Vísir - 20.08.1942, Page 2

V ISIR
VÍSIR
DAGBLAÐ
Útgefandi:
BLAÐAÚTGÁFAN VÍSIR H.F.
Ritstjórar: Kristján Guðlaugsson
Hersteinn Pálsson.
Skrifstofa: Félagsprentsmiðjunni.
Afgreiðsla Hverfisgötu 12
(gengið inn frá Ingólfsstræti).
Símar: 1 6 60 (fimm línur).
Verð kr. 3,00 á mánuði.
Lausasala 25 aurar.
Félagsprentsmiðjan h.f.
Upplausnin.
J* ramsóknarflokkurinn hefir
nú sýnt hið x-étta innræti
sitt og áhyi’gðartilfinningu, —
umhyggju fyrir þjóðinni og af-
komu liennar. Hefir flokkurinn
liorfið að því ráði, að neita allri
þátttöku um málamiðlun mill-
um vinnuveitenda og verka-
manna, og hefir fulltrúi flokks-
ins í liinni stjórnskiþuðu sátta-
nefnd ekki tekið þar sæti, þótt
allir aðrir stjórnmálaflokkar
hafi ekki skorazt undan því. Er
þetta tiltæki svo einstakt, að í
minnum mun verða liaft, og ætti
að vekja athygli nxanna úti um
sveitir landsins á því, hvort slík-
mn flokki sé sýnandi nokkur
trúnaður. Það er löðurmannlegt,
að Ieggja strax árar í bát, er
horfið er úr valdasessinum, en
hitt er ódrengilegt, að gera allt
sem gert verður til þess eins að
eyðileggja og spilla árangri, sem
verða kann til þjóðarheilla, ef
beitt er sameiginlegu átaki allra
flokka í því augnamiði.
Einn af reyndustu þingmönn-
um Framsóknarflokksins, Ein-
ar Árnason frá Eyrarlandi,
lét þau orð falla á fundi á Siglu-
íirði, að Framsóknarflokkinum
kæmi ekkert við, hver yrðu af-
drif gerðardómsins og dýrtíðar-
iöggjafarinnar, ineð því að
flokkurinn væri farinn úr stjórn
og bæri ekki áhyrgð á stjórnar-
framkvæmdum. Mörgum komu
þessi ummæli undarlega fyrir,
-— áttuðu sig ekki almennilega
á því, að sá flokkur, sem harð-
ast barðist fyrir löggjöf þess-
ari, teldi sig enga áhyrgð á henni
bera, þótt svo liefði skipast, að
hann hefði. oltið úr valdasessi.
Töldu menn að hinn reyndi
þingmaður hefði látið þessi orð
frekar falla sem reitt þing-
mannsefni, þannig að ekki væri
ástæða til að taka þau hátíðlega.
Raunin hefir þó sýnt, að engin
ástæða var til annars, en að trúa
orðum þingmannsins, — skilja
þau sem skoðun flokksins al-
mennt, enda kom það og greini-
lega í Ijós síðar í kosningabaBr
áttunni, einkum i útvarpsræðu
Hermanns Jónassonar. Hann
gekk feti framar en Einar Árna-
son, og hvatti beinlínis til þess,
að allar launastéttirnar í land-
inu risi upp gegn dýrtíðarlög-
gjöfinni, þannig að liklegur ár-
angur af henni yrði ónýttur.
Jafnhliða þessu höfðu þessir
menn mörg orð um það, að allt
stefndi hér í upplausnarátt og
voða, og leit svo út, sem þeir
teldu, að Framsóknarflokkur-
inn einn gæti bjargað úr öng-
þveitinu, og ef menn tryðu því
ekki, en bæru meira traust til
annarra flokka, myndi flokkur-
inn einnig vinna af alefli gegn
því að árangurinn af verkum
þeirra yrði verulegur. Hér var
því um valdabaráttu eiha að
ræða, en enganveginn hitt, að
flokkurinn væri að berjast fyrir
þj óðþrif amálum.
