Vísir - 17.12.1940, Blaðsíða 2

VlSIR
DAGBLAÐ
Útgefandi:
BLAÐAÚTGÁFAN VÍSIIi II/F.
Ritstjóri: Kristján Guðlaugsson
Skrifst.: Félagsprentsmiðjunni.
Afgreiðsla: Hverfisgötu 12
(Gengið inn frá Ingólfsstræti)..
Símar 1 6 6 0 (5 línur).
Verð kr. 2.50 á mánuði.
Lausasala 10 og 25 aurar.
Félagsprentsmiðjan h/f.
J
Lausnin í
skattamál-
unum.
AKOB MÖLLER fjármála-
ráðherra liefir nýlega skýrt
frá því, aS liann teldi sæmilegar
horfur á, að lausn gæti fengist
í skattamálunum á næsta þingi.
Þetta má vera öllum gleSiefni.
Þótt mikill ágreiningur hafi
veriS utti skattafyrirkomulagiS
aS undanförnu, þá er sannleik-
urinn sá, aS allir viSurkenna,
áS ekki má viS svo búiS standa.
Á þessum siSustu tímum hafa
öfgarnar komiS áþreifanlegar í
ljós en nokkru sinni fyr. Sú
stjórn, sem nú situr, stySst viS
alla höfuSflokka þjóSarinnar.
ÞaS verSur því aS teljast alveg
sérstakt hlutverk hennar aS
sameina hin ólíku sjónarmiS.
Þótt ýmislegt heri á milli í þess-
um efnum, ætti þaS aö vera öll-
um fyrir bestu, aS ekki sé sleg-
iS á frest, aS binda enda á þessi
mál. Milliþviganefnd hefir
starfaS undanfarin ár. Hún er
skipuS fulltrúum úr öllum
stuöningsflokkum stjórnarinn-
ar og er ætlast til, aö tillögur
hennar veröi lagSar fyrir næsta
AlþingL
í blööum samstarfsflokkanna
hefir sjálfstæSismönnum veriS
boriS þaö á brýn, aS þeir vildu
halda dauSalialdi í þær ívilnan-
ir, sem útgerSinni voru vei 4ar
áriS 1938. Þeir, sem lesiS hafa
skrif sjálfstæSisblaSanna um
þessi mál, geta boriö þaö, aö
þetta er ekki rétt. SjálfstæSis-
menn hafa þvert á móti kraf-
ist þess, aS alt skattafyrirlcomu-
lagiö yröi tekiö til gagngerrar
endurskoSunar, þar meS einnig
taliS, aö ívilnanir þær, sem út-
geröinni voru veiltar, yrSu
numdar úr gildi. .Tafnframt
hafa þeir sýnt fram á, aö ekki
er hægt aS afnerna þessar íviln-
anir út af fyrir sig. Samtímis
yrSi aS koma skattafyrirkomu-
laginu í þaS liorf, aS lieilbrigö-
ur atvinnurekstur gæti þrifist
hér til framhúSar.
Eins og menn muna voru
þessar ívilnanir til útgerðarinn-
ar samþyktar svo að segja á-
greiningslaust af öllum stuSn-
ingsflokkum núverandi ríkis-
1 stjórnar. ASeins einn þingmaS-
ur þessara flokka skarst úr
leik og greiddi ásamt kommún-
istum atkvæöi gegn lögunum.
Þessi lagasetning var ekkert
annaS en staSfesting Alþingis á
þeirri vitneskju, sem fyrir lág
um liag og afkomu útgerSar-
innar. Atvinnan liafSi alt- frá
því 1930 veriS rekin með tapi.
Rannsókn hafði leitt í Ijós, að
skuldir útvegsins umfram eign-
ir námu gifurlegum fjárliæð-
um. Ef til vill sýnir ekkert bet-
ur hvernig komiS var, en það,
að aðeins eitt togarafélag hafði
prið áður greitt tekjuskatt —
einar 80 — segi og skrifa átta-
tíu krónur.
Þegar svona var komiö, var
öllum Ijóst, aS gera yrði sér-
stakar ráðstafanir til þess að
útgerðina gæti rétt við. Og það
var álitið, að ekki mundi veita
af >5 árum, til þess að hún gæti
aftur komist á réttan kjöl.
Atkvæðagneiðsla i
Dagfsbrún varðandi
verkfall 1. janúar.
A Dagsbrún ad ganga í
Aíþýöusamband íslands.
— Allsherjaratkvæðagreiðsla
hefst í Verkamannafélaginu
Dagsbrún föstudaginn 20. þ. m.,
um það, hvort verkfall skuli
hafið frá áramótum, ef samn-
ingar, hafa ekki tekist við vinnu-
veitendur fyrir 23. þ. m.
