Vísir - 05.11.1940, Blaðsíða 3

VISIR
Stríðsspilið »SÓKNIN MIKLA« kemur á morgun
það verðmæti, sem með' náung-
anum felst; menn loka að sér pg
sldlja ekki hver annan, en af því
leiðir sleggjudóma og liatur.
Verðmæti lifsins eru marg-
vísleg, en matið á þeim er reik-
ult og byggist á skapgerð hvers
einstaks manns. Það eru til æðri
og lægri verðmæti, og öll góð
verðmæti tryggja öryggi og vel-
ferð eins og allra; þau vita
fram, hin aftur, Lífið er fult af
verðmætum. Sumir taka verald-
leg gæði fram yfir andleg, en
öll eru verðmætin eitt kerfi, þar
sem hvað er öðru tengt. Undir-
_jstöðuverðmætin eru lifsnauð-
synjarnar, sem allir seilast í af
því, að þær eru skilyrði lífsins.
Þá eru menningarverðmætin,
skipulag, siðir, trú, lög, mann-
helgi og mannréttindi með elstu
verðmætum, sem menn kunna
skil á, svo eru menningartækin,
sem að vísu fyrst og fremt hafa
eigingildi, en eru lifsverðmæti
sakir notagildis, þá fjárhagsleg
og efnaleg verðmæti, fjármun-
irnir, sem eru afrakstur af
starfi. Þá vék ræðumaður að
veraldargæðunum, sem flestir
sækja mjög eftir, nautnir, met-
orð og völd; um nautnina vitn-
aði liann til orða Goethes:
„nautnin seyrir“, metorðin taldi
haiin hégóma, sem deygði skap-
festið, og um völdin færi eftir
því, hvernig á væri haldið. Þá
fjallaði hann um Iiin andlegu
verðmæti, eftirsólcnina eftir
góðu og fögru, sönnu og réttu,
á vísindi og viðleitni þeirra og
misbeitingu auðvalds og her-
valds á þeim. Þá vék liann að
hinum félagslegu verðmætum,
sem væru sköpuð af vísindun-
um, en væru lítils virði, nema
menn kynnu að meta Iiin sið-
ferðilegu verðmæti, mannkosti
og manngildi, en skilningur á
þeim verðmætum gerðu menn
félagslynda. Þá mintist fyrirles-
arinn á listrænu verðmætin,
listgildi þeirra og liið göfgandi
lífsgildi þeirra. Síðast vék hann
að hinuin trúarlegu verðmæt-
um, sem að visu eru misjöfn að
gæðum eftir þvi hver trúar-
hrögðin eru, en eru þó ein megn-
ug að veita mönnum útsýn yfir
gröf og dauða, þaU veita trúar-
öryggi og eru ósk manna um
viðhald, aukningu og uppfyll-
ingu verðmætanna. Hin and-
legu verðmæti og veraldargæð-
in lúta hvort sínu lögmsrii; liin
veraldlegu gæði hlotnast að eins
fáum, en hin andlegu verðmæti
gela allir veitt sér sem vilja. 1
fyrri daga horfðu menn mjög
aftur og þóttust þar sjá ein-
hverja liorfna paradís og töldu
öllu vera að liraka, en nú horfa
menn fram til nýrrar gullaldar
fullvissir þess, að þrátt fyrir alt
muni öllu fara fram.
Að lokum lýsti fyrirlesarinn
trú sinni á sigur lífsins, frelsis,
réttlætis og mannúðar.
Fyrirlestur þessi var prýði-
lega frá genginn og prýðilega
fluttur. Einfalt og óbrotið kerf-
aði fyrirlesarinn upp fyi’ir
möxxnum hugmyndir, sem ein-
mitt fyi-st vex-ða glöggar og
gagnlegai’, þegar þær eru
komnar í kerfi, og svo virðist
sem almenningur hafi hæði
kunnað að meta viðleitni liá-
V skólans og erindi fyrirlesarans,
því salurinn var fullur og á-
heyi-endur tóku ei’indinu ágæt-
lega. Hér er því mjög vel af stað
farið og vonandi verður eftir-
reiðixi ekki siðri.
G. J.
Stríðsspilið
„SÓKNIN MIKLA“
kemur á morgun.
Sumargjöf hefur
rekstur ubarnagarðsu
J^ÆSTU daga byrjar Barna-
vinafél. Sumargjöf starf-
semi, sem hér hefir ekki Verið
rekin áður. Er það „barnagarð-
ur“ (Kindergarten), sem mjög
tíðkast erlendjs og reynast á-
gætlega.
Þessi barnagarður er eins-
konar leikskóli og verður liann
starfræktur kl. 1—3Yz hvern
virkan dag. Börnin eru látin
teikna, klippa myndir, byggja
úr klossum og linoða úr leir.
Þá eru þeim sagðar sögur og
þau látin syngja. Þeir foreldr-
ar, sem hafa liug á að koma
börnum sínum að þarna, snúi
sér til Þórhildar Ólafsdóttui’,
foi’stöðukonu, síma 4476.
Bai’nagarðurinn, sem ætlað-
ur er börnum fjögra til firnni
ára, verður í sambandi við dag-
heimili, sem starfrækt verður
á Amtmannsstíg 1. Það verður
opnað nú á næstunni.
Dagheimilið í Vesturborg
hefir vei’ið stax’fi’ækt frá því
um miðjan október. Forstöðu-
kona þar er Bryndís Zoéga.
Ilægt er að taka nokkur hörn
í viðhót í Vestui’borg.
Logmxt helgi
Eftir W. Somerset Maugham.
Fyrir þá, sem unna góði’i leik-
list, og kunna skil á henni, er
það óblandin ánægja, að sjá
Logann helga í meðferð Leik-
félagsins. Það hefir vei’ið siður
í dómum um sýningar hér, að
lala um erfiðleika félagsins
ýmsa, iláttúrlega í afsökunar-
skyni. En Loginn helgi þarf
engi’a slíkra afsakana við; þó
vitundin urn erfiðleikana auki
að vísu virðingu vora fyrir leik-
urum þeirn, sem eru þess megn-
ugir, að skapa svo ágæta list í
hjáverkuml Þvi meðferð þessa
leikrits er hvorki meira né
minna en listaafi’ek.
Fyrst og fi’emst er þess að
geta, að leikstjórn Indriða
Waage er alveg pi’ýðileg. Hon-
urn hefir tekist að skapa sterk-
an heildarsvip og óslitið sam-
ræmi, jafnframt því, sem livert
einstakt hlutverk hefir steikan
séi’stæðan blæ. Sjálfur leikur
Waage liinn sjúka Morris, litið
en erfitt hlutverk, og skilar því
þannig, að áhorfendum hlýtur
að verða minnisstætt.
Annars eru hlutverk karl-
mannanna mjög afskift í þessu
leikriti frá höfundarins hendi.
Því virðingarverðara er, liversu
ágætlega þeim er skilað. Bi’ynj-
ólfur Jóhannesson leikur lækn-
irinn af sinni venjulegu snild.
Brynjólfur kemur, mér vitan-
lega, aldrei fram á senu án
þess að hafa æft og samræmt
hlutverk sitt út í ystu æsar og
skapað úr því lifandi list-
ræna heild. — Valur Gíslason
leikur einnig mjög haganlega
majór Licanda, þó þetta lilut-
verk eigi ekki sem best við
liann. Einna minst kveður að
Gesti Pálssyni í þetta sinn, enda
er „rulla“ hans harla lítilvæg
frá höfundarins hendi.
Þá er það kvenþjóðin: —
Leikur Arndísar Björnsdóttur
er í stuttu máli sagt meistara-
verk. Þar fer saman næmur
skilningur,* innlifun, æfing og
leikni, og er unun að horfa á
þessa frábæru „prestation“. Þá
liygg eg að Þóru Borg hafi
aldrei lekist betur á leiksviði.
Illutverk liennar er erfitt, en
hún skilar því þannig, að leikur
hennar verður að teljast lýta-
laus list. Og Öldu Möller hef eg
aldrei séð betri; hún liefir mikl-
ar leikgáfur, þó enn séu þær
ekki fullkomlega leystar úr
læðingi. En hlutverk sitt i Log-
anum lielga' leysir hún vel af
hendi.
Það hefir valdð undrun mína,
að sjá þær undirtektir, sem
leikrit þetta fékk hér eftir fyrstu
uppfærslu. — Er fyrirlitning
íslendinga á allri list virkilega
það rótgróin, að menn, sem
bersýnilega ekki bera hið
minsta skynbragð á leiklist, vogi
sér að dæma um hana, eins og
sá er valdið hefir, og það óátal-
ið? Það má þó kallast all-und-
ursamlegt fyrirbrigði meðal
þjóðar, sem á alla tilveru sína
að þakka orðsins list!
Að endingu vil eg ráða öllum
Reykvíkingum, þeim, er unna
góðum leik, að sjá Logann
lielga. Mér er vel kunnugt um,
að í þessum bæ eru margir
„leikmenn“, sem hafa vit á því,
hvort vel er leikið eða illa. Þess-
ir menn ættu ekki að setja sig
úr færi, að sjá þetta ágæta leik-
rit.
