Vísir - 17.09.1941, Blaðsíða 2

VISIR
DAGBLAÐ
Útgefandi:
BLAÐAÚTGÁFAN VÍSIR H.F.
Rltstjóri: Kristján Guðlaugsson
Skrifst.: Félagsprentsmiðjunni
Afgreiðsla: Hverfisgötu 12
(Gengið inn frá Ingólfsstræti)
Símar 16 60 (5 línur).
Verð kr. 3,00 á mánuði.
Lausasala 15 og 25 aurar.
Félagsprentsmiðjan h.f.
Vinstri veitingar
FYRIR nokkru var gerð að
uintalsefni hér í blaðinu
sú uridarlega ráðstöfun kennslu-
málaráðherra að veita ungum
lækni skólastjórastöðuna við
Flensborgarskóla, en sniðganga
kerinara og skólamenn, sem sótt
höfðu um stöðuna.
Var þá jafnframt að þvi vik-
ið, að óverjandi háttsemi í em-
bættaveitingum væri að vísu
siður en svo einsdæmi i stjórn-
artíð þessa sama ráðherra. Þol-
inmæði almennings mætti liins
vegar ofbjóða. Eins væri það
alls kostar óviðunandi að lialda
fyrri ófremd í þessum efnum
áfram, eftir að mynduð væri
samstjórn stærstu flokkanna,
sem þjóðin í heild hlyti að gera
sterkari kröfur til um lieil-
steyptar og óhlutdrægar stjórn-
arframkvæmdir.
Tímanum liefir nú svelgst á
við þessa ádrepu. Saknar þess
þó helzt að ekki hafi verið nefnd
nein einstök dæmi, eins og þeim
væri bara alls ekki til að dreifa!
Svo geta menn orðið samdauna
ósómanum.
Það >æði langt mál að rekja
til hlítar einstök atriði í stöðu-
veitingum Hermanns Jónasson-
ar. En í mjög fljótu bragði má
stynga allmörgum „túttum“
upp í Tímann, sem honum end-
ist vafalaust nokkuð að totta, úr
því að hann kýs að gera ráð-
herranum þá óþægð að inna
eftir frekari skrifum um þessi
mál.
I stjórnartíð Hermanns
Jónassonar hefir hann að
minnsta kosti veitt ein 13 em-
bætti dómara og æðri löggæzlu-
manna. Sem stendur eru auk
þess 3 sýslumenn settir í em-
bætti.
Þessar embættaveitingar eru
langsamlega þær þýðingar-
mestu af þeim, sem ráðherrann
ræður yfir og krefjast eðli sínu
samkvæmt mestrar nákvæmni
og óhlutdrægni.
En af öllum 18 embættunum
veitir Hermann Jónasson eða
setur í öll nema eitt eða tvö
þannig, að eintómir pólitískir
flokksbræður og stuðnings-
menn lians eða skjólstæðingar
hreppa linossið.
Halda menn svo að það sé
eintóqi tilviljun, að yfirleitt
engir nema slíkir séu frá al-
mennu sjónarmiði hæfir til
starfanna?
Slíkt er of augljóst mál til
þess að það þarfnist frekari um-
tals. En alveg tekur þó af skar-
ið, þegar kornungir og alóreynd-
ir menn eru dubbaðir upp í á-
byrgðarmestu stöður.
Menn minnast þess, að þegar
nýju einkamálalögin voru sett,
voru m. a. sett þau ákvæði,
varðandi skilyrði til héraðs-
dómaraembætta, að viðkom-
andi væri minnst 25 ára og hefði
öðlast minnst 3 ára reynzlu-
tíma í ákveðnum lögfræðilegum
stöðum. Daginn áður en þessi
Iög gengu i gildi eða á gamlárs-
dag 1936, þókknaðist Her-
manni Jónassyni að þverbrjóta
framkominn þingvilja með ein-
stakri embættisveitingu. Án
þess að slá upp sýslumannsem-
bættinu í Árnessýslu, sem þá
var laust, ær algjörlega óþekkt-
um og óreyndum manni veitt
þetta mikilvæga embætti. Mað-
ur sá er aðeins 2 1 ára gamall,
nýskriðinn fná prófborði og
með ölln ókunnur að nokkrum
ágætum. Hafði síður en svo
skarað fram úr við nám, en var
fylgispakur Framsóknarmaður.
