Vísir - 25.08.1941, Blaðsíða 2

VlSIR
VÍSIR
DAGBLAÐ
Útgefandi:
BLAÐAÚTGÁFAN VÍSIR H.F.
Rltstjóri: Kristján Guðlaugsson
Skrifst.: Félagsprentsmiðjunni
Afgreiðsla: Hverfisgötu 12
(Gengið inn frá Ingólfsstræti)
Símar 1 6 6 0 (5 línur).
Verð kr. 3,00 á mánuði.
Lausasala 15 og 25 aurar.
Félagsprentsmiðjan h.f.
Dýrtíðin.
J£ÉR í blaðinu hefir frá upp-
hafi verið lögð rík áherzla
á það, að unnið yrði af frekasta
niætli gegn vaxandi dýrtíð í
landinu, og hefir verið hamrað
á þessu allt frá því er styrjöldin
hófst. Var í upphafi á það hent,
að við íslendingar hefðum nær-
tækt da'ini fyrir augum, — sem
sé ástandið á slríðsárunum, 191 i
—1918, verðbólguna þá, fjár-
veltuna, útþenslu atvinnuveg-
anna, lirunið og gengisfallið, —
yfirleitt alla þá óreiðu, sem
rikjandi var í fjármálum þjóð-
arinnar og þjóðarbúskap á þeim
árum. Með fullri sanngirni má
segja, að ekki hafi verið óeðli-
legt, að allverulegra mistaka
vrði vart á þessum árum, og
mistökin voru hvorki fleiri né
stærri hjá okkur, en hjá öðrum'
þjóðum rilcari af reynslu og
fjármagni. Allt öðru máli gegn-
ir nú en þá. Við ættum að vera
búnir að hlaupa af okkur liorn-
in og unggæðishátlurinn farinn
að fjara út.
Ulu héilli hefir rás viðburð-
anna reynzt sú, að öll sú óreiða,
sem ríkjandi var á flestum svið-
um á heimsstyrjaIdarárunum,,
liefir nú stungið upp kolli á ný,
og raunar meira en kollinum, —
liún hefir stokkið fullsköpuð
og alvopnuð út úr höfði þjóð-
stjórnarinnar i landinu, á svip-
aðan hátt og frá greinír í grísku
goðafræðinni, og ber þó ekki
þjóðstjórninni einni um að
kenna, heldur Alþingi í heild,
sem ckki reyndist þess um kom-
ið að snúast gegn dýrtiðinni á
þann hátt, sem nauðsyn krafði.
Ber þar fyrst og fremst um að
kenna sérhagsmunaklíkum,
sem eiga sæti á Alþingi.
í Jiessu sambandi er það at-
liyglisvert, að dýrtíðin er allt
annai-s eðlis en „kreppan og
vindurinn, sem enginn veit
hvaðan kemur eða hvert fer“,
eins £>g svo spaklega var að orði
komist. Hin ríkjandi dýrtíð í
landinu er að langmestu leyti
islenzkur hehnilisiðnaður, og er
þar okkur eina um að saka, en
engin annarleg máttarvöld.
Samkvæmt útreikningi kaup-
lagsnefndar hækkar vísitalan
um næstu mánaðamót um 10
stig, og nemur hækkunin á jarð-
epluin og öðrum garðávöxtum
alls 5.8 stigum. „Þó er tekið til-
lit til þess, að kartöflurnar eru
venjulega í mjög háu verði .um
þetta leyti árs og aðeins tekið
tillit til þeirrar hækkunar, sem
er umfram hið venjulega með-
alverð í þessum mánuði“, að
því er einn nefndarmanna hefir
upplýst.
Verðhækkun á kindakjöti
liefir hækkað visitöluna um 1.9
stig og eggjum um 0.2 stig. Öll
meginhækkunin hefir orðið á
innlendum afurðum, en erlend-
ar nauðsynjar hafa hækkað
mjög óverulega.
