Vísir - 19.11.1942, Blaðsíða 1

Ritstjórar:
Kristján Guðlaugsson
Hersteinn Pálsson
Skrifstofur:
Félagsprentsmiðjan (3. hæð)
Ritstjórar
Blaðamenn Siml:
Auglýsingar 1660
Gjaldkeri 5 llnur
Afgreiðsla
32. ár.
Reykjavík, fimmtudaginn 19. nóvember 1942.
243. tbl.
tovei Hi f ■
ir swiJen9Éi.
Verður mikið lið möndul-
veldanna króað inni?
Herstjórnartilkynningin frá Kairo í morgun sejpr
frá því, að hersveitir Breta hafi náð sambandi
— eins og það er kallað — við liðssveitir
Rommels fyrir sunnan Benghazi. Virðist það því ætlun
Montgomerys, að króa inni þær hersveitir Itala og Þjóð-
verja, sem enn eru í Benghazi og nágrenni.
Liðflutníngar til Túnis ganga sam-
kvæmt áætlun, segja Þjóðverjar.
Loftvarnabyssup Frakka
skjóta á herflutningaflug-
vélar þeirra.
Bardagar að hefjast víða í
norðurhluta Túnis.
EINKASKEYTI FRÁ UNITED PRESS, New York, í morgun.
Möndulveldin fara fáum orðum um það, sem er
að gerast í Norður-Afríku, enda er það ekki
venja þeirra að seðja forvitni manna nema
helzt sé frá sigrum eða stórviðburðum að segja.
I þýzku útvarpi var frá því sagt í gær, að herliðs-
flutningar tií Túnis gengi samkvæmt áætlun og hefði
bandamönnum á engan liátt tekizt að hindra þá, enda
þótt reynt hafi verið. Ennfremur var frá því skýrt, að
vegakerfið í norðurhluta landsins þar sem hersveitir
Itala og Þ.jóðverja eru nær eingöngu, sé í sæmilegu lagi,
og því sé það heldur ekki neinum sérstökum erfiðleik-
um bundið að flytja liðið inn í land til fyrirhugaðra
varnastöðva, sem komið hefir verið yfir Sikilevjarsund.
1 löndum bandamanna er ekki látið mjög af því, liversu sam-
göngur séu góðar þarna. Er því m. a. haldið fram, að hersveit-
um möndulveldanna muni reynast sérstaklega erfitt að flytja
vopn og birgðir frá Tunisborg, því að þaðan sé nær eingöngu
úlfaldaslóðir yfir eyðimörkina, sem umlykur hana á þrjá vegu.
Buxnalaus ítali
Pegar þessi ítali, sem hér sést á myndinni (t. v.) undir eftir-
liti herlögreglumanns frá Nýja Sjálandi, var tekinn höndum i
byrjun bardaganna i Egiptalandi, gafst honum ekki tími til að
fara i buxurnar sínar. -— Teppið notaði hann ekki sérstaklega
vegna feimni heldur freiriur vegna jæss live svalt er sneinma
á morgnana í eyðimörkinni.
Laval einvaldur.
Hernaðargfagfnráðitafana er kraf-
ixt seg:ir þpk fréttastofa.
Pétain marskálkur hefir veitt Laval einræðisvald um stjórn
Frakklands og útnefnt hann sem eftirmann sinn, en
Darlan var áður hinn útvaldi til þess. Laval er þegar farinn að
búa sig undir að beita hinum auknu völdum sínum.
Fljúgandi virki gerðu í gær á-
rásir i björtu á flugvöllinn í
Bizerta, sem Italir og Þjóðverj-
ar hafa tekið til sinna jiarfa.
Flugu amer. flugvélarnar lágt
og kveiktu í olíugeymum. og
skotfærahlöðum, auk jiess sem
j>ær eyðilögðu nokkrar flugvél-
ar á vellinum. Á heimleið urðu
flugvélarnar fyrir árás Messer-
schmátt-flugvéla og skutu niður
a. m. k. eina þeirra.
Þá hafa franskar hersveitir
Iiafið skothrið úr joftvarnabyss-
um á þýzkar flugvélar —- flutn-
ingavélar — sem nálguðust
Tunisströnd, þar sem Frakkar
voru fyrir. Ein þýzku flugvél-
anna var skotin niður.
I
Frakkar
kvaddir til vopna.
Yfirvöldin i Norður-Afriku
hafa fyrirhugað allsherjarher-
væðingu j>ar og hefir árgang-
urinn 1939 verið kallaður undir
merki til að byrja með. Fransk -
ar hersveitir halda inn i Tunis
á mörgum stöðum með her:
sveitum Bandarikjamanna og
Breta, og hefir þegar slegið í
bardaga við njósnaflokka
möndulhersveitanna, sem eiga
að hafa gætur á ferðum banda-
manna.
Én Jö að yfirvöldin í Norður-
Afriku sé bandamönnum hlið-
holl, eru þar ýmsir, sem fylgja
Kanada:
5000 flugvélár
smíðaðar á þ. ári.
f flúgvélaverksmiðjum Kan-
ada verða 5000 flugvélar smíð-
aðar til hernaðarþarfa á þéssu
ári.
