Vísir - 23.06.1942, Blaðsíða 1

Ritstjóri:
Kristján Guðlaugsson
Skrifstofur s
Félagsprentsmiðjan (3. hæð).
Ritstjóri
Blaðamenn Slmh
Auglýsingar 1660
Gjaldkerl 5 llnur
Afgreiðsla
32. ár.
Reykjavík, þriðjudaginn 23. júní 1942.
117. tbl.
Fórnardýr kafbátis
Sjómönnum þeim, sem sjást hér á myndinni, var bjargað
160 milum undan Nova Scotia. Þeir voru af kaupskipi, sem
þýzkur kafbátur hafði sölckt. Maðurinn á neðri myndinni e'r
Kinverji. Hann hafði misst meðvitund vegna hungurs og kulda,
en hresstist fljótlega á björgunarskipinu.
Alvarlegar
horfur víð
Sebastopol.
Bardagar halda áfram við
Sebastopol og harðna fremur en
að úr þeim dragi. Eru horfur
mjög uggvænlegar fyrir Rússa,
•en þeir verjast af engu minni
dug en áður.
Herstjómartilkynning Þjóð-
verja í gær skýrði frá þvi, að
þeir væri búnir að hreinsa til
norðan við höfnina. Annars-
staðar halda þeir áfram loftárás-
um og stórskotahrið með tilætl-
uðum árangri.
Annarsstaðar á vigstöðvunum
ern smávægilegir bardagar móts
við hamfarir Þjóðverja hjá
Sebastopol. Segja báðir frámikl-
um aðgerðum flugliðsins og
telja sig vinna staðbundna bar-
daga.
rivsii
Churchill og Roosevelt hafa
gefið út yfirlýsingu um það, að
þeir hafi rætt um það, hvernig
megi beina herstyrk banda-
manna gegn möndulveldunum
sem skjótast og með mestum
árangri.
Þess er jáfnframt getið, að
ýms atriði hefði verið erfitt að
ræða með bréfaskriftum, en nú
Iiafi sérfræðingum beggja gef-
izt tækifæri til að bera sig sam-
an, svo að liægt verði að sam-
ræma framleiðslu og átök
beggja enn betur framvegis en
að undanförnu.
Early, ritari Roosevelts, hefir
Laval óskar
Þjóðverjum
sigurs.
Laval hélt ræðu í gær til
frönsku þjóðarinnar og lýsti yfir
því, að hann óskaði Þjóðverjum
sigurs, því að öðrum kosti fengí
Frakkland ekki að skipa þann
sess, sem því bæri í málefnum
Evrópu.
Laval hélt annars ræðu sína
til þess að hvetja franska verka-
menn til þess að fara til Þýzka-
land og vinna þar, vegna þess,
að Þjóðverja skorti verkamenn.
„Þegar eg tók við völdunum,“
sagði Laval, „hafði eg von um,
að Hitler mundi láta lausa
stríðsfanga þá, sem nú eru í
Þýzkalandi, en nokkuru siðar
gerðist leiðinlegur atburður, er
varð jiess valdandi, að fanga-
gæzlan varð strangari og næst-
I um vonlaust varð um að þeir
j yrði látnir lausir.“ (Hér mun
j Laval hafa átt við flótta Gir-
auds, hershöfðingja).
En nú væri Jk’) svo komið,
sagði Laval, að Hitler ])yðist til
að láta lausa fanga, ef verlca-
i menn kæmi i staðinn til að
• vinna i þýzkum verksmiðjum.
j Lofaði Laval góðum launum og
ábatagreiðslu hverjum þeim,
sem vildi fara.
sagt blaðamönnum, að yfirlýs-
ing þessi sé til bráðabirgða og
vænta megi frekari fregna þá
og þegar.
Ifarry Hopkins hefir haldið
ræðu um komandi sókn banda-
manna. Sagði hann, að banda-
menn mundu fekki aðeins skapa
aðrar vígstöðvar, heldúr og þær
þriðju og fjórðu, ef þess gerðist
þörf. Marshall, liershöfðigi, væri
ekki að æfa 3 millj. hermanna
að gamni sínu.
*
Tangjariókn Þjóðverja til
Irak og: Iran enn til umræðu
Sóknin í Libyu, og gegn Kerch og
Sebastopol er byrjunin.
EINKASKEYTI frá United Press. London í morgun.
Brezkir og amérískir hernaðarsérfræðingar eru
nú aftur byr jaðir að ræða um )>að, að möndul-
veldin hafi í hvggju að hefja stórfellda tang-
arsókn frá Libyu og Rússlandi til Persaflóa, en þá eigi
Japanir um leið að senda sterkar flotadeíldir vestur á
Indlandshaf til að gera usla )>ar í flutningum banda-
manna. Það var Smuts, hershöfðingi, sem fyrstur setti
fram skoðun um þetta, en síðan hafa margir tekið undir
með honum og víst er )>að, að slík sókn mundi verða al-
varlegt áfall fyrir bandaménn, ef hún-heppnaðist.
Það, sem vekur nú aftur umtal um þessar fyrirætlanir, sem
bandamenn telja, að möndulveldin hafi á prjónunum, er sigur
Rommels í Libyu og það, hversu horfur fyrir bandamenn liafa
versnað mikið við það. News Chronicle í London, sem er her-
ort blað, liefir látið svo um mælt, að fall Tobruk sé mesta áfall,
síðan Singapore féll.
Ef mönduveldin legði í þessa
sókn og tækist hún, mundu þeir
ekki aðeins ná i olíuna í Kák-
sus, Iran og Irak, sem er þeim
mjög nauðsynleg — þótt reynt
yrði að eyðileggja brunnana —
heldur mundu þeir jafnframt
loka einni mikilvægustu flutn-
ingaleið Rreta og Bandaríkja-
manna til Rússlands. Sú leið er
norður eftir Iran og er iiún
miklu afkastameiri, en leiðirnar
fná Murmansk og Arcliangelsk,
enda þótt styttra sé til þeirra
hafna. Við það bætist og, að
hægt er að halda uppi flutning-
um um Iran allan ársins hring.
BÖRÐUST ÁFRAM.
Smám saman berast frekari
fregnir af síðustu haráttu setu-
liðsins i Tobruk. Margir smá-
liópar hlýddu ekki skipuninni
um uppgjöf og liéldu áfram bar-
áttunni til sunnudagskvelds að
minnsta kosti. Urðu Þjóðverjar
að setja fallhlífarhermenn niður
að baki þeim, áður en þeir gáf-
ust upp.
Bretar höfðu vitað um það um
tíma, að Rommel hefði fallhlif-
arliermenn undir stjórn sinni,
en þetta er í fyrsta skipti, sem
hann hefir beitt þeim. Hefir
hann auðsjáanlega viljað ljúka
bardaganum í Tobruk tafar-
laust, til að fá afnot hafnarinn-
ar í þvi skyni að hraða und-
irbúningi frekari sóknar austur
, á bóginn. Bretar búast við hörð-
j um bardögum á næstunni.
| 1 London er gert ráð fyrir, að
i einhverjir hafi komizt undan
frá Tobruk, en þeir geti ekki
verið margir.
AUCHINLECK
GEFUR SKÝRSLU.
Attlee niajor hefir gefið
skýrslu um lok Libyubardag-
anna. Gerði hann það á fundi í
dag í neðri málstofunni. Las
liann þar m. a. skýrslu, sem
Claude Aucliinleck, hersliöfð-
ingi, hafði sent stjórninni. Segir
Auchinleck m,. a., að það hafi
verið örþreyta hermannanna,
sem réði því, að bandamenn
lutu í lægra haldi.
í lok skýrslu sinnar sagði
Auchinleck, að 8. herinn væri
enn tilbúinn til bardaga og liann
hefði fengið og væri að fá mik-
ilsvex'ðar birgðir og liðsauka.
Alllee lofaði íbum Malta því,
að Bretar mundu veita þeim all-
an þann stuðning, sem þeir gælu.
