Vísir - 21.10.1940, Side 1

Ritstjóri:
Kristján Guðlaugsson
Skrifstofur:
Félagsprentsmiðjan (3. hæð).
Ritstjóri
Blaðamenn Sími:
Auglýsingar 1660
Gjaldkeri 5 línur
Afgreiðsla
30. ár.
Reykjavík, mánudaginn 21. október 1940.
243, tbl.
Þjódvepjar heröa
in á Frakklandi.
Þungri hegningu hótað, ef menn skjóta
skjólshúsi yfir breska menn - -
tök
Skotmark Þjóðverja.
Mótspyrna gegn þjódvepjum
tiraövaxandi,
EINKASKEYTI frá United Press. London í morgun.
Fregn frá Yichy hermir, að Þjóðverjar hafi gefið
út tilskipun þess efnis í París, að Frakkar í
hinum hernumda hluta landsins verði látnir
sæta hörðum refsingum, ef þeir neiti að gefa upplýs-
ingar um breska hermenn, sem fara huldu höfði um
landið. Ef Frakkar veita slíkum mönnum liðsinni eiga
þeir á hættu að verða leiddir fyrir herrétt og skotnir.
— Sjö hundruð Englendingar hafa verið settir í fanga-
búðir nálægt St. Denis. Allmargir Englendingar hafa
fundist í frönskum bæjum, þar sem leitað var að ensk-
um hermönnum í hverju húsi.
Fregnir berast nú frá Frakklandi um megna mótspjTnu gegn
Þjóðverjum og Vichystjórninni. Franskur verklýðsleiðtogi, sem
nýkominn er frá Frakklandi — en hann komst þaðan á flótta —
skýrir svo frá, að hermdarverk í frönskum verksmiðjum séu
mjög tíð um þessar mundir. Vélahlutir hverfi, sprengingar eigi
sér stað og eldur komi upp, og verði þetta alt til tjóns og trafala.
Þá er sagt frá því, að Þjóðverjar þori ekki að skilja eftir mann-
lausar bifreiðar í París, því að fyrir kemur, að teknir eru úr
þeim vélahlutar. Þá hafa l>ýskir hermenn verið barðir til óbóta
á götunum í París.
MÓTSPYRNA NORÐMANNA GEGN ÞJÓÐVERJUM
ER EINNIG HARÐNANDI.
Fregnir hafa einnig borist frá Svíþjóð þess efnis, að mót-
spyrnan gegn Þjóðverjum sé mjög harðnandi í Noregi. Eru það
einkum stúdentar, sem standa fyrir þeim, og veitir almenning-
ur þeim allan þann stuðning, sem hann getur, til þess að koma í
veg fyrir, að lögreglan nái þeim. Til óeirða hefir iðulega komið
og tugir manna handteknir á degi hverjum, alt að 50 á kveldi.
Uppþot eru daglegir viðburðir. — Þýskir hermenn halda nú
vörð við aðalbækistöð Quislings, leiðtoga Nasjonal samling, og
er helmingi mannfleiri en fyrir skömmu.
Flóðin á Pyr-
eneaskaga.
60 lík hefir rekið.
Feikna tjón 4 mann-
virkjum.
EINKASKEYTI TIL VÍSIS. "
London í morgun.
Fregn frá Barcelona hermir,
að 60 lík liafi rekið á flóðasvæð-
inu. 200 manns er saknað. Á
annað hundrað húsa hafa
skemst eða eyðilagst í Torello
að eins. Giskað er á, að tjón á
byggingum, aðallega verksmiðj-
um, nemi 50 miljónum peseta.
Þjóðverjar íyrirskipa
myrkvun í Rúmeniu.
EINKASKEYTI TIL VÍSIS.
London í morgun.
Auglýsingar hafa verið festar
upp í Bukarest þess efnis, að.
myrkvun gangi í gildi frá mið-
nætti næsta. Fyrirskipað er, að
Ieikhúsum skuli lokað kl. 11,30.