Hermálaráðherra landsins
hefir sagt frá jiessu í ræðu og i
því sambandi gat hann þess, að
Kanada muni verja 625 milljón-
um dollara til styrjaldarþarfa á
jjessu ári, en á næsta ári verða
þau útgjöld alikin um tvo |
fimmtu hluta — upp í 875 millj.
dollara.
möndulveldunum að málum.
Hefir Eisenhower hershöfðingi
skýrt frá þvi, að nokkrir hátt-
settir Alsírbúar liafi verið hand-
teknir fyrir að reyna að hindra
j)að, að fyrirætlanir banda-
anna næðu fram að ganga í
Norður-Afríku.
Blaðamenn í Norður-Afriku
síma, að fallhlífahermenn leit-
ist við að ná nokkurum flugvöll-
um úr liöndum möndulveld-
anna. Hafa jjeir jægar unnið
mikilvæg verk Jiarna, svo að áð-
ur hafa fallhhfaliermenn ekki
unnið öiinur mikilvægari.
Loítárás á Torino.
Brezkar flugvélar heimsóttu
Torino (Turin) á Norður-ftalíu
í nótt og er það í annað skipti,
síðan loftsóknin gegn borgum
Norður-Ítalíu hófst.
f Torino eru m. a. Fiat-verk-
smiðjurnar, sem ná jfir 25.000
ekra land og veita 50.000 manns
atvinnu. Auk j>ess eru þar kon-
unglegar hergagnaverksmiðjur,
efnaverksmiðjur, stálsmiðjur
og útbú Caproniverksmiðj-
anna.
Órói á Ítalíu
400 Neapelbúar
handteknir.
Fregnir frá Sviss herma, að
ítalir verði æ svartsýnni vegna
hinna síðustu atburða í Afríku
og loftárásanna á Milano, Gen-
ua, Torino og fleiri borgir.
Sérstaklega hafði loftárásin á
Milano mikil áhrif á borgarbúa,
því að j)á hafði aldrei dreymt
um J)að að verða fyrir loftárás.
Hefir jiað komið fyrir einu
sinní, að mannfjöldi hafi kraf-
izt Jiess, að friður yrði saminn.
Yfirmaður fasistaflokksins i
borginni hefir verið settur af.
í Neapel ríkir og ótti um J>að,
að miklar loftárásir verði hafn-
ar J>ar, jiegar bandamenn liafi
^Petain hefir veitt honum
vald til að gefa út lög og til-
skipanir alveg á eigin spýtur,
jafnvel þó að svo langt sé geng-
ið að segja bandamönnum stríð
á liendur. *
Laval er þegar farinn að búa
sig undir að nota j>essi nýju
völd sín. Hefir liann neytt tvo
af ráðherrum sínum til að
segja af sér — Ophan flotafor-
ingja, sem var flotamálaráð-
herra, og Gilbrat, er var sanir
göngumálaráðherra. Hinir nýju
ráðherrar heita Abrial flotafor-
ingi og Bichelon.
Þýzka fréttastofan Transo-
cean News Agency, sem var að-
allega stofnuð fyrir blöð í Norð-
ur- og Suður-Anleriku, hefir
látið svo um mælt í fréttasend-
ingju, að Frakkar megi ekki
lála sér nægja, að grípa lil póli-
tískra gagnráðstafana vegna at-
burðanna í Norður-Afríku, lield-
ur yrði ]>eir einnig að gripa tii
hernaðarráðstafana, ef vel eigi
að vera.
•
Tveir jjekktir Frakkar —
flugliershöfðingi og verklýðs-
foringi — liafa komizt úr landi
og gengið í lið með de Gaulle.
komið sér fyrir i nýlendum
Frakka. Fjögur hundruð af
íbúum borgarinnar hafa verið
handteknir.
Loftárás á 210
þýzkar borgir.
Sir Archibald Sinclair flug-
málaráðhen-a Breta gat þess á
þingfundi í gær, að brezki flug-
herinn hefði gert árásir á 210
þýzkar borgir.
Flestar árásir hafa verið
gerðar á Köln, sagði Sir Archi-
bald, því að J)á borg liafa brezk
ar flugvélar heimsótt 110 sinn-
'um, Atján aðrar borgir hafa
orðið fyrir 20 árásum, eða fleiri
og eru J)ær jjessar: Bremen 101
árás, Bremerhaven 20, Dússel-
dorf 50, Dortmund 39, Duisburg
55, Emden 80, Essen 49, Gelsen-
kirchen 42, Hamborg 93, Hamm
85, Hanover 44, Kiel 70, Mann-
heim 56, Magdeburg 23, Múnst-
er 21, Osnabrúck 44, Soest 33 og
Wilhelmshaven 69 áyásir.
Finnskur þingmaður 'íiefir
látið svo um mælt i ræðu, segir
í fregn frá Stokkhóimi, að Finn-
ar muni ávallt verða hlynnlir
lýðræðinu.
