Vísir - 12.11.1940, Qupperneq 1

Ritstjóri:
Kristján Guðlaugsson
Skrifstofur:
Félagsprentsmiðjan (3. hæð).
30. ár.
Grikkir vinna nýja sigra.
ítalir skifta um kerforingja - -
EINKASKEYTI frá United Press. London í morgun.
Grikkir halda áfram að vinna nýja sigra í styrj-
öldinni við ítali, og er það til marks um hversu
alt hefir snúist móti ítölum, að Mússólíni hefir
talið nauðsynlegt, ekki að eins að skifta um yfirherfor-
ingja, heldur hefir hann líka svift störfum tvo aðra her-
foringja á Balkanvígstöðvunum, þ. e. yfirmenn 9. og 11.
herfylkis, og hafa nýir herf oringjar verið sendir í þeirra
stað. — ítölum gengur enn erfiðlega á öllum vígstöðv-
um, einkanlega Pindus- og Epírusvígstöðvunum.
Frá Sambandsþingi uitgra Sjálfstæðismanna:
Þingfilit fóru frai
1
Sambandsþingi ungra sjálfstæðismanna lauk í gær, en í þing-
lokin fór fram kosning í stjóm Sambandsins. Fráfarandi stjóm
stakk upp á Gunnari Thoroddsen prófessor sem forseta Sam-
bandsstjórnar og var hann kosinn einróma. Meðstjómendur
voru kjörnir, einnig einróma, þeir: Jóhann Hafstein, Sigurður
Bjarnason frá Vigur, Leifur Auðunsson, Dalseli, RangárvaJlla-
sýslu og Magnús Jónsson frá Mel í Skagafirði.
1 Pindusfjöllum, segir í
grískri tilkynningu í morgun,
hafa Grikkir tekið mikinn
fjölda fanga, og eru meðal
þeirra margir foringjar. Þá
hafa Grikkir náð rniklu af her-
gögnum frá Itölum, og hefir
ekki enn unnist timi til að hirða
þau öll og gefa skýrslur um
hvað mikið hafi náðst af hverri
hergagnategund. Stafar þetta af
þvi, að Grikkir reka flótta ítala,
sem fara hratt yfir á undan-
haldinu. Þó er frá þvi sagt i
tilkynningum grísku herstjórn-
arinnar, að Griklcir séu farnir
að nota vélbyssur þær, sem
Italir urðu að skilja eftir, og
séu hinir grísku liermenn slyng-
ir að fara með þær.
ítalir hafa hert sóknina í lofti
og varpað sprengjum á bæi og
þorp í Grikklandi, en engir
hernaðarlega mikilvægir staðir
liafa orðið fyrir skemdum.
Breskar og grískar sprengju-
flugvélar liafa gert árásir á
Vallona og tvær stöðvar aðrar
á Albaniuströndum. Var m .a.
varpað sprengjum á herflutn-
ingaskip ítala í höfninni í Vall-
ona. — í nýjum árásum á
Neapel kom upp mikill eldur
milli járnbrautarstöðvar og
olíu'stöðvar og breiddist hratt
út. Breskar sprengjuflugvélar
hafa einnig gex;t árásir á Cagli-
ari á Sardiníu, en þar er m. a.
flugstöð.
Fregnir frá Aþenuboi’g
herma, að hersveitir ítala á
Epirusvígstöðvunum eigi líka
við mikla erfiðleika að stríða.
Þrjár herdeildir þeirra hafa
mist samband við meginherinn
ítalska á þessum slóðum. I
Kalamasdalnum er svo rnildll
aur og leðja hvarvetna, að ill-
fært er yfii'ferðai’, og komast
ítalir livei’gi með hergögn sín.
Veðixrfar er umhleypingasamt
þarna þessa dagana.
Brotajárn og
skipakaup.
Einkaskeyti til Vísis.
Bretar hafa að undanförnu
verið að rannsaka eign sína á
brotajárni. Hafa þeir komist
að þeirri niðurstöðu, að
brotajárn sé svo mikið til í
landinu, að stálið sem úr því
fáist muni nægja til að smíða
fleiri en 300 tundurspilla eða
7000 þunga skriðdreka.
