Vísir - 14.04.1942, Qupperneq 3

VlSIR
Lífið í Reykjavík
Fyrir skemriistu birtist hér i
blaðinu bréf frá ungri stúlku til
setuliðsmanns, á nokkuð annar-
legri ensku. Þetta bréf hefir náð
þeirri hylli hjá Reykjavikur
annál h.f., aS liann hefir ákveS-
iS aS syngja það i nýju revýunni
„Halló Ameríka".
Þar eð eg met Annálinn og
revýuna mikiLs og vil allt tit
vinna til að auka hróður henn-
ar og velgengni, vil eg birta fyr-
ir þá annað bréf — í því trausti,
að þeir geti sungið það Jika.
Til skýringar má geta þess, að
bréfið á ekkert skylt við ástand
—það.er „alislenzlít“ og er skrif-
að austur á Jökuldal í lok 18.
aldar. Bréfritarinn er að skýra
manni i Reykjavík frá láti sonar
hans, en vegna þess live bréfið
er fornt, væri líklega betra fyrir
Reykjavíkurannál li.f. að kveða
það heldur en syngja, og þá
helzt með einhverju gömlu
rímnalagi.
Bréfið er svoliljóðandi:
Virðulege Velforstanduge
Heidurs Man Trigdreina elsku-
lege Vin. Drotten gaf drotten
Burtok hans hlessada Nafn vil
eg bera í brjoste og Sleþpa ej,
Sú hlyfd mun mier hollust vera,
hvort Sem eg lyfe edur Dei.
Nú fyrir Lyttellra Stúndu,
liefúr ockar Himneska Födur
þocknast ad burt-kalla Ydar
Elskulegan Son frá þessú tym-
anlega, til þess Eylyfa lyfs, Ept-
er þad han hafde uppfilt mæling
Jesú hörmunga og bored Þolin-
módlega Hans Strídsmerke ept-
er Honum og ad Hans blessúð-
um Vilja, Hier i guds nadarriki,
Hann Lyfer nú hia Synum End-
urlausnara Jesú Ljómar ætyd
Sem Skiæra Söl, Nú i þessu á-
sigkomúlage giet eg valla Vændt
ad Þier edúr Nockúr Ydar, giete
Vered Nalæger vid Jardarfór
ockar blessada ástvinar (Þo
mier anars Hefde Hugarhægd
Vered). En þar liier um plass
er mióg bagdt til manrads, Vil
eg tilmælast (ef slcie Kine) ad
Hrafnkiels Dals bændur giædúd
Vered lykmen, Eg Skrifa Nú
Jone Mínum lil ad Koma og
Smide Kistúna, Næsta Ekert
Hefe eg af því Brene Vine Sem
verdt er ad brúka fyrer alþydu,
En þó Vil eg til Sia (Lofe gud)
ad Lykmenerner Verde avarp-
ader, Drotten Jesú giefe oss óll-
um ad Drecke nytt gledenar Vin
og mettast af Guds Húss nægð-
argiæðum, úm óll ár Eylyfdar-
enar. Eg Kved Ydúr med Nalæg-
úm Ástvinum fyrer mig og mina
Astsemdar Kvediu Kosse For-
blifande.
Ydar Heidursamur
elskande vin,
♦
Á síðastliðnu hausti komu út
Árbækur Reykjavíkur árin 1786
—1936, eftir dr. Jón Helgason
biskup, á forlagi Leifturs h.f.
Bókin seldist upp á örfáum dög-
um, og er nú verið að undirbúa
aðra útgáfu, fyllri miklu og stór-
um endurbætta. Vann biskupinn
sjálfur að þeirri útgáfu allt fram
í andlátið, en sonur hans, síra
Hálfdán á Mosfelli, mun ganga
endanlega frá henni og húa liana
undir prentun.
Árbækur Reykjavilcur eru
skemmtilega skrifaðar, eins og
annað frá biskupsins hendi.
Ivennir þar fnargra grasa og
mun nútima Reykvíkingum
koma ýmislegt annarlega fyrir
sjónir, sem þar er sagt frá, og
gerzt liefir hér í bæ á fyrri ár-
um.
Hér eru fáeinir pistlar, teknir
úr dómsmálasögu Reykjavikur
á þessu thnabili:
„Arið 1804 var gapastokkur
settur upp á horni Aðalstrætis
og Hafnarstrætis-----hinn sið-
asti, er sögur fara af hér í
bæ-------.
Þetta sama ár urðu i septem-
ber uppvís samtök með tugtliús-
limum um að strjúka með tölu
úr tugthúsinu og gerast úlilegu-
menn.“
Undir ártalinu 1816 stendur:
„Á þessu ári lcom út stjórnar-
valdabréí varðandi tugthúsið,
að það skykli lagt niður fyrst
um sinn.“
„Arið 1829 var Húnvetningur
nokkur, Sveinn Sveinsson og
tveir félagar, er uppvisir liöfðu
orðið að þjófnaði, opinberlega
liýddir af böðli bæjarins á Aust-
úrvelli.“
Hvernig skyldi fólk taka þvi
nú á tímum, ef tugthúsið væri
lagt niður og sölcudólgarnir í
þess stað settir i gapastokk fyrir
framan Bifreiðastöð Steindórs,
eða liýddir opinberlega á miðj-
um Austurvelli?