Öll innflutt vara er háð verð-
eftirliti þannig, að engin óeðli-
leg álagning á að geta komið
þar til greina, en um innlenda
framleiðslu gegnir allt öðru
máli. Hún er að nokkru leyíi
háð umsjón nefnda, sem virð-
ast leggja megináherzlu á það,
að spenna verðið upp, hvort
Arekstrar - BítþjáínaOir
- íkveikja.
sem það getur talist eðlilegt og
sanngjarnt eða ekki. Garðá-
vaxtasala mun hinsvegar engu
verðeftirliti háð, og sýnir raun-
in, að einmitt þarna hefir verð-
hækkunin reynzt tilfinnanleg-
ust. Allt j>etta hefnir sín fyr en
varir og sú hefnd mun rigna
jafnt yfir réttláta sem rangláta,
sliga atvinnuvegina og ríða
þjóðarbúskapnum að fullu, ef
ráðandi flokkar veigra sér við
að gera nauðsynlegar ráðstafan-
ir til þess að finua lausn máls-
ins, áður en það er uin seinan.
Aljnngi Inð síðasta samþykkti
dýrtíðarlög að tillögum við-
skiptamálaráðherra, en fullyrða
má að sú löggjöf komi að alls
engum eða óverulegum notum
gegn dýrtiðinni, og séu að mestu
óframkvæmanleg. Sætti laga-
setning þessivinnig hinni mestu
gagnrýni, frá hendi j>eirra
manna, sem fullan skilning
böfðu á málinu, j>ótt bræðingur
þessi gengi fram að lokum, í
þeirri mynd, er raun varð á.
Auk þess, sem einhverjar
eðlilegar hömlur verður að
reisa við að verðlag á innlend-
um afurðum sé hækkað ótak-
markað og ástæðulaust, ber
nauðsyn lil að gengisskráningu
verði breytt í samræmi við
veruleikann, þannig, að íslenzk
króna verði liækkuð gagnvart
pundi, en samkvæmt samning-
um við Breta, hefir skráningu
j>eirri verið uppi haldið, sem nú
er gildandi. Skráningin er röng
og óeðlileg, og bakar okkur hið
stórfelldasta tjón, en ef skrán-
ingunni vrði breytt væri j>að
annar meginþátturinn í j>eirri
viðleitni, að halda dýrtíðinni í
skefjum. Hitt er undir okkur
sjálfum komið, hve giftusam-
lega tekst til um að lialda verð-
lagi á innlendum afurðum i
skefjum. Skammsýni ein getur
leitt til ófarnaðar í jjessu efní,
og jjjóðin má ekki gjalda henn-
ar, einfaldlega af J>eim sökum,
að liún hefir ekki ráð á því.
Hjónaefni.
Trúlofun sína opinberuðu 2i. þ.
m. María Jakobsdóttir frá IsafirÖi
og Bergþór K. M. Albertsson, Vest-
urbraut 22, Hafnarfir'ði.
Frú Anna Þórðardóttir
hefir nýlega opnað sölubú'S á
SkólavörSustíg 3 hér í bæ. Hyggst
frúin aS verzla me'ð prjónavörur og
íslenzkan vefnaö eingöngu.
Sextugnr
er í dag Halldór Hallgrímsson,
klæSskerameistari i Borgarnesi.
I gær og fyrradag bar alveg
óvenjumikið á slysförum og bif-
reiðaþjófnuðum í bænum.
Brezkur vöruflutningabíll ók
á liús Ben. Sveinssonar, Skóla-
vörðustig 11, sem skemmdist
töluvert. T. d. brotnuðu fimm
rúður i búsinu og vatnsrenna
eyðilagðist alveg.
♦
Kl. 11.20 í gærdag óku brezk
og íslenzk bifreið saman á
Geirsgötu. —-• Urðu miklar
skemmdir, en engin meiðsli.
♦
I Sogamýrinni varð samakst-
ur tveggja íslenzkra bifreiða.
Var annar vörubíll en hinn
fólksbíll.
Kastaðist fólksbíllinn út af
veginum og eyðilagðist mikið við
það. Maður, sem í honum vár,
viðbeinsbrotnaði. — Frekari
meiðsli urðu ekki.
♦
Kl. 19.40 í gærkveldi varð á-
rekstulr milli brezkrar og is-
lenzkrar bifreiðar. Var J>etta á
gatnamótum Hverfisgötu og
Ingólfsstrætis. Litlar skemmdir
hlutust af Jjessum árekstri.
♦ *
Á laugardagskveld var keppt
í þessum greinum:
100 m. hlaup: Meistari: Jó-
hann Bernhard (K.R.) á 11.7
sek., 2. Baldur Möller (Á) 11.8,
3. Oliver Steihn (Á) 11.8 og 4.
Sigurður Finnsson (K.R.) 11.9
sek.
800 m. hlaup: Meistari: Sig-
urgeir Ársælsson (Á) 2:02.8
mín., 2. Árni Kjartansson (Á)
2:09.2 og 3. Hörður Hafliðason
(Á) 2:10.2 mín.,
110 m. grindahlaup: Meist-
ari: Jóhann Jóhannesson (Á)
18.5 sek., 2. Sigurður Norðdalil
I nótt sem leið varð sam-
akstur tveggja íslenzkra bif-
reiða inni í Fossvogi. Urðu
miklar skemmdir en meiðsl á
mönnum engin.
♦
Aðfaranótt sunnudags var
bifreið stolið hér í bænum.
Hafði jjjófurinn ekið henni að
Álafossi, í sandgryfjurnar, en
skilið hana síðan J>ar eftir. Var
hún ekki sjáanlega skemmd,
Jjegar hún fannst.
♦
í fyrrinótt var ennfremur
stolið bifreið, G. 98, héðan úr
bænum. Fannst hún inn á Berg-
staðaslræti og var töluvert
skemmd.
Eldci hefir lögreglunni lekist
að hafa upp á þjófunum enn-
j>á, en vonandi er, að j>að verði
bið bráðasta.
♦
I gær ld. 12.35 var kveikt i
heyi inn á Reynistað. Voru J>að
tveir smádrengir, sem valdir
voru að íkveikjunhi.
Heyið skemmdist eitthvað
lítlsliáttar, sviðnaði og brann
dálitið. Tókst að slökkva eldinn,
áður en hann náði nokkurri út-
breiðslu.
(Á) 19.5 og 3. Þorsteinn Magn-
ússon (K.R,) 20.7 sek.
Langstökk: Meistari: Oliver
Steinn (Á) 6.30 m., 2. Skúli
Guðmundsson (K.R.) 6.20, 3.
Georg L. Sveinsson (K.R.) 6.06
og 4. Oddur Ilelgason (U.M.F.
Selfoss) 5.95 m.
Spjótkast: Meistari: Jón
Hjartar (K.S.) 52.65 m., 2.
Einarsson (K.R.) 49.24,3, Jóel
Sigurðsson (Í.R.) 47,36 m. og
Anton Björnsson (K.R.) 43.44
mtr.
Loks var keppt í 5x80 m. boð-
lilaupi öldunga yfir fertugt. Að-
Heiitaniiót I.f S. I.
Árangur yfirleitt betri en
á Meistaramótinu í fyrra.
Tt/f*eistaramót f. S. í. hófst á laugardag og hélt áfram í gær.
Hafa náðst allmiklu betri árangrar í flestum greinum en
í fyrra. Veður var ágætt til keppni í gær, en ekki eins gott í
fyrradag.
»Menn Fleischersu
llinii nýi her Morð-
manna í Englandi
ryrir rúmu ári var
* staddur í London „yf-
irhershöfðingi norska hers-
ins“ — en hann hafði bara
þenna titil og engan her.
Þessi inaður var Carl
Fleischer og þannig stóð á
titli hans, að yfirmanni
hans — Ruge hershöfðingja
— hafði þótt réttast að yfir-
gefa ekki her sinn, er hann
hafði lagt niður vopn. 7.
júní 1940.
Fyrir nokkurum vikum gat
Fleischer, liershöfðingi, skoðað
nýjan og ágætlega útbúinn her,
sem er til orðinn eins og vegna
kraftaverks, og enginn í Bret-
landi hafði hugmynd um nema
íbúar þess héraðs í Skotlandi,
j>ar sem hann hafði bækistöð
sína.
Hershöfðingjar nútímans geta
ekki haft sömu aðferðina við að
stofna her eins og starfsbræður
þeirra í goðasögum Grikkja,
sem þurftu ekki annað en að sá
drekatönnum, en Fleischer hef-
ir sagt mér, hvernig j>etta j>rek-
virki hafi verið unnið.
Hershöfðinginn
herlausi.
Þegar Fleischer tók til starfa
hafði hann rétt áður orðið fyrir
miklum vonbrigðum. Þegar
hann liélt inn í Narvík sem sig-
urvegari J>. 27. mai, hafði hann
unnið fyrsta sigurinn á Þjóð-
verjum og hafði ástæðu til að
ætla, að hægt yrði að reka Þjóð-
verja alveg úr Norður-Noregi.
Fáeinum dögum síðar Urðu
menn hans að leggja niður vopn,
en sjálfur var hann á leið til
Englands með Hákoni konungi.
Um j>ær mundir var hin nýja
nafnbót hans, yfirherforingi,
dálítið brosleg. Ilann hafði yfir
að ráða nokkurum foringjum,
en engum óbreyttum liðsmönn-
um. Það var ljóst, að stofna yrði
nýjan her, til þess að Hákon
konungur gæti haldið barátt-
unni áfram. En hvar átti að fá
J>ann her?
Noregur er ekki fjölbýlt Iand
og j>ótt Norðmenn þustu undir
merki hvaðanæfa, þá var J>að
ekki stór hópur — fyrri en hval-
veiðararnir komu frá Suðurhöf-
um. Það var þessi sjómanna-
her, sem leysti Fleischer úr
vandanum.
Hraustir og harðgerir
menn. —
Þegar ráðist var á Noreg,
voru hvalveiðamar um J>að bil
á enda og livalveiðaskipin fengu
fyrirmæli um að halda til Bret-
lands. Flestir sjómannanna fóru
í flotann, sem stofriaður var.
Þeir sem ekki vora sjómenn —
og á hvalveiðaskipunum eru
menn i fjölda atvinnugreina —
voru sendir í tjaldbúðir fyrir ut-
an borg í Skotlandi og þar kom-
ust j>eir að þvi, sér til mikillar
undrunar, að J>eir ætti að vera
hermenn framvegis.
Fleischer var ánægður með
nýliðana sína. Þeir voru líkir
mönnum þeim, sem hann hafði
stjórnað í N.Noregi, og hann
kunni að þroska beztu kosti
þeirra og eiginleika. En störf
hans voru samt afar erfið. Hann
liafði engan her, sem þessir gátu
lært af og samlagast. Hann hafði
enga einkennisbúninga og ekki
meiri útbúnað en brezki herinn
sem var hörmulega illa stæður
eins Ármannssveitin mætti til
leiks og rann liún skeiðið á
58.3 sek.
Eftir fyrsta dag mótsins á
Ármann 3 meistara, Iv.R. einn
og K.S. (Knattspyrnufél. Siglu-
fjarðar) einn.
2. DAGUR.
Kl. 2 í gær hélt mótið áfram
og var fyrst keppt til úrslita í
200 m. hlaupi, en undanrásir í
J>ví fóru fram á föstudagskvöld.
200 m. hlaup: Meistari: Bald-
ur Möller (Á) 23.8 sek., 2. Jó-
liann Bernhard (K.R.) 23.9 og
3. Sig. Finnsson (K.R.) 24.3 sek.
Oliver Steinn hætt við þátttöku
í úrslitahlaupinu.
Kringlukast: Meistari: Gunn-
ar Huseby (K.R.) 42.32 m., 2.
Ólafur Guðmundsson (Í.R.)
36.30 m., 3. Sig. Finnss. (K.R.)
36.03 m., 4. Jens Magnússon
(Á.) 34.79 m.
Hástökk: Meistari:Skúli Guð-
mundsson (Iv.R.) 1.70 m., 2.
1.70 m., 2. Sig. Norðdahl (Á)
1.70 og 3. Oliver Steinn 1.70 m..
— I aukakeppni milli Skúla og
Sigurðar um meistaratitilinn
stökk Skúli 1.73 m.
1500 m. hlaup: Meistari: Sig-
urgeir Ársælsson (Á) 4:16.8
2. Jón Jónsson (Iv.V.) 4:26.2,
3. Árni Ivjartanssson (Á) 4:31.2
og 4. Hörður Hafliðason (Á)
4:38.6 mín.
Stangarstökk: Meistari: Þor-
steinn Magnússon (K.R.) 3.31
2. Ólafur Erlendsson (K.V.)
3.14 og Anton Björnsson (Iv.R.)
3.00 m., 4. Magnús Guðmunds-
son (F.H.) 2,80 m.
Þá var og háð 5x80 m. stjórn-
arboðlilaup. — Tvær sveitir
kepptu, J>ví að sú ]>riðja — frá
K.R. -— gat ekki keppt vegna
Jjess að E.Ó.P. var ekki upp-
lagður — eða svo sagði hann.
1. Sveit F. H. 47.7 sek.
2. Sveit Ármanns 48.4 sek.
Einnig var keppt í 100 m.
hlaupi öldunga yfir 32 ára og
fóru svo leikar J>ar:
Sek.
1. Frímann Helgason (Á) 12.3
2. Guðm. Sveinsson (Í.R.) 12.4
3. Konráð Gíslason (Á) 12.7
4. Jóh. Jóhannesson' (Á) 12.8
Eftir tvo daga á Ármann 5
meistara, K. R. fjóra og K. S.
einn.
Mótið heldur áfram. í kveld
kl. 8 og verður J>á keppt í 4x100
m. boðhlaupi, þrístöldci,' kúlu-
varpi, 400 m. og 5000 m. hlaup-
um. Einnig verður keppt í kúlu-
var.pi og 800 m. lilaupi fyrir
öldunga.
eflirDunkirk.Fleischer og menn
lians urðu að fást við hóp ungra
liraustmenna, sem þekktu eng-
an aga og höfðu gnótt fjár handa
á milli.
Sumir Jjeirra liöfðu fengið öll
laun sín útborguð, allt að J>vi
400 pund hjá sumum og afleið-
ingarnar urðu þær, sem menn
geta gert sér í hugarlund. Þeir
urðu að eyða peningunum, þvi
að ekki var liægt að senda þá
lieim, og J>eim fannst rétt að
Ijúka alveg við J>á, áður en her-
mannsævin byrjaði. Það J>arf
J>ví engan að furða, þótt íbúun-
um i Htlu skozku borginni fynd-
ist J>eir vera Æaklausir meðleik-
endur i lcvikmynd frá „vilta
vestrinu.“
Ljón og tígrisdýr.
„Það sem er að hinum ungu
mönnum j’kkar,“ sagði dómari
einn við horskan ofursta, „er að
J>eir hafa of mikla peninga“.
Ofurstinn hló. „Það er auðlækn-
að,“ sagði hann. „Bíðið bara
við. Borgin fær J»á alla smám
saman og þá skulum við sjá til“.
Svo fór sem hann spáði, en of-
urstinn varð að játa fyrir mér,
að piltárnir hefði verið erfiðari
viðfangs en Ijón eða tígrisdýr.
Svo fóru allar aðstæður batn-
andi. Nýliðamir fengu einkenn-
Fyriripuni tíl
lo€t¥arua-
i
ucfutlar.
Á síðasta AlJjingi voru gefin
út lög um það, að allir borgai-ar
væri skyldir til starfa i loft-
varnasveitum án endurgjalds.
Hafa J>egar verið skipaðir menn
til slíkra starfa svo hundruðum
skiptir og mæta J>eir bæði við
æfingar og J>egar hættumerki er
gefið, vitanlega án endurgjalds.
Þó mun ekki vera að öllu
leyti farið eftir Jjessum lögum,
J>ví að nokkur liluti J>eirra
manna, sem kallaðir eru út,
þegar hætta er á ferðum, munu
fá greiddar allt að 10 kr. fyrir
hverja klukkustund við mæt-
ingu. Er Jjeirri fyrirspurn beint
Loftvarnanefndar, hvaða sér-
réttinda þessir menn njóti gagn-
vart ofangreindum lögum.
Nokkurir hjálparsveitarmenn.
Vísir hefir borið J>etta undir
Loftvarnanefnd og hefir hún
svarað J>ví til, að slökkviliðs-
menn sé sem slíkir óviðkomandi
nefndinni og hafi þeir sérsamn-
ing við slökkviliðsstjóra.
Tímaritið Jörð
er nýkomið út. Er það mjög
fjölbreytt að efni, eins og þess
er von og vísa. Er Htill vafi á
því, að þetta rit er eitt J>að bezta
og skemmtilegasta rit, sem gef-
ið er út á íslandi. Meðal greina
Jjeirra, sem J>að nú birtir, má
nefna: Hátíðahöld íjjrótta-
manna 17. júní 1941. -— Ríkis-
slórinn. — Ræður þeirra síra
Sigurbjörns Einarssonar, síra
Sigurðar Einarssonar, Sigurðar
Magnússonar og ávarp Ríkis-
stjóra við leiði Jóns Sigurðs-
sonar. — Stjórnmál, ýmiskonar
atriði. — Bókmenntir, mjög
fjölbreyttar. — ÍJjróttalíf. —
Botnssúlur, eftir Þorstein Jó-
sefsson. — Ræktun leiðir gæðin
í Ijós, eftir Theódór Arnbjörns-
son. — Garðyrkjan í ágúst, eftir
Ragnar Ásgeirsson. — Heilsu-
fræði, nokkurir kaflar. —
Skemmtilegar frásagnir, þar á
meðal „Nótt í Múlakoti“, sem
er bráðsmellin andatrúarfrá-
sögn, eftir Ragnar Ásgeirsson.
— Kvæði og stökur. — Gagn-
rýni í gamla daga (endurprent-
un úr „Göngu Hrólfi“). —
Sjálfstæðar.myndir o. m. m. fl.
isbúninga og vopn og annar út-
búnaður fór að streyma til
JjeiiTa.
Lítill en jafn straumur
manna, sem tókst að sleppa frá
Noregi yfir Norðursjóinn lagði
leið sína til herbúðanna. Svo var
gert strandhöggið í Lofoten, en
J>ar voru margir hinna nýju
Fleiscliermanna með. Þegar þeir
komu aftur hafði slegizt í för-
ina hópur manna úr héraði
Fleischers og gengu J>eir strax
í hinn nýja lier. Eg liefi séð
Jjenna hóp á hersýningu og þeir
eru ekki sérstaklega líkir fiski-
mönnum núna.
Tvisvar „of seinn“.
Aðrir komust eftir öðrum
leiðum. Einn þeirra sýndi þraut-
seigju, sem :á fáa sína Hka.
Það er óþarfi að sega ferðasögu
hans i sináatriðum, en leið hans
lá um Svarta hafið, Basra og
Bombay.
Meðal liðsforingjanna er eng-
inn, sem getur sagt frá svo
langri fei’ð, enda J>ótt einn hafi
sagt upp starfi sínu í Rio de
Janeiro til að gerast hermaður.
Annar lenti í því að verða
„tvisvar of seinn“ til að komást
í bardaga. (
Hann bjó í París og átti
að fara til Narvíkur sem sam-