-o-
Bretar hafa samið um
míði á 120 flutningaskipum
í Bandaríkjunum, og ætla að
kaupa 63 skip af siglinga-
ráðuneytinu, sem ekki eru í
notkun og 80—100 skip ætla
þeir ali kaupa hjá ýmsum
gufuskipafélögum.
Hver fangaliópurinn á fætur
öðrum kemur til Makedoníu.
Eru Grikkir stöðugt að hand-
sama fleiri og fleiri Itali þarna
í fjöllunum, og eru þetta Alpa-
hermenn flestir.
Gi’ikkir eru taldir liafa sömu
aðstöðu á Koritzavígstöðvununx
í Albanlu og Jxeir hafa haft að
undanförnu.
Fyrrverandi sendiherra Al-
bana í Tyrklandi hefir snúið sér
til stjórnarinnar þar og farið
fram á, að Albaniumönnum í
Tyrklandi verði leyft að stofna
sérstaka herdeild, til þess að
berjast með Grikkjum. Um
2500 Albanir flýðu til Tyrk-
lands, þegar Italir liertóku Al-
baníu.
Flugvélar frá flugvéla-
stöðvarskipinu Ark Royal
hafa gert árás á Cagliari í
Sardiníu, með miklum ár-
angri. Engin mótspyrna
var veitt, en það sást þó til
tveggja ítalskra njósnar-
flugvéla.
— Ark Royal er flugvéla-
^töðvarskip það, sem bæði
Þjóðverjar og ítalir segjast
hafa sökt.
Seinustu fi’egnir herma, að
ítalir séu að senda herlið til víg-
stöðvanna til Koi’itza, og senda
þeir þangað stórskotalið m. a.,
sem liefir þungar fallbyssur.
Veður er talið batnandi á þess-
um vigstöðvum.
Ósigur ítala
í gær.
Róleg nótt í London.
Loftbardagar voru rniklir yf-
ir Thamesárósum í gær. Réð-
ust þýskar og ítalskar flxxgvélar
á sldpaflota,'eix Hun’icanefhig-
vélar réðust á óvinaflugvélarn-
ar. Tveir Huri'icane-flugvéla-
flokkar skutu niður 13 ítalskar
flugvélar. Einnig voi’u skotnar
niður 12 þýskar flugvélar og 1
flugbátur, svo að alls nxistu
Þjóðvei’jar og ítalir 26 flugvél-
ar í loftbardögum yfir Bret-
landi í gær. Ræða bresku blöð-
iix mikið lxrakfarir ítala í gær.
Bretar tilkynna, áð Þjóðverj-
ar hafi íxiist 49 flugvélar vik-
una sem leið, en sjálfir hafa
þeir mist 27. Af bresku flug-
mönnunum komust 12 af. Segj-
ast Bretar hafa mist alls 31
flugmann þessa viku, en Þjóð-
verjar 97.
I gæi’kveldi var varpað nokk-
urum sprengjum á London, en
tjón vax’ð lítið. Loftárásirnar
hættxi óvanalega snemina eða
3 klst. fyrir miðnætti og átlu
Lundúnabúar því óvanalega ró-
lega nótt.
Willkie styð-
ur Roosevelt
London í morgun.
Weixdell L. Willkie, forseta-
efni republikana i kosningun-
um ,flutti i-æðu í gærkveldi, og
hvatti liann eindregið til þess,
að Roosevelt yrði veittur alger
stuðningxxr allra flolcka, og að
öll þjóðin fylkti sér um hann
sem þjóðleiðtoga. Styðjið liann,
hver eftir bestu getu, til þess að
koma landvarnamálunum í gott
horf, styðjið hantn sem leiðtoga
yðar út á við og inn á við. Hann
er forseti yðar. Hann er forsefi
minn. — Þannig fórust Willkie
orð m. a. Og hann hvatti ein-
di-egið til þess, að lýðræðisþjóð-
unum, sem lialda uppi barátt-
unni gegn ofbeldi og kúgun,
væri veittur allur sá stuðningur,
sem Bandaríkin geta veitt.
