Vísir - 14.04.1942, Qupperneq 1

Ritstjóri:
Kristján Guðiaugsson
Skrifstofur:
Félagsprentsmiðjan (3. hæð).
Ritstjóri 1
Blaðamenn Sfmi:
Auglýsingar 1660
Gjaldkeri 5 Ifnur
Afgreiðsla
32. ár.
Reykjavík, þriðjudaginn 14. apríl 1942.
62. tbl.
Rússap leggja
til atlögu — —
\
Það er ekki síður niikilvægt
í vétrarliernaði en þegar bárizt
er að sumarlagi, að dulbúa íier-
menn — og hergögn líka — svo
að þeir verði sem líkastir um-
liverfinu. Hér sést rússneskur
herflokkur leggja til atlögu við
Þjóðverja. Mennirnir eru í hvít-
um kuflum og skriðdrekinn,
sem fylgir þeim er líka livit-
málaður.

Meginátökin í vor á norðurslóðum
á suðurvígstö ðvunum í sumar---
MuFmansk keppikefli Þjéð-
verja. — Harðapi átök Fmna
og Rússa.
EINKASKEYTI frá United Press. London í morgun.
Átökin á hinum norðlægari vígstöðvum í Rússlandi, Lenin-
gradvígstöðvunum, finsk-rússnesku vígstöðvunum og Mur-
manskvígstöðvunum, eru stöðugt harðnandi, en minna er getið
um bardaga á hinum suðlægari vígstöðvum, að minnsta kosti
rétt í bili. Hefir þetta leitt til, að þeim spurningum hefir verið
várpað fram, hvort meginátökin verði ekki einmitt í vor á norð-
urvígstöðvunum, á landi, sjó og í lofti, en ekki verði af stór-
feldri sókn fyrr en seint í vor eða snemma í sumar. Er á
þetta bent í sambandi við það, að raddir eru farnar að heyrast
um „sumarsókn“ en ekki vorsókn Hitlers, og víst er u^m það,
að mjög mundi það styrkja aðstöðu hans til stórsóknar til
Kaukasus í sumar, ef hann gæti sigrað Rússa á norðurslóðum
fyrst, en einn liðurinn í þeirri baráttu væri, að hindra aðflutn-
inga á sjó til Murmansk, og í öðru lagi að hertaka Murmansk
eða ónýta Rússum stöðina í loftárásum. Af rússneskum fregn-
um má sjá, að Rússar gera sér fyllilega Ijóst, að Murmansk er
Hitler mikill þyrnir í auga, og’ Rússar telja víst, að hann muni
freista að hertaka borgina, en þeir eru við öllu búnir.
• v --
Rússar segja, að Þjóðverjar hafi að undanförnu lagt fast að
Finnum, að taka þátt í sókn á Murmanskvígstöðvunum, en
Finnar séu tregir til, þvi að þeir viti mæta vel hvað i sölurnar
þurfi að leggja, en þjóðin máttfarin eftir langvinnar styrjaldir.
Þó muni Finnar að líkindum neyðast til að fara að vilja Þjóð-
verja. —
Kunnugt er, að Þjóðverjar Iiafa mikinn viðJiúnað í Narvík í
Noregi, þar sem þeir eru að koma sér upp kafbáta- og tundur-
spillastöð. Umferðarbann er nú gengið í gildi í Narvík og ná-
grenni og öll ferðalög bönnuð um bannsvæðið.
