Vísir - 27.06.1942, Blaðsíða 2

V I S I R
DAGBLAÐ
Útgefandi:
BLAÐAÚTGÁFAN VÍSIR H.F.
Ritstjórar: Kristján Guðlaugsson,
Hersteinn Pálsson.
Skrifstofa: Félagsprentsmiðjunni.
Afgreiðsla Hverfisgötu 12
(gengið inn frá Ingólfsstræti).
Símar: 1 660 (fimm línur).
Verð kr. 3,00 á mánuði.
Lausasala 15 og 25 aurar.
Félagsprentsmiðjan h.f.
Skuggar
fortíðarinnar.
TT 0 M M Ú NISTAR, sem nú
** kalla sig „Sameiningarflokk
alþýðu — Socialistaflokkinn“,
hafa verið einir í stjórnarand-
stöðu hér á landi, siðan þjóð-
stjórnin sæla var mynduð vorið
1939. Allan þann tíma liafa þeir
þannig haft aðstöðu til þess að
„nudda sér upp við“ þá „ó-
ánægðu“ i landinu með því á
alla lund að sverta og svívirða
þá menn og flokka, sem ábyrgð
báru á stjórn landsins og gera
allar þeirra athafnir sem tor-
tryggilegastar í augum alþjóðar.
— í þeirri iðju varð þeim hins-
vegar lítið ágengt lengi vel, og
olli þar mestu um skuggaleg
fortíð þeirra, óvinsæl þjóðmála-
stefna og hin blóðrauða fyrir-
mynd þeirra og leiðarstjarna,
sem öllum þorra þjóðarinnar
stóð stuggur af.
N.ú sleit Alþýðuflokkurinn að
vísu stjórnarsamvinnunni fyrir
5—6 mánuðum, og hyggst nú
munu geta þvegið hendur sín-
ar af öllum „ávirðingum“ sam-
steypustjórnarinnar, sem liann
var þátttakandi í um nálega 3
ár. Og það því fremur, sem
liann hafði alla tíð svikull verið
i samvinnunni, og ekkert tæki-
færi látið ónotað til þess að
rægja samstarfsflokkana fyrir
sameiginlegar ákvárðanir hans
og þeirra, ef nokkuð orkaði tví-
mælis um vinsældirnar meðal
almennings. En kommúnistum
er það ljóst, að slík undanbrögð
munu lítt stoða þennan keppi-
naut sinn, liann hafi svo lengi
verið samábyrgur um stjórn
landsins, að hann muni ekki
geta firrt sig ábyrgðinni, þó að
hann sé nú nýskroppinn út úr
stjórnarsamvinnunni. Og . svo
hlálegir eru þeir í garð lians,
að þeir vilja jafnvel ekki einu
sinni unna þeim nokkurs heið-
urs fyrir það, að þeir hafi verið
á móti gerðardómnum, þvi að
þeir hafi áður verið búnir að
ánetjast „frjálsu leiðjnni“, sem
ef nokkuð sé, verði að teljast
ennþá þrælslegri í garð verka-
lýðsins!
Nei, kommúnistar eru alls ó-
hræddir við Alþýðuflolckinn.
Hinsvegar hafa þeir nú komið
auga á nýtt og ískyggilegt fyrir-
brigði á hinum pólitiska leik-
vangi, þar sem fram er kominn
liér í Reykjavik listi frá svo-
kölluðum „landsmálasamtökum
þjóðveldismanna“. Og þeir virð-
ast hafa fyllzt skelfingu við. þá
tilhugsun, að þar muni vera
uppvakinn nýr og þeim veru-
lega hættulegur keppinautur. I
„Þjóðviljanum“ i fyrradag er
eytt hvorki meira né mánna en
4—5 dálkum af lesmáli blaðsins
i það, að glíma við þennan
„endurvakna draum“, sem þeir
gefa fyllilega i skyn, að sé aft-
urgen'ginn nasisminn á íslandi.
