Vísir - 15.03.1940, Blaðsíða 2

VISIR
DAGBLAÐ
Útgefandi:
BLAÐAÚTGÁFAN VÍSIR H/F.
Ritstjóri: Kristján Guðlaugsson
Skrifst.: Félagsprentsmiðjunni.
Afgreiðsla: Hverfisgötu 12
(Gengið inn frá Ingólfsstræti).
Símar 1 660 (5 línur).
Vgrð kr. 2.50 á mánuði.
Lausasala 10 og 20 aurar.
Félagsprentsmiðjan h/f.
Út af ófriðar-
svæðinu.
ÍJAGFRÆÐINOAR bjuggu
hér á árunum til einskon-
ar ferðaáætlun fyrir kreppurn-
ar. Þær voru víst lengi vel tald-
ar hafa reglubundnar viðkomur
á eitthvað 7 ára fresti. Þegar
fram í sótti fjölgaði viðkomun-
um og ferðirnar urðu óreglu-
bundnari. Eftir að höftin komu
til sögunnar í milliríkjaviðskift-
um má segja að kreppan sé orð-
in krónisk. Það má vel vera að
einhver spakur maður sé búinn
að finna lögmálið fyrir því, hvað
heimsstyrjaldir skelli oft yfir.
Allur fjöldinn af þeim, sem
komnir eru til vits og ára hefir
kynst tveimur jjeirra. Engiim
getur sagt fyrir, hvenær enda
muni, sú styrjöld, sem nú geys-
ar. Ef til vill verður það á jiessu
ári, eða hinu næsta, eða þá ekki
fyr en eflir 5 eða 10 ár. Enn síð-
ur vita menn hitt hve langt frið-
artímabil muni líða milli þess-
arar styrjaldar og hinnar næstu.
Ef til vill verður styrjaldar-
ástandið nokkurn veginn krón-
iskt, eins og kreppan. Við get-
um ekkert um það sagt hver
sigra muni, og hvort sigurinn
boði varanlegan frið eða beri í
sér kveikjuna að nýrri styrjöld,
eftir 5, 10 eða 20 ár.
Er nokkurt kyn, þótt sú hugs-
un vakni hjá okkur íslending-
um, hvernig við eigum að kom-
ast út úr þessu báli. Við erum
tengdir'menningarböndum, við-
skiftaböndum og vináttubönd-
um við þær þjóðir, sem ýmist
eigast við nú þegar, eða dregist
geta inn í Ieikinn fyr en varir.
Við viljum fúsir lialda þessum
tengslum, en við getum ekkert
við því gert þótt bálið brenni
þræðina, sem á milli liggja. Vin-
átta ófriðarþjóðanna getur ver-
ið olckur holl. En hún getur líka
orðið okkur hvumleið. „Óvinar
síns skyli engi maðr vinar vinr
vesa“, segir í Hávamálum. t
ófriði eru menn fundvísir á þá
hugsun,. sem í þessum orðum
felst.
Vegna legu landsins erum við
tslendingar eins vel settir og
um getur verið að ræða, úr þvi
við á annað borð teljumst til
hins ófriðsama „gamla heims“.
En við skulum játa það
hreinskilnislega, að við erum
eins og rnilli steins og sleggju.
Fram að þessu höfum við get-
að siglt furðanlega óhultir að
og fra landinu. Hernaðurinn
hefir ekki bitnað á okkur. En
við ráðum ekkert við rás við-
burðanna út í heimi og eflir
þvi fer öryggi okkar, hvort sem
okkur er það ljúft eða leitt.
Við verðum að vera við því
búnir, að geta leitað annað með
viðskifti okkar en verið hefir.
Það er ekkert víst að okkur
dugi að tjalda til einnar nætur
í því efni. Þótt sú hugsun sé
okkur tekki Ijúf, að tengslin við
þær þjóðir, sem við höfum mest
samneyíi við, þurfi að rofiiá
lengur en um stundarsakir, þá
er skynsamlegt að vqnja sig við
þá hugsun.
