Vísir - 24.04.1942, Blaðsíða 1

Ritstjórh
Kristján Guðlaugsson
Skrifstofur:
Félagsprentsmiðjan (3. hsð).
Ritstjórl 1
Blaðamenn Slml:
Auglýsingar 1660
Gjaldkeri 5 línur
Afgreiðsla
32. ár.
Reykjavík, föstudaginn 24. apríl 1942.
70, tbl.
Bandamenn hafa yfirráðin Isla"f við
* osokkvandi
í lofti í vestri og austri __________ flugvélaskip.
Loftáráiir á Þýzkaland I notÉ ogr
fyrrinótt. — Rússar í sokn í lofti
ojj ii landi.
EINKASKEYTI frá United Press. London í morgun.
jr*
Ifregnum bandamanna í gærkveldi og í morgun
er leidd sérstök athygli að þvi, að þeir hafi
yfirráðin í lofti bæði í austri og vestri. Yfir
austúrvígstöðvunum hefir Þjóðverjum ekki heppnast
að komast aftur í þá aðstöðu, að sækja á hvarvetna.
Rússneski flugherinn hefir yfirráðin. Og í Vestur-
Evrópu fer brezki flugherinn allra sinna ferða til árása
á stöðvar Þjóðverja í hernumdu löndunum og á þýzk-
ar iðnaðarborgir og bíður alveg furðulega lítið tjón, ef
borið er saman við tjón Þjóðverja í orustunni um Bret-
land, er þeir gerðu árásirnar, en Bretar vörðust.
Það hefir ekki enn verið tilkynnt hvaða borgir Þýzkalands
urðu fyrir loftárásum í nótt, en í fyrrinótt var farið til árása á
iðnaðarborgir í Rínarhéruðunum og eins var varpað sprengjum
á hafnarmannvirki og skip í Le Havre í Frakklandi. Fjórar
sprengjuflugvélar aðeins eru ókomnar úr þessum leiðöngrum.
— Árásunum að degi til á stöð.vamar í Frakklandi er haldið á-
fram og hafa seinustu heimsóknir verið til Cherbourg og annara
stöðva þar á skaganum. — Þá er þess og að geta, að brezki flug-
herinn aðstoðaði við strandhögg það, sem Bretar gerðu á mið-
vikudagsmorgun við Boulogne, en það var í smáum stíl og áð-
eins í könnunarskyni. Var lið Breta 2 klst. á landi og beið lítið
sem ekkert tjón.
Lutzow aðmiráll flytur
útvarpsræðu
Lutzow aðmíráll, flota-
sérfræðingur Þjóðverja, hef-
ir haldið ræðu í útvarp, og
gert horfumar að umtalsefni.
Hann sagði, að Þjóðverjar
yrðu að einbeita sér við það
hlutverk, að sigra Rússa, og
brottrýma þannig fyrir fullt
og allt hættunni úr austri.
Þar næst — sagði Lutzow —
verða Þjóðverjar að stefna í
vesturátt og sinna öðru
miklu hlutverki, að sigra
Breta og Bandaríkjamenn,
samherja þeirra.
Lutzow minntist á ísland
og sagði, að því mætti líkja
við staðbundið flugvélaskip,
sem Bandaríkjamenn ætluðu
að gera ósökkvandi.
Soðar Afrikasiitor sflórn-
milasambandi við Vichy.
Amerísk sprengju-
flugvél, sem tók Jiátt
í árásmni á Jajan,
nanðlendir í Siberíu.
tJtvarpssíöðin í Moskvu
hefir tilkynnt, að ein af amer-
ísku sprengjuflugvélunum,
sem gerðu árásirnar á stór-
borgimar í Japan þ. 18. þ. m.,
hafi nauðlent í Síberíu, vegna
vélabilunar.
Þar sem Sovét-Rússland er
hlutlaust í styrjöldinni milli
Japan annarsvergar og Breta
og Bandaríkjamanna hins-
vegar var áhöfn flugvélarinn-
ar kyrrsett.
Madagascar aftur á dagskrá. — Verður hið
sama uppi á teningnum þar og F.-Indókína
Smuts forsætisráðherra Suður-Afríku tilkynnti í gær, að Suð-
ur-Afríka hefði slitið stjórnmálasambandinu við Vichystjórnina.
Fregnin um þetta vekur mikla athygli. Kanada er nú eina brezka
samveldislandið, er sjálfstjórn hefir, sem heldur stjórnmála-
sambandi sínu við Vichystjórnina, en Kanadastjórn mun í hyí-
vetna fylgja sömu stefnu og Bandaríkjastjórn, sem bíður átekta
um sinn sem fyrr var getið.
Á fyrsta fjórðungi þess árs.
sem nú er að líða hefir brezki
flugherinn skotið niður 1(50
flugvélar í árásarflugferðum,
þar af 50 að næturlagi. Bretar
misstu 61 flugvél iá sama tíma.
Þýzkra flugvéla hefir ekki
orðið mikið vart, en brezkar
flugvélar í hundraðatali hafa
farið i árásarferðir til Frakk-
< •
lands, og árásir Þjóðverja á
Bretland hafa verið í smáum
stíl.
Þýzkra flugvéla varð vart í
nótt yfir ströndum Bretlands.
Nokkrum sprengjum var 'varp-
að og biðu nokkrir menn bana.
Tjón varð hvergi mikið. Tvær
þýzkar flugvélar voru skotnar
niður.
Skriðdrekaorustur
byrjaðar á austur-
vígstöðvunum.
í fregnum frá Rússlandi seg-
ir, að skriðdrekaorusta mikil
hafi verið háð á Donetzsvæðinu.
stóð hún í 3 daga og féllu 3000
Þjóðverjar, að því er hermt er
í rússneskum fregnum, en 126
skriðdrekar vou eyðilagðir. 1
sumum fregnum segir,- að þess-
ari orustu sé ekki lokið. í morg-
un tilkynntu Rússar, að þeir'
hefðu tekið borg á suðlægum
vígstöðvum. Um nafn hennar
var ekki getið.
Þá segja Rússar, að aftur sé
barizt af kappi við Staraya
Russa og á miðvígstöðvunum
er barizt að staðaldri. í hinum
opinberu tilkynningum Rússa
segir sem fyrrum, að ekki liafi
orðið stórvægilegar breylingar
á vigstöðvunum. — Á norðvest-
urvigstöðvunum Iiefir einnig
verið háð skriðdrekaorusla og
biðu Þjóðverjar ósigur og náðu
Rússar tveimur virkjaröðum.
í rússneskum fregnum segir,
að hið svo nefnda Göbbelsher-
fylki hafi goldið hið mesta af-
hroð.
Lozovsky
bjartsýnn.
Lozovsky sagði við blaða-
menn í Kuibishev í gær, að hinn
nýæfði her Rússa, en í íionum
eru hundruð þúsunda vaskra
og vígreifra manna, sem hafa
nýjustu hergögn, væri nú á leið-
inni til vígstöðvanna til þess að
leysa af herinn sem barizt hefir
í allan vetur.
Lozovsky fullyrti, að Þjóð-
verjar hefðu hvorki eins mann-
margt né golt lið og Rússar,
sem hafa gnægð æfðra manna
á bezta. aldri, sem nú ganga
óþreyttir til orustunnar. Hitler
hefir hinsvegar, sagði hann,
orðið að smala saman varaliði
um mörg lönd og talca þraut-
þjálfaða iðnaðarmenn úr verk-
smiðjunum og senda þá til vig-
vallanna. Hitler hefir hóað
saman nýju varaliði sem í eru
1.900.000 menn. Ein milljón af
þessum her eru unglingar sum-
ir 17—18 ára, en hálf milljón
er frá hernumdu löndunum og
það sem eftir er kemur úr verk-
smiðjum Þýzkalands. Sumu
þessu liði er lítt að treysta. Jafn-
vel Þjóðverjar sjálfir gefast nú
upp á stundum, ekki að eins
einstaklingslega heldur í hóp-
um.
Leninstyttan afhjúpuð
í London.
Stytta af Lenin var afhjúpuð í
'London í fyrradag og flutti
Maisky sendiherra ræðu við
það tækifæri. Hann kvað sigur-
inn vísan, vegna sameiginlegra
átaka Breta, Bandaríkjamanna
og Rússa.
Beaverbrook syngur Stalin
lof og prís.
Beaverbroolc lávarður flutti
ræðu í New York í gær og bar
hið mesla lof á Stalin, sem hann
kallaði mikinn herleiðtoga, en
Rússar hafa sýnt, sagði Beaver-
hrook ennfremur, að þeir eiga
beztu herforingjana í jiessari
styrjöld og rússneska þjóðin
hefir setl ölluhi þjóðum for-
dæmi i fórnfýsi og æltjarðarást.
Nýjar vígstöðvar.
Beaverbroolc hvatti eindregið
til þess, að Bretar tækju sig til
og færu að berjast við Þjóðverja
á nýjum vígstöðvum, einhvers-
staðar í Vestur-Evrópu.
Það kemur berlega fram, að
bandamenn yfirleitt telja víst, ’
að Laval muni í hvívetna reka
erindi Þjóðverja. íWm af
helztu . sendisveitarstarfsmönn-
um Vichystjórnarinnar í Wash-
ington hafa beðizt lausnar í mót-
mælaskyni gegn skipun Lavals
í ráðherraembætti og telja þeir
hann erindreka Þjóðverja.
Þess er minnzt, að Smuts sagði
fyrir 6 vikum, að Suður-Afríka
myndi ekki hika við að grípa tii
nauðsynlegra ráðstafana, ef
hætta væri á, að Frakkar ætluðu
að leyfa Japönum fótfestu á
Madagascar sem í Iridokína, en
orðrómurinn um, /að Laval
muni láta Japani fá bækistöð
þar, er kominn á kreik aftur.
Hefðu Japanar þá stórum bætta
aðstöðu til þess að gera árásir á
siglingar bandamanna um Beng-
alflóa. Þetta er mál, sem Bretar
og Bandaríkjamenn ekki síður
en Suður-Afríkumenn munu
láta til sín taka, því að skipa-
lestirnar frá Bretlandi fara suð-
ur fyrir Góðrarvonarhöfða, en
amerískar skipalestir fara nú
allt til Indlands, með herlið og
birgðir^ '
Johnson ofursti, fulltrúi
Roosevelts í New Delhi hefir
opinberlega lýst yfir, að ame-
rískt herlið sé komið til Indlands
og verði mjög aukið, og munu
Bandaríkjamenn taka þátt' í
vörn landsins.
i Kunnugt er, að á Madagascar
voru margir embættismenn
hlyntir De Gaulle, en sumir
þeirra hafa nú orðið að fara frá,
en aðrir verið sendir í þeirra
stað. —
Fréttaritari Daily Express á
Madagascar símar blaði sínu yf-
ir Dur'ban, að Laval hafi fyrir-
skipað, að liefja þegar í stað of-
sóknir gegn öllum þeim, sem
vitað ér um, að hafa samúð með
De Gaulle og bandamönúum.
Frá því er japanskra herskipa
varð vart á Indlandshafi. hafa
De Gaulle-sinnar á Madagascar
verið handteknir í hundraðatali.
Eru embættismenn þeir sem
hollir eru Laval og Gestapo-
menn nú að handsama þá, sem
eftir eru. Ef nokkur maður læt-
ur í Ijós andúð gegn Japan,
Þýzkalandi eða Vichystjórninni,
er hann Jíegar handtekinn.
Meðal þeirra manna, sem
handteknir liafa verið eru hátt-
settir embættismenn.
Skip frá Franska Indokína,
þar sem Japanar eru öllu ráð-
andi, kom. iðulega til Madaga-
scar eftir grafitbirgðum.
Breski flugherinn
á Malta.
Fréttaritari United Press á
eynni Malta skýrir frá þvi, að
aðfaranótt fimmtudags og aft-
ur á fimmtudagsmorgun hafi
brezkar flugvélar frá Malta far-
ið til árása á stöðvar Þjóðverja
á Sikiley og valdið þar miklu
tjórii á flugstöðvarbyggingum
og flugvélum á flugvöllunum.
íbúar Malta fagna mjög yfir
þvi, að brezku flugmennirnir
verja ekki aðeins Malta með
ágætum heldur eru þeir byrjaðir
árásir á meginstöðvar óvinanna
á næstu grösum.
Þjóðverjar bíða stöðugt mik-
ið flugvélatjón i árásum sinum
á Malta. Tvær miklar árásir
voru gerðar á evna i gær.
Aftari röð frá vinstri: Garðar S. Gíslason, þjálfari, Hörður
Hafliðason, Halldór Sigurðsson og Jónatan Jónsson. Fremri
röð: Haraldur Þórðarson, Sigurgeir Ársælsson með verðlauna-
gripinn og Árni Iíjartansson.
Viða vangshlaupi ö s
Ármann vann glæsilega.
/
K. R. kom ekki til greina við útreikning.
27. Víðavangshlaup I. R. fór fram í gær og lauk með glæsi-
" legum sigri Ármanns. Hlaut -íjveit félagsins sex stig, en
það er lægsta stigatala, sem hægt er að fá og fæst hún fyrir þrjá
fyrstu menn.
Hlaupið hófst ld. 2 í Kirkju-
stræti. Var hlaupið vestur eftir
þvi, suður Tjarnargötu og
Bjarkargötu, sjónhending á
Reykjavíkurveg, þa^ðan sjón-
hending á horn Njarðargötu og
Hringbrautar yfir tún og skurði,
eftir Hriqgbrautinni að Kenn-
araskólanum, þaðan á Bergs-
staðastræti, norður það á Skóla-
vörðustíg, niður hann, Banka-
stræti og Austurstræti.
Tólf þátttakendur voru skráð-
ir í hlaupinu, en aðeins 9 lögðu
af stað og af þeim heltist éinn
K.R.-ingur úr lestinni. Var það
þriðji K.R.-ingurinn, sem tók
])á11 í hlaupinu. Kom, því ekki
full K.R.-sveit að marki og það
félag kom ekki til greina • við
stigaútreikning.
Nokkrar flugvélar voru skotnar
niður og aðrar Iöskuðust.
Frá 1. april til 23. apríl hefir
hrezki flugherinn á Malta skot-
ið niður 117 flugvélar, sennilega
38 til og auk þess laskað um 100.
FRÉTTIR
í STUTTU MÁLI.
Dr. Templer var vigður til
erkibiskups af Kantaraborg í
gær með mikilli viðhöfn og voru
tugir biskupa viðstaddir og m.
a. fultrúar norsku, sænsku og
dönsku kirkjunnar.
Talið er, að Bandaríkjamenn
og Bretar ætli að stofna sam-
eiginlegt herforingjaráð.
Fregnir berast um vaxandi
mótspyrnu gegn Þjóðverjum í
''hernumdu löndunum. — í
Brússel hefir komið til alvar-
legra óeirða og voru nokkrir
fasistar (Rexistar) drepnir, en
margir aðrir biðu bana. Sprengj-
um hefir verið varpað á marg-
ar bækistöðvar Rexista víðsveg-
ar um Belgíu. — í Danmörku
liafa 4 Kaupmannahafnarbúar
verið dæmdir i fangelsi fyrir að
taka þátt i óspektum. -— t Nor-
egi hafa 500 kennarar verið
fluttir úr fangabúðum við
Lillehammer norður í land, en
sætt þar svo hörkulegri með-
ferð, að jafnvel Kvislingar í
Þrándheimi hafa sent Yidkum
Kvisling mótmæli.
Þegar hlaupið var yfir túnhi
hjá Háskólanum var Haraldur
Sigurðsson (Á) fyrstur. Er hann
ungur og efnilegur hlaupari en
fór lieldur geyst fyrst í hlaup-
inu og drógst því aftur úr. Þeg-
ar komið var upp á Bergsstaða-
stræti, voru þeir Sigurgeir Ár-
sælsson (Á) og Indriði Jónsson
(K.R.) fremstir, en þá komu
Haraldur Þórðarson, Árni Kjar-
tansson og Hörður Hafliðason.
En við markið var röðin svo
sem hér segir:
1. Sigurgeir Ársælsson (Á) 14
mín. 33.2 sek.
2. Haraklur Þórðarson (Á) 14
min. 37.8 sek.
3. Árni Kjartansson (Á) 14
mín. 44.4 sek.
4. Indriði Jónsson (K.R.) 14
mín. 47.8 sek.
Þetta er í fyrsta skipti, sem
Ármann vinnur hlaupið, enda
þótt félagið hafi oft átt fyrsta
mann i hlaupinu. Sigurinn er á-
vöxtur ástundunarsemi lilaup-
aranna, góðrar og reglubundinn-
ar þjálfunar undanfarinn vetur.
Garðar S. Gíslason hefir þjálfað
þá og á hann því sinn hluta af
heiðrinum fyrir sigurinn.
Fyrsti póst-
ur beint frá
U. S.
Beint póstsamband er
nú komið á frá Banda-
rikjunum hingað og er
fyrsti pósturinn kominn.
Er hér um 30 poka að
ræða, sem komu fyrir
skemmstu í skipi á veg-
um Eimskipafélagsins.
Skýrði Sigurður Bald-
vinsson, póstmeistari,
Vísis frá þessu í morgun.
Vera má, að meiri Amer-
íkupóstur sé kominn til
landsins, ]>ótt póstst.jórn-
in hafi ekki enn fengið
tilkynning um það.
Þetta hlýtur að auð-
velda mjög viðskipti við
Bandaríkin og þau ætti að
ganga enn greiðar, þegar
beint samband verður
komið á héðan vestur.