Vísir - 09.10.1942, Blaðsíða 1

Ritstjórar:
Kristján Guðlaugsson
Hersteinn Pálsson
Skrifstofur:
Félagsprentsmiðjan (3. hæð)
32. ár.
Reykjavík, föstudaginn 9. október 1942.
Ritstjórar
Blaðamenn Sími:
Auglýsingar 1660
Gjáldkeri 5 llnur
Afgreiðsla
208. tbl.
Rússar hörfuðu úr 2 götum
Stalingrad í gær.
Þjóðverjar Kcg:jast sanit vcra liættir
að bcita fót&rönsriiliði.
Sumner Weles leggur áherzlu á það, hve
nauðsynlegt sé að hjálpa Rússum.
EINKASKEYTI FRÁ UNITED PRESS, New York, í morgun.
íf
Terboven talar um
göfugmennsku eína
Rússar skýrðu frá því í morgun, að þeir hefði orð-
ið að hörfa úr tveim strætum í Stalingrad í gær
og hefði 4000 Þjóðverjar orðið að borga fyrir
þau með lífi sínu. Kváðust þeir ekki hafa orðið varir
\ið þá breytingu á hernaðaraðgerðum, sem skýrt var
frá í útvarpsfyrirlestri þýzku herstjórnarinnar í gær.
Fyrirlesarinn skýrði frá því, að Þ jóðver jar væri bún-
ir að ná takmarki sinu með því að komast að Volga og
sneiða borgina í tvennt, en þeir tilkynntu fyrir nokk-
uru, að þeir væri komnir niður að fljótinu á allmörg-
um stöðum. Úr því að svo væri komið væri hægt að
hætta að láta fótgöngulið gera áhlaup með aðstoð verk-
fræðíngasveita og yrði borgin nú afhent flughernum
og stórskotaliðinu, er ættu að leggja hana í auðn.
Sumner Welles aðstoðarutanríkisráðherra U. S. A. liefir hald-
ið ræðu um aðstoðina við Rússa. Sagði liann að Bandaríkin og
bandamenn þeirra yrði að veita Rússum alla þá hjálp, sem þeim
væri unnt — hvort sem sú hjálp fælist í því að senda þeim her-
gogn, vistir og aðrar nauðsynjar,
sér herstyrk Þjóðverja með því að
Hvor sem reyndin yrði, sagði Welles
væri, til að Iétta Rússum byrðar
Rússneska herstjórnin heldur
því fram, að Þjóðverjar hafi
tekið mikið lið frá sókninni til
borgarinnar til þess að verjast
sókn Timoshenko að norðan.
Eru engar nýjar fregnir af
framsókn Rússa þar.
Suður hjá Mosdok er enn bar-
izt af mikilli grimmd. Segjast
Þjóðverjar þokast áfram þar og
hafa tekið margar fjallastöðv-
ar i fyrradag, en Rússar telja sig
hafa getað sótt fram á einum
stað og tekið þorp úr höndum
Þjóðverjá.
Harðir bardagar eru einnig
suðaustur af Novorossisk.
Þangað hafa Þjóðverjar flutt
varalið eftir að Rússum hafði
tekizt að sækja allmikið fram.
Eru nú háðir miklir bardagar
um mikilvæga hæð á þessum
slóðum, án þess að séð verði
hvernig fara muni.
Norður hjá Reshev eru miklar
orustui* háðar. Virðist hersveit-
um Zukofs ekki miða áfram þar
að neinu ráði, enda hafa Þjóð-
verjar viggirt hvern hól og hæð
á þessu svæði.
Loks er barizt á Sinjavino-
vígstöðvunum suðaustur af
Leningi-ad.
Flotastjórn Eystrasaltsflota
Rússa tilkynnir, að herskip
hans.hafi sökkt tveim þýzkum
flutningaskipum, samtals 12.000
smál.
Fyrir einu ári.