Styðjum Bx-eta af megni, sagði
Willkie, og allar þær þjóðii’,
sem vilja vex-a frjálsar.
De Gaulle flytur
útvarpsræðu.
London i morgun.
Dé Gaulle, leiðtogi allra
frjálsra Frakka, flxxtti ræðu frá
Leopoldville í Belgiska Kongo í
gæi', og sagði m. a.:
„Við erunx að ná frönsku ný-
lendunum á okkar vald smátt
og smátt.“
I ræðu sinni mintist hann lof-
samlega Foch’s marskálks, en
fordæmdi þá menn, sem sviku
Frakkland, seldxi landlier
Frakka og flota í lxendur óvin-
amxa.
Setuliðið í Libreville hefir nú
algerlega fallist á þaxx sldyrði,
sem yifii’foi’ingi hei'liðs De
Gaulle setli.
Liiðskjílítinlr
I RfimenlK.
Loixdqn i morguix.
Rúmeníufregnir herma, að
xmnið sé af kappi að björgxxn-
arstarfinu á landskjálftasvæð-
inu. Fjölda nxai'gt fólk er enn
lifandi grafið í rústum hrun-
inna og hálfhruninna lxúsa, í
Búkarest og víðar. I gær urðu
spi-engingar í olíxigeymum í
stórhýsum í Bxxkarest, er verið
var að vinna að björgunarstarf-
inu, og biðxx margir menn bana,
meðal annara sumir, sem unnu
að björguninni.
Það er nú talið, að margar
þúsxnxdir manna hafi farist, en
engar ái'eiðanlegar skýrslur eru
enn fyrir hendi. Nýir kippir
komu í gærmorgun, en tjón af
völdum þeirra var hverfandi,
miðað við tjónið, sem varð að-
fai-anótt laugardags.
Um allan lieim bíða menn ó-
þreyjufullir fregna af olíulinda-
svæðinu. Það er kunnugt, að
miklar skemdir urðu þar, og er
það hald margra, að skenxd-
irnar séu svo miklar, að Þjóð-
verjum verði hinn mesti hnekk-
ir að, bæði vegna þess að vél-
ar hafi eyðilagst, brunnar fylst,
og auk þess urðu skemdir á
járnbrautxun. Sanxgöngxir allar
eru í ólagi og getur tekið nokk-
xirn tíma að konxa þeinx í samt
lag, en það, sem allir spyrja um,
er hvort það olíuinagn, sem,
Þjóðverjar gerðu sér vonir um
að fá, nxinkar að mun vegna
tjónsins vegna landskjálflanna.
í sókn.
London í morgun.
Fregnir frá Kína herma, að
Kínverjar herði sóknina við
Ichang, sem er mikilvæg höfn
við Yangtzefljót. Birti þýska út-
varpið fregn um það fyrir
skemstu, að Japanir byggist til
að yfii’gefa borgina, eix Japön-
um líkaði illa, og kváðxi þetta
fjarstæðu. Nú hermir rússneska
útvarpið, að Kínverjar hafi tek-
ið liæð nálægt Ichang, og séu
hersveitir Kinverja aðeins 1
kílómetra frá höfninni í Ichang
Kinvei’jar hafa einnig bætt
aðstöðxx sína við Wei-hai-wei,
og hröktu á brott setulið frá
stað einum á þeim slóðuixx. —
Kínverjar eru víðar í sókn og
hafa bætt aðstöðu sina, en uixi
japanska sigra er ekki getið
neinsstaðar.
Molotov koiiiiim
til Berlin.
London í moi’gxxn.
Molotov kom til Bexliix ásaint
föruneyti sixxxx snenxixxa i morg
un og tóku þeir á móti honum
von Ribbentrop, utanrikismála-
ráðherra Þýskalands, og von
Keitel yfirlxerforingi.
