Vísir - 06.02.1939, Blaðsíða 2

VISIR
Katalonia er nií öli á vaidi Franco’s.
Her stjórnarsinna á hröðtim
flótta til frönsku landa-
mæranna.
Negrin horfinn, en hinir ráðherrarnir
farnir til Maðrid.
EINKASKEYTI TIL YÍSIS.
London, í morgun.
Alger upplausn virðist vera í her lýðveldissinna í
Kataloníu og er allur herinn á hröðu undanhaldi til
frönsku landamæranna, en her þjóðernissinna fer hratt
eftir. Benda allar líkur til, að Katalonía sé öll í þann
veginn að falla í hendur þjóðernissinna.
Lýðveldisstjórnin — eða Barcelonastjórnin eins og
hún tíðast var kölluð frá því er hún flutti frá Valencia
og þar til Barcelona féll — hefir verið á hrakningi að
undanförnu, í Gerona, Figueras og víðar, og var talið,
að hún ætlaði að hafa þar aðalbækistöð, enda gerði hún
sér vonir um, eftir fall Barcelona, að auðnast mætti að
endurskipuleggja lýðveldisherinn norðar í fylkinu og
hindra frekari framrás hersveita h ióðemissinna. Boð-
aði forsætisráðherrann — dr. Negrin — að stjórnin
liefði fengið liðsauka og vopn, og mundi nú framsókn
þjóðernissinna verða stöðvuð. En þetta kom ekki að
neinu gagni. Dr. Negrin hefir árangurslaust reynt að
tala móð í hersveitir sínar, en þær hafa ekki náð sér
cftir fall Barcelona, hvorki haft tíma til þess að búast
fyrir til varnar og ekki hefir heldur reynst unt að búa
herinn nægilega öflugum hcrgögnum. Og loks hefir
ekki verið liægt að hressa við baráttukjarkinn. Hann er
bilaður. Hermennimir höfðu mist trúna á, að það, sem
eftir var af Kataloníu yrði bjargað.
Það er búist við því, að þjóðernissinnar taki Figueras í dag
— borg þá, sem Negrin ætlaði sem aðsetur stjórnarinnar. —
Hersveitir lj'rðveldissinna eru á undanhaldi norður á bóginn
— samtals 130.000 menn, með skriðdreka, fallbyssur og ýmis-
konar hergögn önnur til frönsku landamæranna.
í dögun í morgun var búist við, að 20.000 hermenn úr her
lýðveldisins hefði farið yfir landamærin og voru þeir afvopn-
aðir jafnóðum og þeir komu og sendir til hermannaskála, sem
komið hafði verið upp handa þeim, en franska stjórnin hafði
fyrir nokkuru tekið ákvörðun um, að koma upp hermanna-
skálum í skyndi í nánd landamæranna, með það fyrir augum,
að flóttamenn og hermenn í stórhópum leituðu yfir þau.
Ótölulegur grúi flóttamanna, kvenna og barna er
einnig enn á leið til landamæranna. Margt af þessu
fólki hefir soltið heilu og hálfu hungri að undan-
förnu og er illa haldið að öllu leyti.
Hersveitir þjóðernissinna sækja hratt fram á eftir lýðveldis-
hernum og hafa flugvélar þjóðernissinna sig mjög í frammi.
Bretar úttast að Italir heim^
kalli ekki her sinn frá Spáni,
ep stypjöldinni lýkup, en samkvæmt
bpesk-ítalska sáttmálanum eru þeip
skuldbundnir tii þess.
EINKASKEYTI TIL VÍSIS.
London í morgun.
Heimsblaðið Times gerir að umtalsefni í morgun
afstöðu Itala gagnvart Spáni og skuldbinding-
ar þeirra samkvæmt bresk-ítalska sáttmálan-
um.
Kemur í ljós í Times, að breska stjórnin hefir áhyggj-
ur miklar af því, að ítalir muni ekki ætla að kalla heim
sjálfboðaliða sína frá Spáni þegar í stað er styrjöldinni
er lokið, heldur þá fyrst er sigur Francos er alger, bæði
hernaðarlega og stjórnmálalega.