O
Stjórn Eigiptalands ætlar að
kosta pílagrímsför 5000 manna
til Mekka á næstunni, þar eð
styrjaldarhættunni hefir nú að
mestu verið bægt brott.
1 gærkveldi bárust fregnir um
j>að frá blaðamönnum með 8.
hernum, að hann væri kominn
til Cyrene, um 65 km. frá Derna.
A hann j)á ófarna um 150 km.
eftir strandveginum til Beng-
liazi, en í gær vár frá j)ví sagt,
að liann ætti um 100 km. ófarna
til borgarínnar eftir leiðinni,
sem liggur inni i landi.
8000 smál. olíuskip, sem var
á leið frá Benghazi til Tripoli
í gær, var hæft tveim tundur-
skeytum, og sökk j>að.
Alexander hershöfðingi hefir
sagt við blaðamenn, að hörð
baráttá sé enn eftir og hann
telji ekki fjandmanninn sigrað-
an fyrr en hann hefir verið
lagður að velli svo rækilega, að
liann fái ekki risið á fætur aft-
ur.
Ný teg-und
skriðdreka.
Alexander hersliöfðingi hefir
skýrt frá því, að í or-
ustunni við E1 Alamein,
sem Churchill liefir kallað „or-
ustuna um Egiptaland“ var not-
azt við nýja tegund amerískra.
skriðdreka, sem ekki liafa kom-
ið við sögu áður. Heita jjeir
„General Sherman“, eftir ein-
um af hershöfðingjum Banda-
rikjanna i þrælastriðinu.
Skrið<Irekar jiessir hafa m. a.
77 millimetra fallbyssu, sem er
betri en þær 75 mm. byssur,
sem þýzkir skriðdrekar eru út-
búnir með. Skjóta J>ær um 700
m. lengra og auk J)ess hafa kúl-
urnar meiri kraft til að brjóta
brynvarnir.
Grant-skriðdrekaniir liöfðu
þann galla, að þegar miða átti
stærstu byssunni til annarar
livorrar hliðarnar, varð að
Riisslandt
Jlikill bardagi
lijá Ifloidok.
Þjóðverjar létu allt í einu til
skarar skríða við Mosdok í gær,
eftir alllanga hvíld.
Gerðu þeir skyndiáhlaup með
20(K) mönnum, sem nutu stuðn-
ings 50 skriðdreka. Rússar vörð-
ust áhlaupinu og tókst J)eim að
eyðileggja 17 skriðdrekanna.
Voru 6 Jæirra ]>á komnir svo
nærri stöðvum. Rússa, að J>eir
gátu breytt J>eim i lilil virki,
þegar Þjóðverjar hörfuðu til
fyrri stöðva.
Lítið liefir verið um stórbar-
daga lijá Voronesh, en Rússar
kveðast fyrir skemmstu hafa
tekið þar J>ýzka hermenn til
fanga, er voru enn i þunnum
sumarbúningum.
hreyfa skriðdrekann sjálfan,
þvi að sjálf varð byssan aðeins
lireyfð upp og niður.
Kínverjar fella
5000 Japani,
Sókn Japana til borgarinnar
Ichang í Suður-Shantungfylki
í Kína hefir farið út um þúfur
og eru þeir á hröðu uUdanhaldi.
Japanir ætluðu að taka J>essa
borg, sem er mikilvæg miðstöð
mótspyrnu Kínverja, til þess að
uppræta hana um þessar slóð-
ir, en umhverfi hennar er há-
lent, svo að erfitt er um sókn
J>ar. Sendu Japanir fram
40.000 manna lið, en Kinverjar
vörðust svo vel ,að J>egar 5000
höfðu verið felldir af Japönum
létu J>eir undan síga.
Nýja-Guinea:
Broftflutningur
frá Buna?
Sézt hefir til 8 japanskra
tundurspilla norðaustur af
Buna á Nýju-Guineu.
Tundurspillarnir eru J>ar á
sveimi i tveim hópum og er tal-
ið, að þeir eigi annaðhvort að
bjarga liði Japana í Buna eða
flytja þangað liðsauka.
Hersveitir bandamanna á
eynni J>okast smámsaman nær
Buna.
Útflutningur mynd-
arinnar »Iceland«
ekki leyfður frá U.S.
Eftirfarandi hefir Vísi bor.
izt frá utanríkisráðuneytinu:
Samkvæmt símskeyti frá
sendiherra Islands í Washing-
ton hefir utanríkisráðuneyti
Bandaríkjanna komið því til
leiðar við kvikmyndafélagið,
að breyta nafni kvikmyndar-
innar í „Married on Ice“ og
sleppa úr kvikmyndinni öllu,
sem beinist að íslandi, undir
eftirliti utanrikisráðuneytis-
ins og sendiráðs íslands þar,
og verður útflutningur kvik-
myndarinnar úr landi ekki
leyfður fyrr en þetta hefir
verið gert.
Tuttugu menn hafa verið
skotnir í Belgrad í J>essari viku
fyrir að hjálpa mönnum Mik-
hailovitch.
N