Opinberlega hefir ekki verið
tilkynt xxm hvað viðræðurnar,
sem fram eiga að fara, múnu
snúast, að því að undanteknu
að þær vaiði sambúð Rússa og
Þjóðvei'ja. I Bandaríkjunum og
viðar er litið svo á, að Þjóðverj-
ar telji sér nú naxxðsynlegt, áð
treysta samvinnuna við Rússa,
og unxmæli Knox flotamálanáð-
herra, sem annarsstaðar er að
vikið, lutu að þeirri samvinnxx.
Eftir rússneskuni blöðunx að
dænxa verður engin breyting á
þeirri stefnxx Rússa, að þeir
verði hlutlausir í styrjöldinni.
Ennfremur munxi Rússar víg-
búast áfram, til þess að vei-a við-
búnir, ef xxokkur tilraun verður
gei'ð til árásar á laixd þeiri’a.
Það er athyglisvert, að nú eru
fax-nar að lieyrast raddir unx
það í Þýskalandi, að þjóðin
megi ekki treysta um of á það,
að þýski flxiglierinn geti ráðið
úrslitum í styrjöldinni. Þýskur
lxei’foringi hefir nú kveðið upp
úr með það, að Þjóðverjar verði
að treysta á landlierinn til þess
að knýja fram úrslitasigur á
Bretum.
Fréttaritari U. P. í Budapest
símar að þar hafi komist upp
xxm sanxsæri nasista til að hand-
sama Horthy, í-íkisstjóra, og
koma á nasistastjórn.
*
Aðstoðarflugmálaráðheri’a
Bretlands komst svo að orði i
gær, að í vetur xxiyndi Bretar
valda ítölum eins miklu liei’n-
aðarlegu tjóni og þeir gæti i
loftárásum.
Varastjórn skipa: Hermann
Guðnxundsson, Óttar Möller,
Gxiðnxxuxdur Guðniuiufsson,
Gísli Gíslason og Páll Daníels-
son. Endurskoðendur voru
kjöi'nir Jón Árnason og Bjai'ni
Bjöi’nsson.
Hinn nýkjöi-ni forseti, Gunn-
ar Thoroddsen, ávarpaði þing-
lieím íxxeð snjallii ræðu, ogi foi'-
seti þingsins, Jóhaxxn G. Möller,
sleit því xxæst þinginu, en það
hafði staðið yfir i þrjá daga.
Eftii-farandi ályktanir og
samþyktir voru gerðar á þing-
inu í gær.
Nokkrar umræður urðu unx
málefni landbúnaðai’ins, og þær
samþyktir gerðar, er hér grein-
ir:
Bættir búnaðarhættir.
„Saxnbaixdsþing ungra sjálf-
stæðismanna, lialdið í íxóvenx-
ber 1940, lýsir yfir því, að það
telur eitt af höfuðskilyrðum til j
eflingar landbúnaðinum, að
bændunx verði gert kleift að
breyta búnaðarháttuixx sínum,
svo, að þeir geti notað lil fi’aixx-
30 iip lanoelsi lyrir
að raðast fi lönreolnbjfin
I rnorgun var kveðinn upp
dómur yfir manni nokkurum,
Óskari Jónssyni að nafni, fyrir
að veitast að lögregluþjóni, er
var við löggæslu að Bjarnastöð-
unx á Álftanesi.
Þessi atburðxxr skeði á dans-
leik er lialdinn var að Bjarna-
stöðuni 22. sept. s.l. — Voru
fengnir 2 lögi’egluþjónar héðan
úr bænuni til að lialda þar uppi
reghx, en er leið á nóttina bar
nokkxið á ölvun manna og á-
kváðu lögregluþjónarnir þá að
slita skemtuninni unx tvöleyt-
ið. Lenti í nokkurum róstum og
tóku lögregluþjónarnir þá einn
óróaseggjanna fastan, en þá
veittist Óskar að öðrunx lög-
í'egluþjóninum og flaug á hann.
Var Óskar settur i járn og flutt-
xxr til Reykjavíkur uin, nóttina.
Dónxxn’inn hljóðaði á 30 daga
fangelsi, óskiloi’ðsbxxndið.
Þá var i nxorgun ennfremur
| kveðinn upp dónxur yfir 5
mönnum, þremur fyrir skjala-
fölsun og tveimur fyrir þjófn-
að. — Skjalafölsunarnxennirnir
liafa eltki verið dæmdir áður
og hlutu því skiloi’ðsbundinn
dóm, 6 mánaða fangelsi lxver.
Annar þeirra, sem dæmdur
var fyrir þjófnað, hlaut 1 mán-
aðar fangelsi, skilorðsbundið
(hefir ekki verið dæmdur áð-
ur), en hinn var dæmdur i 4
mánaða fangelsi óskilorðs-
bundið.
Bi'eskar loftvarnabyssur hafa
síðan styi'jöldin hófst skotið
niður 400 þýskar flugvélar. Þar
af um 360 siðustu 13 vikui'.
leiðslxxnnar betri vinnuaðferðir,
er séu í fylsta samræmi við
kröfur nútimans og breytta
tækni.“
Sjálfseignarábúð.
„Sanxbandsþing ungra sjálf-
stæðismanna, haldið í nóvem-
ber 1940 lýsir yfir, að það telur
sjálfseign bænda á ábúðarjörð-
um þeirra meginskilyrði fyrir
velgengni landbunaðarins.
Þingið skorar þess vegna á Al-
þingi að nema þegar úr lögurn
jai'ðránsákvæði 17. gr. jarð-
ræktarlaganna.“
Raforka fyrir sveitirnar.
„Sambandsþing ungra sjálf-
stæðismanna, lialdið i nóvem-
ber 1940, skorar á þingmenn
Sjálfstæðisflokksins að halda á-
fram lxinni löngu barattu
flokksins fyrir raforkuvirkjun
sveitanna, og lýsir yfir ánægju
sinni yfir því, að andstæðingar
Sjálfstæðisflokksins virðast nú
horfnir frá fyrri mótstöðu sinni
gegn þesu þjóðþrifamáli.“
Sjálfstæðismálin.
Þá voru samþyktar eftirfar-
andi tillögur i sjálfstæðismálun-
um. Hafði Sigurður Bjai’nasoxx
frá Vigxxr framsögu nefndarinn-
ar, sem um þau fjallaði.
„Sambandsþing xxngra sjálf-
stæðismanna, lialdið í Reykja-
vik i nóvember 1940, beinir
þeii’ri áskorun til íslenski’ar
æsku og allra góðra íslendinga,
að fylkja sér nú með djörfung
og þjóðlegri festu xxm sjálfstæð-
is og þjóðernismálin. 1 þeinx
efnunx telur sanxbandsþingið
í'étt, að fylgt sé eftirfaraxxdi
stefnu:
1. Sambandslagasamningn-
xxm við Dani sé sagt xxpp foi'ixx-
lega þegar á næsta Alþingi og
þar með gengið endanlega frá
skipan þeirra mála, sem þar unx
ræðir.
2. Ennfremur sé á næsta Al-
þingi hafist lianda um þær
stjórnlagabi’eytingar, sem til
þess þurfa, að stofna hér lýð-
veldi i stað konungsríkis.
3. I þi'iðja lagi sé látin fara
fi’am ítarleg lxeildarendurskoð-
un á stjórnskipun landsins i
sambandi við stofnun lýðveldis-
ins, sem miði að því, að tryggja
sem best framtíð liins íslenska
lýðveldis á ti’austum og heil-
brigðum lýðræðisgi’undvelli.
Telur sambandsþingið, að rikis-
stjórnin ætti nú þegar að fela
hæfustu mönnum rannsókn og
undirbúning þessa máls.
4. I fjórða lagi sé lögð á það
aukin áhersla með félagssam-
tökum, i uppeldis- og menta-
stofnunum þjóðarinnar og með
hverju því móti, sem verða má,
að örfa og glæða íslenska þjóð-
erniskend og þjóðrækni, þar
sem í þvi felst besta vörn þjóð-
arinnar við óheilbrigðum áhrif-
um hins þvingaða sambýlis við
ei'lent setulið og varðveisla ís-
Frh. á 3. síðu.