Slík stefna, segir Times, er ekki í samræmi við bresk-
ítalska sáttmálann, að áliti bresku stjórnarinnar, og
hefir hún hinar mestu áhyggjur af þessu.
I bresk-ítalska sáttmálanum var ákvæði um það, að
ítalir skyldi kalla heim allan herafla sinn á Spáni þegar
er styrjöldinni væri lokið.
United Press.
VÍSIR
DAGBLAÐ
Útgefandi:
BLAÐAÚTGÁFAN VÍSIR H/F.
Ritstjóri: Kristján Guðlaugsson.
m
Skrifstofa: Hverfisgötu 12.
Afgreiðsla: Hverfisgötu 12.
(Gengið inn frá Ingólfsstræti).
S í m a r :
Afgreiðsla 3400
Ritstjórn 4578
Auglýsingastjóri 2834
Verð 2 krónur á mánuði.
Lausasala 10 aurar,
Félagsprentsmiðjan h/f.
A Öalfundur miöstjórnar
“ Framsóknarflokksins hef-
ir verið háður hér í bænum
undanfarna daga. Hófst fund-
urinn siðasta laugardag i jan-
úar og var lokið s. 1. fimtudags-
kvöld. í fornum fræðum er svo
sagt, að heimurinn hafi verið
skapaður á 6 dögum, en þó að
þessi miðstjórnarfundur stjórn-
arflokksins hafi verið jafn lengi
að verki, væri ekki sanngjarnt
að ætlast til þess, að afrek hans
jöfnuðust á við það.
I síðasta blaði Tírnans er skýrt
frá „nokkrum helstu ályktun-
um“ þessa fundar, og er furðu
htið á þeim að græða. Segir
blaðið, að á fundinum hafi eink-
um verið „rætt um þau mál,
sem nú þurfa skjótastra úr-
lausna, og stjórnmálaástand-
ið yfirleitt.“ En í „ályktunum“
fundarins er þess sem vandleg-
ast gætt, að gera engar tillögur
til úrlausnar á nokkuru máli,
og að „stjórnmálaástandinu
yfirleitt“ er ekki vikið einu orði.
Að því er blaðið hermir, hefir
fundurinn gert ályktun um það,
að höfuðviðfangsefni Fram-
sóknarflokksins“ eigi að vera
það, „að stuðla að aukinni
framleiðslu“. í því skyni hafi
fundurinn talið nauðsynlegt, að
gerðar yrðu „ráðstafanir til
þess að bæta relcstrarafkomu
sjávarútvegsins“, og komi þá til
greina: „ráðstafanir til liækk-
unar á verði afurða, lækkunar
á útgjöldum,eða hvorutveggja“!
I þessari ályktun felst að vísu
viðurkenning á því, að við svo
búið megi ekki standa urn
rekstrarafkomu útvegsins, sem
verið Iiefir undanfarin ár, og
mun það verða að teljast góðra
gjalda vert af Framsóknar-
flokknum. Hinsvegar er engu
nær um það, hvernig bót megi
verða ráðin á ástandinu, eða
með hverjum hætti þvi verði til
vegar komið, að afurðaverðið
hækki, útgjöldin lækki „eða
hvorutveggja“.
En þannig eru í rauninni allar
þessar „helstu ályktanir“ fund-
arins, sem sagt er frá í blaðinu,
svo sem, að styðja beri land-
búnaðinn og „reisa við atvinnu-
hfið i fjárpestarhéruðunum“,
að gera verði „öflugar ráðstaf-
anir til þess að vinna á móti
dýrtíð i landinu“, um „skipuleg-
ar rannsóknir á auðlindum og
náttúrgæðum landsins“ o. s.
frv. Ekkert annað en botnlaust
orðagjálfur, sem hvergi kemur
nærri „skjótum úrlausnum“
nokkurra mála.
