Vísir - 04.11.1942, Blaðsíða 3

VISIR
f
Vö r 11 )l n lí a.
Sir William Dobbie hershöfðingi
var landstjóxi JBreta á Malta þeg-
ar ítalir höfu þátttöku sína í styrj-
öldinni, en lét af landstjórastörf-
unum í maúnánuði síðastliðnum,
og tók þá við af honum Gort lá-
varður og hershöfðingi. — Eftir-
farandi Tcaflar eru úr grein eftir
Sir William. Birtist greinin nú fyr-
ir skemmstu í blaði B.B.C.
Cailing“.
.London
Það eru enn óskráð mörg
blöð hinnar glæsilegu varnar-
sögu Malta. En þrátt fyrir það
verður að teljast réttmætt að
taka til athugunar þáð, sem þeg-
ar hefir gerst, og athuga hvað
mrá af því læra, þann tíma sem
eftir er umsátarinnar. I orust-
um og styrjöldum eru það ekki
vopnin, svo mikilvæg sem þau
eru, er úrslitum ráða. Þegar allt
kemur til alls er það — næst
guðlegri forsjón — mennirnir
sjálfir og andlegt þrek þeirra,
sem mest er um vert. Varnar-
saga Malta leiðir þennan sann-
leik skýrt í ljós. Hún sýnir, að
þrátt fyrir skort vopna og her-
gagna og annars, er það þol
manna, festa og trú, sem sigrar.
Eg víl minnast nokkrum orð-
um á Malta og íbúa hennar.
Malta er þétthyggðasta land
heims. íhúatalan er talsvert yfir
250.000, og koma 2700 rnenn á
ferhyrningsmílu. Af þessu er
augljóst, jið eyjarskeggjar geta
ekki brauðfætt sig, þótt hver
blettur ræktanlegs lands sé nýtt-
ur til hins ítrasta. Mestan liluta
þeirra matvæla, sem íbúarnir
þarfnast, og næstum allar iðn-
aðarvörur, verður að flytja inn.
Malta og ibúar hennar eiga þvi
allt undir því, að auðið sé að
halda uppi flutningum á sjó til
eyjarinnar og frá henni. Af
þessu leiðir að komið hefir verið
ó traustum tengslum Maltabúa
og brezka sjóðliðsins, og sjó-
menn frá Malta eru á flestum
herskipum Breta og á fjölda
mörgum brezkum kaupskipum.
Maltabúar skilja vel við Jivað
átt er, þegar talað er um yfir-
ráðin á sjónum.
Vegalengdin frá Malta til
Sikileyjar er að eins 60 mílur,
en 1000 mílur frá Malta til næsta
iands sém lýtur brezkri stjórn.
Af þessum sökum liéldu margir,
vinir jafnt og fjandmenn, vegna
ókunnugleika, að ekki yrði unnt
að verja Malta. ítalir Iétu drýg-
indalega pg sögðu, að þeir
myndu ná eynni á sitt vald
fyrstu daga styrjaldarinnar. Þá
— i júní 1940 — þegar harðast
blés gegn Bretum, var varnar-
styrkur Malta miklu minni en
liann er í dag. ítalir munu liafa
litið svo á, að þeir hefðu gullið
tækifæri, til þess að láta ekki
sitja við svigurmælin tóm. Þeir
töluðu sem mikilmenni, en
reyndust smámenni, er á hólm-
inn kom, og þeir hafa aldrei
getað þrýst sjálfum sér, ef svo
mætti segja, til þess að hefja
stór átök, til þess að hertaka
eyna, sem enn er á valdi Breta,
og ítölum stöðugt þrándur í
götu.
Malta var fyrsti staðurinn í
Bretaveldi, \sem varð fyrir mikl-
um loftárásum. íbúar Malta
urðu því að liorfast í augu við
hættur og ógnir, sem þeir vissu
lítil deili á. Ríkisstjórnin á eynni
veitti íbúunúm allar þær leið-
beiningar, sem unnt var — en
þær leiðbeiningar, sem unnt var
að gefa á þeim tíma; byggðust
vitanlega ekki á reynslu nema
að litlu leyti. Ibúar Malta urðu
sjálfir að læra af reynslunni,
hversu bezt yrði varist hinum
nýju hættum. Á þessu sviði
höfðu ibúar Malta forystuna og
— fordæmi Jieirra reyndist hið
glæsilegasta.
Ibúar Malta hafa litlar mætur
á Itölum. í sannleika sagt hefir
það jafnan komið í Ijós í styrj-
öldinni, að Maltabúar fyrirlíta
þessa fjandmenn sína. Þegar
hættumerki var gefið vegna
þess, að ítalskar flugvélar nálg-
uðust, héldu menn áfram störf-
um, yptu öxlum og sögðu:
„Það eru bara ltalir“.
Jafnvel konur og börn tóku
þannig til orða.
Vitanlega varð að beita áhrif-
um til þess að uppræta þetta,
því að ítalskar sprengjur geta
valdið manntjóni ekki síður en
þýzkar. Og var nú unnið að því
að fá menn til þess að leita jafn-
an loftvarnabyrgja á hættu-
stundum.
Svo er guði fyrir að þakka, að
náttúruskilyrði eru hin beztu á
Malta til þess að útbúa neðan-
jarðarbyrgi. Klettarnir eru ekki
liarðari en það, að það er hæg't
að vinna á þeim, en það er ör-
ugg vörn í byrgjum þeim, sem
sprengd 'hafa verið í björg og
kletta, og auk jjess eru liellar af
náttúrunnar hönd gerðir. Af
þessum sökum hefir manntjón
á Malta orðið miklu minna en
ella liefði verið. En þótt lifi
þúsunda vrði þannig bjargað
var ekki liægt að vernda liús
ibúanna. Margir þeirra koma
upp úr loftvamabyrgjunum að
liúsi sínu í rústum. Það var á-
takanleg sjón að sjá menn leita í
rústunum, að einhverju nýti-
legu, minjagripum og öðrum, en
hugrekki manna var jafnan að-
dáunarvert. Margoft hefi eg
heyrt konur segja:
„Við höfum glatað öllu, en
það skiptir engu, ef sigur vinst.“
Nokkur orð um börnin. Það
voru gildar ástæður til þess að
hafa áhyggjur miklar af því
hver áhrif hinar tíðu árásir og
bættumerki mundi haE á börn-
in, en reyndin hefir orðið, að
þau hafa ekki verið eftirbátar
hinna fullorðnu að þvi er hug-
rekki snertir. Einkum var áber-
andi hve áhugi smádrengja var
mikill. Þeir vildu fylgjast með
öllu — frá því er flugvélarnar
komu í augsýn, og einkum er
Spitfireflugvélar okkar komu
til skjalanna. Eg er smeykur
um, að sumum þessara drengja
finnist deyfðarbragur á öllu,
þegar stríðinu lýkur. —
Það er eitt af vandamálunum
að sjá börnum og unginennum
fyiii menntun, þvi að skólan.ir
eru í rústum eða voru teknir til
notkunar sem sjúkraliús. Ung-
mennin eru framtiðarborgar-
arnir og það verður að gefa
þeim tækifæri til þess að koma
sér áfram í lífinu, og til þess er
menntun nauðsynleg. En
kennslu hefir verið haldið áfram
á ýmsum stöðum, ineð sæmileg-
Um árangri.
Vegna styi'jaldarinnar liefir
kreppt að fólki ýmissa stétta.
Atvinna byggðist á innflutningi.
Þetta fólk varð að fá önnur við-
fangsefni, og fékk þau, ó vegum
landhers, flughers og flota, við
margskonar hjálparstörf.
Sættu menn sig við þetta glöðu
geði, en glaðiyndi og jafnlyndi
er einkenni íbúa>Malta.
Eitt sinn fékk eg bréf frá
drengjum í þor,pi nokkru. Þeir
spurðu livort þeir gætu tekið
þátt í einhverjum störfum eins
og fullorðna fólkið. Þeir sögð-
ust gjarnan vilja fá einkennis-
búninga, en annars skipti það
ekki miklu máli, ef þeir bará
gætu gert eitthvað gagn. Eg er
sannfærður um, að það sem
til grundvallar lá, var einlægur
vilji til þess að verða að liði.
Hjá þessum ^rengjum var
einnig um hið rétta hugarfar
að ræða.
Ibúar Möltu finna mikið til
sín. Þeir eru( hreyknir af bygg-
ingum sínum, sem margar eru
gamlar og stilfagrar. Margar
þeirra hafa laskast, en sumar
eru í rústum, og er það ibúun-
um sorgarefni. Það gengur
kraftaverki næst, að sumar
byggingarnar skuli vera uppi-
standandi. Eg sá eitt sinn
sprengju koma niður á turn-
hvelfingu þorpskirkju, sem
þorpsbúar höfðu miklar mæt-
ur á. Kirkjan var mikið mann-
virki og var byggð af þeim
inönnum, sem nú eru á lífi.
Sprengjan eyðilagði að mestu
turnhvelfinguna, en í kirkj-
unni sjálfri, þar sem fólk hafði
leitað skjóls í tugatali, varð
ekkert tjón. Fólk leit á þetta
sem kraftaverk, eins og það í
sannleika var.
Samvinna hers, flughers og
flota við íbúana hefir verið
með ágætum. Hermenn og ibú-
ar Malta annast sameiginlega
loftvarnabyssur eyjarinnar.