Frá því er sumarþingið hófst
liefir þessi afstaða flokksins orð-
ið enn skýrari. Hann hefir risið
gegn öllum málum, sem miðað
hafa að því að ráða bót á öng-
þveitinu, og beinlínis reynt að
bregða fæti fyrir þau. Hann hef-
ir miðað allt starf sitt að öðru
leyti við kosifingar, og reynt að
Jivo liendur sínar, — losa sig við
alla þinglega áliyrgð á máluu-
um einungis af því, að liann
liefir ekki verið í valdaaðstöðu.
Jafnhliða þessu hefir flokfeur-
inn hoðist til að taka að sér
stjórnina gegn því að horfið
yrði frá kjördæmabreytingunni,
sem þegar hafði verið samþykkt
af þjóðinni, þannig að bein svik
hefðu J>að verið við meiri liluta
kjósenda, ef málið liefði ekki
fgngið tilhlýðilega afgreiðslu á
þingi. ÖIl hegðun flokksins og
framkoma hefir frá upphafi
verið hreinn loddaraleilcur, —
skrípalæti frammi liöfð til jiess
að sýnast fyrir kjósendum. Öll-
um Islendingum, til sjávar og
sveita mun þó vera Ijóst, að eins
og málum nú er háttað, eru það
lirein svik við þjóðina, að varpa
fi’á sér allri ábyi'gð og skjóta
sér undan störfum, sem ábyrg-
um stjórnmálaflokki ber tví-
mælalaus skylda til að inna af
hendi. Framsókn virðist vera
þeirrar skoðunar, að hún eigi
einhverskonar forréttindi á öll-
um sviðum, og enginn telji
flokknum það til lasts þótt liann
heimski sig frammi fyrir al-
þjóð. Sú skoðun byggist ekki á
néinum rökum né skynsemi.
Það munu kosningarnar í októ-
ber sýna eftirminnilega.
Aukinn innflutningur
á vöru til landsins
Samkvæmt nýútkomnum
Hagtíðindum hefir innflutning-
ur til landsins á fyrra helmingi
þessa árs meira en tvöfaldazt
frá sama tíma í fyrra. Á þessu
tímabili í fyrra nam innflutn-
ingurinn rúml. 48'/2 millj. kr.,
en í ár nærri 103 >/2 millj. kr.
Árið 1940 nam innflutningurinn
til landsins á þessum tíma kr.
28.3 millj.
Mest hefir verið flutt inn af
eldsneyti og ljósmeti(þ.e. kolum
og olíum og smurningsolíum),
eða fyrir 11.3 millj. kr. í ár, en
5.9 í fyrra. Álnavara var flutt
inn fyrir 11.2 millj. kr. í ár, en
6.7 millj. kr. í fyrra, trjáviður
fyrir 6.3 millj. kr., en 2.1 í fyrra,
fatnaður úr vefnaði og hattar
fyrir 6.2 millj. kr., en 2.4 í fyi’ra.
Þá koma munir úr ódýrum
málmum fyrir 5.2 millj. kr. (2.5
mill.), vagnar og flutningstæki
5.0 mill. kr. (1.8 millj) og korn-
%örur til manneldis 4.6 millj.
kr. (1.4 mil.).
Úrslitaleikur
Reykjavíkurmótsins.
f kvöld kl. 8 stundvíslega hefst
úrslitaleikurinn í Reykjavíkur-
mótinu á milli Vals og Fram .
Eins og menn rekur minni til
urðu þessi sömu félög að keppa
þrisvar til úrslita í íslandsmót-
inu og lauk með því, að Valur
sigraði með 1 marki gegn 0, sem
Framarar settu hjá sjálfum sér.
Stigatula félaganna stendur
nú þannig, að K. R. hefir 4 stig,
Valur 3, Fram 2 og Vikingur 1.
Ef Valur vinnur í kvöld verða
þeir Reykjavíkurmeistarar, en
ef Fram vinnur verða þeir að
keppa aftur við K. R. Aftur á
inóti ef félögn gera jafntefli,
verða bæði Valur og K. R. með
4 stig og verða þá að keppa afl-
ur. Dómari verður Raldur
Möller.
Leik þessum verður útvarpað
og liefst útvarpið kl. 8.50. Mun
Jens Renediktsson verða aðal-
þulurinn.