En þó að þetta þyki nú kyn-
legt, svona í fljótu bragði, þá
þarf ekki lengi að leita, til þess
að finna nokkur rök fyrir því, i
að kommúnistum sé það vork-
unn, þó að þeim sé illa við þenn-
an draug.
Það er nú fyrst að telja, að
þessir menn, sem kalla sig
„þjóðveldismenn“, þeir hafa
„Islendingar eiga að fram-
leiða beztu silfur- og
blárefaskinn í heimi“
Yfip 8 þús. refip og 20 þús. minkap voru
til í landinu s. 1. liaust.
Aðalfundur Loðdýraræktarf élags íslands var haldinn á
Blönduósi dagana 20. og 21. júní s. 1.
Á fundinum voru mættir um 20 fulltrúar frá flestum deild-
um félagsins.
Rædd voru ýms helztu mál viðvíkjandi loðdýraræktinni og
form. félagsins, H. J. Hólmjárn, gaf ítarlega skýrslu um störf
þess á s. 1. ári og framtíðarhorfur loðdýrarætkarinnar hér á
landi.
gerzt svo djarfir, að ætla sér
að ganga á rekafjörur kommún-
ista í kosningum þeim, sem nú
fara í hönd, með því að reyna
að sanka að sér einhverju af
þeim „ónáægðu“ í landinu. Að
þeim reka sátu kommúnistar
cinir i bæjarstjórnarkosningun-
um í vetur. Og vist mun liagur
þeirra hafa hækkað töluvert við
það. Það er því ekki svo litið,
sem þeir eiga á hættu nú, í þess-
um kosningum, ef þeim þjóð-
veldismönnum skyldi takast að
ná þessum reka undir sig, ef til
vill að miklu eða mestu leyti.
Þjóðveldismennirnir liafa að
vísu margir eða flestir verið í
einhverjum flokkum áður. En
þeir hafa sagt slcilið við þá, af
Jiví að þeir liafa sjálfir gerzt
„óánægðii-“ flokksmenn. Þeir
virðast þannig með talsverðum
rökum geta haldið því fram, að
einmitt þeir eigi fyrsta forgangs-
rétt til allra óánægðra flokks-
manna allra floklca, jafnvel
einnig, og ef til vill ekki sízt, ó-
ánægðra kommúnista. Og með
því að segja skilið við flokka
sína, liafa Jieir þótzt geta losað
sig alveg við flolckslega fortið
sína, og er kommúnistum nokk-
ur vorkunn, þó að þeir öfundi
þá af því, eins og liáttað er
þeirra eigin fortíð. Og vafalaust
er Jiað einmitt til Jiess að koma
á Jiá sem svörtustum skugga
fortíðarinnar sem kommúnist-
ar hafa fundið upp á því að
kenna þá við nasismann, því að
helzt mundi sá skuggi, í augum
almennings, geta jafnast á við
skugga kommúnismans.
Það er augljóst, að kommún-
istar byggja vonir sínar um að
sigrast á Jiessum hættulega
keppinaut sínum á því, að hér
á landi sé það nú líklega til fylg-
is, að vera kommúnisti en naz-
isti. Það var áreiðanlega vont
að vera kommúnisti hér fyrir 2
árum, það Jiekkja kommúnist-
ar manna bezt sjálfir. En nú
halda þeir, að það muni sízt
vera betra og ef til vill enn þá
verra, að vera nazisti. Og þess
vegna hafa þeir úrskurðað, að
„Þjóðveldismennirnir“ skuli
Aæra nazistar, og eyða miklu
rúmi í blaði sínu til þess að út-
lista hversu svívirðilegur naz-
isminn sé oghvílikarhörínungar
hann hafi leitt yfir heiminn. —
Hér skal ekkert um það sagt,
livort hinir svokölluðu „þjóð-
veldismenn“ muni hneigjast
meira eða minna að nazisma.