Skytturnar eru fyrsta flokks
—r og hafa líka fengið æfing-
una. Einn mánuð skutu þær
niður eitt hundrað þýzkar og
ítalskar flugvélar.
Það er alvörublær á öllu lífi
eyjarskeggja nú í styrjöldinni,
en þeir hafa þó — þrátt fyrir
allar hörmungarnar — varð-
veitt lífsgleðina í hjarta sínu,
og bíða vongóðir friðar og betri
tíma. Hjálpin, sem komið hefir
annarstaðar frá, hvatning og
aðdáun og virðingarvottur,
hefir glatt þá, ekki sizt er þeir
voru sæmdir Georgskrossinum
fyrir liugrekki þeirra, þrek og
trúfesti. V
Að eins fá orð til viðbótar.
Þau tvö umsátrarár sem eg var
Nýreykt hangikjöt
fæst nú aftur í
helztu
bæjariiis
landstjóri á Malta var eg mér
þess alltaf meðvitandi, að Guð
hélt verndarhendi sinni yfir
okkur — að öryggi okkar
liyggðist mest á því, að við vor-
um æ aðnjótandi verndar guð-
legrar forsjár. Reynslan kennir
oss, að þetta þrent er mikil-
vægast: Að vera hugrakkur,
aíj hjálpa hvor öðrum og
treysta Guði.
Útvarpið í dag.
Kl. 15.30—16.00 Miðdegisútvarp.
18.30 íslenzkukennsla, 2. fl. 19.00
Þýzkukennsla, 1. fl. 19.25 Hljóm-
plötur: Lög leikin á blásturshljóð-
færi. 20.00 Fréttir. 20.30 Kvöld-
vaka : a) Gils Gu'Ömundsson kenn-
ari: Gamalt og nýtt frá Vestfjörð-
um, I: Mannskaðaveður. Frásögu-
þættir. b) 21.00 Jón Eyþórsson :*
„Lönd leyndardómanna“; þættir úr
ritum Sven Hedins. Upplestur. c)
21.25 Anna Guðmundsdóttir leik-
kona: „Við banabeð", smásaga eft-
ir Victoriu Benedictsen. Upplestur.
Ennfremur lög af hljómplötum.
ÞAÐ BORGAR SIG
AÐ AUGLtSA
í VÍSI
Hallo!
Hallo!
lltsalan
hekiui' áfram á Bergstaðastræti 22. Seldar
verða allskonar tækifærisg.jafavörur svo sem:
Leðurvörur, veski, karla og kvenna, silki-
sokkamöppur, vasaklútamöppur, peninga-
buddur, tóbaksveski, sigarettuveski, hanzkar,
belti, skólatöskur, götu-„tuðrur“. — Þá
snyrtivörur, hálsfestar, brjóstnælur, arm-
bönd, steinhringar og m. m. fl.
Loks mikið af barnaleikföngum, speglum,
myndarömmum, saumakössum, gúmmí-
hönzkum.
Og svona mætti lengi telja. Afsláttur frá 5%
—10% af öllu.
Allt nýjar vörur. Komið, sjáið, sannfærist. —
Sá tapar ekki, sem fyrstur fær.
Verzlunin BJARMI,
Bergstaðastræti 22.
Börn
óskast til að bera blaðið til kaupenda um
Langfarnesvegr ogr Kleppsliolt
, Dagblaðið Yf.Hllt Simriefio
Miðstöðvareldavél
til sölu, frekar stór.-Upplýsingar hjá
JÓNI GUÐNASYNI, Grettisgötu 59, eftir kl. 7 á kvöldin.
Alúðar þakkir til allra vina minna og kumnngja, sem
glöddu mig og heiðruðu á svo margvislegim hátt á $]&-
tugs-afmæli minu, 2. nóvember.
Tómas Þo l•5teinssort
Alúðar þakkir til allra, er sendu okkur heiílaóskir og:
komu og glöddu okkur á afmælisdegi okkar. Guð blessi
gkkur öll.
Sigriðnr og Simon, Höfðaborg .
SkrifstofustMka
óskast.
jlv.1L
Ntdlku
Upplýsingar i
vantar á Hótel Borg
skpifstofunni.
Stúlka
frá 1&—25
Flóra. 1----
ára getur fengið franitiðaratvinnu i BIómaverzL
Eiginhandar umsókn sendist i Flóru fyrir fludagskvöld.
Landskjr rstjórn
kemur saman í Alþingishúsimi fimmfudag 5.
nóv. kl. 10 árdegis til þess að útþluta uppbótar-
þingsætum. til jöfnunar milli þingflokka. ■—
MAGNtJS sigurðsson,
oddviti landkjörstjórnar. ; ;
Independence
eldspýtur
Kosta 12 aura
stokkurinn.