Vísir - 29.03.1940, Blaðsíða 3

YISIBt
Gamla Bíó
„FROU - FROU“
8ýnd kl. 9 I §íðasta §Inn.
Lífstykkj adreglamix
eru komnir
Einnig gormar og annað tilheyrandi.
LÍPSTYKKJALÁSAR. — SOKKABÖND.
TEYGJUBELTI.
Lífstykkjabúðin
Hafnarstræti 11.
liai'Iakór Reykjavíknr
llljóiiileikíii' í
t‘ríkii‘kjiiinii
Söngstjóri: SIGURÐUR ÞÓRÐARSON.
Föstudaginn 29. mars 1940 kl. 8.30 e. h.
Sunnudaginn 31. mars 1940 kl. 8.30 e. h.
Við hljómleikana aðstoða: Elísabet Einarsdóttir,
Guðríður Guðmundsdóttir, Fr. Weisshappel, Björn
Ólafsson, Páll ísólfsson, Gunnar Pálsson, Hermann
Guðmundsson, Hallgrímur Sigtryggsson, Útvarps-
hljómsveitin og drengjakór.
Aðgöngumiðar í Bókaverslun Sigfúsar Eymundssonar og
Bókaverslun Isafoldar.
UPPSELT A FYRRI HLJÖMLEIKANA.
AÐVÓRUN
Undanfarið hafa orðið talsverð brögð að því að
menn fara til útlanda í atvinnuleit, án þess fyrirfram
að hafa trygt sér atvinnu. I nær öllum tilfellum hafa
þessir menn strax lent í vandræðum og hafa orðið að
leita til íslenslcra stjórnarfulltrúa og umboðsmanna
rikisins um hjálp til heimferðar.
Út af þessu vill félagsmálaráðuneytið alvarlega vara
menn við slíkum fyrirhyggjulausum utanferðum og
skorar jafnframt á menn að fara ekki til útlanda fyr
en full trygging er fengin fyrir atvinnu.
Félagsmálaráðuneytið, 28. mars 1940.
íbúð
kjallara, 3 herbergi og eld-
hús, með öllum nýtisku þæg-
indum, í nýrri villu, til leigu
frá byrjun apríl eða 14. maí.
Aðeins fámenn fjölskylda
kemur til greina.
Tilboð merkt „Norður-
mýri“, með upplýsingum,
leggist inn á afgr. Vísis fyrir
3. apríl.
Nýtísku íbúð
mjög skemtileg, 3 herbergi
og eldhús, með öllum ný-
tísku þægindum til leigu frá
14. maí, í ným villu í Norð-
urmýri. — Aðems fámenn
fjölskylda kemur til greina.
Tilboð merkt „Norður-
mýri“, með upplýsingum,
leggist inn á afgr. Vísis fyrir
2. apríl.
III. kvöldvaka
Blaðamanna
verður annað kvöld að Hótel Borg og hefst kl. 9.
DAGSKRÁ:
1.
Þáttur úr gamanleiknum „Stundum og stundum ekki“, eftir Arnold & Bach, sem
bráðlega verður sýndur liér og Emil Thoroddsen hefir þýtt og staðfært.
Gamanvísur: Lárus Ingólfsson.
Ný smásaga: Kristmann Guðmundsson, rithöfundur.
Tvennar gamanvísur úr nýjum gleðileik, sem sýndur verður hér síðar i vetur: Alfred
Andrésson.
5r Nýtt skemtiatriði: Lárus Ingólfsson.
6. Nýtt danslag og nýr dans: Bára Sigurjónsdóttir og Sigfús Halldórsson.
Nýjar gamanvísur: Brynjólfur Jóhannesson.
DANS.------
Danshljómsveit Jacks Quinets skemtir (Musical Show). — Þeir sem syngja og sýna
verða allir í sérstökum búningum.
Kynnir verður Ivar Guðmundsson, blaðamaður.
2.