Það skiptir að likindum svo
skelfiiíg litlu máli. Hitt væri
liinsvegar ekki úr vegi, að at-
liuga nokkuð, hverja sök komm-
únistar eigi á þeim liörmungum,
sem lieimurinn nú stynur undir,
og hvort Jieir muni þá ekki eiga
í því efni hvorir högg í annars
garði, nazistar og kommúnistar.
Kð fliisðjirml
ð nkureyri.
Sá fáheyrði atburður skeði á
Akureyri í fyrrinótt, að kú
einni var misþyrmt á hinn sví-
virðilegasta hátt. 9
Hafði hrífa, sem var i fjós-
inu, verið brotin og kýrin stung-
in með brotunum. Voru stung-
urnar þrjár. Dýralæknir, sem
var lcallaður á staðinn, ráðlagði
að kúnni skyldi þegar lógað, og
var það gert.
Kú þessa átti Jón Ingimund-
arson starfsmaður lijá klæða-
verksmiðjunni Gefjun. Fjósið
stendur kippkorn frá húsi Jóns
og hafa setuliðsbúðir verið
byggðar upp að fjósinu.
Ekki hefir enn hafzt upp á
tilræðismanninum, en rann-
sókn fer nú fram í málinu.
Samkvæmt ársskýrslu for-
manns félagsins og samkvæmt
skýrslum, sem safnað var í
landinu í fyrrasumar og fýrra-
haust munu um 8068 refir hafa
verið til í refabúuin Iandsins
— Jiar af 6150 silfurrefir —, en
21244 minkar.
Alls hefur refum fjölgað um
rúmlega liálft fjórða hundrað
frá því árinu áður.
Skinnasala L.R.Í. seldi á s.l.
ári skinn fyrir samtals 517.900
krónur, þar af á innlendum
markaði fyrir 146.625 krónur,
hitt seldist erlendis.
Það, sem af er Jiessu ári, hef-
ur Skinnasalan tekið á móti
nærri hálfu sjöunda Jiúsundi
skinna til sölu, og allmikið af
þeim er þegar selt.
Verð á silfurrefaskinnum
liefur farið allmikið hækkandi
hin síðustu tvö ár, en aftur á
móti liefur hækkunin verið
nokkuð minni á minkaskinnum
og þó ennþá minni á blárefa-
skinnum. Fyrir heimsstriðið
var aðalmarkaðurinn fyrir blá-
refaskinn á meginlandi Ev-
rópu, en sá markaður er nú
með öllu lokaður. Það er yfir-
leitt mjög erfitt að fá sæmíleg
boð í blárefaskinn, sérstaklega
í dökk sinn, hvort lieklur er
i London eða New-York. Enn-
Jjá er of mikið af dökkum, lé-
legum hlárefaskinnum og of
lítið af góðum, ljósum skinn-
um, en Jjað eru Jjau, sem lang-
auðveldast er að selja og fá
sæmilegt verð fyrir.
Skinnasalan hefur á þessu
ári eingöngu selt skinn á Lon-
donarmarkaði. Kemur það slSr-
staklega af Jjví, að hinn hái
verðtollur á silfurrefaskinnum
í Bandaríkjunum (þ.e. 31XA%)
gerir alla sölu þangað ákaflega
erfiða og jafnvel áhættusama.
Þegar tekið er tillit til tollsins,
þá hefur verð í London verið
sízt lægra en í New-York.
Innanlandssala Skinnasöl-
unnar er töluverð. Það, sem af
er árinu, hafa selzt hér lieima
540 refaskinn. Yfirleitt eru það
beztu skinnin og einnig þau
lökustu, sem notuð eru á káp-
ur o. s. frv. Verðið á góðum
skinnum hér heima hefur ver-
ið hátt, eða frá 500—800 krón-
ur, og eitt skinn, er Kristinn
Briem á Sauðárkróki átti, seld-
ist fyrir 1000 krónur.
Þetta hækkandi verð, stafar
ekki eingöngu af hækkun verð-
lags, heldur einnig af hinu, að
gæði skinnanna fara vaxandi
ár frá ári. Það er ánægjulegt
að sjá hina miklu þróun, sem
orðið hefur á þessu sviði, en
ennþá er þó langt frá því, að
markinu sé náð, sem sé Jjví,
að íslendingar framleiði beztu
silfur- og blárefasldnn í heimi.
