Vísir - 23.07.1940, Síða 3

SUMARFOT
Það verða allír í sólskinsskapi, sem eru í
SUMARF ÖTUM FRÁ ÁLAFOSS.
Mjdsnarar og: Quisl-
ingar í Frakklandi.
Þegar franski forsætisráð-
lierrann, M. Daladier, kom aft-
ur með flugvél frá Mtinclien til
Parísar, þann 9. okt. 1938, skeði
einkennilegur atlmrður á flug-
vellinum í París, eða öílu held-
ur fyrir ofan hann.
Gleðilætin við hurtför Dala-
diers frá Miinchen, — þegar ár-
angurinn af samningstilraunum
hans við Hitler og Mussolini
hafði verið hirtur, — ónxaði
ennþá fyrir eyrum hans, þegar
flugvélin var komin yfir flug-
völlinn í París. Þegar hún var
í þann veginn að lenda, sá Dala-
dier þétta mannþröng fyrir neð-
an flugvélina.
Hann var fullkomlega sann-
færður um það, að fólkið hafði
safnast saman lil þess að hrópa
ögrunarorð að honum, og að
innan fáeinna augnahlika
myndi loftið fyllast hrópum
frá þúsundum manna í mót-
mælaskyni við Munchen-samn-
inginn og mistökin í stuðningi
gagnvart samningsaðilum
þeirra, Tékkunum. Eftir nokk-
urt hik skipaði forsætisráð-
herrann flugmanninum að
fljúga nokkra hringi yfir flug-
vellinum, lil þess að hann gæti,
í nokkrar mínútur séð betur yf-
ir hópinn.
Þegar hann svo lenti, að lok-
unx, og steig út úr flugvélinni,
risu upp geisimikil hróp og óp.
En það var ekki í mótmæla-
skyni við Daladier eða Mtincli-
ensamninginn, heldur þvert á
nióti; það voru dynjandi fagn-
aðarlæti yfir komu ráðherrans
og yfir vissunni fyrir því, að
friður væri trvgður. Daladier
ætlaði varla að komast út úr
hópnum, sem umkringdi hann.
Hann var bókstaflega orðlaus
vfir þessum, óvænta athurði, og
hann hristi aðeins höfuðið yfir
öllum þessum látum, þegar
hann snéri aftur til skrifstofu
sinnar, gegnum fagnandi mann-
fjöldann.
Það er sannleikur, að það
var mikill léttir, að þessu stríði,
— sem virtist óhjákvæmilegt,
— skyldi verða afstýrt á síð-
asta augnabliki og að miljónii
manna, sem, þegar voru komn-
ar til Maginot-línunnar, skyldu
geta farið heim lil fjölskyldna
sinna og vinnu aftur. En ef nán-
ar væri á þetta mál litið og
Frakkar fylgdu skyldum sin-
um gagnvart Tékkunum út í
ystu æsar, myndu án efa koma
upp háværar og gramar raddir
um það, að hér væri um, svik-
semi að ræða.
En það fór á annan veg. í
Paris áttu sér stað sömu hróp
og fagnaðarlæti og í Múnchen.
En það voru, samt sem áður,
nokkrir slyngir menn, sem urðn
ckkert undrandi á þessum at-
hurði. Menn, sem voru í franska
njósnarliðinu — The Duexiéme
Bureau — andstæðingar nasist-
iskra njósnara og Gestapo-lög-
reglunnar, höfðu séð þennan at-
burð fyrir. Þeir vissu, að Þjóð-
verjar myndu kunna að ,nota
sér ósk frönsku þjóðarinnar um
að halda frið við stórveldin. Það
inundi samt ekki vera rétllátt
að segja, að það séu éinungis
þýskir meðmælendur, sem ollu
þessúm tilfinningum fólksins
gegn Tékkunum. En þeirra
hluti í fagnaðárlátunum var
nijög þýðingarmildll. Strax
eftir liervæðingu Tékkanna þ.
21. maí, sá Ilitler, að Dr. Benes
og Tékkneska þjóðin myndi
ekki beygja sig strax undir vald
nasistanna, án þess að mótmæla
og sendi þess vegna út skipanir
til þýsku leyniþjónustunnar í
Frakklandi, Englandi og ekki
livað sísl í Tékkóslóvakíu um
að auka nú framtakssemi sina.
Margir „specialistar“ voru send-
ir til þess að sameina þessa
menn, sem þó voru fyrir m.jög
framtakssamir í þessum lönd-
um, — „specialista“, sem feng-
ust við pólitísk málefni jafn-
hliða mútum og þessliáttar.
Til þessa tíma höfðu Fraklc-
arnir skoðað ógnir Þjóðverja í
garð Tjekka sem árás á sitt eig-
ið land. En nú fanst þeim það
vera hreinasta heimska, að
stevpa Evrópu í liræðilegt strið,
aðeins vegna „glæpsamlegs
þráa“ hjá Dr. Benes. Það var
„glæpsamlegur þrái“ að neita
Þjóðverjum um Sudetahéruðin
þýsku, sem voru að reyna að
vernda sjálfstjórn sína, til þess
að uppfylla mjög svo eðlilegar
óskir sínar. Hefir Hitler beðið
Tjekkana um nokkurn hlut?
Ekki það minsta. Var hann að
leita eftir því, að verða foringi
Tjekka? Hann hafði ekki sýnl
hina minstu tilraun í þá átt ....
Málsvararnir reyndu ekki að
drag'a hina minstu dul á það,
að þeir hefðu mikla peninga-
fúlgu frá Þýskalandi til ráðstaf-
ana sinna. Barónessa von Einem
frá 'Vín og fylgimaður liennar
hr. Leon Hirsch, sem einnig var
frá Vín, sögðu hverjum sem
vildi hlusta á, að þau hefðu
fengið sex miljónir franka frá
Berlin. Auðvitað sögðu þau
ekki, að þau liefði fengið þessa
peninga frá hr. Himmler. Það
var þeirra hlutverk að skýra frá
þvi, að peningasendingin kæmi
frá Göring, og ætti að notast til
persónulegrar útbreiðslustarf-
semi fyrir yfirliershöfðingjann.
Leon Hirsch kom á liverju
kvöldi á gistihúsið „Marignan“
og skemti sér með því að segja
frá hvernig hann og' barónessan
léku á „þýska Falstaff“. Hann
sagði að Göring væri óður og
uppvægur yfir því, að Göbbels
hefði ekki fært hann nógsam-
lega innundir forsælu lindistrés-
ins utan lands. Hann hefði þess
vegna ákveðið að fara þessa út-
breiðsluherferð aðeins fyrir
sjálfan sig. En hann hefir lik-
lega ekki vei'ið fullkomlega á-
nægður með árangurinn af
starfinu, vegna þess, sagði
llirsch, að harónessan og hann
sjálfur liefðu ekki á einu augna-
hliki ákveðið að eyða pening-
unum í svona hlægilegu augna-
miði. Það var þegar i stað ris-
inn upp liópur manna á meðal
frönsku þjóðarinnar, sem ósk-
aði leynilega hinum útlendu
Austurrikismönnum tvöfaldrar
hamingju. Þeim fanst það
glæsileg hugmynd, að neyða
peninga út úr þýsku ríkisstjórn-
inni, og eyða þeini svo til eigin
þarfa i Frakklandi. Þeim fanst
jietta ekki að eins vera glæsi-
leg hugmynd, heldur væri hún
einnig í fylsta samræmi við sið-
gæði og góða háttu. En það
voru aðrir menn og það er
þeirra vegna, sem þessar sögur
eru sagðar, — sem sáu i gegn
um þetta háttalag. Þeir héldu,
að fyrst svona almennar um-
ræður um, þýsku peningana
færu fram á gistihúsinu „Mar-
ignan“, hlyti eitthvað meira að
liggja á hak við það, og þar
væri kannske möguleiki fyrir
því, að þeir gætu eitthvað hagn-
ast. Ef einhver þessara manna
hitti harónessuna eða hr.
Hirsch, kæmist hann fljótt að
raun um það, að honum liefði j
ekki skjátlast. Þarua var vissu-'j
Iega tækifæri fyrir þá. En ekki
í sambandi við útbreiðslustarf- ,
semi fyrir hr. Göring eða Ilitl- !
er, heldur úthreiðslustarfsemi
fyrir miklu háleitara málefni,
-— fyrir „friðinn“. Á móti stríði,
gegn hinni glæpsamlegu Gyð-
ingaklíku, sem studdi Dr. Ben-
es, sem var ákveðinn i því,
hvað sem það koslaði, að steypa
Evrópu í nýja heimsstyrjöld,
með það fvrir augurn, að hagn-
ast stórlega á hlóðhaðinu, liörm-
unum og óskapnaðinum, sem
af því leiddi.
Engum mundi hafa dottið
það í hug, að hr. Hirsch væri
þýskur njósnari. Því opinskáar
sem hann talaði um að hafa
ráð yfir þessum, sex miljónum
franka yfirhershöfðingjans, þvi
minni urðu líkurnar fyrir því,
að hann yrði grunaður. Sér-
staklega, af því að hann átti í
öðrum rekstri, sem menn liéldu
að væri mjög ábatasamur. Hr.
Hirsch fékk svo landflótta-
mönnum frá Þriðja rikinu tekj-
urnar í hendur, þegar þeir
komu til Frakklands. Fyrir
milligöngu hans hafði mikið af
þeim peningum, sein Gestapo-
lögreglan hafði vonað að ná í,
horfið, og í stað þess að fá tals-
verðar prósentur af þeim, höfðu
eigendurnir fengið þá til um-
ráða, sem strax létu það í veðri
vaka, að húið væri að evða þeim
einhversstaðar á hnettinum, eft-
ir þeirra eigin frásögn.
Um nokkurn tíma var þessi
atvinna mjög arðsöm. Hún gaf
barónessunni tækifæri til þess
að halda áfram að lifa óhófsömu
lífi, eins og hún hafði liingað
lil gert. En svo flæktisl hún inn
í mikið hneykslismál viðvíkj-
andi eignum Josiasar prins af
Kohurg, sem var umfangsmik-
ið mútumál. Af þessu komst svo
barónessan í mikil vandræði og
var tekin föst fyrir fjórkúgun.
Nýja Bió:
„ÞEGAR UÓSIN LJÓMA Á
BROADWAY“.
Nýja Bió sýnir um þessar
mundir mynd, sem nefnist „Þeg-
ar ljósin ljóma á Brodway“. —
Myndin er amerísk skemti-
mynd, sem lýsir vel, hvernig
milljónamæringar og fraigir
menn verða fyrir barðinu af liáð-
fuglum leikhúsanna. Eru mörg
skemtileg atriði í myndinni. —
Ung stfilka er á leikhúsi ásamt
föður sínum, þar sem sýnd er
revía, sem heitir „Róleg kvöld-
stund hjá ríkustu stúlku í Ame-
riku“, en það er einmitt hún,
sem er það. Er þar gert mikið
grín að föður hennar og henni
sjálfri. Hún verður æf af reiði
og hleypur inn í leikarasalinn og
ræðst á leikarann, sem lék föður
hennar og gefur lionum vel úti
lótinn löðrung. En lienni er
fleygt þaðan lit. Síðan, daginn
eftir, hýður hún leikaranum
með sér út til kvöldverðar og
ætlar að liefna sín á honum, en
.... Það er annars hest, að þið
sjáið myndina sjálf, þið verðið
ábyggilega ekki fyrír vonbrígð-
um.
Dick Powell leikur leikarann,
Madeleine Carrol ríku stúlkuna,
en Alice Faye unga leikkonu,
sem fellir hug til leikarans
(Dick’s). Ennfremur taka hinir
afburða skemtilegu Ritz-broth-
ers þátt í myndinni.
Gullbrúðkaup
eiga í dag frú Guðný Guðmunds-
dóttir og Matthías Eggertsson, fyr-
verandi prestur í Grínisey. Heimili
þeirra er á Freyjug. 36 hér í bæ.
ALAFOSS
Þingholtestra&ti 23»
YiirRmrðir í iofti.
Mynd þessi, sem tekin er í þýskri vopnaverksmiðju, þar sem unnið er með rnikíum hraða aff
flugvélasmíði, liefir komist í gegnum þýsku myndaskoðunina, en ekki er þess getið hvar'veric-
smiðjan er. Chamherlain fyrverandi forsætisráðherra Breta, lýsti yfir þvi, að yfirburðir Þjóð-
verja i lofti hefðu ráðið úrslitum í viðureigninni í Suður-Noregi á sínum tírha, en Bretar haldaj
því nú fram að flugher þeirra standi fyllilega þeim þýska ó sporði.
RÆÐA HALIFAX LÁVARÐAR.
Frh. af hls. 1.
elska sannleika og réttlæti og
frelsi. Þeir munu aldrei fallast
á hina nýju skipun, sem Hitler
vill koma á.
Vér getum verið vongóðir,
þegar vér hugleiðuin horfurn-
ar. Hitler getur sett niður haka-
krossfána sinn hvar sem hon-
um sýnist, en því aðeins að
liann hafi sogið allan kraft úr
Bretaveldi. Mun það sannast
að stórveldisdraumar hans eru
á sandi bygðir.
Sá dagur mun koma, er hin
brjálæðiskendu áform Hitlers
hrynja til grunna, hrundið af
þeim, sem óbilandi frelsisþrá
. knýr til sigursællar baráttu.
Halifax lávarður lýsti har-
áttunni sem krossferð krist-
inna manna. Vér, sagði hann,
og samveldisþjóðir vorar,
stöndum enn og munum ávalt
standa í fylkingarhrjósti í har-
áttunni gegn liinu illa. Við sjá-
um hið dýrðlega, en einnig
hættuna, sem bundin er við
hlutverk vort, en i l'ullu trausti
og með guðs hjálp, munum vér
sigra, i haráttunni fyrir hans
málefni.
Bϒap
fréttír
Guðlaugur Brynjólfsson,
alkunnur dugnaðarmaður og
formaður í Vestmannaeyjum er
fímtugur í dag.
I.eiðrétting.
Sú villa slæddist í frásögnina uni
afrnæli Þorsteins Finnbogasonar á
laugardaginn, að' hann hefði verið
hvatamaður að stofnun Jarðræktar-
félags Reykjavíkur. Það var hann
ekki, enda félagið stofnað löngu áð-
ur en hann kom til Reykjavíkur.
En hann hefir verið í stjórn þess
siðan 1923 og formaður þess síðan
1929.
Næturlæknir.
Jónas Kristjánsson, Grettisg. 67,
sími 5204. Næturverðir í Reykja-
víkur apóteki og Lyfjabúðinni Ið-
unni.
Útvarpið í kvöld.
Kl. 19.30 Hljómplötur: Lög úr
tónfilmum og óperettum. 20.00
Fréttir. 20.30 Erindi: Um gildi ell-
innar (Björn O. Björnsson prest-
ur). 20.55 Hljómplötur: a) Fiðlu-
konsert eftir Sjiohr (nr. 8, Op. 47).
b) Pianókonsert eftir Liszt (A-
drir). 21.45 Fréttir.

Konan min og móðir okkar,
Sesselja Sigurðardóui r,
andaðist ó Landakotsspítalanum 22. júli.
Guðmundur Guðmundæím. og börn,
Grettisgöta 45..
Jarðarför móður okkar,
Guðrúnar Steindórsdéttur,
fer fram frá dómkirkjunni fimtudaginn 25. þ. m.
Atliöfnin hefsí með bæn á heimili hmnar látnu, Raða-
gerði við Sellandsstig kl. 2 e. h.
María J. Einarsdóttir. Steíndér Einarssore.

Ivonan mín, móðir, tengdamóðir og amma,
Vilborg Magnúsddttiir,
verður jarðsungin frá heimili sinu, Freyjugötu 7, miðvika-
daginn 24. júli, kl. 1 e. h.
Jarðað verður í gamla kirkjugarðinum.
Njáll Símonarson, börn, tegndabörn og barnabörn.
Hjartans þakklæti vottum við öllum þeim, er auðsýunftí
okkur hluttekningu og margskonar ómetardega hjáfp vi<S
andlát og jarðarför minnar elskulegu konu,. móður og
tengdamóður okkar,
Ragnheiðar Halldópsdóttnr.
Einar Jónsson, Þórsgötu 15, börn og' íengdabörn..
Hjartanlegar þakkir fyrir auðsýnda samóS við fráfalí og
jarðarför
Ólafs Jónssonar,
fvrv. lögregluþjóns.
Dótthr ©g stjúpbörn.