Bretar nissa J
Iterskip. iiallr 4
Attlee, major, gaf brezka
þinginu í dag skýrslu um við-
ureign brezku herskipanna
og flugvélanna við herskip
ítala og flugvélar þeirra og
Þjóðverja á Miðjarðarhafi
nýlega, Var brezka flota-
deildin að fylgja skipalest.
Tjón Breta var á þessa leið:
1 létt beitiskip,
4 tundurspillar,
2 fylgdarsnekkjur og
30 flugvélar.
Það tjón, sem Bretar vita
um, að þeir hafi unnið f jand-
mönnunum, er á þessa leið:
1 beitiskip,
2 tundurspillar,
1 kafbátur og
65 flugvélar.
Auk þess var orustuskip
hæft með tundurskeyti.
ROMMEL
„AFRICANUS“.
Ungverskt blað gerir það að
tillögu sinni, að Rommel vei’ði
kallaður „Africanus“ vegna
sigurs síns á bandamönnum í
Libyu. Telur blaðið hann verð-
ugan arftaka Scipios að því
úafni.
Síðustu fréttir.
Bæði þýzka og ítalska her-
stjórnartilkynningin í dag segir
frá því, að her öxulríkjanna hafi
náð landamærum Libýu og
Egiftalands.
Kínverjar
sækja sig.
Uppreist á Koreu.
I gærmorgun tilkynnti jap-
anska herstjórnin, að mótspyrna
Kínverja í Chekiang væri brot-
in á bak aftur, en um kveldið
var tilkynnt í Chungking, að
kínverskar hersveitir væri í
sókn þar í fylkinu.
Hafa Kínverjar tekið bæ
norðaustur af Ivinhwa — höfuð-
horg fylkisins — og sækja auk
þess að flugvellinum hjá Ghu-
sien. Þetta hefir leitt til þess,
að Japanir hafa orðið að hörfa
til boi’ganna aftur.
1 fi’egnuni frá New York seg-
ir, að nppreist hafi hrotizt út
gegn Japönum á Koreu-skaga.
------- .,-wrJMMHqn—i --
Gúmmírækt í
Ástralíu.
Ástralíumenn vinna nú að
því af kappi miklu, að koma
| sér upp gúmmírækt og ætla
\ Rússar að veita þeim aðstoð
sína í því.
j Rússar fá megnið af þvi
gúmmíi, sem ekki er úr benzíni,
úr jurt af fíflaættinni (dande-
i lion) og ætla Ásti’alíumenn að
j rækta liana heima hjá sér, þar
I sem loftslag er hæfilegt. Rúss-
1 ar láta Ástralíumenn fá eina
| smálest af fræi endurgjalds-
lausL
roi
Stokkhólmsblaðið „Social-
Demokraten“ segir frá því,
hVernig norskir föðurlands-
vinir á Löfoten sýndu fyrir
skemmstu andúð sína á Quis-
lingum.
í Lofoten og nágrenni er
gufuskipafélög, er nefnist
„Vesteralens Dampskibssel-
skap“. Meðlimirnir kusu mann
einn, Sverdrup að nafni, í
stjórnina í einu hljóði, en mað-
ur þessi, sem nefnist oftast
„liinn ókrýndi kóngur Lofoten“,
er nú flóttamaður i Englandi.
Quislingar liöfðu svift hann
borgararéttindum, og þegar
gufuskipáfélaginu var tilkynnt,
að hann væri ekki í landinu,
svaraði formaður þess: „Fjar-
veran er aðeins um stundar sak-
ir.“ Hefir skipafélagið verið
kært fyrir stjórninni í Osló.
Social Demokraten skýrir
éinnig frá því, að víða sé hung-
úr fyrir dyrum i Noregi og í
norðuihluta landsins sé víða far-
ið að bera á skyrhjúg og öðr-
um næringarsjúkdómum.
Norska sendisveitin i Wash-
ington hefir tilkynnt, að um
500 ungir Norðmenn berjist
með Rússum við Murinansk.
Urðu þeir að fara gangandi
austur yfir Svíþjóð og Finn-
land og læðast fram hjá var'ö-
mönnum Finna og Þjóðverja.
Heræfingrar á
Oibraltar.
Heræfingar hafa farið fram
undanfarna daga á Gibraltar og,
hefir m. a. flotadeildín, sem þar
hefir bækistöð, tekið þátt: í
þeim.
Fjöldi flugvéla tók einnig þátt
í æfingunum, gerðu „árásir“ á
virkið frá austri og vestri, með-
an sérstakar sveitir reyndu að
komast á land í skjóli reyk-
skýja. Allt stórskotalið virkisins
tók einnig þátt i æfingunum.
mm
Spánverjar mótmæla.
Spænska utanríkismálaráðu-
neytið hefir mótmælt því, að
þýzkir og ítalskir kafbátar hafi
fengið eldsneyti hjá Spánverj-
um.
Benti ráðuneytið á það, að
öll olía, sem Spánverjar noti,
komi frá Bandarikjunuin og
stjórn þeirra hafi nákvæmt eft-
irlit með notkun liennar. Ráðu-
neytið sagði einnig, að olia sú,
sem notuð væri til eldsneytis i
j gufuskipum, væri ónothæf í
kafháta.
Mótmæli þessi stafa af þvi,
að Spánverjar voru hórnir þeim
sökum, að hjálpa kafbátum til
að herja á S.-Atlantshafi.
Nkip jsmíðað á
46 dögrcmi.
Skipasmíðamet hefir verið
sett í Bandaríkjunum. Var
10.500 smál. skip smíðað á 46
dögum.
I síðastliðnum mánuði voru
smíðuð 58 skip, samtals 632.000
smál. um allt landið.
í Ivanada eru 20 10.000 smól.
skip þegar fullgerð og byrjuð
siglingar, 17 eru komin á flot og
nærri fullgerð og 33 eru í smíð-
um.
Árás á Emden.
Bretar gerðu stutta en harða
árás á Emden í nótt. Stóð árásin
í tæpa klukkustund.
í síðustu vilcu gerðu Bretar
árás á Emden tvær nætur i röð
og iirðu miklar slcemmdir. Þjóð-
verjar segja, að skemmdir liafi
orðið á íveruliúsum í nótt og
nokkrir óbrevttir borgarar háfi
látið lifið.
Upplestur
Nordahl Grieg
Nordahl Grieg las upp á veg-
um Norræng félagsins í hátíða-
sal Háskóláns í gærkveldi. Flutti
hann þar einvörðungu frum-
samin Ijóð og að lokUm stutt
ávarpsoiiö til áhevrenda.
Kvæði þau, er liann flutti,
voru livert öðru betra, -— raun-
ar hvert öðru glæsilegra. Þeir,
sem' áður þekktu Nordahl Grieg
af ljóðum hans o§ leikritum,
duldist ekki, að liann er núkið
skáld, en tiann hefir nú náð
miklu meiri dýpt en fyrr, meira
þrótti og meitlaðra formi. Er
og vafalaust að Nordahl Grieg
mun geta sér — og llefir raunar
þegar gert það — ódauðlegt
nafn í hópi norskra skálda.
Það var ánægjuleg kvöld-
stund, sem Nordahl Grieg veitti
áliorfendum sínum.. Hann flutti
Ijóð sín með tilgei’ðarlausum
þrótti liins sanna listamanns og
liélt mönnum hugfangnum,
þannig að enginn vildi neins í
missa, en Iilýða á hvert orð, sem
fram gekk af vörum lians.
Ljóðið um norsku börnin og
baráttu þeirra snart viðkvæmar
taugar i lijarta livers manns,
enda er það sígild fegurð. En
þau voru fleiri ljóðin, sem
fundu hljómgr.unn meðal á-
heyrenda, og er ekki golt að
gera upp 'í millum þeirra, enda
of langt að rekja hér.
Björn Ólafsson og Árni Krist-
jánsson léku tónverk eftir Ed-
ward Grieg.
Að uppléstrinum. loknum
Frh. á 4. siðu.