Samninganefnd Dagshrúnar
hefir átt tal við stjórn Vinnu-
veitendafélagsins, og mun
samningaumleitunum verða
haldið áfram, meðan riokkur
líkindi eru til að samningar
kunni að takast.
Eins og nú standa sakir, er
engin ástæða til að ætla annað,
en að samningar muni ganga
greiðlega, en atkvæðagreiðslan
er látin fram fara til öryggis,
og ef verkfall kemur til greina
þarf að hoða það' með viku fyr-
irvara samkvæmt núgildandi
lögum.
Er mjög æskilegt, að sem
flestir verkamenn neyti atlcvæð-
isréttar síns, þannig að vilji fé-
lagsmanna komi sem skýrast í
Ijós.
Þá verður einnig greitt at-
kvæði um það, hvort Dagsbrún
skuli ganga í AlþýðusambandiS
fyr en kosið verður sambands-
þing samkvæmt hinum nýju
lögum sambandsins, þar sem
félagið fær eigi nein áhrif á
hvernig stjórn sambandsins er
skipuð og störfum þess verður
háttað, enda verði fjárskifti Al-
þýðusambandsins og Alþýðu-
rlokksins leyst á viðunandi hátt.
Svo sem sýnt hefir verið
fram á hér í blaöinu, varð slð-
asta Alþýðusambandsþing að-
eins að óverulegu leyti við kröf-
um uin jafnréttisgrundvöll
verkalýðsfélaga innan AlþýSu-
sambandsins, þannig að félög,
sem í sambandið kunna að
ganga, hafa þar ekkert álirifa-
vald fyr en næsta Sambands-
þing kemur saman. Stjórn Al-
þýðusambandsins er nú ein-
vörðungu skipuð AlþýSuflokks-
fulltrúum og áhrifa annara gæt-
ir þar ekki.
Mikla óánægju hefir það
ÁSur hafði verið sámþykt
víðtæk löggjöf um kreppuhjálp
til bænda, til smáútgerðarinnar
og til bæjar og sveitafélaga.
Höfðu alls verið heimtaðar 15
miljónir króna í þessu skyni.
Togaraútgei’ðin hafði altaf verið
sett hjá.
Öllum var ljóst, að það var
ekki einungis réttmætt, heldur
beinlínis óhjákvæmilegt, eins
og komið var, að bregðast jiann-
ig við nauðsyn útgerðarinnar.
Alþjóðarhagsmunir kröfðust,
að þessum atvinnuvegi yrði
ekki gert ókleift með öllu að
jafna hin þungu áföll undan-
farinna ára. Á síðasta þingi var
ofurlítið farið að rofa til. En
þó var alt x slíkri óvissu, að það
hefði hlotið að teljast algerlega
gagnstætt tilgangi Alþingis
1938, ef ívilnanii-nar lxefðu ver-
ið feldar úr gildi án þess frek-
ai'i reynsla væri fengin fyrir
þvi, að þær næðu tilgangi sín-
um.
Eins og Jakob Möller hefir
bent á, verður að leysa skatta-
málin með samkomulagi þeirra
flokka, sem að ríkisstjórninni
standa. Er hér um að ræða eitt
þeiri'a mála, sem er góður próf-
steinn á einlægni þeirrar sam-
vinnu, sem til hefir verið stofn-
að. —
einnigj vakið meðal verka-
manna, að nú virðist alt kapp
á það lagt frá hendi Alþýðu-
flokksfulltrúanna, að flokkur-
inn, eða gæðingar hans, nái tök-
um á öllum fasteignum og at-
v i n n ufyiirtækj um verkalýðsfé-
laganna og samhands þeirra, og
virðast skuldirnar einar eiga að
falla þeim í skaut, en vitað er,
að þær eru miklar og leiða fyrst
og fremst af starfsemi Alþýðu-
flokksins, en ekki af starfsemi
verkalýðsfélaganna. Virðist full
ástæða til þess að Verkamanna-
félagið Dagsbrún skoði liug
sinn um tvisvar, áður en það
tekur á sig stórfeldar skatta-
byrðar vegna skulda þessara,
sem svo eru til orðnar, sem að
ofan greinir. — Meðan félagið
öðlast ekkert áhrifavald innan
Alþýðusambandsins virðist eng-
in ástæða til að það greiði mörg
þúsund krónur í skatt á ári
hvei'ju til þess sambands. Þetta
þurfa verkamenn að athuga og
gera sér fyllilega ljóst.
AS lokum verður greitt at-
kvæði um brottrekstur tveggja
manna úr Dagsbrún, sem trún-
aðari'áð félagsins samþykti.
Jólaleikpitid Útreikningur dýrtíöar
,9MáÍ“-ísÓr66 á nýjum grundvelli.