Ástaridið í Norðurálfunni er á
þá lund, að þar má búast við
umlileypingum lengi fram eftir,
J)ótt skúraskin verði á milli. Við
stöndum landfræðilega öðrum
fæti í Vesturálfu. Við eigum að
efla viðskiftasambandið og vin-
áttusambandið vestur á bóginn.
Ef okkur er nokkurs staðar þörf
á sendimanni, duglegum, við-
skiftafróðum manni, þá er það
i New York. Við þurfum að
opna markaði fyrir framleiðslu-
vörur okkar í Randaríkjunum.
Sýningin í New York liefir gert
mikið gagn. Hún á eftir að gera
meira gagn. Við getum fengið
flestar nauðsynjar okkar í
Bandaríkjunum. Við þurfum að
komast i nánara samband við
J)á stórþjóðina, sem líklegust er
til að halda frið. Við þurfum
að komast út af ófriðarsvæðinu.
43 keppendur í
Thule-mótinu.
Alls verða 43 þátttakendur frá
sex félögum í Thulemótinu, sem
hefst í Hveradölum á morgun
kl. 3, með skíðagöngu.. En sé
lagður saman keppendafjöldinn
í hverri grein mótsins, eru kepp-
endur alls 97 að tölu.
í göngunni eru alls 22 þátt-
lakendur, þar af 7 Reykvíking-
ar, 6 K.R.-ingar og 1 Ármenn-
ingur. Þá eru 14 Siglfirðingar
og Magnús Kristjánsson frá í-
J)róttafélagi Vestfjarða. — Þátt-
lakan i göngunni er óvenju lítil
af hálfu Reykvíkinga, og kemur
það af snjóleysinu hér syðra.
í sviginu verður lcept í tvennu
lagi, C-flokki og A- og B-flokki.
Þátttakendur eru alls 60, 29 í C-
flokki og hefst kepnin í honum
kl. 10}/z á sunnudag, en 31 í A-
og B-flokki og liefst kepnin i
lionum kl. 1% á sunnudag. Þátt-
takan í sviginu er óvenjulega
góð og eru Jjátttakendur frá áð-
urnefndum félögum og Í.R. að
auki.
I C-flokki er sveitakepni um
bikar Litla skíðafélagsins.
KI. 4 á sunnudag hefst stökk-
kepnin og eru Jiátttakendur 15
að tölu. Eru Jieir allir' Siglfirð-
ingar, nema tveir, BjörnBlöndal
og Gunnar Johnson frá K.R.
Ferðir verða uppeftir kl. 10
árd. og 1 e. h. á morgun frá
flestum stöðvum bæjarins.
Þeir, sem fara á mótið, ætti
að kaupa merki J>ess, til þess að
standá straum af kostnaði við
mótið og koma i veg fyrir að
það verði Sk. R. fjárhagslegur
baggi.
Sakdómari ög Rann-
sóknarlögreglan ílytja
í Bindindishöllina.
Sakadómari flytur í dag skrif-
stofur sínar í Bindindishöllina
við Fríkirkjuveg. Fara með hon-
um þangað fulltrúarnir báðir
og Rannsóknarlögreglan.
Skrifstofur þeirra verða á efri
hæð hússins, en þar munu vera
10 herbergi, að því er Vísir hef-
ir frétt. Eru þetta hin vistlegustu
húsakynni og mikil umbót frá
því sem áður var.
í lögreglustöðinni við Póst-
hússtræti verður áfram aðsetur
lögreglustjóra og fulltrúa lians,
varðstofan, skrifstofur lögreglu-
stjóra o.s.frv. Verður spjaldskrá
lögreglunnar J)arna áfram. Lög-
sknáningarskrifstofan var áður
flutt til tollstjóra og barnsfað-
ernismál í hendur skrifstofu
lögmanns.
Verður miklu rýmra um báð-
Breskt eftirlit á öllum pósti
sem flyst að og frá Islandi.
éeðlilcgfur Kciiia^aii^iii' á af-
greiðslu pástsins í Englandi
Nu mun liðið nokkuð á annan mánuð frá því er Norðurlanda-
póstur barst hingað til lands síðast, og ekkert er hægt að fullyrða
um hvenær úr þessu rætist. Auk þessa hefir það nú komið í of-
análag að héðan í frá má engan póst senda til Ameríku með ís-
lenskum skipum, og ekki mega þau heldur flytja hingað póst
frá Ameríku, heldur verða allar bréfa og póstsendingar að fara
um England.
