Vísir - 23.10.1942, Blaðsíða 1

Ritstjórar:
Kristján Guðlaugsson
Hersteinn Pálsson
Skrifstofur:
Félagsprentsmiðjan (3. hæð)
32. ár.
Ritstjórar
Blaðamenn Simi:
Auglýsingar 1660
Gjaldkeri 5 llnur
Afgreiðsla
220. tbl.
10 daga stórorusta
skammt frá Tuapse
Matvælaöflun erfiöasta viö—
fangsefniö, segip Kalinin.
Litlar breytingar í Stalingrad.
EINKASKEYTI FRÁ UNITED PRESS, New York, í morgun.
Frásagnir erlendra blaðamanna í Rússlandi síma
um það, að undanfarna tíu daga hafi geysað
_ stórorusta um leiðir þær er liggja til Tuapse,
því að Þjóðverjar leggja mikið kapp á að ná þeirri borg.
Er það vegna þess, að það mundi stytta aðdráttarleiðir
þeirra og draga jafnframt úr nothæfni Svartahafsflota
Rússa, sem hefir verið Þjóðverjum mjög óþarfur til
þessa.
Landslagið er mjög illa til bardaga fallið, snarbrattar
f jallahlíðar og mjó f jallaskörð. Rússar hafa notað mjög
fallhlífa-hei’menn, sem hafa það hlutverk að rjúfa eða
frufla flutninga Þjóðverja. Annars eru Rússar búnir
að undirbúa eyðileggingu allra mannvirkja í Tuapse,
ef þeir verða að yfirgefa borgina. Dynamitsprengjum
hefir verið komið fyrir í uppfyllingum, hafnargörðum
o. s. frv. og má hleypa þeim af fyrirvaralaust.
Kalinin, forseti Rússlands, hélt ræðu i gær í Moskva á æsku-
lýðsþingi. Sagði hann að þar eð Þjóðverjar hefði tekið Ukrainu
og Kuban-dalinn yrði matvælaöflunin erfiðasta viðfangsefnið
og yrði að auka kornframleiðsluna eftir mætti. Ilann sagði og,
að her Rússa væri betur útbúinn en nokkru sinni og t. d. væri
fallbyssuframleiðslan svo mikil, að liægt væri að safna birgð-
um. Einnig sagði hann, að þó að manntjón Rússa liefði verið
mikið, hefði manntjón Þjóðverja verið meira.
Loftárás á
Genaa.
Brezki flugherinn gerði harða
loftárás á Genua í nótt og komu
allar flugvélarnar heilu og
höldnu heim aftur.
Þetta er 7. órás Breta á Genua
og var sú sjötta gerð fyrir rúmu
ári. Flugleiðin er rúmlega 700
mílur hvora leið og þurfti að
fara yfir Alpafjöll í báðum leið-
um.
Genua er stærsta hafnarborg
við Miðjarðarhaf og fara þaðan
miklar birgðir til Libyu. Þár
eru Ansaldo-verksmiðjurnar og
eru þar m. a. smíðaðir hreyflar í
flugvélar.
í febrúar á síðasta ári gerði
brezki flotinn árás á Genua og
skaut á hana 300 smál. af
sprengikúlum.
Guadalcanal:
Japanir
byrja áhlaup
Aukin matvæla-
framleiðsla Rússa.
Það, sem Rússar leggja nú
mesta áherzlu á, er að auka
matvælaframleiðslu sina, vegna
þess að Þjóðverjar hafa náð
mörgum beztu kornræktarliér-
uðum landsins. Niðursuðuvei'k-
smiðjur eru x-eistar í tugatali
víðsvegar um landið, til að sjóða
xxiður grænmeti, kjöt og fisk.
Þær niðui'suðuverksmiðjur,
sem reistar hafa verið í Kasan
og Usbekistan eiga að sjóða nið-
ur 20 millj. dósa á ári.
