Vísir - 24.04.1942, Blaðsíða 3

VlSIR
RIEGEL
vinnnvetlÍDgrar
FYRIRLIGGJANDI.
Ólaíur Gíslason & Co.
Sími: 1370.
Motur Plötui*
KLASSISKAR OG NÝTlZKU
teknar upp í gær.
Kennslunótur
SÖNGNÓTUR o. fl. o. fl.
m|óð£æraliúsið
Kaupmenn og
kaupfélagsstjórar.
Við eigum á lager og höfum tryggt okkur i Englandi talsvert
af vefnaðarvörum, búsáhöldum, ritföngum, pappírsvörum, leð-
urvörum, smávörum o. s. frv. Þessar birgðir verða ef til vill
seinustu birgðirnar sem fáanlegar verða frá Englandi, þar eð
algert útflutningsbann er þegar komið á fjölda af þeim vöru-
tegundum, sem við eigum á lager, eða erum að fá. Við bjóðum
yður að tryggja yður hluta af birgðum okkar, gegn hagkvæm-
um greiðsluskilmálum ef þér óskið ag meðan birgðir okkar
endast.
Sölumenn okkar og afgreiðslufólk mun aðstoða yður við
innkaupin. '•
Heildv. Guðm. H. Þórðarsonar.
SÍMAR: Skrifstofa 5815 — Lager 5369.
Sálumessa MOZARTS
Eins og- kunnugt er, verður (
bæjarbúum um þessar mundir i
gefinn kostur á að hlýða á eitt
fegursta verk á sviði kirkju-
legrar sönglistar — en það, er
,,Requiem“*) eða „Sálumessa“
eftir W. A. Mozart. Verður hún
flutt í iríkirkjunni undir stjórn
dr. Urbantschitsch. Suma les-
endur mun, ef til vill, langa til
að vita lítið eitt um þau ein-
kennilegu atvik, er leiddu til
þess, að messan varð til — og
varð til með þeim hætti, sem
raun er á.
Æfi Mozarts var stutt. En
á þeim 35 árum, sem lionum
voru veitt til dvalár í þessum
heimi, afkastaði bann furðulega
miklu. Svo virðist, sem örlögin
liafi i Mozart þjappað saman
meiri starfsorku og lífsreynslu
á fóeinum áratugum, en flest-
um öðrum mönnum hlotaast
á heilum mannsaldri. Sem
drenghnokki samdi hann fyrstu
óperurnar sinar—á blómaskeiði
lifsins, dánarárið 1791, gekk
hann frá þeim síðustu. Og sama
árið vann hann að „Sálumess-
unni“, sem honum varð þó ekki
leyft að fullgera. — Saga hennar
er, í sluttu máli, á þessa leið:
Sumarið 1791 sendi ^reifi
einn, Walségg að nafni, ráðs-
mann sinn til Mozarts — án þess
þó að láta nafns síns getið.
Spurðist liann þar fyrir, hvort
og með hvaða skilmálum Moz-
art vildi semja lianda sér músik
við latneskan sálumessutexta.
Mozart hugleiddi málið og varð
við tilmælunum. Ritlaun voru
honum greidd fyrirfram, hins-
vegar treysti Mozart sér ekki til
þess að binda sig við ákveðinn
tima til að afhenda verkið.1—
Seinna hefir komið i ljós, að
Walsegg greifi hafði pantað
messuna til minningar um hina
látnu konu sína. Var hann söng-
hneigður en ekki að sama skapi
ráðvandur maður, er hafði
þann sið að flytja verk ýmissa
tónskálda á heimahljómleikum
hjá sér — og telja sig sjálfan
höfund þeirra. Slíkt var reynd-
ar ekki eins dæmi á þeim tímum
og myndi varla hafa vakið at-
hygli manna, ef dauðinn hefði
ekki fyrr en varði, skipað Moz-
art að leggja pennann frá sér. —
Sumarið leið, áður en Mozart
gat fengizt við hið nýja verk-
efni. En á því tímabili samdi
hann m. a. óperuna „Titus“ (á
18 dögum!) og lauk við „Töfra-
flautuna“. Síðan fór liann að
vinna að „Sálumessunni“.
Heilsu hans var þá þegar farið
*) Nafnið „Requiern“ er
fyrsta orðið i messutextanum:
„Requiem æternanr — — “
— „Eilífa hvíld----“.
að hnigna. En jafnvel þegar sótt-
hitinn hafði náð tökum á hon-
um, héll hann áfram að skrá
tónmyndir messunnar, sem átli
eftir að verða hans sálumessa i
orðsins fyllstu merkingu. :
Nokkrum dögum fyrir andlátið
lét hann vini sína syngja fyrir j
sig kafla úr henni og stjórnaði
sjálfur söngnum (sjá myndina).
Einn af nemendum meistar-
ans var tónskáldið Sússmayer.
Hafði hann áður fvrr aðstoðað
Mozart við ritstörf. Nú varð
liann hans „liægri hönd“. Moz-
art ræddi við Sússmayer músik
„Sálumessunnar“ eða „upp-
drælti“, ef svo mætti að orði
komast, mjög ítarlega. Mun
hann hafa fundið, að lionum
yrði ekki unnt að fullgera hana.
Mozart lézt, eins og menn
vita, 5. desember, og- var jarð-
aður í fátæklingagröf á kirkju-
garði Vínarborgar. — Walsegg
greifi, sem hafði þegar nokkr-
úm sinnum gert boð eftir messu
„sinni“, fékk handritið skömmu
síðar. Hefir hann að líkindum
verið hinn ánægðasti, en hann
vissi ekki, að hluti þess var rit-
aður af Sússmayer, lærisveini
Mozarts, en ekki af meistaran-
um sjálfum. Var því þannig
farið, að Koilstansa, kona Moz-
arts, hafði látið Sússmayer fylla
í eyðurnar til þess að fullnægja
samningnum á milli Mozarts og
Walseggs greifa.*)
„Sálumessan“ var þó flutt
opinberlega þegar árið 1792
undir Mozarts nafni, en „tón-
skáldið“ Walsegg hvarf af sjón-
arsviðinu.
Af sendibréfum Konstönsu,
Sússmayers og annara er ekki
einsætt, hversu mikið Súss-
mayer á i hinum ófullgerðu
þáttum messunnar — og hversu
mikið hann skráði eftir ná-
kvæmum bendingum liins látna
meistara, enda deila fræðimenn
um það enn þann dag í dag.
Flestir, þar á meðal Rruno
Walter, sem er frægur fyrir
túlkun sína á verkum Mozarts,
eru þó þeirrar skoðunar, að
andi Mozarts riki í þessum
þáttum ekki síður en í hin-
um — að fáeinum stöðum qnd-
anteknum, enda dr. Urbantsch-
itsch sjálfur á því máli.
Hér er ekki rúm til þess að
rökræða þetla efni. En hvað sem
menn kunna að álita í einstök-
um atriðum, þá er víst, að flutn-
ingur ,,Sálumessunnar“ hér i
Reykjavík verður viðburður í
músiklífi bæjarins — og væri
æskilegt, að sem flestir gætu
sótt hljómleikana í frikirkj-
unni. Róbert Abraham.
*) Hluti af „Lacrymosa“, enn-
fremur „Sanctus“, „Benedict-
us“ og „Agnus Dei“.
Mokkra vana '
ílatniiig:§nienn
vaiilai* á togara frá llafnarfirði
Uppl. í síma 9111.
Regnkápur
(á börn og unglinga)
Regnslár á 6.80.
IÍHZLC?
Grettisgötu 57.
Illtimiiiii
frá húsaleigrnntBfnd
A5 gefnu tilefni og vegna
mikilla anna hjá nefndinni
vill húsalei^unefntí vekja
athygli almennings á því9
ad þýðingarlaust es* fyrii*
leignsala, sem eignast kafa
lihseigniF eftir 8. sept. f.á.
og sagt liafa. upp ieigu á
íbixdafhúsnædi í Msum
frá 14 maí n.k. ad telja,
aö leita viöurkenningar
nefndarinnar á gildi slíkra
uppsagna.
Húsaleigunefndin í Eeykjavík.
»
TÍlli,VllllÍlBg
frá húsaleigunefnd.
Að mapg-gefnu tilefni vill
kúsaieigunefnd taka fram
að nefndarmenn og pit-
ari nefndapinnar geta alls
ekki sint viðtölum út af
húsnæðismálum utan bins
reglulega viðtalstíma, en
hann er, eins og að undan-
förnu, hvern
mánuðag og miðviku-
dag ki. 5-7 e. h. i
bæjarþingsstolunni 1
hegningarhúsinu.
Húsaleigrunefndin í Ile^kjavík.
¥élatvi§tiir
Nlippfélagið
Móðir okkar, Ólína Bjarnadóttir frá Hallbjarnareyri, andaðist í dag, 24. apríl. Böm hennar.
Innilegar þakkir til allra, er auðsýndu Wuttekningu við andlát og jarðarför mannsins mins, föður okkar og sonar, Kjartans Gunnlaugssonar kaupmanns. Margrét Gunnlaugssora og börn. Ingveldur Kjartansdóitir.