Ekki þarf að draga það í efa,
að þetta verður lang mest spenn-
andi leikur mótsins.
Nætnrlæknir.
Kristján Hannesson, Mímisveg
6, sími 3836. Næturvörður í Lauga-
vegs apóteki.
Nærri 300 km. i ogum girðingnm
komið app í snmar til varnar sanð-
fiársjúkdðmum.
Viðtal við Sæmund Fpiðpíksson.
Hátt á 3ja hundrað km. löngum girðingum hefir verið, eða
er verið að koma upp, víðsvegar um land til viðbótar þeirn girð-
ingum, sem áður hefir verið komið upp til varnar útbreiðslu
sauðfjársjúkdóma í landinu. Eru það borgfirzka mæðiveikin,
garnaveikin og lungnaþemban eða hin svokallaða þingeyska
mæðiveiki, sem herja nú á sauðfjárstofninn í landinu, og allar
hafa gert verulegan usla og valdið tilfinnanlegu tjóni.
Vísir hefir snúið sér til Sæmundar Friðrikssonar framkvæmd-
arstjóra mæðiveikivarnanna og fengið hjá honum upplýsingar
um girðingaframkvæmdir í sumar.
„Þar er fyrst til að taka,“ seg-
ir Sæmundur, „að komið hefir
verið upp 50 km. langri viðhót-
argirðingu meðfram Hvítá í Ár-
nessýsíu. Er nú komin samfelld
girðing neðan frá Auðsholti og
upp í Blágnípu við Hofsjökul.
nema þar sem gljúfur eru i
Hvítá svo að skepnum er ekki
fært yfir liana.
Girðing þessi er gerð til að
stemma stigu fyrir útbreiðslu
garnaveikinnar vestur á bóginn,
en liún geisar nú í líreppum,
austan Hvítár.
Girt hefir verið í sumar úr
Hvaifirði um Hvalvatn upp í
Langjökul. Úr þeirri girðingu
hefir svo verið lögð girðing
fra Kvígindisfelli og niður
í Þjóðgarðsgirðinguna. Alls eru
Jiessar girðingar um 50 km. á
lengd og eru þær gerðar til ör-
yggis ef garnaveiki kynni að
breiðast út frá Reykjavík, en
hér kom hún upp í sauðfé s.l.
vetur. Jafnframt er liún ætlnð
til öryggis, ef aðrar fjárpestir
kynnu að gera vart við sig öðru
íivoru megin við girðinguna.
Þá hefir Reykjanesgirðingin
verið endurbætt til að varna
frekari útbreiðslu garnaveikinn-
ar. —
Um þessar mundir er langt
komið að framlengja Héraðs-
vatnagirðinguna. Verða girtir
þar 35 km. í sumar og nær hún
þá alla leið upp í Hofsjökul.
Hún er ein aðalvarnarlínan
gegn útrbreiðslu mæðiveikinn-
ar austur um.
I sambandi við þetla má geta
þess, að austan við Blöndu hefir
verið girt 12 lcm. hólf til að ein-
angra sýkt fé og grunað, ef það
mætti draga úr útbreiðsluhraða
veikinnar milli Blöndu og Hér-
aðsvatna, sunnan Vatnsskarðs-
girðingarinnar. Á þessu svæði
kom veikin ekki upp fyrr en á
s.I. liausti, og er þar af leiðandi
ekki mikið útbreidd á þessu
svæði enn sem komið er.
I Þingeyjarsýslu hefir verið
girt allmikið í sumar til að
reyna að koma í veg fyrir út-
breiðslu þingeysku mæðiveik-
innar. Girt hefir verið á köflum
meðfram Jökulsá á Fjöllum,
alls um 25 km., auk þess sem
áður hefir verið girt. Má telja
þá varnarlínu örugga frá sjó og
upp að Dettifossi.
Framvegis verður lögð á-
herzla á að gera línu þessa sem
allra tryggasta með það fyrir
augum, að stemma annarsvegar
stigu fyrir garnaveikinni, sem
er austan áritinar og liinsvegar
fyrir þingeysku mæðiveikinni,
sem er vestan hennar.