„Völkischer Beobacter" skýr-
ir frá þvi, að loftvarnasveitir
Þjóðyerja hafi skotið niður
8102 flugvélar frá því í striðs-
byrjun.
Þjóðverjar gerðu áhlaup á 3
stöðum i gær, en þeim var öllum
lxrundið. Á einum stað í suðvest-
urhluta borgarinnar tókst Rúss-
um að koma Þjóðverjum á ó-
vart og tóku þeir tvær skot-
grafaraðir. Siðustu daga hefir
dregið mjðg greinilega úr þunga
þýzku áhlaupanna.
Þjóðverjar kveðast hafa
hrundið öllum áhlaupum Rússa
milli Don og Volga, en her-
stjórnartilkynning Rússa skýr-
ir frá viðureignum þar rnjög á
annan veg. Segjast jxcir hafa
tekið mikilvæga hæð eftir 48
klst. bardaga — i návigi að
miklu leyti — en af henni megi
sjá greinilega til Stalingrad.
Auk }>ess gnæfir hæð þessi yfir
umhverfið, svo að hægt er að
fylgjast með undirbúningi Þjóð-
verja fyrir gagnáhlaup.
Sókn Þjóðverja austur til
Grosny er stöðvuð og er jxað af
völdum þess, hve skriðdreka-
tjón jxeirra hefir verið mikið.
Á vfgstöðvunum fyrir norðan
Stalingrad, allt norður til Len-
ingrad, er tíðindalaust að kalla.
Vikingasveitir Rússa hafa farið
ó land fyrir vestan stöðvar Þjóð-
verja á suðui-strönd finnska
flóa. Eru þær sagðar hafa
spi-engt upp níu steinsteypu-
vix-ki, en haldið á brott við svo
búið.
Barátta Norðmanna.
Times í London birtir j>á
fregn eftir fréttaritara sínum í
Stokkhólmi, að varðmenn úr
hirð Quislings sé nú látnir ferð-
ast í lestum víðsvegar um landið
til að hafa eftirlit með hegðun
manna. í öllum vögnum hafa
verið sett upp auglýsingaspjöld,
þar sem mönnum er hótað
þvi, að jieir verði reknir úr lest-
inni, ef jieir neiti að sitja við
hlið þýzkra hermanna eða með-
lima Quislinga.
I>eir 250 kennarar, sem hefir
verið sleppt úr fangabúðunum
i Kirkenes, þurftu að leita lækn-
is, er jieir voru látnir lausir.
Gert er ráð fyrir því, að hinir
400 verði látnir lausir á næst-
unni.
Nýja Guinea:
]apiir flýja 6i.
Japanir verða enn að hopa
fyrir Ástralíumönnum á Nýju
Guineu.
Veður hefir versnað, brugðið
til mikillar úrkojnu, svo að færð
er enn veiri en áður. Eru að-
drættir því með erfiðasta móti.
P2f Japanir geta ekki stöðvað
Ástraliumenn á þeim slóðum,
þar sem nú er barizt, hljóta þeir
að missa Kokoda og ekki að vita*
hvar j>eim auðnast að stöðva
undanhaldið.
Flugher bandamanna er ein-
ráður í lofti og gerir sífelldar
árásir á stöðvar Japana.
Japanir eru byrjaðir fót-
gönguliðsárásir á stöðvar
; Bandaríkjamanna á Guadal-
canal.
Segir í tilkynningu flota-
málaráðuneytisins í Washing-
ton, að á jiriðjudag hafi Japanir
gert áhlaup á vinstra fylkingar-
arm stöðva Bandaríkjamanna,
en j>að hafi verið litlum erfið-
leikum bundið að hrinda j>ví
áhlaupi.
Að öðru leyti eru að mestu
. sömu fregnir frá Salómonseyj-
um og áður. Flugvélar handa-
| manna gera árásir á skip Jap-
ana og liafnir, svo sem Rabaul,
sem er aðalhöfn Jæirra á }>ess-
um slóðum.
I
I Finnar svangir.
Kjöt- og sykurskammtur
Finna hefir enn verið minnkað-
ur, herma fregnir, er borizt hafa
til London.
Meðal hitaeiningafjöldi í dag-
skammti hvers Finna er nú
1600 einingar, 900 minna en tal-
ið er lágmark og um helmingur
af dagskammtinum fyrir stríðið.
Blöð landsins kvarta daglega
um hvað hrauðskanimturinn sé
lítill. Kjötskammturinn er að-
eins 100 gr. á viku fyrir allan al-
menning, 200—230 gr. fyrir erf-
iðisvinnumenn, rúmlega helin-
ingi minni en í Þýzkalandi.
Sykurskammturinn hefir ver-
ið minnkaður úr 250 gr. á viku
í 187 gr., vegna Jiess að Þjóð-
verjar hafa ekki sent eins mik-
ið og nauðsyn krafði.
Blöðin vitna í j>ýzk ummæli
í sambandi við jæssi mál, t. d.
hefir Hufvuðstadsbladet sagl, að
j>að sé einkennilegt, að ekki sé
hægt að auka skammtana, úr
því að uppskera þessa árs hefir
verið betri en seinustu ára og
meira svæði til umráða til rækt-
unar.
Hjúkrunarkonan, sem hér sést, hefir verið sæmd heiðurs-
merki fyrir að bjarga 121 sérðum sjóliða. Á myndinni er hún
að búa um sár sjóliða.
Gunnar Salómonsson æfir
sig í að lyíta ííl.
Orðinn starfsmaðup eins þekkasta
hti»i ngleikjaliúss jarðarinnar,
Hinn þekkti íslenzki aflraunamaður Gunnar Salómonsson
starfar nú við Sarasani-cirkusinn — eitt af frægustu og stærstu
hringleikjahúsum jarðar.
l>ug,Ie§sr Ii|iíki*Binarkona
Samkvæmt viðtali er Vísir.
átti við Bjarna Benediktsson
borgarstjóra í morgun, mun
nú fengin trygging fyrir því,
að efni það, sem vantaði til
hitaveitunnar fáist í Banda-
ríkjunum. Ættu því engar
tafir að verða af efnisskorti
við framkvæmd hitaveitunn-
ar, nema ef sérstök óhöpp
kynnu að bera að höndum.
Nú líður óðum að því, að
hitaveituvinnan hefjist af full-
um krafti. Munu þá sennilega
6—8 hundruð manns fá þar
atvinnu, og verður reynt að
vinna í allan vetur, ef tök
verða á vegna veðurskityrða.
Sem stendur er verið að at-
huga lánsútboð fyrir þess-
um framkvæmdum-
Herskyldualdur
lækkar í Bretlandi,
Herskyldualdur í Bretlandi
hefir nú verið lækkaður niður
í 18 ár.
Þegar striðið byrjaði, var her-
skyldualdur miðaður við 20 ár,
ei\ eftir því sem hægt var að
sta^kka herinn var aldurinu
færður niður. Hann var 181/-)
ár, þangað til J>essi síðasta
breyting var gerð.
Piltar, sem eru yngri en 19
ára, verða þó ekki sendir úr
landi.
I fyrrakvöld lét Gunnar til sin
heyra í útvarpi á íslenzku frá
Berlin. Bað hann að heilsa öll-
uin vinum og kunningjum og
kvaðst vona að hann fengi sem
fyrst tækifæri til að koma heim.
Þulur útvarpsins skýrði frá
því, að Gunnar vekti mjög mikla
athygli á sýningum hringleikja-
hússins: Tvö aðalsýningáratriði
lians eril fólgin i því, að Gunnar
lyftir 12 manns í einu, og hitt í
þvi, að hann Jyftir stórum hesti
(dönskum) með manni á. En
núna er Gunnar að æfa sig i
þvi, að lyfta fíl, 2ja tonna l>ung-
um.
Gengur Gunnar almennt undir
nafninu Ursus, sem þýðir björn.
Við hringleikjahúsið starfa
160 manns, þar eru 80 hestar,
25 filar og fjöldi annnara dýra.
Gunnar Salómonsson hvarf
liéðan af landi brott árið 1936.
Hafði hann til j>ess tíma stundað
glíinu og aðrar íþróttir hjá
Glímufélaginu Ármanni. En
sumarið 1936 fór hann á
Olympíuleikana í Berlín, þaðan
fór hann til Danmerkur og hef-
ir síðan ferðast, ekki aðeins um
jivera og endilanga Danmörku,
lieldur og um Noreg, Svíþjóð og
víðar. Og nú er hann starfs-
niaðui' hjá einum jieklctasta
cirkus veraldar, er tekur 7 þús-
und manns i sæti í einu.
Þrjú sænsk skip eru komin
til Aþemd’orPar með vistir o>
lyf handa Grikkjum
#
Tass-fréttastofan -
því, að Þ’óðver'nr ' :
slysið, er Kri'túí"
Vildu þeir koma 1 °
reyndu daginn áð'r ■vV
liest hans, en tókst ekki.
CMill á illa.
Þegar Churchill fór í förina
til Moskva kom hann við á
Malta.
Þetta var tilkynnt i gær, en
nánari upplýsingar ekki gefnar
um veru hans j>ar, hvort liann
koni við í lieimleið eða leiðinni
að heiman.
Það var lika tilkynnt á Malta
í gær, að lirundið liefði verið
tilraun til að setja öxulhersveit-
ir á land á eynni nýlega.
Ungverjaland er konungslaust
konungsríki' og er stjórnað af
ríkisstjóra, segir í greininni, og
ísland er einnig konungsríki
og stjórnað af ríkisstjóra. En
samanburðinum verður ekki
haldið lengra áfram, því að hið
hrjóstruga land í norðri liefir
l önung, J>ótt hann stjórni ekki
landinu.
Kristján konungur er enn
formlega konungur Islands, en
það stafar eingöngu af slæmum
ramgönguskilyrðum vegna
rtyrjaldarinnar. íslendingar
hafa ákveðið að slita persónu-
sambandinu og virðist svo sem
Svíar verða að
vera viðbúnir.
Svíum hefir nú verið sagt að
vera við öllu búnir.
Yfirmáður verkfræðinga-
sveita flughers þeirra hefir flutt
aðvörun um j>etta i útvarp.
Sagði hann, að j>að væri ekki
víst nema stórviðburðir gerðust
fjrirvaraláust og því væri bezt
að þjóðin væri við öllu búin.
Jafnframt sagði hann, að fólk
yrði að vera við því búið, að
niyrkva hibýli sín fullkomlega.
Tundurduflalagningar hafa
undanfarið verið auknar með
ströndum fram.
ekkert muni fá hróflað við
þeirri ákvörðun, en menn vilja
ekki slíta sambandinu við kon-
unginn, sem menn persónulega
hafa miklar mætur á, bréflega.
I>að bíður sennilega þar til Dan-
ir og íslendingar hittast aftur,
án þess að leiðin liggi um New
York til Stokkhólms.
í grein sinni fer greinarhöf-
undur, Svante Löfgren, }>ví
næst lofsamlegum orðum um
Svein Björnsson ríkisstjóra,
hvers vegna hann varð fyrh'
valinu sem rikisstjóri — og
aðrir komu þar ekki til greina.
Frh. á 4. siðu.
Grein um ríkisstjóra íslands
í kunnu sænsku blaði.
Ihinu víðkunna sænska blaði Nya Dagligt Allehanda hefir
birzt grein um ríkisstjóra Islands og Island. Er grein
þessi mjög vinsamlega skrifuð, þótt skekkjur hafi í hana
slæðst. Greinin nefnist „Riksforstándaren pá Kung Haakon
Haakonsons gárd“ (Ríkisstjórinn á bújörð Hákonar konungs
Hákonarsonar).