Myrkvun gengur einnig í gildi
á olíulindasvæðunum, að fyrir-
skipan Þjóðverja.
Hættan af loftárásum mun
mjög aukast, ef til ái'ásar á
Grikldand kemur, því að það er
nú kunnugt orðið, að breski
flotinn hefir fyrirslcipun um að
skerast í leildnn, ef til slílcrar
árásar kemur. Munu þá Bretar
fá afnot af flugstöðvum Grikkja
og gera þaðan árásir á olíulind-
irnar í Rúmeníu.
Árásuni í blöðum möndul-
veldanna, einkum, Ítalíu, á
Grikkland er haldið áfram. —
Bretar ætla, að hvorki Grikkir
eða Tyrkir, sem nú flytja mikið
lið til landamæra sinna í Ev-
rópu, muni láta nokkurn bilhug
á sér finna.
2600 ára minn-
ingarhátíð.
Japanskeisari kannar
50.000 manna her.
EINIvASKEYTI TIL VÍSIS.
London í morgun.
Fregn frá Tokio liermir, að
Japanslceisari hafi verið við-
staddur hersýningu mikla, sem
lialdin var í tilefni af 2600 ára
afmæli japanska keisaradæmis-
ins.
Um 50.000 hermenn gengu
fylktu liði fyrir Hirohito keis-
ara..
Á undan fótgönguliðinu fóru
200 skriðdrekar, en 500 flugvél-
ar sveimuðu yfir fylkingunum,
meðan á hersýningunni stóð.
ir
íi
EINKASKEYTI TIL VÍSIS.
London í morgun.
Japanska hlaðið Nichi-Nichi
skýrði frá því, að japanskar
flugvélar, sem hafa hækistöð á
ótilgreindum stað í Indó-Kina,
liafi s.l. sunnudag gert árásir
með miklum árangri á Burma-
hrautina. Er þetta önnur árásin
á brautina síðan er hún var opn-
uð til hergagnaflutninga á ný.
Nichi-Nichi skýrir frá því, að
sprengjur hafi valdið skemdum
á liernaðarlega mikilvægum
hrúm og öðrum stöðum í Yunn-
anfylki. — Ennfremur liafi
sprengjum verið varpað á bif-
reiðar í tugatali.
Loftárásirnar á
Bretland í gær.
EINKASKEYTI TIL VÍSIS.
London í morgun.
Loftárásirnar á Bretland voru
mjög ákafar í gær, en loftárás-
unum sl. nótt linti löngu fyrir
dögun. Næturárásirnar voru
allharðar í byrjun. Skothríðin
úr Ioftvarnabyssunum var hin
akafasta. Þokumistur var yfir
borginni sumstaðar. Að því er
séð verður af fregnum þeim,
sem þegar hafa borist, er tjóii
ekki mikið, að minsta kosti ekki
eins mikið og oft hefir verið að
undanförnu.
Iterlínarltiiai'
alla iiottina í loft-
varnabyrgrjuin.
Loftárásin á Berlín í nótt,
segir í fregnum frá hlutlausra
þjóða mönnum, er talin liin
lengsta og harðasta, sem Bretar
hafa gert á Berlínarborg til
þessa.
Þegar laust fyrir kl. 8 í gær-
kveldi liættu þýskar stöðvar að
útvarpa. Bresku sprengjuflug-
vélarnar komu í bylgjum inn
yfir Berlínarborg og var varpað
niður fjölda mörgum íkveikju-
sprengjum. Fólkið varð að haf-
ast við í loftvarnabyrgjum þar
til í dögun.
Það er hald manna, að Bret-
ar muni ekki hlífa Þjóðverjum
frekara og gjalda þeim rauðan
helg fyrir gráan. Er þess skemst
að minnast, að breskur ráð-
herra sagði, að hér eftir skyldi
Þjóðverjum goldiii hver loft-
árás með hehningi harðari loft-
árásum.
