Vísir - 07.12.1940, Blaðsíða 2

VÍSIR
DAGBLAÐ
Útgefandi:
BLAÐAÚTGÁFAN VÍSIR H/F.
Ritstjóri: Kristján Guðlaugsson
Skrifst.: Félagsprentsmiðjunni.
Afgreiðsla: Hverfisgötu 12
(Gengið inn frá Ingólfsstræti)..
Símar 1 660 (5 línur).
Verð kr. 2.50 á mánuði.
Lausasala 10 og 25 aurar.
Félagsprentsmiðjan h/f.
Stjómmála-
skólinn.
T DAG verður stjórnmála-
skóla Sjálfstæðisflokksins
slitið, og hefir hann að þessu
sinni slaðið í tæpan mánuð. —
Þátttaka hefir verið góð, og
piltar úr öllum landshlutum
hafa sótt skólann.
Svo sem kunnugt er hóf
Sjálfstæðisfliokkurinn fyrstur
allra flokka skólahald fyrir
æskumenn, er gæfi þeim kost
á að lcynnast stjórnmálastefn-
urn alment og stjórnmálavið-
horfinuj innanlands. Eru á
hverju námskeiði, sem fram
fer, llialdnir fjöldi fyrirlestra,
og hagað svo til að sérfróðir
menn í hverri grein haldi fyrir-
lestrana eftir því, sem við verð-
ur komið. Að þvi loknu eru
-fyrirlestrarnir ræddir og skýrð-
ir, og nemendur eiga með sér
kappræður um margvísleg og
ólík efni. Kynnast nemendurnir
þannig ekki einvörðungu
stjórnmálastefnunum, heldur
læra þeir og að koma fram á
fundum og mæla fyrir málum
sínum, en oft er það svo að það,
sem Iiáir ungum mönnum mest
r upphafinu, er feimni og ó-
framfærni, enda er öll hyrjun
erfið, ekki síst í mælskulist-
inni.
Stjórnmálaskóli Sjálfslæðis-
flokksins liefir nú starfað í
nokkur ár, og þegar er kominn
í Ijós mikill og góður árangur
af starfsemi hans. Hinir ungu
menn, sem skólann liafa sólt,
hafa sýnt það er heim hefir
kömið, að þeir koma þangað
rikari af fróðleik, auðugri af á-
huga, einbeittni og djörfung,
og margir hyerjir hafa þeir
gerst forystunrenn fjpkks síns
í öllu féísdáUfi og gétið sér hið
hesta orð. Starfsemi þeirra hef-
ir fyrsí og fremst beinst að því
að efla félagslíf og áhuga með-
al æskumanna, en jafnframt
hafa þeir átt ríkan þátt í flokks-
starfseminni allri innan síns
bygðalags.
í fyrstú-Var þessari starfsemi
misjafnlega tekið af andstæð-
ingunum, og reyndu þeir að
gera lítið úr hinum ungu niömi-
um, sem námskeiðin sóltu, en
það kom fljótlega annað liljóð
í strokkinn, er átökin hófust
heima fyrir, og nú er svo kom-
ið, að andstöðuflokkarnir hafa
talið það flokksnauðsyn að taka
upp svipaða slarfsemi. Hefir
Framsóknarflokkurinn þannig
reynt að halda nokkur mælsku-
námskeið að undanförnu og
talið þau bera góðan árangur,
og má ætla, að framvegis verði
lögð enn . ríkari áhersla á
fræðslu ungra manna í þessum
efnum, en tíðkast hefir til
þessa, þótt þegar sé komið vel
á veg.
Stjómmálaskóli Sjálfstæðis-
flokksins var í upphafi starf-
ræktur í tilraunaskyni, en nú er
liann kominn yfir alla byrjun-
arerfiðleika og verður lögð
megináhersla á það í framtið-
inni, að efla hann á allan hátt,
þannig að hann verði fyllilega
hlutverki sínu vaxinn.