Ber að vísu nafn Páls amt-
manns, eftir því sem Tíminn
upplýsti, og v'ar sonur Hall-
gríms Kristjánssonar.
Þannig eini nöfn margra
þeirra, sem H. J. hefir valið til
ábyrgðarmestu trúnaðarstarfa
við réttargæzlu þjóðfélagsins
ekkert annað en stór spurning-
armerki í vitund þjóðarinnar,
en látið nægja að þau þekkist í
sambandi við sérslæða eigin-
leika innan veggja Framsóknar-
flolcksins.
Tíminn getur einnig verið al-
veg viss um, að það er ekki enn
svo langt um liðið síðan H. J.
veitti lögreglustjóraembættið í
böfuðstað landsins alóreyndum
unglingi, sem naumast liafði
slitið barnsskónum og hafði
ekki minnstu lögfræðilega
menntun, að mönnum sé algjör-
lega liðin slík náðabreytni úr
minni. Enda ekki laust við, að
menn hafi siðar liaft ástæður til
að minnast ráðsnilldarinnar.
Tíminn veit betur en hann
vill vera láta, að viðhorf ráð-
herra Framsóknarflokksins til
embættaveitinga hefir fyrst og
fremst verið: Á eg völ á vinstri
manni ?
Þjóðin veit þetta líka, en hún
krefst þess, að slík flokks- og
sérhagsmunapólitík sé með öllu
kveðin niður.
' X
Kvöldskóli K.F.U.M,
tekur til starfa 1. okt. n. k. Hann
er bæði fyrir pilta og stúlkur og
verður starfað í byrjunardeild-
um og framhaldsdeild. Inntöku
í skólann geta þeir nemendur
fengið, er lokið hafa fullnaðar-
prófi í harnaskóla. Til inntöku
í framhaldsdeild þarf auk þess
dálitla upphafskunnáttu í enskri
tungu.
Skólinn starfar bæði síðdegis
og á kvöldin. Er hann mjög
hentugur þeim unglingum, er
stunda vinnu að deginum.
Námsgreinar eru þessar: ís-
lenzka, enska, danska, kristin
fræði, reikningur og bókfærsla,
og auk þess handavinna (stúlk-
ur). I hverri námsgrein kenna
hæfustu kennarar. Skólinn er
eftir 20 ára starf orðinn víða
um land að góðu kunnur, og
liefir verið svo vel sóttur, að
deildir hafa þurft að vera fjórar.
Af sérstökum ástæðum er að
þessu sinni ekki víst, að deildir
verði nema þrjár. Ættu því
nemendur að tryggja sér skóla-
vist sem fyrst. Umsóknum er
veitt móttaka í verzluninni Vísi,
Laugavegi 1, til 25. sept. n. k.
Allar nónari upplýsingar um
skólann fást lijá skólastjóra,
Sigurði Skúlasyni magister.
Skólinn liefst 1. október kl. 9
síðd. í húsi K. F. U. M; Eru nem-
endur beðnir að mæta þar
stundvíslega við skólasetningu.
Útvarpið í kvöld.
Kl. 19.30 Hljómplötur: Lög úr
óperum. 20.30 Erindi: Vopnaf jörð-
ur og Vopnfirðingar (Björn Guð-
mundsson frá Fagradal). 20.55
Hljómplötur: Dönsk tónlist. 21.15
Erindi: Sláturtíð og sullavarnir
(Guðm. Thoroddsen prófessor).
21.30 Samleikur á tvö píanó (Fritz
Weisshappel og Eggert Gilfer).
Sónata eftir Mozart.
Fermingarbörn.
Vegna þess, að nokkur af
spurningabömunum í fyrra gátu
ekki fermst í vor, fermi ég aftur
í haust. Foreldrar þeirxa og ann-
ara, sem óska að fermast í haust,
tali við mig einhvern næstu dtaga
í síma 9168. Jón Auðuns.
Fávita og barnaheimilinu
Sólheimar er
prýðilega
stjórnað.
Viðtal við ízú Guðzúnu
Guðlaugsdóttir.
Yísir hefir nýlega haft tal af frú Guðrúnu Guð-
laugsdóttur, bæjarfulltrúa og spurst fyrir um starf-
semi Barnaverndarnefndar, en hún er fulltrúi í henni.
— Frú Guðrún fór nýlega austur til barnaheimilisins
Sólheimar í Grímsnesi og fer hér á eftir frásögn henn-
ar m. a. um það.
— Hvað er helzt að segja um
starfsemi Barnaverndarnefndar
nú á þessum „ástandstímum“:
— Eins og mönnum og kon-
um mun yfirleitt vel kunnugt er
starfsemi Barnaverndarnefndar
aðallega fólgin í því að hjólpa
þeim börnum, sem annaðhvort
eiga við slæm kjör að búa á
heimilum sínum, eða eru lcom-
in á glapstigu í einhverjum sök-
um, t. d. siðferðismálum og af-
hrotamálum.
— Hefir ekki fjölgað þeim
börnum, sem aðstoðar þurfa við,
síðan setuliðið kom?
— Nei, það er það sannarlega
ekki. Þau eru mun færri en áður
var.
— Hverju er það lielzt að
þakka ?
— Eg fyrir mitt leyti álít að
aukin vinna og meiri peninga-
ráð fólksins valdi þessari fækk-
un vandræðabarna og bág-
staddra barna.
Svo er líka annað, að börnin
sjálf hafa komizt í atvinnu, en
áður fyrr var nær ógerningur að
fá vinnu fyrir þau.
— Við vorum að frétta að
fulltrúar úr Barnaverridarnefnd
hefðu farið til þess að líta á
barnaheimilið Sólheima í
Grímsnesi. Hvernig var um-
horfs þar?
— Eg fór ásamt form.. barna-
verndarnefndar með 2 börn, er
þurftu hjálpar við. — Fyrir
nokkrum órum heyrði eg mikið
talað um þetta barnaheimili.
Menn sögðu, að heimilið gegndi
ekki fullkomlega skyldu sirini
gagnvart börnunum, sem þar
dvöldu, og aðstandendum
þeirra.
Fólk var mjög óánægt með
meðferð barna sinna og þóttist
hafa margt út á að setja. Það
var engu líkara, en skipulögð á-
rás hafi þá verið hafin á þetta
barnaheimili og forráðamenn
þess.
Þegar eg nú fór á vegum
Barnaverndarnefndar til þess
að skoða þetta heimili og líta
eftir stjórn þess, sýndist mér allt
á annan veg, en eg lieyrði talað
um fyrir nokkrum árum.
Við skoðuðum fyrst fávita-
hælið, sem er þarna á staðnum.
Húsið, sem börnin dvelja í er
stórt og vandað steinhús, upp-
hitað með hveravatni. Eru þetta
hin ákjósanlegustu húsakynni
og ekkert út á þau að setja.
Frk. Sesselja Sigmundsdóttir
veitir þessu heimili forstöðu.
Mér var þegar Ijóst, að þetta
starf, sem ungfrú Sesselja hefir
tekið að sér langt fró öllum öðr-
um mannabyggðum hlýtur að
vera unnið af hreinum mann-
kærleika.
Þeir, sem gefa sér tíma til þess
að sjá þetta heimili og þá vesa-
lings fávita, sem menn ímynda
sér ekki að séu til á meðal vor,
hljóta að undrast það, hversu
mikið starfsþrek og gott og göf-
ugt harta þarf til þess að hlynna
að þessum vesalingum mannfé-
lagsins.
Eg segi fyrir mig, að eg dáist
að þvi, að við íslendingar skul-
um eiga þær konur á meðal vor,
sem finna hjó sér þörfina lil
þess að hjálpa og hlynna að
þessum olnbogahörnum ís-
lenzku þjóðarinnar.
Eg get ekki annað sagt, en að
þetta heimili fávitanna sé prýði-
lega hirt og vel um gengið.
Aðbúnaður barnanna fannst
mér vera betri heldur en gerist
og gengur hjá fólki yfirleitt.
Þau eru látin vera í íslenzkum
ullarnærfötum og öðrum hlýleg-
um klæðnaði.
Við litum einnig á barna-
heimilið, sem er þarna ekki
langt frá, og er það lika ungfrú
Sesselja, sem veitir þvi heimili
forstöðu.
Þetta heimili er fyrir munað-
arlaus börn og önnur, sem hefir
verið komið þarna fvrir, en þau
eru ekki fóvitar, heldur heil-
brigð.
Ekki gat eg annað séð, en að
þetla heimili væri prýðilega
umgengið engu síður en hitt.