Að undanförnu hafa Þjóð-
verjar gert ítrekaðar tilraunir til
þess að gera loftárásir á Mur-
mansk, en hefir orðið 'næsta
lítið ágengt, sakir þess, hve varn-
ir borgarinnar eru traustar og
Rússar vel á verði. Fregnir í
gær herma, að rússneskar or-
ustuflugvélar hafi, þrátt fyrir
mikinn liðsmun, ráðizt á þýzkar
•orustu- og sprengjuflugvélar á
leið til Murmansk, og skutu nið-
ur nokkrar þeirra og komu í veg
fyrir árásina. — Eins og að lík-
um lætur er Archangel Þjóð-
verjum ekki síður þyrnir í
augum en Murmansk, en að
sögn hefir verið unnt að halda
uppi siglingum þangað í allan
vetur með ísbrjótum, og vel má
vera, að Þjóðverjar hafi sín á-
form reiðubúin einnig varðandi
þessa borg, eigi síður en Mur-
mansk. Vafalaust hefir það vald-
ið Þjóðverjum mestum truflun-
um, um öll þeirra áform. á norð-
urslóðum, að þeir hafa ekki get-
að hertekiðLeningrad. Ef Lenin-
grad hefði fallið hefði orðið
aðra sögu að segja. En Rússar
hafa varið hana af feikna kappi
og leggja nú hið mesta kapp á
að hægja hættunni frá henni,
eigi síður en Moskvu í vetur. En
Þjóðverjum er mikið í mun að
glata ekki aðstöðu sinni þarna,
og óvíða, ef nokkursstaðar liefir
leikurinn verið harðari undan-
gengnar vikur, og enn eru har-
dagarnir þar harðastir, þótt nú
sé einnig barizt fyrir norðan
Ladoga og Onegavatn, og þar
Jiaf'a Finnar fallið í hundraða-
tali seinustu daga. Rússar búast
við sameiginlegri finnsk-þýzkri
eða þýzkri sókn á Kyrjálaeiði,
en að undanförnujiafa hardag-
arnir verið suður og suðvestur
af Leningrad og í
bardögunum þar hafa 9000
„ Þjóðverjar fallið seinustu
10 daga. Riddaralið Rauða
hersins hefir sig þar mikið
í frammi og það er um stöð-
uga framsókn að ræða af
Rússa hálfu, stöðuga en
hæga, enda hlýtur svo að
vera, því að þarna er Virki
við virki.
Flugherir ijeggja liafa sig milc-
ið í frannni og segjast Rússar
lialda yfirráðum í lofli, þrátt
fyrir það, að Þjóðverjar senda
fram æ fleiri flugvélar. Tíu daga
Negrfa HBandaríkin ISnlgraíu.
Músiieniu ogf Unsrwei’jaEantli
§íríð á Eieiiilur?
Sumner Welles, aðstoðar-utanríkisráSherra
Bandaríkjanna, hefir lýst yfir því, að Banda-
ríkin kunni að breyta afstöðu sinni til Ung-
verjalands, Rúmeníu og Búlgaríu, ef þessi lönd haldi
áfram að styðja Þjóðverja í styrjöldinni. Til þessa,
sagði Sumner Welles, hefir Bandaríkjastjórn ekki
tekið skarpa afstöðu gegn fyrrnefndum ríkjum, sökum
þess, að vitað er, að það er gegn vilja almennings þar,
að Þjóðverjum er veittur stuðningur með þeim hætti
sem verið hefir.
Filov forsætisráðherra hefir nú lokið endurskipun stjórnar
sinnar, Popoff utanríkisráðherra á ekki lengur sæti í stjórninni
og hefir Filov tekið við embætti hans. Nýr hermálaráðherra
hefir einnig verið skipaður, og hefir hann birt ávarp til hersins,
og hvatt hann ti! þess að vera við því búinn, að gegna hverjum
skyldum sem á hann verða lagðar.
Þessa „skyldur“ eru að sjálfsögðu að veita Þjpðverjum auk-
inn stuðning, með því að senda herlið til austurvigstöðvanna,
en Rúlgarar hafa þegar 5 (í sumum fregnum segir 7) herfylki
í Júgoslavíu, og fyrir bragðið hafa Þjóðverjar gctað flutt þaðan
jafnmörg herfylki til austurvígstöðvanna.
tímabilið, sem endaði sunnu-
dagskvöld, voru 320 þýzkar flug-
vélar skotnar niður, en aðeins
68 rússneskar.
*.
Á siglingaleiðum
til Murmansk.
Rússar tilkynna, að ölluin á-
rásum Þjóðverja á skipalestir á ;
leið til Murmánsk hafi verið •
lirundið, og Þjóðverjar beðið
lvafháta-, tundurspilla- og flug-
'vélatjón i þeim viðureignum öll-
um.
Rússar hafa nýlega sökkl
þýzku birgðaskipi á norðurslóð-
um og tundurduflaskipi.
