Odd-
fellowhúsinu i gær og voru
þessir menn kosnir í stjórn fé-
lagsins: Hörður Bjarnaon, arki-
tekt, formaður, Árni Snævarr,
gjaldkeri og Ragnar Jóhannes-
son, ritari (endurkosinn). Sig.
Ólason, lögfræðingur,baðst und-
an endurkosningu í formanns-
sæti.
Er aðalfundarstörfum lauk,
flutti L. Guðmundsson, skóla-
stjóri, langt og fróðlegt erindi
um nýtt landnám, en síðan voru
frjálsar umræður um málið.
Til máls tóku: Dr. Guðmundur
Finnbogason, H. Bjarnason,
skógræktarstj óri, Halldór Jón-
asson, Páhni rektor Hannesson,
Skúli Þórðarson og Einar 01-
geirsson. Voru menn á einu
máli um nauðsyn liins nýja
landnáms, en skoðanir voru
nokkuð sldftar um það, hverja
aðferð skyldi liafa við fram-
kvæmd þess. Varð það úr, að
nefnd var kosin, er fjalli-um
málið og leggi tillögur sínar fyr-
ir framhaldsfund. I nefndinni
eiga sæti: L. Guðmundsson,
Guðm. Finnbogason og H.
Bjarnason.
Fundannenn voru um 60—70
er flest var og er það ekki stór
hópur, þegar tekið er tillit til
þess, hve fjölmennir stúdentar
eru hér i bænum og var aðsókn-
in lélegust af hálfu Iinma ymgri
stúdenta. En vonandi verður súi
breyting, er fram líða s4Œnðir„
að stúdenlar læi’i að meta þeona
félagsskap sinn og seti metnatS
sinn i að félagslifið standi meS
sem mestum blóma.
liemendasambðnð Virsf-
unerskóla Islaiis
SlOÍfllð.
Á stofnfundi Nemendasam-
bands Verslunarskóla íslands*
sem lialdinn var i gærkveldL
voru mættir á annaS InmdraS
nemendur, eldri og yngri. Sam-
þykt voru braðabirgðalög íyrir
sambandið, en stofnfundarstörf-
um að öðx-u leyti frestað þar til
í janúar n. k. og teljast þvi einn-
ig þeir nemendur, sem koma á
þann fund, fil stofnenda. Nefnd
þeirri, sem annast hafðí undír-
búning stofnfundar, var falin
bráðabirgðastjórn fyrir sam-
bandið til næsta fundar. Á fund-
inum var einnig kosín fimm
manna nefnd til aðstoðar stjórn-
inni, að safna fleiri eldrl nem-
endum skólans i samnandið sem
stofnendum. I nefndinní erta
Guðbjarni Guðmundsson, EHs
Ó. Guðmundsson, Carl Hemm-
ing Sveins, Kom'áð Gíslason og
Guðjón Einarsson.
Mikill áhugi var ríkjandí ineð-
al fundarmanna og má fullyrða,
að þessi fundur spái göðu úm
framtíð hins nýstofhaða Nem-
endasambands. Búast má við aS
sambandið láti mjög til sín tafca
um velferðar- og hagsmunamál
stéttarinnar og skóla Iiennar,
enda hefir það mikla möguleika
til þess að verða öflugt alls-
herjarsamband verslunar-
manna, þar sem Verslunarskól-
inn útskrifar nú árlega 50—60
nemendur.
Eldri og yngri nemendur ættu
að f jölmenna á framhaldsstofn-
fund, ,til þess að taka vírkau
þátt í sambandinu frá slofnuiu
Góbj.
Veðrið í ntorgmr..
I Reykjavík 6 st„ freitaHt í gacr
4, kaldast í nótt 4 st. Úrkoma í gær
og nótt 0.4 mm. Heítast á: Iandinn
í morgun 8 st., á Hókmr í Homi-
firtSi; kaldast 2 st„ á. Blönduósí. —
Yfirlit: Djúp lægð, en nærri kyr-
stæð um 500 km. suður af Reykja-
nesi. — Horfur: SuSvestnrlánd ■
Stinningskaldi á suðaustan. Rígiiíng
öðru hverju. Faxaflói—Vestf jartSar
Austan gpla. Sumstaðar dálítil rign-
ing. •.
Merca.
Fundur í Oddfellowhúsinu 5
kvöld kl. 8)4. Fjölmennið.
Skipafregnir.
Gullfoss er á leið til Leith frá
Kaupmannahöfn. Goðafoss er í
Reykjavík. Brúarfoss fer til útlanda
á miðnætti í nótt. Dettifoss er í
Hull. Lagarfoss er í Kaupmafma-
höfn. Selfoss er á Iéið til. landsins
frá Immingham.
Austurbæingar!
Takið vel á tnóti skátunum í
kvöld!
Fræðslustarfsemi
Lúðvígs Guðmundssonar.
Hann hefir þegar flutt tvö er-
indi fyrir æskumönnum, urn
vinnuskólana og framtíð þjóSSr
arinnar (um leið var sýnd kvik-
mynd frá vinnuskólanum að
Kolviðarbóli). Er hann flutti
síðara erindið var Kaupþings-
salurinn þéttskipaður. f kvöld
flytur Unnsteinn Ólafssan er-
indi um garðyrkjumál alment,
kl. 9 í Kaupþingsalnum. Áhoga-
mönnum um jarðrækf og garð-
rækt er heimill aðgangur.