Loftárásirnar á hernaðar-
stöðvar Itala s. 1. nótt voru all-
harðar og víðtækar, að því er
svissneskar fregnir herma.
Myndin hér að ofan er af hinum mikilvægu Tiihurj'-skipakvíum, sem eru við Tliames, 40 km.
fyrir neðan London — andspænis Gravesend. Bvrjað var að smíða þessar skipakvíar árið 1886,
en síðan hafa þær oft verið stækkaðar og endurnýjaðar til þess að taka stærri skip.
Frá hæstarétti
Álagningin var of há, enda var um
heildsölu að ræða en ekki smásölu.
I dag- var í hæstarétti kveðinn
upp dómur í málinu valdstjórrt-
in gegn Óla Metúsalemssyni,
kaupmanni hér í bæ.
Málavextir eru þeir, að í marz
1939 kom eftirlitsmaður verð-
lagsnefndar í verslun kærða og
fékk reikninga yfir liúsgagnaá-
klseði, er verslunin liafði til
sölu. Reiknaðist verðlagsnefnd,
að álagningin væri sem næst
fylstu smásöluálagningu. Eftii'-
litsmaður nefndarinriar inti
kærða eftir þvi, hvort verslun
hans væri smásöluverslun, og
hélt Iværði því ákveðið fram, að
svo væri og lét eftirlitsmaðurinn
það gott heita. Hann kom aft-
ur í verslun ákærða 12. apríl,
4. maí, 22. júlí og 18. ágúst s. á.
og tók verðreikninga, er sýndu
eftir útreikningi verðlagsnefnd-
ar, að verslun kærða miðaði á-
lagningu sína við smásöluversl-
un. Þegar hér var komið taldi
verðlagsnefnd sig liafa ástæðu
til þess að ætla, að verslun
kærða yrði að teljast heildsölu-
verslun og 31. ág. 1939 kærði
hún Óla fyrir of liáa álagningu.
Kærði hélt því ávalt fram, að
ítalir gera árásir á
olíustöðvar við
Persafióa,
S. 1. laugardag gerðu ítalskar
sprengjuflugvélar árásir á tvær
olíustöðvar, við Persíuflóa. Er
önnur stöðin á strönd Saudi-
Arahiu, en hin á eyju þar undan
ströndinni. Olíulindir á þessum
slóðum eru eign Standard Oil í
Kaliforníu og kanadisks félags.
Lítið tjón varð í árásinni.
Árásirnar hafa vakið mikla
gremju meðal Araba, því að nú
er lielgivika hjá þeim, og
flykkjast pílagrímar til Mekka
og annara helgra horga og
landssvæða. Segja Bretar, að ít-
ölsku sprengjuflugvélarnar hafi
flogið yfir slíkar horgir og
svæði, þrátt fyrir loforð Mússó-
líni — „vemdara Islams“ — að
gera ekki árásir á lörid og borg-
ir Araba.
verslun lians væri smásöluversl-
un og væri sér því heimil smá-
söluálagning.
Samkvæmt því, sem í liéraðs-
dóminum segir, var verslun
kærða tilkynt til firmaskrár 21.
ág. 1931 sem umhoðs- og heild-
söluverslun með aðsetri í Ing-
ólfsstræti 16 og meðan verslun-
in hafði aðselur silt þar, stóð í
gluggum hennar „Umboðs- og
heildvefslun". Eiginlega söiu-
búð liafði verslunin 'ekki, held-
ur aðeins skrifstofur, og fór
verslunin þar fram. I síma-
skránni fyrir árið 1939 var
verslunin skráð sem umboðs- og
heildverslun. Viðskiftam,enn
kærða, að því er varðaði hús-
gagnaáldæðið, en það var fyrir
álagningu á það, sem kærði
hlaut kæru, voru mestmegnis
húsgagnablóstrarar. Aðalvið-
skiptamenn verslunarinnar
voru leiddir sein vitni í málinu
og háru flestir þeirra, að þeir
hefðu keypt húsgagnaáklæði af
kærða að meira eða minna leyti
gegn framsali gjaldeyris- og
innflutningsleyfa. Þá báru og
nokkur þessara vitna að þau
, liefðu talið sig vera að kaupa
| i heildsölu, er þau keyptu hjá
I kærða.