Frá því er félagið Heimdall-
ur hóf starfsemi sína liér í bæn-
um má'með fullum rétli segja,
að æska landsins hafi mjög
hneigst til fylgis við Sjálfstæð-
isfloklcinn, og liefir þetta ber-
lega komið í ljós í ýmsum skól-
lun landsins. Nægir í því efni
að skiirskota til háskólans og
kosninga þeirra, sem þar hafa
fram farið á síðustu árum, og
hafa leitt í ljós, að fylgi sjálf-
stæðismanna fer þar stöðugt
vaxandi. Myndi slíkar spár ekki
hafa þótt liklegar fyrir nokkr-
um árum er öfgaflokkarnir óðu
þar uppi og lýðræðissinnaðir
flokkar virtust eiga þar tiltölu-
lega litlu fylgi að fagna. Jafn-
vel hefir raunin orðið hin sama
í héraðsskólunum, þar sem svo
hefir verið um hnútana búið,
að áhrif frá Sjálfstæðisflokkn-
um hafa að mestu eða öllu ver-
ið útilokuð, og sýnir það, að
æskumenn kunna því illa, að
liafa asklok fyrir himinn.
Nú þegar hinir ungu menn
halda heimleiðis, er námskeið-
ið hafa sótt að þessu sinni,
fylgja þeim hlýjustu óskir allra
flokksmanna þeirra. Þess er að
vænta, að auk þess sem dvölin
hér í höfuðstaðnum hefir orðið
þeim til ánægju, komi þeir
heim ríkari af fróðleik og ó-
trauðari til allrar sóknar, þann-
ig að Sjálfstæðisflokkurinn
megi, einnig að þessu sinni, líta
með ánægju árangurinn, sem
orðið hefir af þessu skólahaldi.
Sundmótiö:
Ingi sigraði
methafann-
J1 JÖLDI manns sá í gær Inga
Sveinsson, „gamla“ met-
hafann í 100 m. bringusundi
sigra þann núverandi, Sigurð
Jónsson. Sigurður varð þriðji í
röðinni í sundinu. Hann mun
hafa verið illa upplagður og
beitti auk þess í fyrstu sundað-
ferð, sem hann er ekki nógu
leikinn í enn.
Tímarnir í þessu sundi voru
sem hér segir: 1. Ingi Sveins-
son (Æ) 1:20.4 mín., 2. Magnús
Ivristjánsson (Á) 1:24.2 mín.
og 3. Sig. Jónsson (KR) 1:25.3
mín. Metið er 1:19.3 mín.
Auk þess náðist góður tími í
4x100 m. hoðsundi. A-sveit
Ægis sigraði, eins og við mátti
búast, á 4 mín. 32.5 sek., þá
koni A-sveit Ármanns á 4:39.1
jnín. og loks B-sveit Ármanns á
míp. Metið er 4:31.5 mín.
Aðrár grelnor, sem kept var
i, voru þessar:
50 m. frjáls aðferð, karlar: 1.
Gunnar Eggertsson (Á) 28.8
sek., 2. Guðbr. Þorkelsson (KR)
29.4 og 3. Rafn Sigurvinsson
(KR) á 29.6 sek.
200 m. baksund karla: Guð-
mundur Þórarinsson (Á) synti
vegalengdina á 3:19.0 mín. —
Ilann. var eini keppandinn.
50 m. frjáls aðferð, drengja
innan 16 ára: 1. Sigurgeir Guð-
jónsson (KR) 31.5 selc., 2. Ari
Guðjónsson (L) á 33.7 sek. og
3. Benny Magnússon (KR) 34.0
sek. — ' ,
100 m. bringusund, drengja
innan 16 ára: 1. Einar Davíðs-
son (Á) 1:34.8 mín., 2. Jóh.
Gislason (KR) 1:35.4 og 3.
Gunnar Ingimundarson (KR)
1:39.6 mín.
Sjálfstæðiskvennafélagið Hvöt
heldur basar næstkomandi föstu-
dag. Þær konur, sem ætla að gefa
muni, komi þeim til frú Guðrúnar
Guðlaugsdóttur, Freyjugötu 37, eða
til frk. Maríu Maack, Farsótta-
húsinu. — Einnig geta kírnur tilkynt
muni í sima 4229 og 4015 og verða
þeir þá sóttir til þeirra.