Ein ályktun fundarins er á
þá leið, að aðkallandi þörf sé
á því, „að leiðrétta hina ráð-
deildarlausu framkvæmd fram-
fræðslulöggjafarinnar í kaup-
stöðunum og aðrar hliðstæðar
ráðstafanir þeirra“. önnur er
um það, „að allir, senl vinna við
úlgerð á sjó og landi, taki laun
sín í lilut af afla, til þess að
trygo verði réttlát laun og
vinnufriður“. — Það er nú
kunnugt, að yfirstjórn fram-
færslumálanna er í liöndum rík-
isstjórnarinnar, og ætti mið-
stjórn Framsóknarflokksins að
vera auðvelt að koma við ein-
liverjum leiðréttingum á lienni.
En hitt kynni að reynast erfið- 1
ara viðfangs, að koma því til ’
leiðar, að alt kaupgjald fyrir
vinnu í þágu útgerðarinnar,
ekki að eins á sjó, heldur einn-
ig i landi, t. d. fyrir fiskverkun,
fiskþvott og þurkun, fyrir flutn-
ing á fiski o. s. frv., verði greitt
með „hlut af afla“! — En þó
að slík „skipulagning“ væri
framkvæmanleg, hverju væri þá
nær um vinnufriðinn?
Ármanns.
Hátíðahöldum Ármanns á 50
ára afmæli félagsins lauk í gær
með borðhaldi og dansi að Hó-
tel Borg. Hófið byrjaði kl. 6Vz,
en að því loknu var dansað fram
eftir nóttu. Fór samkvæmið
hið besta fram.
Jens Guðbjörnsson, form.
Ármanns, stýrði samkomunni,
en fyrstur talaði Eyjólfur Jó-
hannsson, frkvstj., og rakti
sögu félagsins og stai’fsemi, en
þá talaði sr. Þorgrímur Sig-
urðsson, Grenjaðarstað, fyrir
minni íslands. Guðm. Kr. Guð-
mundsson mælti fyrir minni í.
S. 1, en síra Bj. Jónsson fyrir
minni kvenna. Þór. Magnússon
fyrir minni Helga Hjálmai'sson-
ar og IJallgr. Benediktsson fyrir
minni Péturs Jónssonar blikk-
smiðs. Stefán Runólfsson flutti
kvæði, en aðrir ræðumenn voru
Ben. G. Waage, Erl. Pétursson,
Ólafur Sigurðsson og Eiríkur
Magnússon.
Ármannskrossinum, æðsta
heiðursmerki félagsins, voru
þessir menn sæmdir: Sr. Helgi
Hjálmarsson, Guðm. Guð-
mundsson, Halldór Hansen,
Hallgr. Benediktsson og Sigur-
jón Pétursson. Aðrir heiðursfé-
lagar á lífi eru Guðm. Stefáns-
son, Winnipeg og Guðm. Þor-
björnsson, bóndi. í gær voru
þeir Ben. G. Waage og Herm.
Jónasson, forsætsráðh. gerðir að
heiðursfélögum.
Heiðursmerki félagsins hlutu
þessir menn: Ág. Jóhannesson,
Björn Rögnvaldsson, Eggert
Kristjánsson, Erlendur Péturs-
son, Eyjólfur Jóhannsson,
Guðm. Kr. Guðmundsson, Ja-
kob Möller, Jón Þorsteinsson og
Magnús Stefánsson.
Ármanni og Jens Guðbjöms-
syni bárust margar veglegar
gjafir í tilefni afmælisns og
fjöldi skeyta.
Bridgekepninni lauk á fimtu-
dag og voru þeir flokkar fyrst-
ir, sem hér eru nefndir:
1: Gunnar Viðar, Jón Jóns-
son, Skúli Thorarensen og Tóm-
as Jónsson. Slig: 14.250.
2: Kristín og Óskar Norð-
mann, Gunnar Pálsson og Jón
Guðmundsson. Stig: 11.600.
3: Lárus Fjeldsled, Pétur
Magnússon, Brynjólfur Stefáns-
son og Guðm, Guðmundsson.
iStig: 10760.
4: Einar B. Guðm., Axel Böð-
varsson, Sveinn Ingvarsson og
Stefán Stefánsson. Siig: 7420.
Verðlaunin verða afhent á
skemtifundi Stúdentafélagsins
um næstu helgL
Enginn virðist vita með vissu
hvar dr. Negrin er niður kom-
inn.
Samkvæmt sumum fregnum
er hann kominn til Frakklands.