Tvö stór girðingarhólf, um
22 km., voru gerð vestan við
Skjálfandafljót, snemma i vor,
til að einangra allt það fé, sem
fannst sýkt og grunað af þing-
eysku mæðiveikinni vestan
Skjálfandafljóts. Er vörzlunni
enn haldið uppi við fljótið, því
að enn sem komið er, er veikin
ekki útbreidd vestan þess.
Þá er verið að girða um 60
km. langa girðingu í Eyjafirði.
Er það gert til öryggis, ef ekki
yrði hægt að stöðva þingeysku
mæðiveikina við Skjálfanda-
fljót.
Loks hafa verið gerð á all-
mörgum stöðum girðingar-
hólf til að einangra sauðfé,
einkum garnaveikt, og einnig
stuttir girðingarspottar til að
draga úr samgangi sauðfjár á
vissum stöðum. Eru girðingarn-
ar alls orðnar hátt á 3ja hundr-
að km„ sem lagðar hafa verið
í sumar.
Golfkeppnin:
Jakob sigraði Guö-
iaug úr Eyjnm.
Keppt var í næstsíðustu um-
ferð í golfkeppninni í gær, og
kepptu þá Jakob Hafstein og
Guðlaugur Gíslason frá Vest-
mannaeyjum, og bar Jakob sig-
ur úr býtum.
Sigraði Jakob með 9 holum
yfir, en 7 voru ef tir. Kemur liann
Jiví til með að keppa til úrslita,
annaðhvort á móti Gísla Ólafs-
syni eða Helga Eiríkssyni. Fer
það eftir því hvor þeirra vinnur
í dag, en þá keppa þeir Gísli
og Helgi innbyrðis um livor
þeirra kemur til úrslita. Hófsí
sú keppni kl. 2 í dag.
Á morgun kl. 5 hefst úrslita-
keppnin.
Tvær íkviknanir.
Slökkviliðið var tvívegis kall-
að út í gær, fyrra skiptið
unx miðjan dag inn að Vikurhús-
inu við Laugamýrarblett, en síð-
ara skiptið á 12. tímanum áð
Lambastöðum á Seltjarnarnesi.
Kviknað liafði smávegis í
rusli í kjallaranum á Vikurhús-
inu og tókst svo að segja strax
að kæfa eldinn.
Hjá Lambastöðum hafði
kviknað í vörubifreiðinni R —
2134. Var liún alelda, er slökkvi-
liðið kom á vettvang og brann
það af henni, sem brunnið gat.
Konur í Kvenfélagi Hallgrimskirkju
ej"u áminntar um að muna eftir
Bazar félagsins, sem halda á 21.
september, og þær konur, sem eru
í bazarnefndinni, eru beðnar að
taka eftir auglsýingu næsta fundar
félagsins, og mæta þá.
Bcbíop
Ífréíiír
Útvarpið í kvöld.
Kl. 19.25 Hljómplötur: Danslög,
leikin á píanó. 19.40 Lesin dagskrá
næstu viku. 20.30 Minnisverð tíð-
indi (Axel Thorsteinsson). 20.50
Utvarp frá íþróttavellinum í
Reykjavik. Lýsing á knattspyrnu,
síðari hálfleik i úrslitaleiknum á
Reykjavíkurmótinu. 21.50 Fréttir.
Þingfréttir.
Smásagnasafn
eftir Friðrik Ásmundæsson
Brekkan er væntanlegt á bókamark-
aðinn innan skamms. Allur ágóði
af sölu bókarinnar rennur til Nor-
egssöfnunarinnar.
Stjórn Alþýðuflokskins
kemur saman á fund hér í Reykja-
vík á morgun. Hefst hann kl. 11
2mem
geta fengið aívinnu, annar
við hifreiðaviðgerðir, hinn
við hreinsun bifreiða. Hús-
0
næði getur fylgt ef óskað er.
A. v. á.
Á vefnaðarstofu
mína vantar mig 1 stúlku nú
þegar eða 1. september. Fæði
og húsnæði getur fylgt. Uppl.
kl. 6—9 e. h.