Fyrirlestur
próf. Guðbrands Jónssonar um
„Stjórnmálamensku“ verður i Nýja
Bíó á morgun og hefst kl. 1.30 e. h.
Allur ágóði rennur til Sumargjafar.
Akureyrarkirkja.
Vegrlegasta kirkja
kérlend, í lúther§k>
um §ið.
Eins og’ áður var getið hér í blaðinu var hin nýja kirkja Akur-
eyrarbæjar vígð þ. 16. nóv. s. I. Hér fer á eftir lýsing húsameist-
ara ríkisins, dr. phil. Guðjóns Samúelssonar á kirkjunni, þeirri
veglegustu sem reist hefir verið hér á landi í lútherskum sið.
„Kirkjunni svipar að dálitlu
leyti til gotneska kirkjustílsins,
en þó hefi eg kappkostað, að
blærinn yrði íslenskur og liefi
því tekið stuðlabergið til fyrir-
myndar, einkum á báðum
turnunum. Hæð turnanna frá
jörðu tipp á efstu spíruna er
26 metrar. ÖIl er kirkjan að ut-
an lögð kvartsmulningi. Ytri
lengd kirkjunnar er 34 metrar
og breidd aðalkirkjunnar 14
metrar, en kórbvggingar með
tilheyrandi hliðarbyggingum
eru 11.5 metrar. Hæðin frá gólfi
upp í hvelfingarodd aðalkirkju
er 11.5 metr. og í kór 8.5 metr.
Gólffíötur kirkjunnar er 259.5
m2 og gólfflötur kórs er 54.5 m2.
Til samanburðar má geta þess,
að gólfflötur dómkirkjunnar í
Reykjavík er 200 m2 og gólfflöt-
ur kórs er 38.4 m2, en hæð
dómkirkjunnar er 7.2 m. og kór-
hæð 6 metrar. Kirkjan rúmar
í sæti'5—550 manns og stafar
þessi fái fasti sætafjöldi í hlut-
falli við stærð kirkjunnar af
því, að gangrými hennar er
miklu rýmra en annars tíðkast
í kirkjum hér á landi. Miðgang-
ur er 1.90 m. á hreidd, gangur
meðfram inngangsvegg bak við
slóla 1.50 m. Meðfram báðum
Idiðarveggjum er metersbreiður
gangur og komast menn þannig
inn í stólana frá báðiim endum.
Gert er ráð fyrir að geta fjölg-
að sætum um 80, með því að
setja fellistóla (ldappstóla) við
enda hvers bekkjar við útveggi,
ef þess gerist þörf. Einnig er
gólfflötur frá fremstu bekkja-
röð að kórvegg svo rúmmikill,
að þar má setja tvær raðir af
lausum stólum, er taka 70
manns.
Forkirkjan er að stærð
2.5x8.5 m. og úr henni liggja
tveir stigar á þverpall yfir and-
dyri (söngpall).
Hvelfing kirkju og kórs er á
jangveginn skift i belti með 5
'6m. útskotum, og er þetta gert
til þess, að liljóðfallið verði
betra. Einnig gerir þetta hvelf-
inguna svipmeiri. Öll kirkjan
er að innan lögð finum kalk-
mulningi og hefir það sérstak-
lega heppileg áhrif á hljóðfallið
og er um leið miklu ódýrara og
fallegra en málning. Má vænta
þess, að þessi aðferð sem áður
hefir ekki verið noluð hér nema
í háskólabyggingunni, og mér
vitanlega livergi notuð erlendis,
verði notuð framvegis hér á
landi til liljóðeinangrunar í
steinsteypubyggingar.
Innan í alla veggi kórsins eru
settar háar veggþiljur úr
dökkri eik, einnig eru allir
bekkir og altari úr sama efni. Á
miðri framhlið altaris eru tveir
grísku stafirnir í Kristnafninu
og er þar einnig gríski krossinn
og tvöföld stjarna. Á göflum
altaris eru grísku stafirnir alfa
og omega, fyi’sti og síðasti staf-
urinn í gríska stafi’ófinu, og
merkir upphaf og endir. Öll fyr-
nefnd merki eru lögð gulíi.