í löndum bandamanna er þess
nú minnzt, að i dag er ár liðið
síðan Þjóðverjar tilkynntu að
her Rússa hefði verið upprættur
fyrir vestan Moskva.
Dr. Dietrich, starfsmaður i
útbreiðslumólaráðuneytinu, var
sendur beina leið frá aðalstöðv-
um Hitlers til Berlínar til að til-
kynna það, að hérir Rúása væri
umluktir tveim stálhringum og
biði þeirra ekkert annað en eyði-
leggingin.
á a þann hátt að draga að
stofna til nýrra vígstöðva.
yrði að gera allt, sem hægt
Gullnámum lokað
í Bandaríkjunum.
Bandaríkjastjórn hefir á-
kveðið, að Iokað skuli 2—
300 gullnámum í landinu,
meðan styrjöldin stendur.
Veita þessar námur miklum
fjölda æfðra námamanna
vinnu, en þegar þeim hefir
verið lokað, munu þeir verða
skyldaðir til að fara í aðra
námavinnu, aðallega í kopar-
ttámum.
Belgir neyddir til
vinnu í Þýzkalandi.
Allir karlar í Belgíu á aldrin-
um 18—50 ára hafa verið skyld-
aðir til starfa í Þýzkalandi.
Áður höfðii karlar á þessum
aldri aðeins verið skyldugir til
að starfa í Belgíu sjálfri. Ein-
hleypt kvenfólk á aldrinum 21-—
35 ára er líka skyldað lil starfa
í Þýzkalandi. Var þelta tilkynnt
i gær.
Fréltastofa belgisku stjórnar-
innar í London hefir skýrt frá
því, að vítisvél hafi sprungið i
kvikmyndahúsi í Marivaux í
Belgíu, meðan sýning fór fram
á stríðsmynd frá Rússlandi fyrir
belgiska fasista og flæmska
þjóðernissinna.
Þýzku yfirvöldin heita millj.
franka fyrir upplýsingar, er
leiði til handtöku hinna seku.
40.000 starfsmenn í Chrysler
verksmiðju í Detróit hafa fengið
viðurkenningu fyrir aukinn
liraða í framleiðslu loftvarna-
byssna. Tekur það nú aðeins 14
klst. að framleiða eina byssu,
en lók áður 450 klst.
Níu Norðmenn voru skotnir í
gær og hafa því 34 verið drepn-
ir síðan herlögin voru sett á
þriðjudag.
Tíu voru dauðadæmdir, en lif-
látsdómi þess tíunda breytt í
ævilangt fangelsi á síðustu
stundu. Meðal hinna níu voru
tveir krypplingar og 15 ára pilt-
ur.
Fréttastofa Norðmanna kveð-
ur sig nú hafa fengið áreiðan-
legar upplýsingar um það,
hverjar hafi verið hinar raun-
verulegu orsakir þess, að herlög
voru sett.
Sló í handalögmál milli
Norðmanna og Þjóðverja i smá-
bæ í Þrændalögum og lauk
þeirri viðureign með því, að einn
Þjóðverja var drepinn. Norð-
mennirnir komust undan, en
Þjóðverjar tóku þá 30 gísla úr
hópi þekktra borgara og voru
7 meðal liinna fyrstu 10, er voru
drepnir.
Skv. fregn frá blaðafulltrúa
Norðmanna hér hélt Terboven
ræðu á aðaltorginu i Þrándheimi
litlu eftir að lierlögin voru sett.
Hann sagði m. a.:
Eg hefi aldrei verið smásálar-
legur þann tíma, sem eg hefi
verið i Noregi, og hefi jafnan
haft hagsmuni lands og þjóðar
í liuga. Eg lít nefnilega ekki á
Norðmenn eins og Pólverja eða
asíatiska bolsivikka og þvi hefi
eg i göfugmennsku minni lokað
augunum fyrir ýmiskonar
fjandskap. E’n sá tími getur
komið, þegar eg hætti að sýna
göfugmennsku og vináttu, og
verð ósveigjanlega strangur. Sá
timi er nú kominn.
Þegar við Þjóðverjar grípum
til okkar ráða, höfum við það
ekki eins og lýðræðissinnarnir,
sem hengja smáglæpamennina
og láta stórglæpamennina leika
lausum hala.
Spánverjar heimta
franskar nýlendur.
Spánverjar eru nú að undir-
búa það, að gera tilka.ll til
franskra nýlendna í Afríku.
Einn af áhrifamestu ’ raönn-
um falangista, Figuera, hefir
haldið ræðu um þörf Spánverja
á auknu landrými i Afríku, en
eins og menn vita, eiga Spán-
verjar hluta af Marokko, sem
er mjög hrjóstrugt land.
í ræðu sinni sagði Figuera,
að Spánverjar væri alveg sann-
færðir um það, að Petain og'
hið nýja Frakkland mundu laka
fullt tillit til hinna réttlátu
landakrafa, sem þeir bæru fram
gegn þeim.
Árás á japaxtskan skipa-
flota við Salomonseyjar.
Fimm skip liæfd sppengjiim.
Síðastliðinn mánudag gerðu flugvélar hers og flota Banda-
ríkjanna á Anzac-svæðinu árás á japanskan skipaflota,
Nýjar flugvélaverksmiðjur
eru jafnt og þétt teknar i
notkun í Bandaríkjutium.
Myndin hér að ofan er tekin í
nýrri verksmiðju, sem fram-
leiðir eingöngu Liberator-
flugvélar og sjást nokkrar í
smíðum á myndinni. - Þær
hafa m. a. komið mikið við
sögu í Norður-Afríku undan-
farna mánuði.
sem verið var að safna þar saman, að öllum líkindum með það
fyrir augum að leggja til atlögu við Bandaríkjamenn á Guadal-
canal og fleiri eyjum austur þar.
Tilkynningin var gefin út
um þetta i nótt, og skýrði hún
frá þvi, að langferðaflugvélar
hersins hefði tekið eftir því, að
Japanir voru að draga saman
skipaflota við eyna Shortland
— suður af Bougainville-ey
| en hún er 500 km. frá Guadal-
I canal.
| Flotadeild var síðan send á
! vettvang undir stjórn Ghorm-
1 leys, aðmíráls, og var í henni
i flugstöðvarskip. Flugvélar þess
gerðu árás á japanska skipa-
j flotann og tóku einnig þátt í
henni langfleygar landflugvélar.
Fimm skip Japana urðu fyrir
sprengjum, einni eða fleiri
hvert, og hlutu margvlslegar
skemmdir. Skip þessi voru:
þungt beitiskip, herflutninga-
skip, stöðvarskip sjóflugvéla og
j tvö flutningaskip.
i Átta flugvélar voru eyðilagð-
ar, meðal þeirra fjórir fjpr-
hreyfla flugbátar.
ÖIl skip og flugvélar Banda-
rikjamanna komust heilu og
höldnu heim og beið enginn
Laval talar.
! Laval hélt tvær ræður í gær í
París. Beindi liann orðum sin-
uin til 200 iðjuhölda í annari
, ræðunni og sagði þeim, að þeir
yrðu að láta Þjóðverja fá meira
vinnuafl.
Útvarpið i Vichy sagði um
þessar ræður Lavals, að liann
hefði ekki dregið dul á það, hve
alvarlegar afleiðingar það hlyti
að hafa, ef Frakkar fylltu ekki
„kvótann“ handa Þjóðverjum.
maður úr liði þeirra bana né
særðist. Yeður var þó óhagstætt
til hernaðaraðgerða.
Tilkynningu var ekki liægt að
gefa fyrr um árásina, þvi að það
hefði komið upp um stöðu flota-
deildarinnar, ef hún hefði farið
að senda frá sér skeyti.
Af hernaðaraðgerðum á eyj-
unum austur þar, eru annars
engar nýjar fregnir.
Kriifip flfr [ssen.
Kruppsverksmiðjurnar ætla
að diaga úr starfsemi sinni í
Essen, að því er ungverska blað-
ið Pester Lloyd skýrir frá.
Samkvæmt frásögn blaðsins
eru Þjóðverjar byrjaðir að und-
irbúa það, að koina upp vopna-
verksmiðju í Zjagreb í Jugo-
slaviu, sem nú er liöfuðborg
Króatíu. Er þetta til að dreifa
hergagnaframleiðslu Þjóðverja
til þeirra liéraða, þar sem minni
hætta er af loftárásum.
Lögreglan í Belfast — Norð-
ur-írlandi — hefir handtekið 4
karla og 2 konur og grunar þau
um að hafa varpað sprengju
þar i borg, með þeim afleiðing-
um, að 4 lögregluþjónar og tveir
óbreyttir borgarar særðust.
Loftárásix Bánda-
ríkjamanna við
Miðjarðarhaf.
Mánuðina júní—september
fóru flugvélar Bandaríkjahers-
ins í Egiptalandi í 90 árásir á
hafnir og borgir möndulveld-
anna.
I þessum árásum var varpað
niður 1.5 milljónum kílóa af
sprengjum.
Síðan loftárásir voru hafnar
á Malta liafa 9000 hús á eynni
verið gereyðilögð og 17.0000
verið skemmd að ineira eða
minna leyti.
Rússneska Tass-fréttastofan
birtir þá fregn, að margir starfs-
menn hergagnaverksmiðju í
Hirtenburg i Austurríki hafi
verið handteknir, grunaðir um
skemmdárverk. Voru mennirn-
ir handteknir eftir að eftirlits-
menn höfðu neitað að taka við
allmikln magni af fallbyssukúl-
um, þar eð þær voru taldar ó-
notliæfar.
•
Þingnefnd í Bandarikjunum,
er var falið að rannsaka gæði
amerískra flugvéla, hefir skilað
því áliti, að þær sé betri en
nokkrar flugvélar, sem möndul-
veldin geti teflt fram. — Fyrir
hverjar tvær flugvélar, sem
Bandaríkin hafa misst, hafa
flugmenn þeirra skotið niður
15.
Maður verður fyrir bif-
reið og bíður bana.
í gærdag klukkan 3.45 e. h. varð aldraður maður fyrir er-
lendri bifreið á Tryggvag., lenti undir öðru afturhjóli hennar
með þeim afleiðingum, að maðurinn beið bana af.
$15.767.000.000
til flota U.S
Fjárveitinganefnd fulltrúa-
deildar Bandaríkjaþings hefir
samþykkt 15.767 milljóna doll-
; ara fjárveitingu til flotans.
Fénu verður varið til að
; smiða 46.000 fijugvélar, 500.000
| smálestir flugstöðvarskipa,
; 500.000 smálestir beitiskipa og
j 900.000 smálestir tundurspilla.
Maður þessi liét Þorsteinn Jó-
liannesson til heimilis að Ný-
lendugötu 22 hér i bæ. Hann
var staddur á Tryggvagötunni
og sagt, að hann hefði verið að
tala þar við mann á gangstétt-
innni, en gengið síðan út á göt-
una og þá orðið fyrir bifreið-
inni.
Þorsteinn var þegar fluttur
á Landspítalann og þar andaðist
hann fjórum klukkustundum
eftir að slysið bar að höndum.
Þorsteinn er fæddur 18. nóvem-
.ber 1865 að Grýtustöðum í
Kirkjuhvammshreppi.
Biður rannsóknarlögreglan
njann þann, sem var að tala við
Þorstein, að gefa sig fram liið
allra fyrsta, því það skiptir
miklu máli við rannsókn máls-
ins.
D-listinn er listi SjáitstæðisOokksins í Reykjavík. Kjðsið D-LISTANH.