Starfsmaður I Lands-
bankanum játar á sig
svik ogjjófnað.
IJíii 8000 kr. að ræða.
Sigurður Sigurðsson var í gær úrskurðaður í gæsluvarðhald,
er hann hafði játað á sig víxilfalsanir og þjófnað, sem nam
8000 krónum. Er hér um að ræða fimm víxla, 2000 kr., tvo 1500
kr., 1800 og 1200 kr. að upphæð.
Sigurður mun hafa falsað
víxlana aS öllu leyti, jafnvel
nafn • bankastjóra, sein sam-
þykki á að bankinn kaupi víxl-
ana. Notaðist Sigurður við ýms
nöfn og munu þau öll liafa ver-
ið tilbúin.
Hann var starfsmaður í
víxladeild hankans. Ilafði hann
jxá aðfei'ð, að hann smeygði
hinum fölsuðu vixlum inn á
milli dagvíxlanna og þegar þeir
konxu til gjaldkerans, kvaðst
liann eiga að laka við pening-
unum.
Sigurður hafði gát á þvi, að
víxlárnir væri ekki færðir i dag-
bók, en þessu gleymdi hann við
annan 1500 kr. vixilinn, og
komust þá svikin upp.
Fju-sti víxillinn, sem Sigurður
falsaði, var dagsettur 2. mai
1939 og var til sex mánaða. Hin-
ir víxlarnir voru einnig til sex
mánaða.
60 ára t dag;
Guðm.T. Hallgnmsson
Guðmundur T. Hallgrímsson
fyrv. héi'aðslæknir á Siglufix'Si
er sextugur í dag.
Hann er fæddur í Reykjavik
og alinn hér upp. Hann lauk
stúdentsprófi árið 1898, stund-
aöi læknisnám við Hafnarhá-
skóla, en lauk prófi við lælcna-
skólann í Reykjavík. AS því
búnu sigldi hann aftur til út-
Ianda og lagði stund á kven-
sjúkdóma sem sérgrein. Lækn-
ingar þeirx-a gerði liann þó ekki
að æfistarfi sinu, lxeldur gerðist
hann héraðslæknir, fyrst í Flat-
eyrarhéraði, þá í Höfðahverfis-
héraði og loks í Siglufjarðai’-
héraði. Þar var hann læknir
samfleytt í 23 ár, eða fram til
ársins 1934.
Guðmundur er hinn mætasti
maður, fróður og víðlesinn, á-
gætur leikari var hann á yngri
árum og ágætur söngmaður,
vinsæll í starfi sínu, atorkusam-
ur og hvers manns hugljúfi,
þeirra er honum kyntust nokk-
uð að ráði.
Hann er kvæntur Camillu
dótlur Thor Jensens og hefir
Jxeim orðið sex harna auðið, sem
öll eru upp komin og liin mann-
vænlegustu. S.
Vestfirðmgafélag
Eins og skýrt var frá í blað-
inu í gær, var ákveðið að stofna
Vestfirðingafélag þá urn kveld-
ið og var stofnfundur ákveðinn
í Kaupþingssalnuin.
Kosin var stjórn félagsins og
eiga þessir sæti i henni: For-
maður Jón Ilalldói'sson, sem
var kosinn einróma, og með-
stjórnendur dr. Simon Jóh. Á-
gústsson, Guðl. Rósinkrans,
María Maaek, Elías Halldórs-
son, Sigurvin Einarsson og Ás-
laug Sveinsdóttir.
Þessir félagsmenn voru kosn-
ir í varástjórn: Hans Kristjáns-
íðindamaður Vísis átti leið
niður í Iðnó í gær og sá þá
skemtilega sjón. Hírðust þeir
Alfreð Andrésson og Lárus Ing-
ólfsson í stóreflis graftrar-
skóflu, sem hékk tvo metra frá
gólfi, meðan bankaræningjar og
hollenskar afturgöngur börðust
upp á líf og dauða fyrir neðan
þá. —
Það var verið að æfa jólaleik-
ritið „Háa-Þói’“, eftir ameríska
skáldið Maxwell Anderson. Efn-
ið er mjög nxargþætt, og skal
ekki rakið hér, en hitt er óhætt
að fullyrða, að þetta leikrit er
meðal hinna bestu, sem hér liafa
sést.
Lárus Pálsson, leikari, sem er
fyrir nokkuru kominn lieim,
eftir langa dvöl í Danmörku,
þar sem liann lék m. a. við
Konunglega leikliúsið, hefir
t jóvp cf lionrl? ng Ipilcnr
einnig nxeð. Aðrir leikendur,
sem fara með stærri lilutverk,
eru Alfi-eð og Lárus, Indriði
Waage, Alda Möller, Regína
Þórðardóttir og Brynjólfur Jó-
hannesson. Auk þess eru nxörg
smærri hlutverk.