Kristmann Guðmundsson.
Bœiar
fréttír
St. Verðandi.
Fundurinn í kvöld byrjar kl. 8,
en ekki 8)4, eins og stóð i auglýs-
ingunni í gær.
Tvær nýjar bækur
koma á vegum Bókaverslunar
Isafoldarprentsmiðju í bókaversl-
anir í dag. Þessar bækur eru: Nor-
ræn goðafræði, eftir Ólaf Briem, en
hin heitir: „Sumar á fjöllum“, eftir
Hjört Björnsson frá Skálabrekku.
Sú síðarnefnda eru endurminning-
ar úr ísl. óbygðum.
Hetjur strandgæslunnar
heitir myndin, sem Nýja Bíó sýn-
ir nú. Hún fjallar um strandgæslu
Bandaríkjanna og viðureignir henn-
ar við höfuðskepnurnar. Aðalhlut-
verkin leika Randoljih Scott, Fran-
ces Dee og Ralph Bellamy.
Tvífari dýrlingsins
heitir amerísk sakamálamynd, er
Gamla Bíó sýnir um þessar mund-
ir. Aðalhlutverkin leika George
Sanders og Bela Lngosi. Auk þess
er sýnd skemtileg aukamynd um
veðreiðahesta og veðreiðar.
25 ára hjúskaparafmæli
eiga á morgun, 6. þ. m., Frið-
semd Magnúsdóttir og Þorvarður
Guðmundsson gasvirki, Eiríksgötu
25- — !
Hlutavelta Fram.
Þessir hlutu vinningana í happ-
drættinu á hlutaveltu Fram. Fólks-
bifreiðina hlaut Gunnar Tryggva-
son, Lindargötu 43B, matarforð-
ann Guðmundur Magnússon, Bar-
ónSstíg 11, ljósmyndina Ólafur
Hallvarðsson, Geldingaá í Borgar-
firði, 500 kg. kol Sigríður Guð-
mundsdóttir, Þjórsárgötu 2, Skerja-
firði, farseðil til ísafjarðar Jón
Sigurðsson, Barónsstíg 49, skíða-
sleða Hannes K. Björnsson, Leyni-
mýri og 500 kr. í peningum Snorra
Nielsen, Bergstaðastr. 80. Eins
vinnings, málverks eftir Eirík Jóns-
son, hefir ekki verið vitjað. Það
kom upp á númer 2126. Eigandinn
getur sótt það í Lúllabúð á Hverf-
isgötu 59.
Skátafélag
Reykjavíkur
heldur skemtifund í Oddfell-
owhöllinni í kvöíd kl. 9.
SKEMTIATRIÐI:
1. Ræða.
2. Einsöngur.
3. Palladómar.
4. DANS.
Að eins fyrir slcáta og gesti
þeirra. — Mætið í húningi!
SKEMTINEFNDIN.
%
75 ára
er í dag frú Helga Sigurðardótt-
ir, Njálsgötu 35.
Útvarpið í kvöld.
Kl. 15.30 Miðdegisútvarp. 18.30
Dönskukensla, 1. fl. 19.00 Ensku-
kensla, 2. fl. 19.25 Hljómplötur:
Lög úr óperettum og tónfilmum.
20.00 Fréttir. 20.30 Erindi: Úr sögu
sönglistarinnar I. (Robert Abra-
ham). 21.00 Tónleikar Tónlistar-
skólans: Tríó, Op. I, nr. 3, eftir
Beethoven. 21.30 Hljómplötur:
Sálmasymfónían eftir Stravinsky.
Dr. Richard Beck kos-
inn í virðingarstöðu.
Blöð frá Norðui’ Dakota skýra
frá því, að dr. Richard Beck,
prófessor i Norðurlandamálum
og bókmentum við ríkisháskól-
amt i Grand Forks, hafi verið
kosinn fyrsti vara-forseti Nortli
Dakota Fraternal Congi’ess á
í rsfundi þess félags, er haldinn
var í Valley City, N. Dak. 2.
október. En þetta er sambands-
félag 16 bræðra og lífsábyrgðar-
félaga þar i ríkinu og hafa þau
sarntals yfir 50.000 félaga.
í þrjú síðastliðin ár hefir dr.
