Alþýðublaðið - 26.07.1928, Blaðsíða 2

ALÞÝÐUBLAÐIÐ
Ungmennaskólaim riýii
Viðtal við séra Ingimar Jónsson skólastjóra.
Þótt undarlegt megi virðast,
hefir alpýðufræ'ðslar- hér í höfuð-
staðnum að. alt of miklu leyti
verið vánrækt. Hér hefitr enginn-
skóli verið ,er gseti veitt öllum
porrá únglinga almenna fræðslu
eftir fermingu. Nú, er pað hefiir
verið ákveðið, að ungmennaskóli
taki hér til starfa í haust, pykir
allri alpýðu pessa bæjar hafa ver-
ið stigið pýðingarmikið spor í pá
átt, að gefa unglingum kost al-
mennrar og nauðsynlegrar fræðslu.
Er fjölda manna hin mesta for-
vítni á að heyra eitthvað nánar
en enn pá hefir heyrst uih fyrir-
komulag skólans og ýmislegt ann-
að í sambandi við hann. Alpýðu-
blaðið snéri sér pví til sérá Ingi-
mars Jónssonar skólastjóra og bað
hann að láta sér í té upplýsmgar
um skólann. Var hann fús til
pess, og spurði tíðindamaður
bláðsins hann pá fyrst að pví,
hvar skólanum væri ætláð hús-
nasði, pví að fólk spyf mikið um
pað.
„Skólinn verður að einhverju
leyti í, húsi Stýrimannáskólans í
vetur,“ segir séra Ingimar. „Þar
eru tvær skólastofur, sem ekki
verða notaðar í parfir Stýrimanna-
skólans, og verða pær tekney til
afnota fyrst og fremst, með góðu
leyfi Páls Halldórssonar, skóla-
stjóra. Hann brást vel og drengi-
lega við pörf landsins, og sá, að
betra var og ánægjulegra fyrir
alla aðila, að nota stofumar í
págu æskumannanina en að láta
pær standa auðar.“
Hvað verður kent í skólanum ?
„Allar pær námsgrcinir, sem
venja er að kenna í gagnifræða-
skólum og alpýðuskólum. Annars
hafið pér séð pær taldar upp í
auglýsingu um skólann; hún var
birt í blaðinu 4. júlí. Þar var
talið upp eftir pví, sem stendur
lögunum. En par er líka gert ráð
fyrjr pví,. að peir nemendur, sem
ekki ætla að taka reglulegt gagn-
fræðanám, geti fengið að sleppa
einstökum námsgreinum, eftir pví,
sem áhugi og hæfileikar benda
tiL“
Verður pá parna um reglulegt
gágnfræðanám að ræða?
„Já, svo er til ætlast. Þegar
landsstjórnin lagði frumv. um
skólann fyrir pingið í vetur, ætl-
aðist hún til, að hann héti gagn-
fræðaskóli. Þingið breytti nafninu
og einhverju fleiru smávegis, en
tilgangurinn er' sá sami.
Hugmyndin er sú, að skólinn
starfi í tveimur samhliða deild-
um. Önnur deildin myndi sam-
svara venjulegúm gagnfræðaskóla.
Hún tæki að jafnaði 3 vetur. Og
pótt ekki sé gert ráð fyrir öðrum
undirbúningi en venjulegri barna-
fræðslu og að eins 7 mánaða
kenslutíma á ári, pá ætti, eftir
minni reynslu, duglegum nemend-
um alls ekki að vera ofvaxið að
taka próf upp í lærdómsdeild
mentaskólans að pví námi loknu,
ef pá langaði að halda áfram til
’stúdentsprófs.
Hin deildin myndi samsvara
héraðsskólunum úti um land, að
pví breyttu, sem aðrir staðhættir
krefja. Þar á að vera niinna af
bóklegu nárni en meira af verk-
legu og éinnig frjálsara val um
námsgreinar. Ég geri t. d. ráð
fyrir, að pýzku væri gagnlegra
að læra fyrir iðnaðarmenn en
ensku, pví að á pýzkú mun vera
aðgangur að fullkomnustum bók-
um um iðnfræðileg efni. Enska
er aftur á móti sjálfsögð fyrir pá,
sem sjómensku ætla að stunda.
Þessi deild væri ætluð sem sjálf-
stæður undirbúningur úndir lifið,
og væri hentug péim, sem eigi
gætu stundað frekara skólanám.
En margur myndi bæta sjálfur
við, pegar byrjunin væri. fengin.
Yrði peim petta nám pá sem und-
irstaða sjálfsmentunar. En gagn-
fræðadeildin yrði undirbúningur
undir sérskólana. Og nú er sú
stefna uppi, sem og er alveg rétt,
að gera gagnfræðanám að inn-
tökuskilyrði í sérskólana, svo peir
geti snúið sér aðallega að. sér-
fræðslunni, en purfi ekki að eyða
méstu af timanum í að kenna
undirbúningsnámsgreinarnar."
Hver verða inntökuskilyrði í
skólann ?
„Venjuleg barnafræðsla. Hagr.ýt
fræðsla fyrir almenni-ng kemur
ekki að fullum notum, ef gerðar
eru kröfur um sérstakan undir-
búning umfram pað, sem barna-
skólinn veitir. Fátækir menn hafa
ekki efni á að kaupa börnum
sínum aukakenslu svo neiniu
nemi.“
Er ákveðinn langur skólatími á
ári?
„Skólaárið er í lögunum ákveð-
ið 7 mán. á ári, eða frá 1. okt.
til 1. maí. Það er tvéimur mán,
styttra en í mentaskólanum, og
munar einmitt vormánuðunum
tveimur. En pá mánuði er hvaö
mest atvinnuvon, og mun petta
gert til hagræðis fyrir pá, sem
efnalitlir eru, eða purfa sjálfir að
sjá fyrir sér. Það er líka flestra
mál, að minst not verði að kenslu
á vorin. Þá fer nemendurna að
langá út, og pað dregur úr athygli
peirra við námið.“
Verða nokkur skólagjöld?
„Lögín gera ráð fyrir skóla-
gjaldi, og ég býst við að ekki
verði hjá pví komist. Þetia hefir
verið innleitt, illu heilld, við alla
opinbera skóla. Hvort pað er gert
til að bægja mönnum frá að
sækja skólana eða til pess að
idtýg'ja ík fífíssjoðsins véit ég"
ekki. En hvort sem er, pá er páð°
rangt hugsað. Skattur á námi er
'vitláúlaáti1 ;s®1©! :sem hugsast
getur, og efnalítið fólk munar um
að borga 150 kr. á vetri, en svo
hátt er skólágjaldið við rikisskól-
ana nú. — Annars verður ekki
skólagjald við pennan skóla á-
,kvéðið fyr en eftir að skólanefnd
hefir verið kosip, og pá verður
pað auglýst. En ég get sagt pað,
að ég álít, að gjaldið megi alls
ekki vera hærra en 50—70 kr.
fyrir veturinn, og er fullhátt samt
fýrir fátæka menn að greiða."
Eru' kennarar ráðnir ?
„Fástur kennari verður fyrst urn
sinh að eins eimn auk mín, og
hánn ep ekki ákveðinn enn, að
pví er ég bezt veit. Til viöbótar
verða svo teknir stundakennarar
eftir pörfum. Er völ á mörgum á-
gætum kennurum til pess.“
Á hvaða tíma dags verður kent?
„Það verður að vera nokkuð
eftir ástæðum fólks til að sækja
skólann. Aðallega verður, auðvit-
að árdegisskóli, eftir pví sem hús-
rúm leyfir. En ég hefi orðið pess
var, eins og við mátti búast, að
sumir peirra, sem langar í skól-
ann, eru bundnir við störf fyrri
hluta dags, og.geta pví ekki not-
að nema síðdegið eða kvöldin til
námsins. Fyrir pá parf að hafa
síðdegisskóla og býst ég við að
pað verði hægt. Ef til vill verður
styttri kvöldskóli líka fyrir pá,
sem að eins geta notað kýöldið."
Búist pér við mikilfi aðsókn að
skólanum ?
„Já, pað er án efa mj'ög mikið
yerkefni fyrir slíkan skóla hér.
Ég gat ekki auglýst fyr en svo
seint, að fjöldi manns var farinm
úr bænum í sumaratvinnu. Samt
eru pegar komnir tugir um-
sókna. Ég býst við, að hægt
verði að taka alla pá, sem vilja
komast að í haust. Ef mjög mikil
aðsókn verður, parf pó að kenna
í mörgum stöðum, og er pað að
vísu óhagræði. En húsrúm verður
að ráða, pví að skólanum er ætl-
að fyrst í stað að komast af með
leigt eða lánað húsnæði. Mjög
bráðlega hlýtur pó alveg áð vanta
húsnæði. Það er engin furða, pótt
pröngt sé orðið í skólunum hér.
í full 20 ár hefir húsnæði opin-
berra skóla í bænum staðið í
stað, en á peim tíma hefir fólks-
fjöldi í bænum miklu meira en
tvöfaldast."
Verður pá ekki reynt að sjá fyr-
ir frekara húsnæði handa skólan-
um og pað til frambúðar?
„Vonandi verður pess ekki langt
að bíða. í lögunum er gert ráð
fyrir, að skólanefnd undirbúi
byggingu nauðsynlegra húsa
handa skólanum, en um fram-
kvæmdir er vitanlega mest kom-
ið undir péim, sem fjárráðin hafa,
alpingi og bæjarstjóm. Ég hefi
átt tal við Guðjón Samúelsson,
húsameistara ríkisins, og hann tel-
ur engjjn tormerki á pví að byrja
á skólabyggingu í pví formi, að
áif af mletti aúka við síðar. Mættl
v.4-V-
byggja fyrst sem svaraði 6—8
kenslustofum og byggja síðan við
eftir pví, sem pörf krefði. Það
ætti ekki að verða ókleyft, pví
að með pví skiftist stofnkostnað-
urinn á mörg ár. Ég vonast eftipc
pví, að peir sem pessu ráða sýni
málinu fullan skilning og velvilja.
Því að varla mun neinum hugs-
andi manni blamdast hugur um
pað, hvílík nauðsyn er á, að hér
rísi upp fullkominn og góðiS
gagnfræða- og alpýðu-skóli. Og
•í pá átt er stefnt með ráðstöfun
síðasta pings, par sem pað stofn-
aði pennan nýja skóla. Þar er
stefnt að pví, að gera ungu fólhí
hér í bæ, og ef til vill eitthváð
víðar að, hægana um vik en áður,
og um leið ódýrara, að afla sér
fræðslu, hvort sem peir vilja til
undÍTbúnings undir lengra nám í
efri deild mentaskóla eða sérskól-
um, eða á annan hátt til undir-
búnings undir lífið. Hvaða störf,
sem menn stunda, er peim öllum
nú orðið fræðslan nauðsynleg.
Fjölbreytni nútíðarlifsins krefur
pess.“
Forsetinní Mexíco myrtur
L, ■ I J; A
Amerískir olíukóngar og kaþólsk-
ir kirkjúfúrstar að verki.
^ --------------
Um miðjan júní síðastliðinn var
kosinn nýr forseti í Mexikó, Obre-
gon að nafni. Fyrir liðlega vikú
síðan var hann myrtur, er hanri
sat að veizlu með helztu vinum
sínum og fylgismönnúm. Meðan
setiö var uridir borðum kom mað-
ur inn í saliinin, klæddur pjóns-
búningi, og skaut 5 skammbyssu-
skotum að forsetanum, sem beið
bana pegar í stað.
Morðinginn var pegar handtek-
inn. Hann fæst ekki til að segja
til nafns síns eða heimilisfangs
og neitar með öllu að skýra frá,
hvers vegna hann myrtí forsetann
eða hverjir voru hvatamenn hans
eða meðsekir.
' Það er talið víst, að níðings-
verk petta hafi verið framið að
undirla-gi svartasta íhaldsins í
Mexikó, en pað eru yfirmenn ka-
pólsku kirkjunnar par í landi og.
ameriskir olíukóngar og pjónaxi
péirra. Þessir menn hafa í sam-
fleytt 4 ár barist gegn fyrirrenn-
ara Obrégons, Calles forseta, og
pegar hann fór frá hefir hatur
peirra beinst gegn eftirmanni hans
og flokksbróður, Obregon. Þeir
börðust með hnúum og hnefum
gegn kosninigu hans og vildu
koma að einum pjóna sinna.
Nýjar forsetakosningar faira
fram bráðlega; talið er víst, að
Calles verði í kjöri af hálfu and-
stæðinga olíukóngamna og eru all-
ar líkur til að hann verði kos-
inn.