Það íiiun ekki fjai'ri lagi, að
segja, að í þessu leikriti sé flest
það, sem gott leikrit nxá prýða,
alvöruþrungin speki og spreng-
hlægilegt ganxan. Það er „eilt-
livað fyrir alla“, áhorfendur
hlæja og liugsa unx líf og dauða
til skiftis, en þegar leiknum er
lokið, eru allir sanxmála unx,
að betur var farið en heima
setið.
y ísir átti í morgun tal við
Jón. Blöndal, hagfræðing, og
spurði hann um hinn nýja
grundvöll, sem blaðið hafði
heyrt að ætti framvegis að
byggja útreikning dýrtíðai*vísi-
tölunnar á.
Gaf Jón blaðinu þær upþlýs-
ingar, að Kauplagsnefnd og
Hagstofan hefði að undanförnu
liaft mál þetta til atliugunar.
Hafa þessar stofnanir haft með
höndunx fjörutíu búreikninga,
senx ætlunin væri að leggja til
grundvallar á nýjum útreikn-
ingi á vísitölu dýrtíðarinnar.
Verða útreikningar Hagstof-
unnar þá bygðir á þessum
grundvelli framvegis, og mun
Hagstofan reikna vísitöluna
framvegis mánaðarlega.
Iíaupvísitalan fyrir tímabilið
októbei-—desenxber verður að
ölhim h’kindprn tilbúiv síðnr i
þessari viku.
Vitar og sjómerki.
Frá vitamálastjóra hefir blaðinu
borist eftirfarandi: Höskuldseyjar-
vitinn á Breiðafirði logar nú aftur.
Á Miðf jarðarskersvita í Borgarfirði
hefir einnig verið kveikt aftur i.
desbr. Báðir vitarnir loga eins og
venjulega.' Baujan á Garðskagarifi
befir slitnað upp, og verður ekki
látin út aftur að sinni.
son, Jens Hólmgeirsson og
María Kjartansdóttir. Endui’-
skoðendur eru Stefán Jónsson
og Jón Magnússon.
íslenskt skip
bjargar enskri
skipshöfn.
Þýska útvarpið skýrði
frá því í dag, að Þjóðverj-
ar hefði sökt 6000 smá-
lesta bresku skipi norður
af írlandi.
Þess var líka getið, að
íslenskt skip — að lík-
indum togari — hefði
verið þarna nærri og
bjargað áhöfn hins
breska skips. Þess var
ekki getið hvaða íslenskt
skip væri hér um að ræða,
né heldur hversu mörg-
um mönnum það hefði
bjargað.
Minnist Vetrarhjálpar.innar.
Nú styttist óðum til jóla og Vetr-
arhjálpinni berast nýjar hjálpar-
(beiðfíir daglega. Þeir, sem ætla að
gefa, ætti að gera það sem fyrst, til.
þess að starfsfólk Vetrarhjálparinn-
ar geti veitt öllum, sem þurfa, ein-
hverja úrlausn fyrir jólin. Skrifstof-
an er í Tryggvagölu 28, sírni 1267.
Arfur íslendinga
ritið um ísland og Islendinga, náttúru iandsins, sögu þjóðarinnar, menningu, bók-
nientir og listir kemur út árin 1942 og 1943. —
Ritstjóri verksins er prófessor S gurður Nordal
Ritið yerður í 5 miklum bindum, 40 arkír hvert. I. bindi Náttúra íslands, II. og
III. bindi Bókmentir og listir íslendinga, IV. og V. bindi Menningarsaga og al-
menn saga þjóðarinnar.
Arfur fslendinga verður ársútgáfa Máls og menningar 1943.
Auk árgjaldsins það ár greiða félagsmenn 25 kr. aukagjald, sem skií'tist á 5 ár,
1939—1943. Tíu krónur eru því fallnar í gjalddaga. Pappír er kominn í þriðj-
ung verksins og prentun fyrstu bindanna hefst þegar næsta ár.
Þeir einir félagsmenn, sem gerst hafa áskrifendur að Arfi íslendinga fyrir 1.
jan. 1941 og greilt a» m. k. 10 krónur, fá ritið fyrir 25 kr. aukag jaldið. — Aðrir
verðá að greiða hærra gjald. — Lausasöluverð er áætlað 125 kr.
MÁL OG MENNING hefir umboðsmenn um alt land, sem menn geta snúið sér til.
Skrifstofa og afgreiðsla í Reykjavík er á Laugavegi 19. Sími 5055.
Stjórn Máls og menningar:
:
Kpistinn £, Andpésson, Ragnar Ólafsson.
SlgnröuF Nordal. Halldói* Kiljan Laxness.
SiguröuF TJhtorlaeius.