Á síðasta ári var lokið við
að skipa félaginu í deildir. Ætti
deildaskiptingin að gefa mun
betri starfsgrundvöll en var, á
meðan aðeins var ein deild á
öllu landinu.
Á siðastliðnu liausti var
merkingum ekki lokið nema
að nokkru leyti, vegna Jjess að
stjórn félagsins neyddist til áð
stöðva þær vegna hundafárs-
ins. Merkingum verður óhjá-
kvæmilega haldið áfram á
komandi hausti.
Leiðbeiningastarfsemi hefur
ekki verið rekin önnur en sú,
að H. .1. Hólmjárn, loðdýra-
ræktarráðunautur ferðaðist
um mestallt landið til eftirlits
með loðdýrabúum. Einkum
leiðbeindi liann um fóðrun og
hirðingu eftir Jjví, sem við varð
komið, Jjví á því veltur fram-
tíð loðdýraræktarinnar ekki
livað sízt.
Líkur benda til, að því leng-
ur sem ófriðurinn stendur, Jjví
meira fækki loðdýrastofnin-
um víðsvegar um lönd. Þar af
leiðandi sé sjálfsagt fyrir ís-
land að lialda loðdýrastofnin-
um við, eftir Jjví sem unnt er.
Líkur benda einnig til, að verð
á grávöru verði sæmilegt um
nokkurra ára skeið, að styrj-
öldinni lokinni.
En Jjað má líka benda á
það, einkum nú á tímum, að
Jjað er ólijákvæmileg nauðsyn
fyrir íslendinga að leggja
mikla álierzlu á framleiðslu
þeirrar vöru, sem er þægileg
og ódýr í flutningi, sem er selj-
anleg í flestum löndum og
gefur frjálsan gjaldeyri til
landsins.
Gerðar voru ýmsar sam-
Jjykktir á fundinum.
1.) Að merkingar fari fram
í haust á sama liátt og verið
liefir undanfarin ár.
— Hvað um starfsemina?
— Starfsemi félagsins er í
þann veginn að hefjast, — en
eins og mönnum mun að
nokkru kunnugt, er það aðal-
markmið félags þessa, að safna
saman fé til væntanlegrar Hall-
grímskirkju. Á morgun efnum
við í fyrsta skipti til slíkrar
fjársöfnunar, með því að halda
guðsþjónustu og skemmtun í
Hlj ómskálagarðinum.
— IJvað verður til skemmt-
unar?
— Samkoman hefst ld. 2 e. h.
með guðsþjónustu ,og prédik-
ar síra Jakob Jónsson. Að
messunni lokinni hefst svo
skemmtunin með því, að for-
maður félagsins, frú Guðrún
Jóhannsdóttir frá Brautarholti
flytur stutt ávarp. Þá flytur
haldnar á komandi hausti og
deildirnar, hver út af fyrir sig,
laki ákvörðun um Jiað, Iivort
Jjær æski sýningar, og tilkynni
Jjað stjórn L.R.Í. fyrir 15. sept.
næstk. — Fundurinn var sam-
mála um nauðsyn sýninganna
til að halda við umbótum og
framförum á loðdýrastofnin-
um.
3. ) Ákveðið var að halda
landssýningu fvrir úrvalsdýr
(dýr, sem hlotið hafa heiðurs-
verðlaun á öðrum sýningum).
Beint til stjórnar félagsins að
standa fyrir þessum sýningum,
ef hún teldi það framkvæman-
legt á Jjessu hausti.
4. ) Tillaga samjjykkt frá
formanni félagsins, að haldin
yrði sýning á loðskinpum, á
vegum félagsins í næstk. janú-
armánuði, og var stjórninni
falið að sjá um framkvæmdir.