3.
4.
7.
8.
9.
10.
Aðgöngumiðasalan er hafin á afgreiðslum Fálkans og Morgunblaðsins. ---
Komið tímanlega! Engin borð tekin frá!
Vopnað kolaskip
Hingað kom í morgun breskt
kolaskip, „Asiatic“, og skiftist
farmur þess milli ýmsra kola-
verslana í bænum.
„Asiatic“ er 6000 smálestir á
stærð og er vopnað tveim fall-
byssum. Er það fyrsta vopnaða
kaupskipið, sem liingað kemur
siðan styrjöldin hófst, en vopn-
aðir togarar hafa komið hing-
að, eins og menn muna.
fréttír
1.0.10. F. 1 = 1213298Ú2 =
Veðrið í morgun.
í Reykjavík I stig, heitast í gær
3 stig, kaldast í nótt —2 stig. Úr-
koma í gær og í nótt 15. i mm. —
Heitast á landinu 3 stig, á Dala-
tanga og Reykjanesvita, kaldast —1
stig, á Sandi og Kvígindisdal. —
Yfirlit: Lægð yíir Austurlandi á
hreyfingu í austur. Ný lægð að
nálgast frá Suður-Grænlandi. Horf-
ur: Suðvesturland til Vestfjarða:
Vaxandi suðaustan átt þegar líður
á daginn, allhvast í nótt með slyddu
eða rigningu.
Skömtunarseðlarnir.
Menn eru ámintir um að sækja
skömtunarseðla sína hið fyrsta. 1
gær voru aðeins sóttir 8—9 þúsund
miðar, og er þá eftir að afhenda
tæplega 30 þúsund miða. Afhend-
ingu lýkur annað kvöld. Hún fer
fram kl. 10—12 og 1—6 i Tryggva-
götu 28.
San-Tooi,
heitir sænskt skip, 96 smál. brúttó
að stærð, smíðað 1938, sem hing-
að er komið. Mun skipið vera á
vegum Óskars Halldórssonar, út-
gerðarmanns.
Útvarpið í kvöld.
Kl. 18.20 Islenskukensla, 1. fl.
18.50 Þýskukensla, 2. fl. — 19-15
Þingfréttir. 19.45 Fréttir. 20.20
Spurningar og svör. 20.35 Kvöld-
vaka: a) Jón Dúason, dr. jur.:
Fundur Grænlands, II. Erindi (H.
Hj.). b) 21.05 Um Kristján Krist-
jánsson lækni. Erindi, söngur, upp-
lestur (Árni Jónsson frá Múla).
Nýja Bíö.
Útlaginn
JESSE fÆMES*
HARFI,ETTIJR
við ísl. og útlendan búning
í miklu úrvali. Keypt sítt,
afklipt hár.
Bðrgreiðslustofan
PERLA
Bergstaðastr. 1. Simi 3895
S. G. T.,
eingöngu eldri dansarnir,
verða í G.T.-liúsinu laugardaginn 30. mars kiokkan 9^4. —
Áskriftarlistar og aðgöngumiðar á morgun frá kl. 2.. Sími 3355.
HLJÖMSVEIT S. G. T.
Vegna jarðarfarar
verða §krii§tofur vorar lok-
aðar frá Ul. á hádegi á
morgun (langardag), en
bensingeymap og olín-
stöd lokað frá kl. 12-4
eftip hádegi.
Olíaverslnn I§lands|
Það tilkynnist, að móðir mín,
Axma SlgurðardóttiF,
andaðist á sjúkraheimilinu „Sólheimar“ þann 29. þ. m-
Fyrir hönd mína og annara aðstandenda.
Sigurður E. Hj&ríeifsson.
Næturlæknir.
Halldór Stefánsson, Ránargötu
12, sími 2234. Næturverðir í Ing-
ólfs apóteki og Laugavegs apóteki.
Heimdallur..
Fyrirléstur í kvöld: Fjármál rík-
isins. Magnús Jónssop próiScssasr..
Sameiginlég nwelskuæfing í eftír.
ar. Skólamir eiga að vera afl-
vaki og uppspretta sannrar
þjóðmenningar; ekki að eins
lærdóms, heldur og andlegrar
og likamlegrar mentunar. 1
stuttu máli: Þeir verða að vinna
að þroskun alhliða og lífrænnar
þjóðmenningar.
Til þess, að skólarnir geti int
þettamikilvæga hlutverk sitt vel
af liendi, er eitt fyrsta skilyrðið
það, að kennaramir hafi sæmi-
lega aðstöðu til að starfa og við-
unanleg launakjör, svo að þeir
geti varið starfskröftunum ó-
skiftum í þágu starfs síns, en
þurfi ekki að vera á snöpum út
um allar jarðir eftir aukavinnu,
til að geta dregið fram lífið.
Þannig lifskjör kæfa allan á-
huga fyrir starfinu undir á-
hyggjunum fyrir daglegu
brauði, og gera kennaranum
ómögulegt að njóta sín við starf-
ið hversu feginn sem hann vill.
Þetta vill því miður of víða
brenna við.
Út yfir tekur þó þegar þær
raddir lieyrast, að kennarar séu
að eins gagnslaus snýkjudýr í
þjóðfélaginu, sem lítinn rétt eigi
á sér. Þegar stjórnarvöld ein-
hvers ríkis hugsa þannig, þá
skilja þau ekki hvers virði þjóð-
menningin er fyirr þjóðfélagið,
og eiga eklci skilið að þjóðirnar
trúi þeim fyrir völdum, enda
liljóta afleiðingar, þessa skiln-
ingsleysis, fyrir þjóðfélagið, að
verða hræðilegar að lokum.
Sem betur fer, kunna margar
þjóðir og stjómir að meta starf
kennaranna að verðleikum og
búa vel að þeim, og hefir það þá
jafnan borið glæsilegan ávöxt.
Máli mínu til sönnunar skal
eg nefna atliyglisverð dæmi um
tvær þjóðir, sem nú eru oft
nefndar, og sem liafa hafst
mjög ójafnt að gagnvart kenn-
urum barna sinna.
Það eru Pólverjar og Finnar.
Pólskir kennarar höfðu jafn-
an átt litlum skilningi að mæta
lijá stjórnarvöldunum. Þau litu
niður á þá, og álitu störf þeirra
lítilsverð, en datt ekki í hug að
bæta kjör kennaranna, til þess
að störf þeirra gætu borið góð-
an árangur. Pólsku kennararnir
lögðu sig þó alla fram til að efla
menningu þjóðar sinnar, en að-
staða þeirra var óhæg, því að
stjórnarvöldin voru þeim erfið
og launakjörin sniðu þeim
þröngan stakk fjárhagslega. Alt
félagsstarf þeirra átti erfitt upp-
dráttar vegna andstöðu stjórn-
arvaldanna. Kennurunum hafði
þó tekist, með miklum fjárliags-
legum fórnum, að eignast hús
fyrir félagsstarfsemi sina i Yar-
sjá. Þegar minst varði lögðu
stjómarvöldin, þar i borg, liald
á allar eignir pólska kennara-
sambandsins og skylduðu
stjórnarmeðlimi samhandsins
til að vinna í kenslustundum á
meðan verkið var framið.*)
Þetta gerðist seint á árinu 1937.
Eins og nærri má geta, gramd-
ist kennurunum þetta tiltæki.
Þeir söfnuðust saman á götum
Varsjáborgar fyrir framan hús-
ið, sem þeir voru rændir, mót-
mæltu ráninu og kröfðust leið-
réttingar sinna mála. 1 stað þess
að sýna þeim réttlæti var þeim
svarað — með vélbyssu — og
fallbyssuskothríð. Þannig bjó
nú þessi þjóð að þeim, sem áttu
að efla og vernda þjóðmenn-
ingu hennar.
*) Sjá tímaritið Mentamál
1937, bls. 233.
Afleiðingarnar af þessu skiln-
ingsleysi pólskra valdamanna á
þýðingu og kjörum kennara-
stéttarinnar kom svo í ljós í
septemher 1939. Þá lenti Pól-
land í styrjöld við þjóð, sem að
vísu var helmingi fjölmennari.
Þá vantaði pólsku þjóðina fé-
lagsþroska til sameiginlegra á-
taka og vörnin brotnaði að
mestu niður á 15 dögum svo, að
þjóðin varð að nýju þræll er-
lendra ríltja. Stjórnin flúði úr
landi til að bjarga sjálfri sér,
en skipaði fólkinu að verja Var-
sjá meðan hægt væri. Þó var
talið að Pólland hefði tiltölulega
mikinn herstyrk. En það var
menningarlega veikt og þess
vegna bar þjóðin ekki gæfu til
að standa sameinuð á hættunn-
ar stund.
Því fór sem fór.
í Finnlandi var öðruvisi búið
að kennurunum, og menningar-
málunum yfirleitt. Finska
stjórnin gerði alt, sem hún gat
til að efla tungu þjóðar sinnar,
líkamsment hennar og verklega
menningu, og til að skapa fé-
lagslegan þroska lijá þjóðinni,
þó án þvingunarráðstafana.
(Þær eyðileggja félagsþrosk-
ann). Hún bætti kjör kennar-
anna af fremsta megni og reyndi
á allan hátt að gera þeim fært að
vinna störf sin þannig að þau
bærli tilætlaðan árangur. T. d.
stytti hún vikulegan vinnutíma
kennaranna, 1. janúar 1936, um
tvær stundir á viku og fjölgaði
kennurum að sama skapi. Auk
þess voru launakjör þeirra stór-
um bætt, svo að þau urðu betri
en víða annarstaðar. Finsk
stjórnarvöld tóku þar ekki tillit
til neinna flokkshagsmuna,
heldur skildu þau, réttilega,
hvers virði kennarastéttin var
fyrir þjóðfélagið. Þeim var ljóst
hvaða skaði það var fyrir þjóð-
menninguna, að svelta kennar-
ana og gera þá með því, að meira
og minna leyti, óstarfliæfa í
þágu þjóðarinnar.
Árangurinn, af þessum rétta
slcilningi finsku stjórnarinnar,
oghinu góða starfi finskra kenn-
ara, er nú að koma í ljós. Finska
þjóðin lenti í styrjöld við þjóð,
sem er 55 sinnum fjölmennari.
Þrátt fyrir það hefir finska
þjóðin nú varist ofureflinu í 15
vikur*) með þeirri dæmafau
hreysti og samstarfsþreki, sem
mun verða uppi á meðarr sagan
er skráð og lesin. (Pólverjar
vörðust að eins 15 daga). Hvers-
vegna hafa Finnar varist me®
þessum ágætum? Það var af því*
að finska þjóðin átti. nægan
menningarþrosba til að sfcmdsj
sameinuð á hættunnar sfuudl
Það var af þvi að finsk stjórnar—
völd sáu i tima, hvers virði sterik
þjóðmenning er, og að þernt var
ljóst að fyrsta skilyrðið tfl aJS
efla hana er það, að kennaxarurr
húi við þau lifskjör, sem gersi
þeim mögulegl að ala upp fé-
lagslega þroskaða og samhenfca
þjóð. Finnar sáu, að fénu, seia
til þess fór, var ekki kastað á
glæ. Þess vegna hefir nú finsfct
þjóðin barist æðrUlaus fyrír Bfi
sínu, sameinuð sem einn maðor
á hættunnar stund.
FramhL,
*) Þetta er ritað 12. mars, áff~
ur en friður var saminn. - HcÆ-