Beck átt sæti í framkvæmdar-
nefnd félagsskaparins og verið
formaður fræðslunefndar. Sótti
hann ársfundinn sem fulltrúi
þjóðræknisfélags Norðmanna,
Supreme Lodge of Sons of Nor-
way, en hann hefir síðastliðin
10 ár starfað mikið i Grand
Forlcs deild þess félags og skipað
þar bæði ritara og förmanns-
sess. Hann var einn af aðal-
ræðumönnum á ársfundinum
og ræddi þar um þá afstöðu,
sem lýðræðissinnuðum mönn-
um bæri að taka til heimsstyrj-
aldarinnar. Vakti ræðan athygli
og birtist hráðlega í heild sinni
á prenti, en útdráttur úr henni
hefir þegar komið á prent í
blöðum þar vestra.
Frá Vestur-íslendingum:
Leils Eirikssenr ðigsr
i tSðiMjuiiUfi.
Um mörg undanfarandi ár
hefir Vínlandsfundar Leifs Ei-
rikssonar verið minst með há-
tíðahöldum víðsÝegar um
Bandaríkin, oftast hinn 9. októ-
ber, enda er sá dagur lögfestur
sem Leifs-dagur i allmörgum
ríkjunum suður þar. Hafa það
einkum verið þjóðræknisfélög
Norðmanna, sein gengist hafa
fyrir slikum hátíðahöldum, þó
að íslendingar liafi einnig með
ýmsum ' hætti komið þar við
sögu og oft verið ræðumenn
við slík tækifæri.
I ár urðu hátíðahöld þessi.
vafalaust með ennþá alþjóðar-
legri blæ en verið hefir, vegna
þess, að Franklin D. Roosevelt,
forseti Bandaríkjanna, hafði
með opinberri yfirlýsingu dreg-
ið athygli þjóðar sinnar að Am-
eríkufundi norrænna inanna og
hvatt kennara og blaðamenn,
sem og almenning í lieild sinni,
til þess að lcynna sér frásagn-
irnar um þann söguríka atburð,
sem hér var úm að ræða.
Wendell L. Willkie, forseta-
efni Republikana, sendi einnig
frá sér yfirlýsingu um Ame-
rílcufund Leifs, þar sem liann
livatti til þess, að þess atburðar
sé minst að verðugu .
Hátíðahöld í tilefni af því
voru haldin aðra vikuna í októ-
ber frá liafi tií liafs í Banda-
ríkjunum, einkum þar sem
þéttbýlast er af fólki af nor-
rænum stofui. Viðast hvar voru
þau !haldin miðvikudaginn 9.
október.
Tveir Itúsyageabóistrirar
óskast, annar eða báðir séu með meistararéttindum. Umsóknir,
merktar: „Bólstrari“, leggist inn á afgreiðslu Vísis. —
Liiiioleiim
í fjölbreyttu úrvali.
A. Einarsson & Funk.
Sökum ekiu
á skiftimynt
eru meðlimir vorir beðnir að hafa með sér.
smápeninga, er þeir greiða iðgjöld sín. —
SJÚKRASAMLAG REYKJAVÍKUR.
Ilallbjörg Bjarnadóttir
NÆTUR-
JAZZHLJÓMLEIKAR
MEÐ HLJÓMSVEIT. *
Stjórnandi Jóhann Tryggvason.
ANNAÐ KYÖLD KL. llúz í GAMLA BÍÓ.
Aðgöngumiðasala hjá Eymundsen og Hljóðfæra-
húsinu. — Pantanir sækist fyrir hádegi á morgun.
VÍSIS-KAFFIÐ gerir alla glaða
Bókaútgáfa
Menningarsjóðs og Þjóðvinaíélagsins.
Andvari og Almanakið eru komin út og hafa þegar
verið send áleiðis til umboðsmanna úti um land.
Áskrifendur í Reykjavík vitji bókanna í anddyri
Landsbókasafnsins og í Hafnarfirði í verslun Valdi-
mars Long. Menn eru beðnir að sýna viðurkenningu
fyrir greiðslu árgjaldsins, um leið og bókanna er vitjað.
Nokkrir áskrifendur hafa enn eigi sótt fyrstu bæk-
urnar. Eru þeir beðnir að vitja bókanna fyrir lok nóv-
erbermánaðar. Annars verða þær afhentar öðrum, sem
eru á biðlista.
Landsmálafélagiið
Vörðiir
heldur fund annað kvöld kl. 8% í Varðarhúsinu.
Málshef jandi; Jakob Möller, f jármálaráðherra.
/
STJÓRNIN.
Systir okkar,
JElínborgr Björnsdóttir,
andaðist í Landspítalanum þann 4. nóvember.
Anna Björnsdóttir, Stefán Björnsson, Haraldur Björnsson.