Vísir - 25.05.1940, Blaðsíða 1

Ritstjóri:
Kristján Guðiaugsson
Skrifstofur:
Féíagsprentsmiðjan (3. hæð).
30. ár.
Reykjavík, laugardaginn 25. maí 1940.
Ritstjóri
, Blaðamenn Sími:
Auglýsingar I 660
Gjaldkeri S línur
Afgreiðsla
118. tbl.
I KÖIM UMBFERÐ
Víðtækar ráðstafanir í
ULSTER og EIRE (írska
fríríkinu) til þess að kæfa
byltingartilraun írskra
... V. -. *. 'j.. wi.w’wr4 *
lýðveldissinna.
EINKASKEYTI FRÁ UNITED PRESS. — London í morgun.
Frá Belfast í Irlandi er símað, að miklar æsingar og kviði sé ríkjandi um gervalt
Irland, bæði í Ulster og Eire, og margskonar orðrómur á kreiki, um byltingar-
tilraun Irska lýðveldishersins (írskra lýðveldissinna — I. R. A.).
Stjómin í Ulster og friríkisstjómin hafa gripið til skjótra og víðtækra ráðstafana til
þess að koma í veg fyrir, að byltingartilraunin hepnist.
Það er talið, að fríríkisstjórnin hafi fyrst fengið veð-
ur af hvað til stóð, er leyniskjöl fundust í Dublin. Var
einn af foringjum lýðveldissinnanna liandtekinn og
hafði hann í fórum sínum grunsamleg skjöl, m. a.
áskoranir til lýðveldissinna um að mæta á fundum og
gegna „trúar-skyldum sínum“ 8. maí til 24. maí, svo og
að hafa alt tilbúið í leyni-vopnabúrum flokksins.
Talið er, að þennan thna hafi átt að vinna að undir-
búningi tilraunar til þess að steypa stjómum Ulster og
Eire, en aðal-slagurinn átti að standa skömmu eftir 24.
maí.
Lögreglan um gervalt Irland hefir haft miklu að sinna
í alla nótt og hefir liún gert húsrannsóknir á fjölda
mörgum stöðum og handtekið f jölda manna.
írski lýðveldisherinn er, eins og kunnugt er, félagsskapur rót-
tækra íra, sem vilja knýja fram kröfurnar um sameinað írskt
lýðveldi með vopnavaldi, undir eins og færi gefst. Það er þessi
flokkur eða menn úr honum (Irish Republican Army — I. R. A.
mennimir), sem valdir hafa verið að fjölda hermdarverka i
Bretlandi. Þeir hafa þó Iítil spjöll unnið þar í seinni tíð, enda
f jölda margir þeirra verið gerðir landrækir og aðrir undir stöð-
ugu eftirliti. Jafnframt hafa þeir í seinni tíð fært sig upp á skaft-
ið heima fyrir í írlandi.
Þjóðverjar senda áfram
herlið til Boulogne.
Adstada Bandamanna vird—
ist ekki Itafa batnad.
EINKASKEYTI frá United Press. London í morgun.
Bandamenn viðurkenna í tilkynningum sínum, að Þjóðverjar
hafi getað kpmið meira liði um skarðið í áttina til Boulogne —
og ennfremur er viðurkent að Þjóðverjum hafi tekist að koma
meira liði til strandar en Bandamenn ætluðu í fyrstu.
f tilkynningum í gærkveldi
var getið um mikla bardaga við
Cambrai, Valenciennes og víðar,
en eftir tilkynningum í dag að
dæma, hefir dregið úr bardög-
unum aftur. Frakkar segjast
hafa gert gagnáhlaup með góð-
um árangri á Sedan-vígstöðvun-
um. Miklir loftbardagar hafa
verið háðir og virðast flugflot-
ar Breta og Frakka halda uppi
stöðugum árásum á herflutn-
ingalestir Þjóðverja og birgða-
stöðvar.
Bretar segjast hafa skotið nið-
ur 80 þýskar flugvélar frá því
síðastliðinn fimtudagsmorgun.
Á Sommevígstöðvunum segj-
ast Bandamenn hafa búist bet-
ur um, en á Scheldevígstöðvun-
um, þar sem Þjóðverjar eru í
sókn, hafa Bandamenn hörfað
undan til nýrra stöðva.

pjíSnrjar oera lolt-
áráslr á Yorkshire
oo Eist Hnlia.
Einkaslceyti frá United Press.
London í morgun.
Átta menn særðust, þar af
þrír svo, að þeir voru fluttir í
sjúkrahús, er þýskar flugvélar
gerðu loftárás á North-Riding í
Yorkshire. Nokkurt eignatjón
varð. Sprengikúlum var einnig
varpað niður í sveitahéruð í
East Anglia og skemdust tvö
hús lítils háttar. Skolið var á
flugvélarnar af loftvarnabyss-
um, og er breskar árásarflug-
vélar komu á vettvang, lögðu
þýsku flugvélarnar á flótta. —
Bandaríkjamenn
senda hafskip fil
írlands eftir
Bandaríkja-
þegnum.
Einkaskeyti frá United Press.
London í morgun.
Frá New York er símað, að
hafskipið President Roosevelt
sé Iagt af stað til Galway í ír-
landi, og er væntanlegt þangað
þ. 1. júní. Skipið flytur Banda-
ríkjaþegna frá ýmsum Evrópu-
löndum.
Tilkynning var birt um þetta
fyrir skömmu og var tekið
fram, að þess væri vænst, að
skipið fengi að fara óáreitt
ferða sinna af styrjaldaraðilum.
Tekið var fram, að vestur yfir
haf flytti skipið aðeins Banda-
ríkjaþegna.
500.000
Þjððverjar
hafa fallið,
segja Frakkar.
Einkaskeyti frá United Press.
London í morgun.
pranska útvarpið birti í fyrra-
dag áætlun um manntjón
Þjóðverja í innrásunum í Hol-
land, Belgíu og Frakkland, og
var það áætlað lágt reiknað 500
þúsund manns. í tilefni af þessu
birti þýska útvarpið og þýsk
hlöð þær fullyrðingar, að eng-
inn fótur væri fyrir þessu og
að þessi fregn væri „ekkert ann-
að en áróður“. Franska útvarp-
ið heldur samt fast við þessa
fullyrðingu og hæðist að því,
hve nasistar séu farnir að óttast
það mjög, að Þjóðverjar hlusli
á hinar þýsku tilkynningar
franska útvarpið að þetta sé tal-
andi dæmi þess, að nasista-
stjórnin treysti nú ekki lengur á
bann það, sem lagt hefir verið á
það, að hlusta á útlendar sendi-
stöðvar. Ennfremur sýni Iiin
skjótu tilþrif þýska útvarpsins,
Þessi mynd var tekin einn af seinustu frostdögunum á Vesturvígstöðvunum í vor. Hún sýnir
þýska liermenn ganga framhjá virki i Siegfried-línunni. Þeir eru á leið fram í fremstu víglínu og
eiga að fara í rannsóknarferð út I „Aleyðn“, þegar dimma tekur. Umhverfis virkið — til hægri —
eru háir staflar af gaddavír.
Ræða Georgs VI. Bretakonungs:
Vér snðuœ okkur til guðs
EINKASKEYTI frá United Press. London í morgun.
Samveldisdagurinn var hátíðlegur haldinn um gervalt Breta-
veldi í gær. Kl. 8 í gærkveldi flutti Georg VI. Bretakonungur
ávarp sitt til þegna sinna hvarvetna. Gerði hann aðallega styrj-
öldina að umtalsefni, hvatti þjóðina til samheldni og fórnfýsi,
og lýsti þeirri trú sinni, að Bandamenn myndi sigra með hjálp
guðs.
Ivonungur mintist þess i upp-
liafi. máls sins, að á seinasta
samveldisdegi hefði Iiann verið
í Kanada og ávarpað þegna sína
jiaðan. llefði hann þá talað um
þær friðar-, frelsis- og réttlætis-
hugsjónir, sem breska rikja-
samhandið hvíldi á. Þá hefði
breskar þjóðir epn notið friðar,
en síðar liefði dregiö hliku á
loft. Vonirnar um framhald á
friði og þróun á öllum sviðum
hefði ekki ræsl, en „vér höfum
góða samvisku“, sagði konung-
ur, „þvi að vér liöfum gert alt,
sem í voru valdi stóð, til þess
að afstýra styrjöld, en nú væri
liún háð í allri sinni grimd gegn
óskum vorum. Á þessuni
reynslustundum munuð þér
ekki vilja annað en, að eg mæli
af hreinskijni, og það mun eg
gera.“
Enginn ]>arf að fara í graf-
götur um það, sagði konungur,
að það scm fyrir óvininum vak-
ir. er að kollvarpa breska
lieimsveldinu, og öllu sem það
táknar og hreskum þjóðum er
heilagt, til þess svo að hrjóta
undír sig allan heiminn. Hafin
væri barátta um líf og dauða
fyrir oss alla, og þetta væri
breskum þjóðum og þeim þjóð
um, sem þeim væri velviljaðar,
fylíilega ljóst.
Stefna vor hefir ávalt verið
friður. Vér komum heiðarlega
fram, en mættum ódrenglyndi,
sýndum trygð og mættum svik-
semi, réttlæti og urðum fyrir
ofbeldi.
Konnngur lýsti trú sinni á
sigrinum, en að treysta á sigur-
inn væri ekki nóg. Þjóðir Breta-
veldis yrði að herða sig í har-
áttunni, sýna hugrekki, festu og
að nasistar óttist nú ekkert meir
| en það, að þýska þjóðin komist
j að sannleikanum um það, hve
miklum mannafla hcl'ir verið
fórnað í hinni gegndarlausu
framsókn þýska hersins.
fórnfýsi, og frá heimalandinu
og öllum löndum Bretaveldis
myndi koma straumur manna,
lil þess að taka þátt í liinni
miklu baráttu. Á hinni örlaga-
ríkustu stundu snúum vér oss,
eins og forfeður vorir, til guðs.
Lýsti konungur yfir þvi, að
næstkomandi sunnudag yrði al-
menriur hænadagur Iialdinn, og
hvatti menn til þess að taka
þátt í bænagerð og fela málstað
Bandamanna guði.
í ræðulok hvatti konungur
alla þegna sína til ]iess að vinna
samhuga að settu marki, með
brosi á vör og „berum liöfuðið
hátt og ineð guðs hjálp inun svo
fara, að vér liöfum ekki til
einskis I)arist.“
Fall Boulogne um-
ræðuefni breskra
blaða.
Einkaskeyti frá United Press.
London í morgun.
Aðalumræðuefni bresku blað-
anna í morgun er fall Boulogne-
borgar og' ræða konungs í gær-
kveldi.
„Times“ bendir á það, hve
mikil liætta stafi af framsókn
þýska hersins til Ermarsunds,
m. a. það, að Þjóðverjum, muni
e.t.v. takast að liindra aðflutn-
inga til Bandamannahersins í
Norður-Frakklandi og Belgíu.
Aftur á móti telur blaðið, að
Bandamenn hafi bætt stöðu sína
að mörgu leyti og sé nú þýska
innrásarhernum síst minni
liætta ú því, að Bandamönnum
takist að rjúfa samband fram-
varðanna við meginherinn, enda
virðist sókn Bandamanna bein-
ast í þessa átt. Blaðið bendir á,
að Hitler hafi á hálfum mánuði
tekist að ná þeirri stöðu, sem
Á hverju vori kemur þessi
dagur og guðar á glugga ykkar,
góðu Reykvíkingar. Hann býð-
ur ykluir lítið blóm, Mæðra-
hlómið, sem hann biður ykkur
að kaupa og hera þenna dag.
Og hver er sá, sem vill ekki
verða við þessari litlu bón. Alt
það, sem blómasalan gefur af
sér, fer til þess að búa þreyttum
niæðrum og börnum þeirra
dvöl uppi í sveit. Þessi starfsemi
hefir nú verið rekin í nokkur
ár og hafa altaf verið fleiri um-
sóknir um sumardvöl, en liægt
hefir verið að sinna. Og þá lief-
ir undanfarin sumur ekki neitt
óvænt horið hér að höndum. Nú
er öðru máli að gegna; við vit-
.um öll og finnum, að friðsæld
lands okkar getur orðið rofin.
Og fari svo, þá verður það
Reykjavík, sem fyrir þvi verð-
ur. —
Þess vegna er nú meiri þörf
en riokkru sinni fyr að hörnin
geti komist hurt úr hænum. Að
]>essu vinna nú margir aðiljar,
einn þeirra er Mæðrastyrks-
nefndin, sem liefir hug á að
geta aukið starf sitt í sumar frá
því sem áður var. Hversu þetta
megi takast byggir hún að
miklu levti á árangri þessa
dags.
Vonar nefndin, að allir bæjar-
húar sjái nauðsyn þess máls,
er liún vinnur að, og styrki hana
til að framkvæma það.
Kaupið Mæðrahlómið!
þýsku horforingjunum 1914
sást yfir að ná. Aftur á mótí
hafi honum ekki tekist að rýra
sjálfstraust Bandamanna né
samheldni þeirra, eins og ætlan
hans liafi verið. „Ef nokkur ör-
vænting hefir gripið fólk hérna
megin Ermarsunds, þá er liún
sprottin af því, að það liarmar
það, að geta ekki verið nær aðal-
vigstöðvunum og lagt sinn skerf
til bardaganna“, segir blaðið að
lokum.
„Daily Telegrapli“ ræðir um
ávarp Bretakonungs. „Enginn
þekkir betur en konungur vor,
I hvers þjóðin er megnug í sjálfs-
fórn og baróttuhug. Sá þegn-
skaparvottur, sem konungi
barst í gær, sýnir betur en nokk-
úð annað, liver samheldni nú
ríkir í ölluin, löndum hans.“
i