Framan á brík þverpalls ei’u 7
lágmyndir eftir Ásmund Sveins-
son myndhöggvax-a og tiákna
þær ýms atriði úr sögu Krists.
Prédikunarstóllinn er skreyttur
höggnum gulllögðum silfur-
bergsmolum. Allar ljósala’ónur
eru gei’ðar hér heima. Gerl var
í’áð fyrii’, að allar rúður yrðu
úr lituðu antík gleri, en ekki var
unt að fá það vegna stríðsins,
og varð því að neyta þess ráðs,
að úða rúðurnar úr mislitu
lakki.
í miðglugga kórsins sem er
fyrir miðju altári eru stafirnir
I. H. S. og eru það 3 upphafs-
stafirnir í latnesku orðunum,
sem þýða á íslensku: „Jesús
mannanna frélsari"; einnig er
]xar krossmark. í þennan glugga
verður síðar sett glasmálvex’k.
Höfuðskraut kii’kjunnar að
innan er tveggja metra hátt
ki’ossmárk, er hangir niður úr
vegg, er skiftir kór og kirkju.
Sú hlið krossins, er að kirkju
veit, er lögð silfurbei’gsmolum
og skín Ijósið innan úr krossin-
um gegnum þá og veitir fallegt
geislabrot. Bakhlið krossins, er
að kór veit, er ógagnsætt gler
og skín ljósið innan úr krossin-
um gegnuni ]iað og lýsir upp
kórinn.
í kjallara undir kór er kap-
ella, er rúmar 80 manns i sæt-
um. í hana er sérstakur úti-inn-
gangur og verður hún notuð
við ýmsar minni kirkjulegar at-
hafnir. Kapellan er ekki full-
gerð.“
Stafn
Akureyrar-
kirkju.
Sextugur:
Gísli Sveinsson
alþingismaður.
í dag á sextugsafmæli einn
af merkustu stjórnmálamönn-
um og embættismönnum lands-
ins, Gisli Sveinsson sýslumaður
i Vík í Mýrdal.
Snemma har á því að Gísli
væri fyrir öðrum ungum mönn-
um og liklegur til frama og
mannaforráða. Á námsárum
sínum í Latinuskóla lét' liann
þegar opinber mál sig meiru
skifta en títt er um menn á þeim
aldri. Kom þá þegar í ljós, að
hann var djarfhuga og fylginn
sér og, manna „hest talaðui’“
eins og sagt var um Baldur.
A stúdentsárum Gísla Sveins-
sonar í Iíöfn gerðist liann for-
ingi landa sinna þar 1 sjálfstæð-
ismálunum. En svo sem kunn-
ugl er, voru Hafnarstúdentar
löngum forverðir íslensks mál-
slaðar gagnvart Dönum og
sókndjarfastir. Má því fara
nærri um, að Gisli muni eigi
hafa þótt undanlátssamur eða
hugdeigur, úr því liann valdist
til forustu. Enda var hann i
hópi þeirra, sem fyrstir kváðu
upp úr um það, að við ættum
að skilja við Dani að fullu og
öllu. Þá var sú öldin hér á landi,
að almenningi þótti menn þess-
ir fara allgeyst og jafnvel rasa
fyrh' ráð fram, Á þeim áruni
var þorri manna hér haldinn
þeirri vanmáttarkend, að við
gætum ekki séð okkur farborða
án föðurlegrai' leiðsögu og yf-
irstjórnar Dana. En Gísli hefir
síðan aldrei livikað hársbreidd
frá þeirri stefnu sinni, er liann
tók þegar á æskuárum i þess-
um málum. Hefir liann jafnan
síðan verið forvígismaður í
sjálfstæðis- og landvarnarmál-
um íslendinga. Gísli hefir nú
lifað það, að verða að þessari
trú sinni. Enginn málsmetandi
maður liér á landi, þeirra er
þjóðhollir eru, hefir á síðari ár-
um efast um, að rétt væri stefnl
og hamarinn kleifur.