Börnin, sem þarna dvelja eru
frjálsleg og glaðleg og auðsjá-
anlega undir góðri stjórn, því
hvorki voru hávaðalæti þar eða
heyrðist ljótur munnsöfnuður.
Eg íor ósjálfrátt að Iiera sam-
an fórnfýsi þessarar konu við
hin munaðarlausu og bágstöddu
börn og framkomu stjórnarvald-
anna okkar hér. Það gegnir svo-
htið öðru máli, þvi börnin hérna
í bænum, sérstaldega þó stúlku-
börn, liafa orðið að umtali blaða
og. útvarps.
Mér datt i liug, að betur væri,
ef þeir menn og konur, sem
vinna að velferð æskunnar,
væru miklu meira virði, ef þeir
sýndu í verkinu, að þeir vildu
laga það, sem aflaga fer og létu
ekki sitja við orðin tóm.
Skýrslugerðir og annað, sem
lítinn árangur virðist liafa ann-
an en þann, að ýmsir saldausir
verða ef til vill sakfelldir.
Það er nefnilega þannig, að
munurinn á því að tala og fram-
kvæma er mjög mikill.
Eg á enga ósk heitari en þá,
íslenzku þjóðinni til lianda, að
við mættum eiga sem flestar
konur, sem vildu sýna i verki
vilja sinn gagnvart hinum bág-
stöddu eins og ungfrú Sesselja
hefir gert.
Það er von min og ósk, að
jafnt karlar sem konur taki nú
höndum saman, þó seint sé, og
vinni að viðreisn velferðarmál-
anna gagnvart æskunni.
Það ó enginn sérstakur flokk-
ur að taka þessi mál að sér, það
tilheyrir allri þjóðinni í heild,
hvaða stjórnmálaflokki sem
menn kunna að fylgja.
— Fyrst við erum nú komin
út í siðferðismálin á annað borð,
þá langar okkur að vita hvort
ekki hafi eitthvað af þessum 110
kærum lögreglunnar um sið-
ferðisbrot stúlkubarna innan 16
ára aldurs, borist til Barna-
verndarnefndar eftir að skýrsl-
an kom fram fyrir almennings
Forseti þingsins var kosinn
Helgi H. Eiríksson, fyrri vara-
forseti Emil Jónsson, annar
varaforseti Indriði Helgason. —
Ritar og fréttaritarar Svein-
björn Jónsson og Ársæll Árna-
son.
I kjörbréfanefnd voru kosin:
Guðjón Magnússon, skósmiður,
Hafnarfirði, Haraldur Eiríksson
rafvirki, Vestmannaeyjum,
Gaston Ásmundsson, múrari,
Aknreyri, Einar Vestmann,
járnsmiður, Akranesi, Kr.
Kragh, hárgreiðslnkona, Rvik.
I löggjafarnefnd voru kosnir:
Guðni Magnússon, málari,
Keflavík, Steingrímur Bjarna-
son, húsasmiður, Hafnarfirði,
Einar Bjarnason, járnsmiður,
Reykjavík, Gissur Sigurðsson,
húsasmiður, Reykjavík, Guðjón
Runólfsson, hakari, Stykkis-
hólmi.
í fjármálanefnd voru kosnir:
Guðm. H. Guðmundsson, hús-
gagnasmiður, Reykjavík, Vig-
fús Jónsson, húsasmiður, Eyr-
arhakka, Guðni Þórðarson, vél-
virlci, Hafnarfirði, Ólafur St.
Ólafsson, vélvirki, Vestmanna-
eyjum, Jón Guðjónsson, húsa-
smiður, Reykjavík, Sveinbjörn
Jónsson, byggingam.,Reykjavík,
Valdimar Leonhardsson, bif-
vélavirki, Reykjavík.
I fræðslunefnd voru kosnir:
Helgi H. Eiríksson, skólastjóri,
Reykjavík, Emil Jónsson, vita-
málastjóri, Hafnarfirði, Halldór
Guðjónsson, skólastjóri, Vest-
mannaeyjum, Björn H. Jónsson,
skólastjóri, ísafirði, Jón Sigur-
geirsson, skólastjóri, Alcureyri.
t skipulagsnefnd voru kosnir:
Einar Gislason, málarameistarí,
Reykjavík, Þóroddúr Hreinsfeon,
húsgagnasmiður, Hafnarfirði,
Guðbjörn Björnsson, húsasmið-
ur, Akureyri, Björn Bjarnason,
málari, Hafnarfirði, Sigurður
Guðmundsson, bakari, ísafirði.