Skemmtilegt befði verið, ef
tugthúslimunum hefði tekizt að
sleppa árð 1804 og orðið úti-
legumenn einhversstaðar uppi í
fjöllum. Hefði þá ef til vill ýmis-
legt ævintýralegt og sögulegt
gerzt, sem við — þvi miður —
höfum farið varhluta af, vegna
þess, að samtökin komust svo
fljótt upp.
Heppnari voru tugthúslimirn-
ir árið 1813 — þó ekki kæmi það
til af góðu. Þá vofði matarskort-
ur og hungursneyð yfir lands-
búum. ógæftir vorp miklar og
urðu margir menn bjargarlaus-
ir með öllu. „Til þess að bæta
úr yfirvofandi neyð hér um
slóðir, tók Castenschold m. a.
matvæli þau, er ætluð voru tugt-
liúsinu, en fyrir tugthúslimun-
um var séð á þann liátt, að stift-
amtmaður ákvað að limirnir —
— — skyldu sendast á sínar
sveitir.-----Voru þeir alls 39
að tölu, tugthúslimirnir, sem
þannig fengu heimfararleyfi.“
Sex árum áður, eða 1807,
vofði einnig matarskortur og
neyð yfir Rvík og nágrénni. Seg-
ir svo frá þvi í árbókunum:
„Framan af árinu (1807) var
svo mikil neyð í búi lijá fátæk-
um almenningi hér á Innnesj-
um, að á mörgum mátti sjá.
Geir biskup segir i bréfi, dags.
17. apríl: „Þótt enn hafi enginn
dáið úr lior hér á [Seltjarnar]
Nesi, þá gengur fjökli [fólks]
liér um livítt, bleikt og holdlaust
eins og vofur.“ Til þess að létta
á heimilunum, var gefin út aug-
lýsing, er „tilsegir“ öllu utan-
sveitarfólki, sem „ekki á rétt
til framfærzlu liér eða aðstand-
endur, sem geta séð þvi far-
borða, eða er hér passalaust, að
víkja héðan til sinna réttu átt-
haga fyrir fardaga, og i annan
stað bannar húseigendum eða
leigjendum í kaupstöðum og
undirliggjandi kotum að hýsa
nokkurt utansveitarfólk án
samþykkis bæjarfógeta."
Eftir þessu að dæma virðist
fólk hafa haft „passa“ árið 1807,
rétt eins og nú, anno 1942. En
lítil hefir gestirisnin verið, að
mega ekki hýsa gesti nema með
samþykki bæjarfógeta. Skyldi
lögreglustjóranum ekki þykja
argsamþ ef hann ætti núna að
veita samþykki sitt fyrir gist-
ingu í livert skipti, sem utan-
bæjarmaður kæmi til Reykja-
víkur?
| Guörún Aradóttir. |
Guðrún Aradóttir, sauma-
kona, er l'ædd að Syðstu-Fossum
í Andakíl 11. sept. árið 1874.
Foreldrar hennar voru Ari Jóns-
son og Kristín Runólfsdóttir, er
bjuggu langa tíð á Syðstu-Foss-
um. Guðrún var yngst af fjór-
um systkinum, en þau voru Sal-
vör, er giftist Gisla Arnbjarnar-
syni á Syðstu-Fossum, Guð-
björg, kona Guðmundar Auð-
unssonar á Skálpastöðum, en
bróðir þeirra var Runólfur
bóndi á Hálsum, lcvæntur Ingi-
björgu Pétursdóttur frá Ytri-
Skelj abrekku, og eru þessi
heimili öll að góðu kunn um
Borgarfjörð.
Guðrún fluttist hingað til
Reykjavikur á miðjum aldri,
eða fyrir meira en 30 árum..
Hóf hún þá að reka saumastofu
sína og liélt því starfi áfram til
dauðadags.
Guðrún Aradóttir var kona
dul í skapi og tígin í öllum hugs-
Húsmæðrafélaæ
Reýkjavíknr
heldur afmælisfagnað miðvikudaginn 15. þ. m. ld. 8V2 i Vonar-
stræti 4. — Iíonur tilkynni þátttöku sína og gesta í áima 3607,
3938 eða 3227 i kvöld. —
Fasteignir
hr. Valdimars Þorvarðssonar, Hnífsdal eru til sölu. —-
Það sem selja á er: Fremri-Hnífsdalur með húsum,
Heimábær með húsum. Fiskhús, þurrkhús, sölubúð,
reykhús, fiskhjallar, lóðir, fiskverkunaráhöld m. m.
— Tilboð í eignirnar sendist hrm.
syni, Vonarstræti 10 fyrir 20. þ. m. -
til að hafna öllum tilboðum.
Garðari Þorsteins-
- Réttur er áskilinn
Góða stúlku
18—23 vantar nú þegar eða 1. maí til afgreiðslu i stórri vefn-
aðarvörubúð. -Afgreiðslan vísar á.