Á Hafnarárum sinum var
Gísli settur um skeið bæjarfó-
geti á Akureyri og sýslumaður
í Eyjafjarðarsýslu. Þá heýrði
eg liann í fyrsta sinn flytja
ræðu. Eg var þá rétt um, ferni-
ingu, en mér er ennþá minnis-
stætt, hve glæsilegur ræðumað-
ur hann var, orðliagur, rökfast-
ur og mælskur.
Gísli kom á þing 1916, og var
endurkosinn 1919, en afsalaði
sér þingmensku 1921 sökum
heilsubrests, i bili. Árið 1934
kusu Vestur-Skaftfellingar liann
að nýju á þing og liefir hann
átt þar sæti siðan. Sem vænta
má hefir hann alla tíð verið í
tölu liinna atkvæðamestu þing-
skörunga, liaft forustu um ýms
hin merkustu þjóðnytjamál, og
jafnan lagt gotí til mála.
Ymsir liafa orð á því, að ekki
sé jafn virðulegur blær yfir
fundum Alþingis nú og fyrr-
um. Ekki tel eg mitt að dæma
um, hvað liæft er í þessu. En
hitt má fullyrða, að komi mað-
ur í fyrsta sinn- á palla þings-
ins og liitti svo á, að Gísli
Sveinsson sé að flytja ræðu, þá
muni þeim hinum sama manni
ekki þykja á bresta urn virðu-
leik. Það er á orðí haft hvé
Gísla sé létt um mál, og ræður
lians prúðmannlegar og rök-
fastar. En því að eins er hon-
um létt um mál, að honum er
létt um ljósa hugsun. í raun-
iiini má segja að Gísli tali jafn-
an liið vandaðasta ritmál, í svo
föstum skorðum, að góður
hraðritari þarf naumast að
víkja við orði, hvað þá setn-
ingu, í i’æðum hans.
Svo sem að líkum lætur um
jafn aðsópsmikinn rnann, hef-
ir Gísli oft átt í útistöðum við
andstæðinga sína. En þótt hann
haldi manna fastast á málstað
sínum, fer því fjarri að hann
leiti nokkurn tíma liöggstaðar
á andslæðingi á ódrengilegan
hátt. Hann hefir slíkt vald á
skapsmunum sínum, að jafn-
vel í hörðustu sennum, hrýtur
honum aldrei óþinglegt orö af
munni. Slíkt jafnvægi er þeim
einum gefið, sem vel treystir
sjálfum sér og málstað sínum,.
Hann beitir jafnan réttum rök-
um, en þarf ekki að seilast til
illkvitni og útúrdúra, eins og
mörgum verður, sem í ógöng-
um lendir um rökin.
Gísli liefir verið sýslumaður
Skaftfellinga siðan 1918. Mun
það einmælt, að hann hafi rækt
störf sín öll með röggsemi og
skörungsskap. Hefir liann verið
umsvifamikill i héraði, glögg-
ur á þarfir sýslubúa, enda odd-
viti þeirra og forsvarsiáaður
utan héraðs og innan, reglu-
fastur og greiður i allri em-
bættisfærslu.
Miðstjórn Sjálfstæðisflokks-
ins bauð Gísla til veislufagnað-
ar liér i Reykjavík á afmælis-
daginn. En hann vildi heldur
njóta samvista við sýslubúa
sína á þessum degi, heima í
héraði. Þar er liann borinn og
barnfæddur, þar hefir hann
dvalið og starfað, þar á liann
heimili, þar á liann frændlið og
vina.
Gísli Sveinsson er meðal
hinna gagnmerkustu manna i
þessu þjóðfélagi, einlægur ætt-
jarðarvinur, ötrauður í hverri
raun, trúr hverjum þeim mál-
stað, sem hann ljær fylgi sitt,
skörungur í gerð, drengskapar-
maðui’ og skapheill.
Hann er kvæntur ágætis
konu, Guðrúnu Einarsdóttur.
Árni Jónsson.