Á hann áð hafa farið yfir landa-
mærin snemma í morgun. Með
vissu verður þó ekkert um þetta
sagt. Aðrar fregnir herma, að
allir hinir ráðherrarnir hafi
flogið til Madrid, en þeim ber
ekki saman um hvort dr. Negrin
hafi verið í flokki þeirra.
í seinustu ræðu sinni boðaði
dr. Negrin, að þótt Katalonia
félli öll í hendur þjóðernissinna,
mundi vörninni verða haldið á-
fram við Madrid og annarstað-
ar, þar sem lýðveldisherinn enn
heldur velli.
Engu verður að svo stöddu
um það spáð, hvort um langa
vörn er að ræða þar syðra úr
þessu, eða hvort fullnaðarsigur-
inn verður Franco nú auðunn-
inn.
En hermálasérfræðingar blað
anna benda á tvent, sem er
Franco mjög í hag. Ósigurinn í
Kataloniu hlýtur að draga úr
viðnámsþreki og baráttukjarki
lýðveldissinnanna, sem enn
standa uppi, og nú getur Franco
sent allan her sinn suður þang-
að, og með þeim ógrynnum af
flugvélum og skriðdrekum, sem
hann hefir yfir að ráða, er þess
vart að vænta, að Miaja fái var-
ist mjög lengi úr þessu.
United Press.
Yalur. 1. flokkur.
Innanluissæfing í kveld kl. 9 í
í. R.-húsinu. Mætið vel!
Roosevelt
mótmælir.
Oslo i dag.
Roosevelt Bandaríkjaforseti
hefir liarðlega neitað þvi, að
hann hafi nokkuru sinni sagt,
að i næstu styrjöld yrði landa-
mæri Bandaríkjanna i Frakk-
landi. Kallar forsetinn það vis-
vitandi lýgi, að hann hafi sagt
þetta. Utanrikismálastefna mín
er óbreytt, segir Roosevelt. NRP
—FB.
Forsýi! í Oé á liew
York sýoinsini.
»
Oslo í dag.
Norska útgerðarmannasam-
bandið og „Norðmannasam-
bandið“ hafa stofnað til sýning-
ar í Oslo, til þess að gefa mönn-
um liugmynd um dcildir félaga
sinna á Heimssýningunni. Þótti
þessi forsýning vel takast og eru
inenn á einu máli um það, að
sýningin í New York muni verða
Noregi til sóma. — Sýningar-
munirnir verða bráðlega sendir
til Ameríku. NRP—FB.
Bilslys í Noregi.
Oslo í dag.
Bílslys varð í Surnadal í
fyrradag með þeim hætti, að
bíll hrapaði af vegi niðm’ hlið-
arslakka brattan og biðu allir,
sem í bíhium voru, bana, þrir
menn og bílstjórinn NRP—FB.
Tekjnr norska dkis-
ntvarpsins.
Oslo í dag.
Norska ríkisútvarpið liafði 1
tekjur á s.l. ári kr. 9.900.000, en
útgjöldin námu) kr. 7.395.100.
Tekjuafgangur varð því um 2.5
milj. kr. — Utgjöld á árinu
höfðu aukist um 983.000. NRP
—FB.
Knattspyrnfélagið Valur
heldur ársdansleik sinn í Odd-
fellowhúsinu n.k. laugardag. Verð-
ur mikið til dansleiksins vandað. —
Aðgöngumiðar seldir í Málaranum,
Bankastræti 3 og hjá H. Biering,
Laugaveg 3.
NÝTÍSKU HERNAÐARFLUGVÉL.
Það eru hernaðarflugvélar af þessari gerð, sem Bandaríkjamenn em að smíða i stórum
stíl fyrir Breta — en einnig fyrir sjálfa sig. Það er í ráði, að auka flugher Bandaríkjanna
um livorki meira né minna en 13.000 flugvélar. Flugvélin, sem myndin er af, er svo kölluð
Vultee V—12 árásarflugvél, út-btiin til þess að varpa niður sprengikúlum. Hún er búin sex
vélbyssum og flytur sprengikúlur, sem vega 3000 pund.