Karólína Guðmundsdóttir.
Ásvallagötu 10 A.
f. h. og verður sóttur af aðalmönn-
um og varamönnum úr flokksstjórn-
inni víðsvegar af landinu.
Hjónaband.
Síðastliðinn laugardag voru gef-
in saman í hjónaband ungfrú Þór-
unn Árnadóttir, Ixmkaritari á ísa-
firði, og Sigurður Baldvinsson,
verkstjóri í Hnífsdal.
¥erk§Hiiðjn£ólk fær
kjarabætnr.
Samningar Xdju og Félags islenzkpa
iðnrekenda.
Það hefir orðið að samkomulagi milli Félags íslenzkra iðn-
rekenda og Iðju, félags verksmiðjufólks, að gera nýja samn-
inga, í stað þeirra, sem annars áttu að gilda til næstu áramóta.
Gilda hinir nýju samningar, sem voru undirritaðir í gærkveldi,
lil 1. ágúst 1943, en hvor aðili um sig getur sagt þeim upp með
þriggja mánaða fyrirvara.
Eins og sjá má af eftirfarandi
hækkar kaup starfsfólks í
verksmiðjum mjög mikið og
kvenna meira en karla. Konur
þurfa og ekki nema 2 ár nú til
þess að komast í hæsta launa-
flokk, en áður 4 ár.
Iiarlar yngri en 18 ára:
Á viku. Á mán.
Byrjunarl. 35,00 150,00
Eftir 3 mán. 38,00 165,00
— 6 — 40,00 175,00
— 9 — 43,00 185,00
— 12 — 46,00 200,00
ía Karlar eldri en 18 ára: iðaaÉife í
Byrjunarl. 58,00 250,00
Eftir 3 mán. 67,00 290,00
— 6 — 78,00 340,00
— 9 — 83,00 360,00
— 12 — 86,00 375,00
— 24 — 90,00 390,00 ' > < • •' j
Konur: »
Byrjunarl. 35,00 150,00
Eftir 3 mán. 38,00 165,00
— 6 — 40,00 ' 175,00
— 9 — 43,00 ,185,00
— 12 — 46,00 200,00
— 18 — 51,00 220,00
— 24 — 55,00 240,00
Byrjunarlaun karla yngri en
18 ára voru áður kr. 25 á viku,
karla eldri en 18 ára 45 kr. og
kvenna 25 kr. o. s. frv.
Eftirfarandi nýmæli hafa ver-
ið sett í lögin, til þess að tryggja,
að samningar verði haldnir:
„Félag íslenzkra iðnrekenda
ábyrgist f. li. meðlima sinna bæt-
ur þær, sem verksmiðjufólk
kann að eiga lögum samkvæmt
vegna þess, að ákvæðum grein-
ar þessarar um uppsagnaífrest
hefir ekki verið gætt. Á sama
hátt ábyrgist Iðja, félag verk-
smiðjufólks, bætur þær, sem
meðlimir F.Í.I. kunna að eiga á
h.endur verksmiðjufólki sínu
lögum samkvæmt vegna þess,
að það hefir ekki gætt ákvæð-
anna um uppsagnarfrestinn.“
Ennfremur segir svo i 8. gr.:
„Iðja, félag verksmiðjufólks,
lýsir yfir því, að hún lofar að
stuðla að því eftir mætti, að
meðlimir liennar vinni eingöngu
hjá iðnrekendum, innan F.Í.I.,
og ennfremur að beita áhrifum
sínum til þess, að ekki sé vakin
óánægja meðal verksmiðjufólks
um samning þennan, meðan á
samningstímabilinu stendur.‘‘
Samningur þessi gildir til 1.
ágúst 1943, en er uppsegjanleg-
ur með þriggja mánaða fyrir-
vara.
Reykjavíkurmótíð:
Ú rslitaleikurinn
i kvöld kl. 8.
Fram og Viilni*
Framarar hafa ákveðid ad kvitta
fyrir íslandsmótiö.
Nú skal það skel
Hver gerir úrslita
markiö?
Úr þessu veröur skorið á íþróttavelliuum i kvöld