Á miðvígstöðvunum. og suð-
iægari vígstöðvum hefir einnig
verið harizt undangengin dæg-
ur. —
Á iniðvígstöðvunum hefir
mörgum gagnálilaupum Þjóð-
verja verið hrundið, og þar sem
á Donetz og Kharkowigstöðv-
unum nota báðir aðilar skrið-
dreka, þrátt fyrir bleyturnar af
völdum vorleysinganna. Rússar
segjast nota slcriðdreka sérstak-
lega tilbúna til þess að komast
yfir blauta jörð. Á Kerchtanga
á Krim er framhald á hardög-
um.
J
Seinustu fregnir frá Rússlandi
herma, að Rússar séu í þann
veginn að vinna mikilvægan sig-
ur því að í fyrsta sinni um skeið
Vertidin:
Sííb^bbisíi* iii'lioitiiiliort-
air siiðBir iBieð s|é------------------
Afii BBsikið KBEðdii* nieðallagi.
Fyrir skemmstu birti Yísir frásögn af vertíðinni á Akranesi,
sem hefir gengið allvel. Ýmsir munu hafa álitið eftir þann
lestur, að vertíðin hefði gengið álíka vel víða hér í næstu þorp-
um. Svo er þó ekki og því hefir Vísir aflað sér upplýsinga frá
verstöðvum suður með sjó, aðallega Keflavík.
Gæflir liafa verið með stirð-
asta móti það sem af er þessari
vertíð, en það m.un vart nægja
til að rélta hlut manna, þó að
veðurfar hatnaði að ráði. Hafa
hátar farið að meðaltali 35
róðra.
Aflahæsti hátur í Keflavík lief-
ii fengið um 600 skippund, en
þeir lægstu eru elcki hálfdrætt-
ingar móts við það, hafa aflað
um 250 skpd. Meðalafli mun
vera 300—350 skippund.
Mestur hluti aflans hefir ver-
ið seldur nýr — í skip fyrir Eng-
er gefið í skyn, að miklar hreyt-
ingar séu að verða á vígstöðvun-
um. Eftir öðrum fregnum að
dæma gæti verið átt við það, að
Rússum væri nú að takast að
„hinda fyrir pokann" á Rezhev-
og Vyasma-vígstöðvunum, en í
þeim „poka“ eru m. a. bæirnir
Rzhef og Vyasma.
FRÉTTIR
í STUTTU MÁLI.
Riom-réttarhöldin hyrja á
nýjan leik í dag. Eftir Parísar-
fregnum að dæma eru -líkur til,
að réttarhöldunum verði frest-
að óákveðinn tíma, — rétturinn
komi aðeins saman til þess að
taka þá ákvörðun.
Embættismaður úr matvæla-
ráðuneytinu í Vichy hefir enn
hvatt bændur til þess að lála af
. liendi allar kornbirgðir sínar,
i og kvartaði liann mjög yfir
} tregðu manna að hlýða fyrir-
mælum stjórnarinnar í þessum
, efnum.
1 Kvisling, sem nii hefir orðið
að Iiætta að heita þeim aðferð-
1
um sem hann ætlaði sér, gagn-
vart norsku prestastéttinni í
lieild, hefir nú tekið upp Gesta-
po-aðferðina, og yfirheyrir
presta einstaklingslega og reyn-
ir á þann hátt að festa liendur i
hári þeirra.
i fraMtlaidi.
Petain, Darlan og
Laval ha£a náð
samkomulagi.
Fregnir frá Vichy í dag
herma, að Petain, Darlan og ;
Laval hafi náð samkomulagi '
um nýtt stjórnskipulag og j
nýja stjórn. Tekið var fram, !
að þeir myndu hittast aftur j
á morgun.
Eftir fyrri, óstaðfestum
fregnum að dæma, verður
Laval utanríkis- og innan-
ríkisráðherra hinnar nýju
stjórnar, Petain verður þjóð-
arleiðtogi áfram, og Darlan
landvarnarráðherra.
Östaðfestar fregnir herma,
að Þjóðverjar hafi sent
Vichystjórninni harða orð-
sendingu í lok fyrri viku, en
Marcel Deat var látinn fylgja
henni eftir með aðvörunum
sínum til Vichystjórnarinnar.
Krafðist hann algerrar sam-
vinnu, og að floti, landher
og flugher væri ekki lengur
látnir ónotaðir.