Menn gerðu sér alment vonir
um að póstur myndi berast
liingað með þeim skipum, sem
síðast hafa hingað komið, en sú
hefir ekki orðið raunin á, en
þetta veldur hinum mestu vand-
ræðum í viðskiftalífinu, og mun
síðar að J)ví vikið.
Vísir átti í morgun tal við
póst- og símamálastjóra Guð-
mund Hliðdal, og skýrði hann
svo frá, að stöðugt væri unnið
að því að fá Jiessu ástandi
breytt, og þótt ekkert væri unt
að fulh-rða um árangur, gerðu
menn sér vonir um að úr þessu
rættist, einkum að því er Amer-
íkupóst snertir. Annars gat
hann litlar upplýsingar gefið
aðrar en J>ær, að alt væri gert,
sem frekast væru tök á, til J)ess
að lcippa þessu í lag.
Þessar hömlur á afgreiðslu
póstsins valda hreinu öngjrveiti í
íslensku viðskiftalífi. Þrátt fyrir
alla viðskiftaerfiðleika berast
hingað nauðsynjavörur með
hverju skipi, en með Jiví að eng-
in skjöl eða skírteini fást, geta
kaupmenn ekki leyst til sin vör-
una, en verða að láta hana
liggja á hafnarbakkanum eða í
geymsluhúsum skipafélaganna,
og hleðst J)annig allmikill kostn-
aður á vöruna umfram nauð-
syn, áður en hún fæst afhent,
og er enn ekki unt að segja um
hve miklu slíkur kostnaður
kann að nema.
Það eru út af fyrir sig harðir
kostir fyrir slíka meinleysingja,
sem við Islendingar erum, að
neyðast til að flytja allan póst
yfir Bretland, og einkum virðist
slík tilhögun einkennileg að því
er Kanadapóst snertir. En J>ótt
við verðum að hlíta slikum
kostum, verður að kref jast ]>ess,
að afgreiðslan á póstinum verði
með öðrum hætti hjáhinu breska
eftirliti, en verið hefir til þessa.
Svo virðist sem þar hafi allur
póstur stöðvast nú um skeið, og
er óskiljanlegt, að ekki sé hægt
að greiða frekar fyrir afgreiðsl-
unni, en gert hefir verið. Veit
J)etta einkum enn sem komið er
að póstsendingum frá Norður-
löndum.
Við íslendingar hljótum að
beina viðskiftum okkar, í rikara
mæli en verið liefir, til Vestur-
heims, meðan stríðsástand var-
ir í Evrópu. Nauðsyn her til að
öll afgreiðsla vegna slíkra við-
skifta gangi greiðlega, en ef
dæma má eftir fenginni reynslu
verður alt annað uppi á teningn-
um, og er ekki hægt að sjá fyr-
ir þau vandkvæði, sem samfara
verða hinu breska viðskiftaeft-
irliti, varðandi J>au viðskifti.
Þess verður að krefjast, að ís-
lensk stjóraai-völd geri alt sem
unt er til þess í fyrsta Iagi að
ar deildir lögreglumálanna hér í
bænum og var ekki vanþörf á
því, en það mun Jx) ekki síður
vera þörf á J>vi, að lögregl-
an fái betra rúm við götu,
en nú er í Pósthússtræti og
Hafnarstræti. Haganlegra myndi
að líkindum verða að hafa báðar
þessar stofnanir undir sama
þaki,
póstendingar hingað til lands
sæti sem minstum hindrunum.
Kanadapóstur ætti ekki að J)urfa
sérstaks eftirlits í Englandi, með
J)ví að slíkt eftirlit ætti að geta
farið fram í Kanada, en ef Bret-
ar nota aðstöðu sína til rann-
sókna á öðrum pósti, getur eng-
inn skilið að liagsmunir þeirra
felist í ój>arfa töfum vegna slæ-
legrar afgreiðslu pósteftirlitsins
breska. Þessu ætti að vera unt
að kippa í lag, og lieppileg úr-
lausn málsins þolir enga bið,
enda má ])ess vænta, að bresk
stjórnarvöld taki slíkri mála-
leitan vinsamlega, með J)ví að
vandræði sú, sem íslendingar
eiga við að stríða vegna ófriðar-
ins, eru fulltilfinnanleg, J)ótt
ekki verði á þau bætt gersam-
lega að ástæðulausu.
Deilan um sundið við Austurstræti 3.
Hæstiréttur heimilar húseiganda
að loka sundinu.
í dag var í hæstarétti kveðinn upp dómur í málinu Sigurþór
Jónsson, úrsmiður, og ísl. Jakobsson gegn Austurstræti 3 h.f.
í máli þessu var deilt um eignar- og umferðarrétt yfir lóðar-
spildu er liggur milli húseignanna nr. 3 og 5 við Austurstræti.
Töpuðu þeir Sigurþór málinu og segir svo í forsendum hæsta-
réttardómsins.
„Hinn 14. ágúst 1898 seldi
Landsbanki Islands Jóhs. Han-
sen kaupmanni lóð þá, er nú
fylgir húseignum aðaláfrýjanda
Veltusundi 1 og Hafnarstræti 4,
og er lóð þessi J)á talin ná til
suðurs að lóð þeirri, er fylgir
eign gagnáfrýjanda, Austur-
stræti 3, en til auslurs að lóð
Ólafs gullsmiðs Sveinssonar, er
J)á átti lóð ])á, sem Austurstræti
5 fjdgir milli Austurstrætis og
Ilafnarstrætis. Er auðsætt af
orðum afsalsbréfsins, að Johs.
Ilansen er ekki seldur gangur sá
frá Auslurstræti að lóðamörk-
um aðilja, sem um er deilt í
máli þessu, en til Hansens rekja
síðari eigendur Veltusunds 1 og
Hafnarstrætis 4 heimildir sinar.
Og ekki var Jólis. Hansen eða
öðrum eignarmönnum siðar-
nefndra lóða áskilinn nokkur
umferðarréttur frá þeim nokk-
ursstaðar yfir í Austurstræti.
Hinsvegar háfði Landsbankinn
2 dögum áður, eða 12. ágúst
1898, afsalað lóð Jæirri, er nú
fylgir eign gagnáfrýjanda
Austurstræti 3, til Jóns kaup-
manns Brynjólfssonar og Rein-
liold klæðskerameistara Ander-
sens, er gagnáfrýjandi rekur
sínar heimildir til, og eru norð-
urmörk Jæssarar lóðar sögð við
suðurtakmörk áðurnefndra lóða
aðaláfrýjanda, en auslurtak-
mörk við lóð Ólafs gullsmiðs
Sveinssonar, sem áður er getið.
Samkvæmt því er ])ræturæman
frá Austurstræti og að lóða-
mörkum aðilja hluti af lóð
hinna upphaflegu lieimildar-
manna gagnáfrýjanda. Hefur
aðaláfrýjendum ekki tekist að
sanna ]>að, að heimildarmönn-
um ]>essum hafi verið afsalað
minni lóð en afsalið greinir né
heldur, að fyrri eigendur Aust-
urstrætis 3 hafi síðar firrt sig
eignarétti sínum að nokkrum
hluta lóðar þessarar með fram-
komu sinni á merkjastefnu 12.
apríl 1922.
Þá hafa aðaláfrýjendur til
vara viljað byggja eignarrétt
sinn á margnefn^ri gangræmu
á J>ví, að eigendur fasteignanna
Veltusunds 1 og Hafnarstrælis
4 hafi unnið eignarhefð á henni.
Ræman hefir ekki verið í vörsl-
um Jæirra, heldur liafa þeir, eins
og hver einn, sem vildi stytta
sér leið milli Austurstrætis og
Hafnarstrætis, farið um hana
og ganginn allan milli J>essara
gatna. Virðist J)ví ekki geta
komið til mála, að áðaláfrýj-
endum sé skapaður eignarrétt-
ur að þræturæmunni fyrir liefð.
Þá telja aðiljar sig hafa unn-
ið eignum sínum sakir afnota-
hefðar umferðarrétt hvorri yfir
annars liluta af oftnefndum
gangi. Eins og áður segir, hafa
notendur húseigna ]>eirra
þriggja, Austurstrætis 3, Veltu-
sunds 1 og Ilafnarstrætis 4, sem
hlut eiga að máli, haft umferð
um gangsund ]>etta alt milli
Austurstrætis og Hafnarstrætis
eftir vild sinni óátalið af lóðar-
eigendum, eins og allir aðrir,
sem þá leið vildu fara til J)ess
að spara sér lítilsháttar krók.
Gangur ]>essi var ]>ví, eins og
mörg önnur sa.mskonar auð
sund milli húsa liér í bæ, nokk-
urskonar almenningsleið, .. er
enginn mátti öðrum fremur
helga sér vegna umferðar sinn-
ar einnar, enda er eklci sýnt, að
notendur eða eigendur téðra
]>riggja húseigna liafi rekið
nokkur nauðsyn til umferðar
um gang þenna þvert yfir milli
Austurstrætis og Hafnarstrætis,
því að hvorir um sig höfðu og.
hafa aðgang nægan að liúsum
sínum yfir lóðir sjálfra sín.
Skilyrði til þess, að umferðar-
réttur um gang J>enna skapaðist
fyrir hefð hafa Jrví ekki verið
til. Hvorugum aðilja var því
skylt að halda gangi Jæssum
opnum til umferðar, og hefir
gagnáfrýjandi þvi með fullum
rétti þvergirt liann á lóðai’-
mörkum J>ann 10. olct. 1938.
Verður samkvæmt J>essu að
sýkna aðilja livorn að kröfum
hins um umferðarrétt um gang-
inn, svo og l>ess vegna að ó-
merkja ákvæði merkjadómsins
um skyldu gagnáfrýjanda til
brotttöku girðingarinnar og
dagsektir.
Eftir atvikum þykir rétt, að
málskostnaður fyrir báðum
dómum falli niður.
Því dæmist rétt Vera:
Gagnáfrýjandi, Austurstræti
3 h.f., á að vera sýkn af kröfu
aðaláfrýjanda, SigurJ)órs Jóns-
sonar og ísleifs Jakobssonar
sem eiganda Veltusunds 1 og
Hafnarstrætis 4, um viðurkenn-
ingu á eignarrétti J>eim til
lianda, að framangreindri gang-
spildu á austanverðri lóð gagn-
áfrýjanda frá Austurstræti til
lóðamarka nefndra fasteigna
aðilja. Aðiljar eiga að vera
sýknir hvor af annars kröfum
um viðurkenningu á umferðar-
rétti um téða gangspildu milli
Austurstrætis og Hafnarstrætis.
Ákvæði lóðamerkjadómsins
um brotttöku girðingar gagná-
frýjanda og um dagselctir eiga.
að vera ómerk.
Málslcostnaður fyrir báðum
dómum falli niður.“
Hrm. Lárus Jóhannesson
flutti málið af hálfu áfrýjenda
en hrm. Garðar Þorsteinsson
af hálfu stefnda.
Stjórn V.m.f. Dagsbrún hefir ákveðið, að gefa út
vinnuréttindaskírteini fyrir skuldlausa félaga árið 1939,
og geta félagsmenn vitjað þeiiTa á skrifstofu Dagsbrún-
ar frá kl. 2 til 7 e. h. daglega.
Frá 20. mars n. k. hafa þeir einir rétt til vinnu er hafa
vinnuréttindaskírteini sín í lagi, og eru félagsmenn því
beðnir að bera jafnan skírteini sín á sér við vinnu.
Svo þeir geti sýnt þau trúnaðannönnum félagsins sé
þess óskað.
STJÓRN DAGSBRÚNAR.
Fá§kaeg:g:in
eru komin,
skrautleg að vanda.
Verð frá
7 aura stk.
BÖKUN AREFNI
f
P Á S K A-
BAKSTURINN.
ÍUUaííaidí