MATSVEINN
Vanan matsvein vantar okkur nú þegar. —
Upplýsingar veittar á skrifstofu okkar, Thor-
valdsensstræti 2. Simi.1420.
H.F. „SHELL“ á íslandi
huentisku
Stórt partj nýtízku kventöskur selst
með 10% afslætti til laugardags. —
111J oðf æralmsið
v
Til §ölu
Tógvinda fyrir vélbát
Þilfarsvinda, vélknúin
Þilfarsvinda, eimknúin
Vél§mið|an Iléðiun h.f.
Sími 1365 (2 línur).
unarhætti. Blandaði hún sér lítið
í málefni annarra, en var hinum
beztu gáfum gæ/id og unni
liverri mennt, sem henni þótti
fögur. Hún var tryggðatröll svo
mikið, að liún sleppti aldrei
hönd af neinum, sem liún hafði
einhvern tíma bundið vináttu
við.
Öll systkini hennar og iriargir
nánustu og kæruslu vinir voru
liorfin á undan henni, og það
•ætlar sá, er þetta ritar, að hún
hafi sjálf verið albúin til ferðar
og örugg um handleiðsluna
lieim.
Hún lézt 1. þ. m„ og fór jarð-
arförin frain i gær frá heimili
hennar við Laufásveg.
Jón Magnússon.
Dýraverndarinn,
1.—2. tbl., er kominn út. 1 honum
er þetta efni: MinningarorÖ um
frú Fanneyju Sigurgeirsdóttur
(eftir Þór. Kr.), Skipulagsskrá um
minningarsjóð Fanneyjar Sigur-
geirsdóttur, Ómannúðin við dýrin,
Leitað á náðir manna, Hyrnt sauð-
fé eða kollótt (B. Sk.), Skeiðönd
(G. Fr.), Nelly (Kr. S. Sigurðs-
son), Krummi flytur feigðarboð
(Jón Pálsson), Vinátta (B. Sig.)
o. m. fl.
Iljónaefni.
Síðastl. sunnudag opinberuðu trú-
lofun sína, ungfrú Hulda Vakli-
marsdóttir, Laugaveg 72, og Karl
Hinrik Olsen, Fálkagötu 25.
Húsmæðrafélag Reykjavíkur
heldur afmælisfagnað annáð
kvöld kl. 8y2 1 Félagsheimili verzl-
unarmanna. Sjá augl.
Kartöflnr
Að gefnu tilefni er matvöruverzlunum, útgerðarfyrirtækjum,
heimavistarskólum, matsöluhúsum, sjúkrahúsum o. s. frv.,
svo og neytendum almennt, hér með hent á þáð. að kartöflur
munu alls ekki verða fluttar inn í vor eða á kontandi sumri hvað
sem líður innlendri uppskeru. Það er því óúirjfíýjanleg nauð-
syn, að þessir aðilar kaupi eða tryggi sér nú jþegar þær kart-
öflur, sem þeir þurfa þahgað til von er nýrrar uppskeru.
Enginn má treysta því, að framleiðendur, serrs enn eiga kart-
öflur, bíði með þær óseldar von úr viti, til þess að greiða fyrir
neytendunum, og án endurgjalds.
Ef innlendir kaupendur gefa sig ekki fram von bráðar, verð-
ur liorfið að því ráði að koma kartöflunum i ver'ð á annan hátt.
13. april 1942.
Gpænmetieverzlun FíkJsins.
Hokkrar stnlknr
óskast í Dósaverksmiðjuna.
Uppl. á írkrifstofunni.
BEZT AÐ AUGLÝSA í VÍSL
laiitar
verkamenn
mikil eftirvmina
Gunnar Bjarnason
Saöurgötu 5
Svartar oliokápoi
karlmanna og drengja.
veioarfæraversiuni
iiiaei
jsvlkur
heldur framhaldsaðalfund í kvöld kl. 9 í baðstofu iðn-
aðarmanna.
DAGSKRÁ:
1. Framhald aðalfundarstarfa.
2. Önnur mál.
FÉLAGSMENN FJÖLMENNIÍ).
Nýir félagar geta innritast í félagið á íundarstáð.
STJÓRNIN.
Kauptaxti: Á skipum, sem eru í vöruflutningum. við
strendur landsins: Kaup skipstjóra sé kr. 1500.00 á
mánuði (kr. 50.00 á dag) og frítt fæði. Kaup stýrimanns
sé kr. 1050.00 á mánuði (kr. 35.00 á dag) og frítt fæði.
Kauptaxti þessi gildir þar til öðru vísi verður ákveðið.
' STJÓRNIN.

Þökkum auðsýnda hluttekningu við andlál og jarðarför
mannsins míns og föður okkar,
Bergs Einarssonar sútara.
Anna Einarsson og dætur.
Við þökkum auðsýnda samúð við andlát og jarðarför frú
;;Ástu Hallgrímsson.
Kristrún Benediktsson. Tómas HallgTÍntsson.
Þökkum innilega auðsýnda hluttekningu víð fráfall og
jarðarför
Nieolai Hansen
hjúkrunarmanns.
Aðstandendur.
V