Vísir - 31.01.1940, Blaðsíða 2

V IS I R
Frá hæstarétti
fyrlr „sttrkistieit hirDileysi”
í dag var kveðinn upp dómur í hæstarétti í málinu Réttvísin
gegn Sigurði Thorarensen fyrv. lögregluþjóni og Þorkeli Steins-
syni, lögregluþjóni. Var Sigurður dæmdur í 500 kr. sekt, en
Þorkell í 200 króna sekt. (S. T. er nú ekki lengur í lögreglu-
liði bæjarins).
VÍSIS
OAGBLAÐ
Útgefandi:
BLAÐAÚTGÁFAN VÍSIR H/F.
Ritstjóri: Kristján Guðlaugsson
Skrifst.: Félagsprentsmiðjunni.
Afgreiðsla: Hverfisgötu 12
(Gengið inn frá Ingólfsstræti)
Símar: 2834, 3400, 4578 og 5377.
Verð kr. 2.50 á mánuði.
Lausasala 10 og 20 aurar.
Félagsprentsmiðjan h/f.
Lögreglan
og höfnin.
AÐ eru ófagrar sögur, sem
berast altaf öðru liverju
frá höfninni um heimsóknir ís-
lenskra kvenna í erlend skip.
Sagt er að stúlkur á ferming-
araldri slæðist stundum með i
þenna lióp. Öllum hugsandi
mönnum er þetta skiparáp mik-
ið áhyggjuefni. Enginn ágrein-
ingur er um það, að koma
verði í veg fyrir þennan ófögn-
uð. Sumir telja, að bæta megi
siðferðið með því einu að girða
höfnina með hárujárnsgirð-
ingu. Aðrir telja að ekki verði
girt fyrir Iauslætið með slíku
móti, bárujárnsgirðing yrði auk
þess til mikillar óprýði, og
fyrst og fremst mundi hún tor-
velda alla afgreiðslu við höfn-
ina, valda töfum og auknum
kostnaði. Ef kvensurnar sæktu
fast að komast í skipin gælu
þær farið sjóleiðis ef því væri
að skifta.
Hér er um að ræða eitt af
þeim vandamálum, sem rísa í
hverri liafnarborg. Á liverju ári
kemur það til umræðu. Krafan
um lokun hafnarinnar er engan
veginn ný. Hún hefir verið
margathuguð af kunnugustu
mönnum og þeir leggja ein-
dregið á móti því að hnigið
verði að því ráði. Hinsvegar
leggja þeir til að lögreglueftir-
litið við höfnina verði hert og
mega það undur kallast, jafn
mikið og um mál þetta liefir
verið rætt, ef það hefir verið
látið undir höfuð leggjast.
Höfnin sjálf leggur svo af
mörkum til bæjarins, að öll
sanngirni mælir með því, að
haft sé nægilegt eftirlit við skip-
in. Það er altaf verið að auka
lögregluna. Hinsvegar hefir
mjög dregið úr siglingum er-
lendra skipa hina síðustu mán-
uði. Þess vegna virðist eitthvað
bogið við framkvæmdina, ef
ekki er hægt að koma í veg fyr-
ir skiparápið. Ef ákvæði lag-
anna eru ekki fullnægjandi til
þess að eftirlitið geti komið að
haldi, er einsætt að hreyta þeim
í það horf.
Það er alveg óþarfi að breiða
sig neitt yfir siðferðishlið þessa
máls. Öllum kemur saman um,
að skiparápið sé ekki einungis
til stórskammar, heldur stafi
einnig af því mikil sýldngar-
hætta. Á þelta hefir margsinnis
verið bent i flestum hlöðum
hæjarins. En eftir þvi sem fram
hefir komið lítur út fyrir, að
þeir sem stjórna lögreglunni
liafi ekki verið nægilega ár-
vakrir í þessu efni.
Nú hefir nýlega verið gerð
mikil breyting á lögreglumál-
unum. Ungur og áhugasamur
maður hefir verið skipaður Iög-
reglustjóri. Honum ætti að vera
það metnaðarmál, að uppræta
það hneyksli, sem hér hefir
tíðkast í þessum efnum. Það
eru ekki líkindi til þess að talið
yrði eftir að greiða nauðsynleg-
an kostnað af áuknu og bættu
eftirliti, ef á annað borð þyrfti
að auka kostnaðinn nokkuð.
Hinn nýi lögreglustjóri hefir
hér fengið þakklátt verk til að
leysa af hendi. Eins og nú
standa sakir virðist ekki ætti
að vera nein sérstök vandkvæði
á því, að framkvæma eftirlitið,
vegna þess livað siglingarnar
Jiafa dregist saman. Hafnar-
stjórnin er þeirrar skoðunar, að
„lokun hafnarinnar“ sé svo
miklum vandkvæðum bundin,
að ekki sé út í hana leggjandi.
Þess vegna virðist ekki um ann-
að að gera en að herða á lög-
reglueftirlitinu.
Það er óvenjulegt, að korn-
ungum mönnum og lílt reynd-
um sé falið jafn vandasamt
starf og hinum nýja lögreglu-
stjóra. Vonandi reynist hann
því vaxinn. Yfirhoðarar lians
virðast hafa ótakmarkað traust
á honum. Hinsvegar hefir al-
menningur ekkert tækifæri
liaft til þess að dæina um liæfi-
leika hans í hinu nýja starfi.
Hér virðist því leikur á horði
fyrir ungan og framgjarnan
mann. Ef hann sýnir þá rögg-
semi, að uppræta skiparápið,
mun vegur hans vaxa í augum
alls almennings. Þess vegna á
nýi lögreglustjórinn að snúa
sér að því tafarlaust, að upp-
ræta þann ófögnuð, sem altof
lengi hefir fengið að þrífast,
landi og lýð til skammar og
tjóns.
a
Dr. Rögnvaldur Pátursson
látinn.
Frú Þórunni Kvaran barst
skeyti í dag frá Winnipeg þess
efnis, að dr. Rögnvaldur Péturs-
son hefði andast í gær.
Dr. Rögnvaldur, sem hafði
verið vanheill alllengi, mun
hafa andast á heimili sínu í
Winnipeg. S.I. vor var hann í
sjúkrahúsi og var skorinn upp,
en fékk ekki hót meins síns. Var
eftir þetta að eins um bið að
ræða.
Það mun ekki of djúpt tekið
í árinni, þótt sagt sé, að dr.
Rögnvaldur hafi verið einn af
merkustu mönnum þjóðarinn-
ar á vorum tímum. Hann var
maður ramíslenskur í anda og
vann íslenskri menningu stór-
mikið gagn vestan hafs, auk
mikils starfs á öðrum sviðum.
Hann var forseli Þjóðræknisfé-
lagsins er hann lést og hafði
verið það um langt skeið og
unnið því mikið gagn.
Dr. Rögnvalds vetrður nánar
minst síðar hér í blaðinu.
Aðalfundur Stúdenta-
félags Reykjavíkur.
Stúdentafélag Reykjavíkur
hélt aðalfund sinn í gærkveldi
að Garði. Þegar fráfarandi for-
maður hafði gefið skýrslu um
störfin á liðnu ári, fór fram
stjórnarkosning og er stjórnin
nú skipuð þessum mönnum:
Ludvig Guðmundsson, for-
maður, Egill Sigurgeirsson,
gjaldkeri, Ármann Snævarr
stud. jur. ritari. Sig. Bjarnason
slud. jur. var kosinn varafor-
maður, en meðstjórnendur dr.
Símon Jóh. Ágústsson og stud.
med. Hannes Þórarinsson. Er
því enginn liinna fyrri stjórnar-
meðlima í nýju stjórnini.
Ludvig Guðmundsson skóla-
stjóri flutti erindi um þegn-
skyldu og urðu nokkrar um-
ræður um það mál, en síðan
var samþ. tillaga, þar sem m. a.
var skorað á Alþingi að samþ.
frv. um alm. vinnuskóla ríkis-
ins.
Þá var rætt um nafnbreyt-
inguna á Iandinu. Höfðu menn
vænst þess, að Vilhjálmur Þ.
Gíslason myndi lcoma á fund-
inn skv. áskorun S. Ólasonar,
en hann kom ekki. En þeir
deildu allhart um þetta mál, S.
Ólason annarsvegar og dr. Alexr
ander Jóhannesson og Jón Giss-
urarson liinsvegár.
Atvik málsins eru þau, að 26.
okt. 1938 kl. 11 e. h. var
hringt frá Hótel Borg á lög-
regluvarðstofuna og beðið um
aðstoð vegna óspekta þar. Fóru
nefndir lögregluþjónar þangað
þegar í stað í lögreglubifreið-
inni. Er þeir komu i innra and-
dyri hótelsins liöfðu óspektirn-
ar þar hjaðnað niður. En mað-
ur nokkur er þar var hafði ekki
greitt veitingaskuld sína og
tóku lögregluþjónarnir hann
þá tali í því skyni að jafna á-
greininginn milli hans og veit-
ingaþjóns þess, er liafði afgreitt
liann. Maður þessi var ölvaður,
og aistist liann undir viðræðum
þessum og gaf veitingaþjónin-
um utan undir. En í þessum
svifum byrjaði maður að syngja
í anddyrinu. Var það Karl Jóns-
son læknir og var liann að fara
í yfirhöfn sína. Samkvæmt
skýrslu hans hafði hann drukk-
ið þá um kvöldið ásamt öðrum
manni tæplega þriggja pela
flösku af ákavíti, síðan fóru
þeir á liótélið og drukku þar
hvor 2 glös af koníaki. Þegar
Karl byrjaði að syngja, skipaði
ákærði Sigurður lionum hrana-
lega að þegja, en Karl herti
sönginn, enda þótt telja verði
að hann hafi lilotið að heyra
skipunina. Hófst nú viðureign
milli Karls og lögregluþjón-
anna. Héldu þeir því fram við
rannsókn máls þessa, að Karl
liefði reitt liöndina til höggs og
ætlað að slá Sigurð og Sigurður
þá gripið hönd hans og viður-
eign þeirra þannig byrjað. En
vitni, sem viðstödd voru, báru
að Sigurður hefði, er Karl hélt
áfram að syngja, gripið annari
hendi fyi’ir munn hans, en Karl
þá reynt að losa sig og úr því
liafi viðureignin hafist milli
þeirra. Lagði héraðsdómarinn
vitnaframburðinn til grund-
vallar um þetta atriði. Er þeir
Karl og Sigurður voru komnir
í ryskingar lcom Þorkell Sig-
urði til hjálpar. Yfirbuguðu þeir
Karl fljótlega, járnuðu hann,
settu hann upp í lögreglubif-
reiðina og óku með hann að
hegningarhúsinu. Er þangað
kom leiddu þeir hann inn í port-
ið milli sín, en sleptu þar
snöggvast af honum. Tók hann
þá bakfall upp að veggnum ög
féll niður með honum. I þessu
kom fangavörðurinn. Tóku á-
kærðu Karl upp og báru hann
inn, losuðu járnin af honum
og lögðu liann fyrir. Fanga-
vörðurinn tók eftir því, að blóð
var á jakka Karls og fundu þeir
smávegis skrámur á linakka
hans, sem þeir þvoðu. Er Karl
var lagstur fyrir féklc hann upp-
sölu og var látið í té vatn að
drekka. Meðan þeir komu Karli
fyrir var hann meðvitundar- og
máttlítill, en þeir töldu það
stafa af vínneyslu. Yfirgáfu
þeir hann siðan. Kl. 9 morgun-
inn eftir er fangavörðurinn
kom til lians kvartaði hann um
að sér liði illa. Er hann kom
heim þennan dag lagðist hann
í rúmið og lá siðan rúmiastur
um nokkurt skeið. Við Iæknis-
skoðun lcom í ljós, að hann
hafði skrámur á hnakka, bólgu-
garð aftan á hálsinum, nokkuð
meiddur á hægri hendi, mar-
blett á haki o. fh Töldu læknar
er skoðuðu hann, að liann hefði
feúgið allverulegan heilahrist-
Héraðsdómarinn (ísl. Árna-
son prófessor) leit svo á, að
Karl hefði að vísu verið tölu-
vert undir áhrifum vins og ó-
hlýðnast skipun lögregluþjóns-
ins um að þegja, en það gæti
jió ekki réttlætt hina ofbeldis-
fullu liandtöku hans og að á-
stæðulaust liefði verið að fara
með liann í hegningarliúsið.
Hefðu þeir þá gerst brotlegir við
126. gr. og 129. gr. hegningar-
laganna með framkomu sinni.
Að því er snertir áverka þá, er
Karl hafði fengið, taldi liéraðs-
dómarinn að skráman á hnakk-
anum stafaði af falli hans upp
að veggnum og að líkur bentu
til þess, að liann hefði þar af
lilolið heilahristinginn. Hins-
vegar yrði það ekki talið víta-
’ vert gáleysi af lögregluþjónun-
um, að þeir sleptu honum ó-
studdum i portinu. Að því er
bólgugarðann á hálsinum snerti
töldu læknar að liann myndi
líklegast stafa af höggi frá ein-
hvCrjum sveigjanlegum og
mjúkum hlut. Ákærðu neituðu
hinsvegar staðfastlega að þeir
hefðu barið Karl eða veitt lion-
um umræddan áverka og' var
það ekki talið sannað gegn ein-
dreginni neitun þeirra. Að því
er önnur meiðsl hans varðaði
var ekki talið að þau hefðu ver-
ið veitt af ásettu ráði, enda þó
telja mætti að þau stöfuðu af
viðureigninni, og voru ákærðir
því ekki sakfeldir fyrir þau. —
Urðu úrslit málsins þau i und-
irrétti, að Sigurður var dæmd-
ur i 200 króna sekt, en Þorkell
í 100 kr. sekt.
I hæstarétti var refsingin
hækkuð svo sem að framan
greinir. Taldi hæstiréttur, að
Sigurður hefði ekki farið að
Karli með þeirri lipurð og
prúðmensku, sem lögreglu-
manni hæfði og að framferði
Karls, eftir að lionum liefði ver-
ið skipað að þegja, hefði ekki
gefið ástæðu lil þess að leggja
hendur á hann með þeim hætti,
er gert var og flytja liann í
fangaliúsið. Þá taldi rélturinn
og að ákærðu hefði átt að vera
það ljóst, að máttleysi og rænu-
leysi Karls í fangahússsgarðin-
um gat ekki eingöngu stafað af
áfengisnautn hans, heldur af
einhverri annari orsök; yrði því
að telja, eins og á stóð, að lög-
regluþjónarnir hefðu gerst sek-
ir um stórkostlegt hirðuleysi
með því að skilja Karl eftir ein-
an í læstum fangaklefa, þar sem
liann var látinn vera næstum 9
klukkustundir eftirlitslaus, að
nóttu til.
Sækjandi málsins var hrm.
Lárus Jóhannesson, en verjandi
cand. jur. Ólafur Þorgrímsson.
Samgöngutruflanir
hafa alvarlegar
afleiðingar í Japan.
Einkaskeyti frá United Press.
London í morgun.
Hríðarveður mikil hafa geng-
ið yfir nokkurn hluta Japan, og
| muna menn ekki aðra eins veð-
| urhörku þar í landi. Hefir af-
| leiðingin orðið samgönguerfið-
| leikar. Viða er kolaskortur og
rafmagns, svo að fjölda margar
verksmiðjur hafa íieyðst til
! þess að hætta í bili, annaðhvort
alveg eða að riokkru leýti.
Kjarabætur
verslunarmanna
Samningar undir^
pitaðip í dag.
Eins og getið hefir verið hér
í blaðinu tók stjórn Verslunar-
mannafélags Reykjavíkur að
sér forustu um samningaum-
leitanir við félög kaupmanna
hér í bænum, um kauphækkun
til handa verslunarfólki í sam-
ræmi við lagasetningu síðasta
Alþingis um gengisskráningu og
ráðstafanir í því sambandi.
Hafa samningar gengið mjög
greiðlega, og liefir þegar verið
gengið frá samningsuppkasti
við eftirtalin félög: Félag ísl.
stórkaupmanna, Félag mat-
vörukaupmanna og Félag vefn-
aðarvörukaupmanna. Verða
samningar undirritaðir í dag,
og mun Vísir birta á morgun
breytingar þær á kaupgreiðsl-
um, sem verða samkvæmt
samningunum.
Samningarnir eru gerðir til
3ja mánaða og gilda frá ára-
mótum. Er ekki unt að gera
samninga til lengri tíma vegna
hinna tíðu breytinga. sem nú
verða á öllum sviðum, og þá
ekki síst í verslunarmálunum.
Þegar samningslíminn er út-
runninn, má vænta endurnýj-
unar á samningunum, annað-
livort óbreyttum eða með á-
orðnum nauðsynlegum hreyt-
ingum, sem stjórnir félaganna |
fjalla um.
Samningarnir munu i einu
og öllu miðast við lagasetningu
síðasta Alþingis varðandi
kaupgj aldsgreiðslur.
að útlendingar sem liingað
lcoma, taki fallegar kvikmynd-
ir af landi okkar, atvinnuveg-
um og lifnaðarháttum, er það
þó öllu meira virði að íslend-
ingar sjálfir gerðu þetta, ef ;
liægt væri siðar meir að stofna
til auglýsingar- og kynningar-
starfsemi innan lands sem utan
með þessum myndum. Það þarf
að lána þær út um bygðir og hæi
landsins, sýna þær í skólum, á
mannfundum og skemtunum,
en einnig að aulca þekkingu
annara þjóða iá íslandi með því
að lána þær út fyrir landstein-
ana.
•Nú hin allra síðustu ár liafa
örfáir íslendingar fengist vSlð
kvikmyndatöku í litum af landi
og lifi þjóðarinnar. Vigfús Sig-
urgeirsson hefir tekið litakvik-
mynd sem sýnd Var á heimssýn-
ingunni í New York, en það er
líka það eina af kvikmynda-
framleiðslu vorri i litum, sem
sýnd liefir verið erlendis.
Mörgum Reykvikingum er
kunnugt um að hæði Ólafur
Árnason sýningarmaður í
Gamla Bíó og Sigurður Tómas-
son úrsmiður hafa tekið stuttar
en hinsvegar mjög glæsilegar
mjófilmumyndir í litum. Þær
myndir hafa verið teknár án
' í
■ . ■ . , : i
Landsmót stúdenta
17. júní.
Á fundi Stúdentafélagsins í
gærkveldi var kosin 7 manna
nefnd, sem undirbúi Landsfund
stúdenta 17. júní n. k. ásamt
með stjóm Stúdentafélags
Reykjavíkur.
Landsfund stúdenta skal
halda annað livert ár, skv. á-
lyktun fyrsta landsfundarins 17.
júní 1938. Er hann jafnan hald-
inn í Þingvöllum.
Þessir menn voru kosnir í
nefndina: Dr. Björn Þórðarson,
lögmaður, próf. dr. pliil. Alex-
ander Jóliannesson, Iiáskóla-
rektor, próf. Bjarni Benedikts-
son, Sigurður Eggerz, sýslu-
maður, formaður Stúdentafé-
lags Akureyrar, Þórunn Haf-
stein, formaður Kvenstúdenta-
félags Reykjavíkur, Leifur Sig-
urðsson, tannlæknir, formaður
Stúdentafélags Vestmannaeyja,
Hörður Bárðarson, dipl. ing., ar-
kitekt, Sig. Ólason, fulltrúi og
aðalstjórn Stúdentafél. Reykja-
víkur.
Dómur fyrir sölu
bruggaðs áfengis.
í gær vaV kveðinn upp dóm-
ur í lögreglurétti Reykjavíkur
yfir Sólveigu Sigurðardóttur
Bergmann, Breklcustíg 6 og
Guðmundi Ragnarssyni, Fram-
nesvegi 14, fyrir hruggun og
sölu á áfengi.
Sólveig, sem dæmd hefir ver-
ið áður fyrir bruggun, var
dæmdi í 10 daga fangelsi og
1000 króna sekt.
Guðmundur var dæmdur í
200 króna sekt.
sérstaks tilgangs, annars en
þess, að sýna fegurð og litskrúð
hins íslenska lands.
Hinsvegar liefir Skógrækt
ríkisins unnið að því á síðast-
liðnu sumri, að tekin yi’ði
fræðslumynd í litum af skóg-
ræktarstarfsemi austur í Fljóts-
hlíð og þó einkum austur á
Þórsmörk. Dvaldi Kjartan Ó.
Bjarnason prentari um nokk-
urn tíma þar eystra og vann að
upptöku kvikmyndarinnar á
vegum Skógræktarinnar.
Gafst tiðindamanni blaðsins
kostur á að sjá myndina, sem
er alveg sérstaklega falleg og vel
gerð. Einkum virðast Iitir og
litaskifting vera mildu full-
komnari og betri en áður hefir
sést á þeim litakvikmyndum
sem hér hafa verið gerðar. Mun
þetta m. a. stafa af þvi að við
töku myndarinnar var notast
við nýja og endurbætla gerð af
filmu, sem er fullkomnari en
þær sem óður hafa verið notað-
ar.
Myndin er að mestu leyti tek-
in á Þórsmörk og sýnir ekki að
eins gróður Merkurinnar lield-
ur einnig hrjúfleik hennar,
tröllaukinn hrikaleik, beljandi
vatnsföll og heillandi litskrúð.
Vísir hefir snúið sér til Há-
konar 1 Bjarnasonár skógrækt-
ing.
íslensk fræðslu-
kvikmynd í litum.
TilraiiEBÍr Nkógræktar ríki§in§.
Viðtal við Hákon Bjarnason
skógræktarstjóra.
Fyrir viku síðan var getið um það í Vísi, að Englendingur
nokkur hafði verið á ferð hér á landi s. I. sumar og tekið kvik-
mynd af landinu í eðlilegum litum.
Þetta er í sjálfu sér mjög ánægjulegt, því að kvikmynda-
taka og kvikmyndasýningar af landi og þjóð er betri auglýs-
iingastarfsemi en nokkur önnur. Fyrir okkur íslendinga er
það mjög mikils virði að kvikmyndirnar séu í litum vegna
litauðgi landsins.
En þótt það sé mikils virði,