5. ) Félagið beiti sér fyrir
Jjví, að þegar yrði hafizt Iianda
til framleiðslu á grænmetis-
mjöli, sem nota mætti bæði sem
fóður lianda refum, hænsnum
og svínum. Stjórn L.R.Í. var
falið að leita úrlausnar hjá rík-
isstjórninni á þessu merkilega
máli.
6. ) Samþykkt að Ieita fyrir
sér um framleiðslu á fiskimjöli,
sem lieppilegt væri til loðdýra-
fóðurs.
7. ) Samþykkt að lialda
skinnasölunni áfram á sania
grundvelli og undanfarin ár.
Mörg fleiri' mál komu til um-
ræðu og ýmsar samþykktir
voru gerðar.
Úr stjórninni gengu þeir Sig-
urður Ágústsson, Páll Þormar
og Einar Farestveit. Baðst Ein-
ar undan endurkosningu, og
var í hans stað kjörinn Haf-
steinn Pétursson, bóndi á
Gunnsteinsstöðum, en Sigurður
og Páll voru báðir endur-
kosnir.
próf. Guðbrandur Jónsson
ræðu. Um kvöldið kl. 9 skemmt-
ir Friðfinnur Guðjónsson leik-
ari. Einnig verður hljóðfæra-
sláttur og veitingar allan dag-
inn, og er þess vænzt, að Reyk-
víkingar leggi sinn skerf til
byggingar Hallgrímskirkju,
með því að kaupa sér kaffi-
sopa í veitingatjöldunum hjá
okkur á morgun.
Einnig verða merki seld á
götunum, og á Jjeim er mynd
af líkani Jjví, sem próf. Guðjón
Samúelsson liefur teiknað og
ákveðið er að byggja kirkjuna
eftir.
Ekki Jjarf að draga Jjað í efa,
að hver maður muni telja Jjað
skyldu sína, að ganga með
merki félagsins á morgun og
sýna með því vott virðingar
sinnar fyrir minningu þess
manns, sem íslenzka þjóðin á
mest upp að unna.
Stúlku
vantar í eldhús Landspítal-
ans. Uppl. hjá matráðskon-
unni. —
Harpó
ryðvarnarmálning.
jvpmniWN"
Húsnæði
vantar
Okkur vantar 1—2 her-
bergi og eldhús til leigu nú
þegar eða síðar. 2 fullorðnar
mæðgur í heimili. — Uppl. í
síma 3148.
Stúlka
til afgreiðslu við sérverzlun
óskast. Tilboð, ásamt mynd,
merkt: „Afgreiðslustúlka”,
sendist afgreið^’n blaðsins
fyrir 29. Jj. m. •
Vantar
t-í itin
við húsabyggingar í Kefla-
vík. Löng vinna — gott kaup
— frítt húsnæði. — Núnari
uppl. í síma 5175.
Atvinna
óskast
Maður, 27 ára, reglusamur
og vanur allri algengri vinnu,
óskar eftir einhverju fðstu
starfi. Hefir minna bílpróf. •—
Tilboð, merkt: „Reykviking-
ur“, sendist V.ísi f\TÍr 30. júni
K.R. — ¥ikiiag‘tis*
Aldrei hefir íslandsmótið verið eins fjörugt!
Hvor vinnur nú? Allir út á völl?
2.) að loðdýrasýningar verði
Kvenfélag Hallgrímssóknar efnir
til skemmtunar í Hljómskálagarð-
inum á morgun.
Viðtal við frú Guðrúnu Guðlaugsdóttur.
Fyrir nokkuru var frá því skýrt hér í blaðinu, að konur í
Hallgrímssókn hefðu bundizt samtökum og myndað kvenfélag.
Yísir hafði frétt, að þetta kvenfélag hefði í hyggju að halda
skemmtun til ágóða fyxir Hallgrímskirkju og í tilefni af því snéri
tíðindamaður blaðsins sér til frú Guðrúnar Guðlaugsdóttur og
spurðist fyrir um fyrirætlanir félagsins. Fer hér á eftir frásögn
frú Guðrúnar: