Vísir - 04.11.1942, Blaðsíða 1

Ritstjórar:
Kristján Guðlaugsson
Hersteinn Pálsson
Skrifstofur:
Félagsprentsmiöjan (3. hæð)
Ritstjórar
Blaðamenn Simi:
Auglýsingar 1660
Gjaldkeri 5 llnur
Afgreiðsla
32. ár.
Reykjavík, miðvikudaginn 4. nóvember 1942.
230. tbl.
Bretar víkka skarð-
ið í víggirðingum
Rommels.
\
Orusta, sem úrslitum
raeður, stendur yflr.
EINKASKEYTI FRÁ UNITED PRESS, New York, i morgun.
. *
Attundi herinn hefir getað víkkað skarðið, sem
hann hefir rofið í stöðvar Þjóðverja og
ítala nyrzt á E1 Alameinvígstöðvunum. Stend-
ur yfir mikil orusta á þessum slóðum og er aðalbardaga-
svæðið um 13 km. frá sjó og 25—30 km. vestur af E1
Alamein. Heitir hérað það Tel el Akaki.
Allar líkur virðast benda til þess, að sú orusta, sem
nú er háð milli áttunda here Alexanders og hersveita
Rommels muni ráða úrslitum í baráttu þeiiri, sem nú
er hafin í Norður-Afríku. Sá, er bíður ósigur mun að
líkindum tapa öllu.
. Þetta er skoðun blaðamanna, sem fylgjast með hernaðarað-
gerðum í Egiptalandi og það er heldur ekki dregin dul á það
i löndum bandamanna, að þar er fylgzt með öllum atburðum
af mikilli eftirvæntingu.
Þjóðverjar hafa nú sent 15. og
21. bryndeildir sínar fram, til or-
ustu og er þá talið, að þeir tjaldi
öllu sem til er.
Skriðdrekaorustan mikla, sem
nú stendur yfir, hófst á þvi, að
Rommel sendi ítalska skrið-
dreka fram, en litlu siðar komu
þeir þýzku tii sögunnar og fór
þá orustan að nálgast hámarkið.
Þýzku skriðdrekarnir ruddust
fram hvað eftir annað, til að
loka skarðinu, sem bandamenn
rufu i varnir þeirra, en stór-
skotahríðin var svo ægileg, að
hún var eins og órjúfandi vegg-
ur. Stendur orustan enn yfir, án
þess að nokkuð lát hafi orðið á.
Þáttur flugvélanna.
Að þessu sinni hafa bandamenn
ekki ætlað sér að þurfa að fara
lialloka vegna þess að þá vantaði
flugvélar. Þeir hafa alger yfir-
í'áð í lofti og í fyrsta skipti, síð-
an styrjöldin liófst, hefir flug-
herstjórn þeirra í Egiptalandi
skýrt frá því í opinberri til-
kynningu.
Flugher bandamanna er i si-
felldum leiðöngrum, allan sól-
Uíítar Kaisers
veoa ul 140 smðl.
Flugbátar þeir, sem byggð-
ir verða í skipasmíðastöðv-
um Henry Kaisers í Banda-
ríkjunum verða meira en
tvisvar sinnum stærri en
stærsti flugbátur, sem smíð-
aður hefir verið.
Stærsti flugbátur heims er
„Mars“, sem vegur 70 smá-
lestir. Flugbátar Kaisers
verða þvi að minnsta kosti
140 smálestir og burðar-
magn þeirra skiptir tugum
smálesta.
Kaiser gerir ráð fyrir því,
að hægt verði að hefja
fjölframleiðslu á flugbátun-
um, áður en tilraunaflugi
verður að fullu lokið.
arhringinn og hinar léttari teg-
undir sprengjuflugvéla, sem
beitt er nær eingöngu gegn
framstöðvum ítala og Þjóðverja,
varpa niður að jafnaði 100 smál.
sprengja á dag.
Hinar stærri og langfleygari
sprengjuflugvélar hafa farið í
árásir á Krít og fyrir suðvestaa
eyna hæfðu þær tvo ítalska
tundurspilla.
Orustuflugvélarnar hafa hins-
vegar aðallega það hlutverk að
gæta þess, að ekki sé gerðar loft-
árásir á stöðvar bandamanna.
Nota Þjóðverjar aðallega
steypiflugvélar af gerðinni .Tu—
87 til þeirra árása.
Hópur þeirra — 25 að tölu —
ætlaði í gær að gera árás á stöð
þar sem skriðdrekar banda-
manna söfnuðust til árásar. Þó
að 20 Messerschmitt-flugvélar
væri þeim lil verndar, lögðu or-»
ustuflugvélar bandámanna samt
til atlögu og skutu niður 5
steypiflugvélar og 3 af orustu-
flugvélunum.
Hlutlausir fréttaritarar i
Berlín síma nú á þann veg til
blaða sinna, segir i fregn frá
Sviss, að af þvi má marka, að
Þjóðverjar liafa áhyggjur af á-
standinu í N.-Afríkp.
517 IVorðarlanda-
skipum sökkt.
1 Síðan styrjöldin hófst hafa
517 skip Norðurlandaþjóða far-
izt af völdum hernaðaraðgerða
— samtals 2 millj. smál.
Af þessum skipafjöldá eru
146 skip, sem Svíar áttu og voru
þau um 700 þús. smálestir að
stærð. Sænskar frégnir herma,
að af þeim skjpuin, sem sigla
til Þýzkalands nú, farizt að jafn-
aði eitt á degi hverjum.
Syifflugur eru nú í fjölfram-
leiðslu bæði i Bandríkjunurri og
Bretlandi. Á að nota þær við
innrás.
• •
Norskt-sænskt félag var stofn-
að í Stokkhólmi um siðustu
helgi. Á fimmta hundrað manns
hafa þegar gengið í félagið.
Eimreið fyrir
2. vígstöðvar.
Bretar eru að smíða sérstakar
eimreiðar fyrir nýjar vígstöðvar
í Evrópu.
Þetta var tilkynnt i London
í gær og gefnar þær upplýsingar
að auki, að sporvídd eimreiða
þessara væri hin sama og spor-
vídd allra landa i Evrópu nema
Spánar, Portúgals og Rússlands.
Eimreiðar jæssar eru tiltölu-
lega léttar —- en þó sterkar —
svo að auðvelt sé að flytja þær
yfir sjó.
Kosningar í U. S.
lylkisstiliri
lievr York.
Republikanar vinna á.
Fjrstu úrslit kosninganna í
Bandaríkjunum, sem borizt
hafa, sýna, að flokkur republik-
ana hefir unnið á.
Þau kosningaúrslit, sem
mesta eftirtekt vekja, eru úrslit-
in í New York. Þar sigraði
Thomas Dewey, fylkisstjóra-
efni repúblikana með % millj.
atkvæðameirihluta.
í New York liafa demokratar
verið ráðandi í 20 ár, en ósam-
komulag varð um frambjóð-
anda þeirra að Jiessu sinni.
(Sjá greinina „Kosningarnar
í Bandaríkjunum á þriðjudag-
inn“, sem birtist hér i blaðinu
s. 1. föstudag).
Síðustu fregnir eru á þá leið,
að búið sé að telja í 304 kjör-
dæmum og þar hafi repúublik-
anar fengið 1 14 fulltrúa (höfðu
166 af 423 áður).
Þjóðvepjar mega koma
Guadalcanal:
Japanir koma liði á land.
Bandamenn þegar farnir að nota Kokoda-
flugvöllinn á N. Guineu.
^lamkvæmt fregn frá Washington í nótt hefir Japönum tek-
izt að koma liði á land að baki stöðva Bandaríkjamanna á
eynni Guadalcanal. Ekki er þess getið, hve mikil brögð voru að
þessu, og mun heldur um strandhögg að ræða.
Jafnframt þvi, sem þessi
fregn barst út um heiminn, var
skýrt frá því, að herskip Banda-
ríkjainanna, sem hafa bæki-
stöð sína við eyna, hefði gert á-
rás á stöðvar Japana. Skutu
tundurspillar á hús og birgða-
hlaða.
Bandaríkjaherliðið hefir lika
haldið áfram árásjum sinum á
landi.
Nýja Guinea.
Fáeinum klukkustundum eft-
ir að Ástraliumenn tóku Kok-
oda vorú flugvélar þeirra af
ýmsum gerðum farnar að riota
flugvöllinn þar. Flýðu Japanar
svo skjótt, -að þeir gáfu sér eng-
an tima til þess að evðileggja
rennibcautir flugvallarins.
Foringi Ástralíumanna ávarp-
aði menn sína, Jiegar til Kokoda
var komið. Sagði hann, að nú
I væri búið að hrekja Japani
ofan úr Owen Stanley-fjöllun-
um og væri þá næsta hlutverk
að hrekja þá allsstaðar af Nýju
Guineu.
Rúsiar rryna að
brjótait ytir Don,
scjfja Þjóðverjar.
Þjóðvarjar skýra frá því, að
Rússar geri þráfaldlega tilraunir
til að brjótast vestur yfir Don-
fljót.
Segja þeir að hersveitir þeirra
sjálfra eða bandamanna þeirra
hindri allar slíkar tilraUnir.
Rússar skýra ekki frá þessu, en
í gær var hinsvegar sagt frá þvi
i viðaukatilkynningu herstjórn-
arinnar, að Rússar hefðu brotizt
yfir á eyju eða hólma i Don-
fljóti.
Rússar liafa skipað nefnd,
sem ætlað er að rannsaka franl-
ferði Þjóðverja í hinum lier-
numda hluta landsins og hermd-
arverk, sem jjeir eru sakaðir um
að liafa framið þar. Nefndar-
menn eru þrir og eru tveir þeirra
Alexei Tolstoy rithöfundur og
erkibiskupinn af Kiev.
í Gtalingrad situr allt við hið
sama. Þar skiptast á áhlaup og
gagnáhlaup og kveðast Rússar
hafa bætt aðstöðu sina.
Þjóðverjar kveðast sækja enn
á suðaustur af Naltsjik, þar sem
þeir hafa þokast áfram, að und-
anförnu, enda leggja þeir mikla
áherzlu á sóknina þarna núna.
Strandhögg.
Landgöngulið Svartaliafsflota
Rússa gerir tíð strandhögg á
strönd Kákasus, allmikið fyrir
norðan víglínu Þjóðverja. Ný-
lega réðst sveit sjóliða á land,
náði bigðastöð á vald sitt og
gat eyðilagt hana að miklum
leyti, áður en Þjóðverjum barst
liðauki og þeir gátu hrakið
Rússa á brott.
Hvernig lýkur
stríðinu.
Samkvæmt fregnum frá Lon-
don hefir blað Hillers sjálfs,
„Völkischer Beobachler“, birt
grein þar sem þýzkt blað gerir
í fyrsta skipti ráð fyrir því, að
Bretar verða betur við loft-
árásum búnir framvegis en
veturinn 1940—41. Meðal
annars hafa verið gerð 8
djúp loftvarnaskýli fyrir al-
menning, sem taka samtals
60.000 manns. Þau þola
sprengjur og eru gas- og
vatns-held. Myndin sýnir
ganginn ofan í eitt þeiri-a.
fórnaði liiinu íyrir
Þegar Roosevelt skipaði ný-
lega þriggja manna nefnd til
að rannsaka gúmmivandamál-
in, var Bernard M. Baruch, er
var yfirmaður liergagnafram-
leiðslunnar í síðasta stríði, sett-
ur formaður hennar.
Þjóðverjar geti beðið ósigur í
styrjöldinni.
Blaðið segir, að styrjöldinni
geti lokið á þrennan hátt:
1) Engil-saxnesku þjóðirnar
(þ. e. Bretar og Bandaríkja-
menn) sigri.
2) Rússar sigri.
3) Þjóðverjar sigri í austri
og engil-saxnesku þjóðirnar
verði með öllu reknar frá Evr-
ópu.
í London er gerð sú athuga-
semd við þetta, að greinarhöf-
undur geri sér ekki ljóst, að
bandamenn liafi gert með sér
sáttmála, sem skuldbindur þá
til að semja frið allir saman og
ekki hver um sig.
Hlaut Victoríukrossinn
eftir dauðann.
Bretakonungur sæmdi nýlega
flugmann einn, er fórnaði lífi
sínu fyrir félaga sína, Viktoríu-
krossinum fyrir frækilega fram-
göngu.
Flugmaður þessi stjórnaði
Manchester-flugvél í árás á
Köln í maí-mánuði siðastliðn-
um,. Kastljós fundu flugvélina
er hun var að húast til að varpa
sprengjum sirium. í stað þess að
reyna að sleppa ú( úr .ljósinu,
liélt llugmaðurnin stefnu sinni
og varpaði sprengjunum úr 7000
feta hæð.
Þá lækkaði hann flugið niður
i 1000 fet, en loftvarnaskot
hæfðu flugvéliná hvað eftir
annað. Kviknaði í lienni, en eft-
ir 10 mínútur var búið að
slökkva eldinn.
Um sama leyti bilaði annar
hreyfill flugvélarinnar, en ef
allt væri með feljdu, átti að vera
hægt að komast heim á öðrum
hreyflinum. Þá fór flugvélin að
láta illa að stjórn, svo að flug-
maðurinn skipaði mönnum sín-
um að stökkva útbyrðis. Einn
þeirra ætlaði að fá honum fall-
hlif, en hann skipaði lionum að
stökkva strax, því að það væri
ekki að vita, hversu lengi hann
gæti liaft stjórn á vélinni. Þegar
allir voru stokknir út úr flug-
vélinni, hrapaði húri til jarðar,
án þess að flugmaðurinn gæti
forðað sér.
Skipasmiðar Kanada eru nú
orðnar meiri en skipasmíðar
Bretlands, sagði verkamálaráð-
herra Kanadastjórnar í gær.
•
1 Bandaríkjunum er unnið að
smiði 183 svonefndra EC-skipa
í einu. Þau eru af nýrri gerð,
sem er svo grunnist, að tund-
urskeyti eiga bágt með að hæfa
þau.