Héraðsdómarinn taldi að
[ verslun kærða hefði farið fram
j í heildsölu og að hann hefði
[ gerst brotlegur við ákvæði laga
um álagningu á vörur og gerði
honum að greiða 800 króna
sekt í ríkissjóð. Einnig dæmdi
hann upptækan ágóða þann, er
kærði liafði lilotið vegna rangr-
ar álagningar, en þá upphæð
taldi héraðsdómarinn vera kr.
1565,51.
I hæstarétti var sekt kærða
lækkuð í 200 kr. og upptöku-
ákvæði héraðsdómsins fekl úr
gildi. Segir svo í fo^sendum
hæstaréttardómsins:
„Það verður að líta svo á, eft-
ir tilhögun þeirri, sem kærði
liafði á verslunarrekstri sínum,
að hann liafi komið fram sem
heildsali gagnvart iðnrekendum
þeim, er liann seldi liúsgagna-
áklæði á árinu 1939, svo sem
nánar segir í héraðsdóminum.
Hann hefir með of hárri verð-
lagningu á vöru þessa brotið á-
kvæði 3. mgr. 8. gr. laga nr. 70
frá 1937 um verðlag á vörum,
shr. auglýsingu atvinnu- og
samgöngumálaráðuney tisins 11.
fehr. og 13. apríl sama ár. Ber
nú að ákveða refsingu fyrir
brot þetta eftir 3. mgr. 13. gr.
laga um verðlag nr. 118 frá
1940, sbr. 2. gr. almennra hegn-
ingarlaga.
Eftirlitsmaður verðlagsnefnd-
ar athugaði verðlagningu
kærða, fyrst 27. mars 1939 og
síðan 12. apríl, 4. maí, 22. júlí
og 18. ágúst s. á„ og var versl-
unarlilhögun og verðlagning
kærða m,eð jsvipuðum hætli all-
an þann tima, að því leyti, sem
hér skiftir máli. Samt sem áð-
ur hefir verðlagsnefnd ekki, svo
séð verði, ámint kærða eða lagt
fyrir liann að breyta um verð-
lagningu áður en hún kærði
liann fyrir lögreglustjóra þann
31. ágúst 1939. Með tilliti til
þessa þykir refsing kærða liæfi-
lega ákveðin 200 króna sekt til
rildssjóðs, og komi 12 daga
varðhald í stað sektarinnar, éf
liún verður eklci greidd innan 4
vikna frá birtingu dóms þessa.
Með héraðsdómi er gerður
upptækur ólöglegur ágóði
kærða að fjárhæð kr. 1565,51.
Af prófum málsins verður ekki
séð, livernig þessi fjárhæð er
reiknuð né við hvaða sölur hún
er miðuð, og ekki sést heldur,
að hún hafi verið borin undir
kærða og honum veitt færi á að
gæta réttar síns í því sambandi.
Er því ekki kostur þess að á-
kveða nú, hverju ólöglegur á-
góði kærða kann að hafa num-
ið, og verður að sýkna hann af
þessu kæruatriði.“
Skipaður sækjandi málsins
fyrir hæstarétti var lirm. Svein-
. hjörn Jónsson en skipaður verj-
andi var lirm. Eggert Claessen.
t sóknarnefnd
í Hallgrímssókn voru kosnir í
gærkveldi: Sigurbj. Þorkelsson,
í kaupm (156 atkv.). Gísli Jóns-
son, yfirk. (153). Stefán Sand-
liolt, bakarameistari (153).
Ingimar Jónsson (118) og Felix
Guðmundsson (114). Safnaðar-
fulltrúi var kosinn Guðm. Ás-
björnsson.