Marcel Deat, Þjóðverjavinur-
inn franski, hefir í hótunum við
Vichystjórnina, og segir, að á
þessum tímum verði menn að
vera með Þjóðverjum eða rnóti
þeim, ékki sé við því að búast,
að Þjóðverjar sætti sig við nein
óheilindi í Vichy, og ef Vichy-
stjórnin taki ekki ákveðna af-
stöðu um algera samvinnu við
Þjóðverja, sé það yfirvofandi,
að Þjóðverjar beiti valdi. — í
framkomu Þjóðverja gætir nú
aftur meiri harðneskju gagnvart
frönsku þjóðinni. Fimm menn
hafa verið teknir af lífi.
'---T-----------------------
Belgiskir ættjarðarvinir, seg-
ir í brezkri fregn, hafa sprengt
i loft upp járnbrautarlest, í
nánd við þorp nokkurt. Fimm
menn í þorpinu hafa verið
handteknir og er þeirra meðai
horgarstjóririn. Eru þeir liafðir
í haldi sem gislar og verða
sBotnir, ef ekki hefst upp á
„sökudólgunuin“.
landsmarkað — en þó liefir
nokkuð verið saltað, eins og í
fyrra. Þeir, sem hafa saltað
mest, munu hafa sett um 100
skippund í salt. Aðrir hafa salt-
að frá 60 og allt að hundrað
skippundum.
Þessu gæfta- og aflaleysi fylg-
ir auðvitað það, að hlutur háseta
liefir verið í rýrara lagi. Til
dæmis mun hæsti hlutur háseta
á bát frá Keflavík nema um
5000 krórium, eða að minnsta
kosti ekki miklu meira. Meðal-
hlutur er hinsvegar áætlaður um
2400 krónur. I fyrra var þessu
nokkuð öðruvísi varið, því að
á þeirri vertið komst hæsti há-
setahlutur upp í 10—11 þús.
króna, en þar sem svo langt er
liðið ú þessa vertíð, er engin
von um að neinn komist svo hátt
nú.
I Sandgerði hefir vertiðin
gengið enn ver en í Keflavík, því
að þar hefir liæsti bátur að-
eins fengið 400 skippund, en sá
lægsti hefir fengið 250 skippund.
Þar er meðalafli 280—300 skip-
pund.
Hásetahlutur er líka mun
lægri í Sandgerði en Keflavík.
Þar er liæsti hlutur um 2900 kr.,
en meðalhlutur aðeins 1500—
1800 kr.
Ofan á þetta bælist svo það,
að veiðai’færatöp hafa verið með
mesta móti, vegna þess, hve veð-
ur hafa verið vond.
i Menn telja, að liver bátur
þurfi að fá eigi minni afla en
600 skippund, til þess að geta
borið sig.
Krafan um innrás á
meginlandlá og nýjar
vígstöðvar fær stöí-
ugt aukið fjlgi.
Brezku blöðin látá í ljós
ánægju sína yfir tilkynningu
Churhills um, að Mountbatten
lávarði hafi verið falið að hafa
á hendi yfirstjórn samræmdra
liernaðaraðgerða landhers, flug-
Iiers og flota. Þegar Bretar gera
strandhögg framvegis verður
það því Mountl)atten sem hefir
yfirstjórnina á hendi. Talið er,
að Bretar muni nú byrja strand-
liögg í stærri stíl en áður —
— „áður margir dagar eða vik-
ur eru liðnar“ og upp úr þvi
verði gerð innras á meginland-
ið. Þessi breyting, sem að fram-
an er gerð, kemur þegar krafan
um „nýjar vígstöðvar“ verður
æ háværari og heyrist æ víðar.
Daily Mail krefst þess í morg-
un, að stjórriin skýri almenn-
ingi frá því, hvort hún hafi lagt
allsherjar áætlim um hvernig
sigra skuli í styrjöldinni.
Blaðið krefst þess ennfremur,
að bandamenn beiti liinum
mikla herafla sinum á fáum
stöðum til þess að ná miklum
og skjótum árangri, í stað þess
að dreifa flota og herflota út
tim allar jarðir og eiga þar af
leiðandi á hættu að bíða ósigur.