í allsherjarnefnd voru kosnir:
Valgarð Tlioroddsen, rafmagns-
verkfræðingur, Hafnarfirði,
Bjarni Einarsson, skipasmiður,
ein einasta kæra til okkar ennþó,
fjTÍr ntan þessar þrjár, sem
mönnum er kunnugt um, og.
voru komnar áður en skýrslan
kom fram. Er það mjög ein-
kennilegt, en þetta er staðreynd.
Það er auðvitað Barnavernd-
arnefnd, sem á að fást við þessi
mál og mér finnst það eklci
nema sanngjörn krafa, að við
fáum öll svona mól til með-
fei’ðar, ef nokkur fótur er fyrir
því að þetta sé rétt. Við höfum
meira að segja beðið um þessar
skýrslur, en ekki fengið neina
þeirra ennþá.
Það má gjarnan geta þess, að
eg skrifaði grein um þessi mál
í Vísi, ekki alls fyrir löngu og
lét þá i ljós þá skoðun, að stúlk-
ur ahnennt væru ekki eins sið-
ferðilega lamaðar og sagt liefir
verið undanfarið, og taldi mig
]iví með vissu mega álíta, að eg
færi með rétt mál, einmitt vegna
þess, að engar kærur, voru um
þessi mál fyrír liendi hjá
Barnaverndarnefnd.
Keflavík, Kristinn Eiríksson,
járnsmiður, Reykjavík, Gísli
Jónsson, bílasmiður, Reykjavík,
Hafliði Jóhannsson, húsasmið-
ur, Reykjavík.
í sérstaka nefnd út af erindi
um rafmagnseftirlit ríkisins
voru kosnir: Steingrímur Jóns-
son, rafmagnsstjóri, Reykjavík,
Júlíus Björnsson, i’afvirki,
Reykjavík, Rikarður Sigmunds-
son, rafvirki, Reykjavík, Indriði
Helgason, rafvirki, Akui-eyri,
Páll Einarsson, rafvii’ki, ísa-
firði.
Að lokinni kosningu var mála-
skrá lögð fyrir þingið, en hún
er þannig:
1. Upptaka nýrra sambands-
félaga.
2. Tollmál.
3. |Utvegun efnis og áhalda.
4. Fjármál iðnaðarins.
5. Tímarit Iðnaðarmanna.
6. Iðnfræðsla og rekstur iðn-
slcóla.
7. Álit og tillögúr milliþinga-
nefndar um slcipulagsmál
iðnaðarins.
8. Kosning foi-seta Gei’ðar-
dóms iðnaðai’manna. Stjórn
samhandsins leggur til að
pi’ófessor Isleifur Áx’nason
verði endurkosinn.
9. Rafmagnseftirlit ríkisins.
10. Manntal iðnaðarmanna
(skýrslur).
11. Kosning fulltrúa á næsta
norræna iðnþingið.
12. Nýjar iðngx’einar.
13. Skilgreining iðju og iðnað-
ar.
14. Samvinna iðngi’einanna.
15. Stai’fssvið iðnráðanna.
Þá var og einnig lögð fyrir
þingið skýrsla stjórnar Lands-
sambands iðnaðai-manna. Magn-
ús B. Pálsson, Bergþórug. 14 A,
Reykjavík, fór fram á það, að
glerslípun, sem liann kvaðst
liafa unnið við um 10 ára skeið,
yrði sett undir iðnlagavernd.
Iðnráð Hafnai’fjarðar lagði
fram svohljóðandi tillögu:
„Á fundi Iðnráðs Hafnar-
fjarðar þ. 1. þ. m. var samþykkt
sjónir?
—- Nei, það hefir ekki komið
6. Iðnþing íslendinga
hófst í gær kL 2 i bað-
stofo Iðnaðaðarmanna.
Fnlltrúar frá 46 sambamlsfélögriiiii
sitja þingfið.
Sjötta Iðxiþing Islendinga var sett í gær. Mættir voru 49 full-
trúar frá 46 sambandsfélögum. 1 þessum félögum eru 1886 með-
limir. Fyrst fóru fram kosningar forseta, varaforseta, ritara,
fréttaritara og nefndarkosningar. Þeir sem kosnir voru, voru
þessir: