Vísir - 09.06.1942, Side 1

Ritstjórl:
Kristján Guðlaugsson
Skrifstofur:
Félagsprentsmiðjan (3. hæð).
Ritstjóri 1
Blaðamenn Simi:
Auglýsingar i 1660
Gjaldkeri 5 linur
Afgreiðsla - j
32. ár. Reykjavík, þriðjudaginn 9. júní 1942. 106. tbl.
Amerískar llugvélap ái veröi á Kyppaliafl
Úrslitaátökin í
Libyu hefjast
þá og þegar.
Báðir tjalda öllu sem
til' er.
EINKASKEYTI frá United Press. London í morgun.
íðustu fregnir frá Libyu virðast benda ótvírætt
til bess, að úrslitahríðin í Marmarica-héraði
hl.jóti að byrja þá og þegar. Veður er hið ákjós-
anlegasta, heldur svalara en að undanförnu og sand-
stormar eru engir. Eru því allar aðstæður að þessu leyti
með be^ta móti, en hinsvegar getur hvörugur aðili
talið núverandi aðstöðu viðunandi og mun því reyna
að knýja fram úrslit.
Báðir aðilar l)úast um í sterkum framvarðastöðvum. Þjóð-
verjar og Italir flytja æ meira af stórskotaliði og skriðdreka-
varnabyssum í hliðið sem þeir hafa rofið í jarðsprengjubeltið,
en Bretar styrkja varnirnar i Knightsbridge.
Eignir Eimskipa*
félagsins nærri
ÍO miBlj. kr.
■---en horfur fara vcrsuandi.
Aðalfundur Eimskipafélagsins var haldinn í Kaupþingssaln-
um s. 1. Iaugardag. Voru þar rædd vandamál félagsins, útbýtt
skýrslu félagsstjórnarinnar og kosið í stjórn þess.
Sjónarvottur
lýsir Mid-
way-viður-
eigninni.
Japönsku ííugvélarnar gátu
ekki lent - flugvélastöðvar-
skipin brunnu.
Nánari lýsing hefir nú
verið gefin á viður-
eign Bandaríkjamanna og
Japana undan Midway-
eyju, sem hófst þ. 4. þ. m.
og lauk ekki fyrr en Japan-
ir lögðu á flótta og tókst að
forða sér í næturmyrkrinu
, í fyrrinótt.
jNimitz, flotaforingi .Kyrra-
hafsflotans, hefir gefið nokkuru
nánari tilkynningu um viður-
eignina, þó að þess sé getið, að
ekki sé enn öll kurl komin til
grafar. Þá hefir einn flugmann-
anna, sem tók þátt í árásinni á
Japani, gefið lýsingu á hetnni, og
er það fyrsta frásögn sjónar-
votis.
í hinni opinberu tilkynningu
segir, að fyrstu loftárásartilraun
Japana hafi verið hrundið, flug-
vélarnar verið hraktar á brott,
án þess að þeim tækist að vinna
ijón, en eftir það voru Japanir
í vöm. Voru fyrst sendar flug-
vélar af flugvélastöðvarskipi,
aðallega tundurskeytaflugvélar,
en síðan voru sendar flugvélar
frá stöðvum, á landi.
Flugmaðurinn, sem var sjón-
arvottur að árásinni, heitir Gay.
Hann stjórnaði tundurskeyta-
flugvél og sá fyrst árásina úr
henni, en síðan var hann skot-
inn niður og gat þá fylgzt með
þvi, sem gerðist, úr gúmmíbát
sinum.
„Við komum yfir flotadeild-
ina um hádegi í bezta veðri og
ótakmörkuðu skyggni. Þrjú
flugvélastöðvarskip voru á sjón-
um fyrir neðan okkur og voru
tvö þeirra af Kaga-flokki, 27000
smál. að stærð, en það þriðja
var minna og var það á milli
hinna, en 16 km. voru milli þess
fyrsta og siðasta. Umhverfis
flugstöðvarskipin var fjöldi
tundurspilla og beitiskipa. Eitl
flugstöðvarskipið var í björtu
báli, en flugvélar voru að lenda
á hinum.
Hver flugvélin af annari
steypti sér niður að hinum tveim
flugstöðvarskipunum og eg
kom tundurskeyti á annað
þeirra áður en eg var skotinn
niður af japanskri orustuflug-
vél. Féll eg í sjóinn skammt frá
skipunum og gat fylgzt með því
sem gerðist eftir þetta.
Eg sá þtriS síðast til tveggja
flugstöðvarskipanna, að þau
reyndu að komast undan, en
ameriskar flugvélar veittu þeim
eftirför. Stóðu logarnir upp úr
þeim og við og við urðu spreng-
ingar í þeiin. Flugvélar Japana
sveimuðu yfir þeim, en gátu
ekki lent og síðan hurfu þær
smám saman, er benzínbirgðir
þeirra þraut.
Margar tilraunir voru gerðar
til að bjarga þriðja flugstöðvar-
skipinu. Beitiskip eða orustu-
skip reyndi að fara upp að þvi,
en komst ekki nógu nærri til
að ná mönnum af þvi, og hóf
þá skothríð á það til að sökkva
því, á mjög stuttu færi. Skot-
Meðan þessi kyrrð rikir starfa
báðir að því, að gera við skrið-
dreka sina og önnur hergögn,
sem liafa orðið fvrir einhverju
hnjaski, því áð liðsauki getur
þeim ekki borizt svo að neinu
nemi fyrst um sinn, en hinsveg-
ar hugsa báðir að láta til skarar
skriða áður en hinn hefir húið
of vel um sig.
Bretar halda því fram, að þeir
hafi a. m. k. jafnmarga skrið-
dreka og brynvarða bíla og
fjandmennirnir, því að þegar
ítalir og Þjóðverjar liafi verið
neyddir
áhlaup sin, þá urðu þeir að skilja
eftir þá skriðdreka, sem höfðu
hriðinni var þó hætt aftur og
tundurspillir Iióf hjörgunarað-
gerðir.
Herskipin ösluðu hvað eftir
annað framhjá gúmmíbátnum,
minum og stundum hélt eg að
eg yrði sigldur í kaf, en það varð
þó ekki.
Þegar dagur rann á ný, var
sjórinn umhverfis mig þakinn
allskonar l)raki.“
T.oftárásunum var haldið á-
fram í 4 daga, áður en Japanir
komust undan.
Kaga-skipin eru stærstn t'lug-
stöðvarskip Jápalia og er ekki
vitað lil þess að þeir hafi átt
nema tvö.
; verið „slegnir út“, en Bretar
misstu ekki þá skriðdreka, sem
misstu ekki þá skriðdreka sína,
sem eins fór fyrir.
Gott hershöfðingi.
Þeir hershöfðingjar, sem
ganga næst Ritchie ó Marma-
rica-vígstöðvunum, heita C.
Willoughby Norrie og W. H. E.
; Gott, báðir lieutenant-generals.
j Eru þeir báðir rúmlega fertugir
og vilja jafnan leggja sig i hætt-
ur með mönnum sínum.
ið hófst var hann staddur í Ind-
landi. Iiann er vanur eyðimerk-
urhernaði, að líkindum vanari
en nokkur annar foringi Breta .
i N.-Afriku. A liann að hafa sagt
einu sinni um eyðimerkurhern-
að: „Eyðimörkin getur verið
virki fyrir þann, sem þekkir
liana, en hanvæn gildra hinum,
sem er henni ókunnugur.“
Norrie, hershöfðingi.
Willoughby Norrie var frá
öndverðu i 10. liúsaradeildinni,/
sem var gerð að vélaherdeild
fyrir stríðið. Þá einsetti Norrie
sér að verða eins mikill „skrið-
drekamaður“ og liann liafði ver-
ið hestamaður. Þykir honum
hafa tekizt það.
I sókninni vestur á bóginn um
Hcr sjást amerískar njósna-
flugvélar og sprengjuflugvcl-
ar á verði yfir flotadeild. Ein-
hversstaðar á næstu grösum,
er flugstöðvarskipið, sem
ílugvélarnar eru frá. — Það
voru svona flugvélar, sem
gerðu fyrstu árásina á jap-
önsku flotadeildina.
Frökkum ráðlagt að
flytjast úr strand-
héruðunum.
Brezka stjórnin hefir útvarp-
að til íbúanna í strandhéruðum
Frakklands aðvörun vegna
væntanlegra hernaðaraðgerða
þar.
Segir svo í aðvöruninni, að
sá tími muni koma, er frelsis-
herirnir muni koma til megin-
landsins og þangað til sé það
skylda ibúanna í frönsku strand-
héruðunum, að gæta lífs og
lima. Eigi þeir ekki að láta drag-
ast inn í bardaga, sein geta átt
sér stað, eins og þegar gerð var
árásin á St. Nazaire, en vera við-
búnir þegar stundin kemur.
áramótin fór Norrie jafnan í
opnum vörubíl í eftirlitsferðir
um vígvellina, til að hvetja
inenn sina til dáða. Þótti það of t
mesta furða, að hann skyldi ekki
vera tekinn til fanga eða drep-
inn. Uppáhaldssveit Norries er
brynbilasveit S.-Afrikumanna,
sem liann sendir jafnan i hættu-
legustu og djarflegustu leið-
angra til árása á birgðalestir
f jandmannanna. Kallar hann þá
„moskitóana“ sína.
Ritehie, Gott og Norrie eru
„stjörnurnar“, sem Bretar liafa
fundið meðal hershöfðingja
sinna i þessu stríði. Þriðji sam-
starfsmaður Ritchies er franski
liershöfðinginn König, sem
stjórnar i Bir Hakeim. Hafa
menn lians nú tekið sér einkunn-
arorð Frakka við Verdun i fyrri
heimsstyrjöldinni: „Þeir skulu
ekki komast í gegn.“
Þrír ameriskir hershöfðingjar
eru staddir í Chungking, til
skrafs og ráðagerða með Chiang
Kai-shek. Japanir hafa tekið
flugstöðina við Chusien, en Kín-
verjar verjast í borginni sjálfri.
Formaður félasins, Eggert
Claessen hrm., setti fundinn og
niinntist urii leið Árna Eggerts-
sonar, er látizt hafði á árinu,
en liann var meðal stofnenda fé-
lagsins og átti sæti í stjórn þess.
Fundarstjóri var kjörinn Jó-
hannes Jóliannesson fyrrv. hæj-
arfógeti, og var liann sérstaklega
hylltur i tilefni af því, að þetta
var í 20. sinn sem hann stýrði
aðalfundi Eimskipafélagsins.
Samkvæmt aðalreikningi fé-
lagsins hafa brúttótekjur allra
skipa, sem félagið hefir haft í
förum, numið yfir 20 milljónum
króna, en auk þessi liefir félagið
haft tekjur af ýmsum smærri
liðum, svo sem afgreiðslulaun
af farmgjöldum, tekjur af hús-
eignunx o. f 1., en stærsti liður-
inn er þó skaðabætur frá hern-
aðarvátryggjendum e.s. Gull-
foss, að viðbættum 200 þús. kr.
samkv. 6. skuldalið efnahags-
reiknings fyrra árs, en að frá-
dregnu bókfærðu eignarverði
skipsins. Náiriu þær skaðabætur
kr. 1.887.064.00, og er Gullfoss
þar með raunverulega kominn.
úr eigu félagsins.
Stærstu gjaldaliðirnir á s.I.
ári voru kr. 6.9 millj. fyrir leigu-
skip, 3,6 millj. kr. í yátrvgg-
ingargjöld, 2,3 millj. kr. í kaup,
fæði o. fl. til skipshafna, 1.7
millj. kr. kostnaður við ferm-
ingu og affermingu og 1.4 millj.
kr. í kolaeyðslu. Auk þess marg-
ir smærri liðir.
Reksturságóði nam á árinu kr.
Nparnaðnr og:
vörnkanp. |
Fnnk lieldur
ræðu
Dr. Funk hefir haldið ræðu
um peniriga og gildi þeirra í nú-
tíð og framtíð, að því er þýzka
útvarpið skýrir frá.
Sagði hann, að það ætti að
hvetja alla menn til að spara
sem mest af launum sínum og
að það yrði að berjast gegn þvi,
að fólk ætlaði að tryggja sig með
því, að kaupa ýmsar vörur og
geyma þær fram yfir striðslok-
in, vegna ótta við það, að pen-
ingarnir verði verðlausir. Eftir
stríðið yrði til nóg af vörum úr
ódýrum hráefnum og þá væri
Iiægt að verja söfnunarfénu til
kaupa á þeim vörum.
35 skipum bjargað
Japanir skýra frá því, að þeir
hafi náð 35 litlum skipum upp
úr höfninni í Surabaya á Java.
Ilollendiugar sökktu þessum
skipum, til þess að þau kæmi
ekki óvinunum að gagni. Auk
þess var 16 öðrum skipum
sökkt. Eru þau öllu stærri en
þau, sem búið er að ná upp, eða
allt að 5000 smálestir. Japanir
ætla sér að ná þeim upp með
tímanum.
1.6 millj. kr., en í fyrra varð
reksturshagnaðurinn yfir 3
millj. ltr., og sýnir það, að af-
koman fer versnandi, enda hefir
félagið orðið fyrir verulegum
töpum á þessu ári. Eignir fé-
lagsins umfram skuldir nema
kr. 9.780.189..27 og eru Foss-
arnir þó ekki metnir nema á
sinar 5 þúsund krónur hver, en
fasteignirnar á kr. 186 þús. Inn-
eignir í bönkum. og peningar í
sjóði nema 8.2 millj. kr.
Á aðalfundinum var sam-
þykkt að lagt verði i eftirlauna-
sjóð félagsins kr. 200.000.00, að
lagt verði i varasjóð kr. 900.000.-
00, að lagt verði í arðjöfnunar-
sjóð kr. 200.000.00, að lagt verði
í byggingarsjóð skipa: Vátrygg-
ingarfé ,Gullfoss‘ kr. 1.887.064.-
00, til viðbótar kr. 112.936.00,
samtals kl. 2.000.000.00, að hlut-
höfum verði greiddur arður, 4%
af hlutafénu kr. 67.230.00, að fé-
lagsstjórninni verði greidd ó-
makslaun kr. 4.500.00, að end-
urskoðendum verði greidd ó-
makslaun kr. 5.400.00 með dýr-
tíðaruppbót kr. 3.2(|0.00, samtals
kr. 8.640.00, að gefið verði til
sjómannaheimilis í Reykjavik
kr. 25.000.00, að yfirfært verði
til næsta árs kr. 165.024.65.
Þeir stjórnarmðelimir, sem
áttu að ganga úr stjórninni að
þessu sinni, voru endurkosnir,
en það voru: Eggert Claessen,
Guðm. Ásbjörnsson, Richard
Thors og af hálfu Vestur-Islend-
inga Ásmundur P. Jóhannsson.
í stað Árna sál. Eggertssonar
var sónur haris, Árni G. Eggerts-
son lögfr. í Winnipeg kosinn í
stjórn til eins árs.
Guðm.undur Böðvarsson var
endurkosinn endnrskoðandi.
Loftárás á Ruhr.
Bretar fóru lil árása á Ruhr í
nótt og segjast Þjóðverjar hafa
grandað 8 flugvélum þeirra.
Bretar létu ekkert upp um
j)að, á Iivaða borg árásinni var
ljelzt beint fyrri en eftir hádegi.
Auk j>ess gerðu Boston-
sprengjuflugvélar árás á
Brúgge í Belgiu í gær, án þess
að þeim væri veitt viðnám. Þjóð-
verjar tilkynntu i gærkveldi, að
þeir hefði grandað 7 flugvélum
sem reyndu að gera árás þarna.
Arnold, yfirmaður flugliðs
ameriska landhersins, hefir tjáð
hlaðamönnum, að flugherinn
l)afi fyrstu 6 mánuði stríðs Jap-
ans og U. S. sökkt 33 japönskum
herskipum og 44 skipum öðrum.
Heydrich.
\ Heydrich verður jarðaðaur í
dag í Berlín og fer kveðjuathöfn-
in fram í kanzlarabústaðnum,
en útförin er á kostnað ríkisins.
Hacha og fleiri meðlimir lepp-
stjórnarinnar í Prag eru komnir
til Berlínar, þar sem þeir verða
að vera viðstaddir útförina.
Fjórtán Tékkar voru liflátnir
í gær og voru þar af tvær kon-
ur. —
[ að liörfa undan, eftir
Gott er skriðdrekahershöfð-
ingi, en er þó tiltölulega nýr
maður á bvi sviði. Áður en stríð-