Vísir - 19.11.1942, Blaðsíða 2

VISIR
VÍSIF7
DAGBLAÐ
(ítgefandi:
BLAÐAÚTGÁFAN VÍSIR H.F.
Ritstjórar: Kristján Guðlaugsson,
Hersteinn Pálsson.
Skrifstofa: Félagsprentsmiðjunni.
Afgreiðsla Hverfisgötu 12
(gengið. inn frá, Ingólfsstrwti).
Simár: 16 6 0 (fimm línur).
Verð kr. 4,00 á mánuði.
Lausasala 25 aurar.
Félagsprentsmiðjan h.f.
Skipti manna
á millum.
M iðaldra menn og liinir það-
an af eldri minnast þess
flestir, að í uppvexti þeirra
var oft minnzt á embætlis-
mannahroka, og þótti það lítfL
prýði hverjum þeim, sem slík-
um sjúkdómi var haldinn. Sem
betur fer verður þessa fyrir-
brigðis lítt vart nú orðið hjá
embættismönnum, enda munu
þeir margir hverjir vera alþýð-
legastir allra manna, þótt þeir
að sjálfsögðu verði að gegna
skyldum sínum gagnvart þvi
opinbera í allri afgreiðslu mála.
Slíka skyLdurækni kann hver
maður að meta, og sættir sig
við, þótt málalok hans kunni
að verða önnur, en hann liafði
óskað í upphafi.
Yfirleitt má segja að til
skamms tíma liafi íslending-
um verið margt betur gefið en
kurteisin og allvíða eimir eftir
af því enn þá, að einstakling-
arnir hafa Utilli kurteisi vanizt
í uppvextinum, og hvað ungur
nemur gamall temur. Ókurt-
eisir menn eru gallagripir og
ættu að vera hverjum manni
hvimleiðir. Hljóta þeir ýmsir
hæfilega ráðningu á þann hátt,
að menn sneiða hjá þeim og
vilja sem minnst skipti við þá
hafa. Þannig er því farið um
slíka menn, sem verzlun stunda.
Þegar menn eiga annars völ,
leggja þeir leið sína fram hjá
hverri þeirri verzuln, sem svo
er rekin, að menn eiga það á
hættu að verða fyrir ókurteisi,
stirðbusahætti eða annari af-
káralegri framkomu. Fyrsta
boðorð verzlunarmannsins er
þvi að temja sér kurteisi og
stimamýkt, — það eru þeir
eiginleikar, sem bezt tryggja
viðskiptin. Þótt verzlunar-
mönnum sé þetta yfirleitt ljóst,
gætir þess enn, að starfslið
sumra fyrirtækja hirðir ekki
um það svo sem skyldi að sýna
viðskiptamönnum þá kurteisi,
sem þeir eiga skilið, og er þar
engin afsökun þótt afgreiðslu-
fólk kunni að vera þreytt eftir
dagsins annir. Hitt er svo ann-
að mál, að einstaka viðskipta-
menn eru með þeim ágöllum,
að fólk getur verið í fullum
rétti, þólt það hlaupi ekki af
sér tærnar fyrir þá, en láti
„þrælinn liggja á sínum gem-
ingum“, þótt sú meginregla
hljóti einnig að gilda í við-
skiptalífinu að launa illt með
góðu, að því er framkomuna
snertir.
En einkennilegt er það, að
kvartanir heyrast oft varðandi
afgreiðslu hjá þeim fyrirtækj-
um, sem ríki eða bæjarfélög
stofna til og reka, — þeim fyr-
irtækjmn sem hafa einkarétt á
afgreiðslu mála eða einkasölu
ákveðinna vörutegunda. Þó fer
fjan-i því að allar slikar stofn-
anir eigi hér til saka að svara,
— margar eru til fyrirmyndar
um afgreiðslu alla, og veldur
þar hver á heldur eins og verða
vill. Alger undantekning í þessu
efni sýnist mjólkursölunefndin
vera. Ef fundið er að gerðum
hennar, snúast fulltrúarnir önd-
verðir, svara illu einu til og ausa
Grelnargerð Kjötverðlagsnefndar:
Á 5. hundrað þús. fjár
slátrað í haust.
140.000 kg. meiri innanlandssala á
kjöti i ár — en í fyrra.
I haust hefir alls verið slátrað 403.693 f jár með kjöt-
þunga ca. 5832 tonn á móti 391.200 f jár í fyrra með
k jötþunga 5583 tonn, samkvæmt upplýsingum, sem
VLsir hefir fengið h já k jötverðlagsnefnd.
K jötbirgðir pr. 1. nóv. virðast vera ca. 4727 lonn, en
voru á sama tíma í fyrra ca. 4073 tonn.
Sala til setuliðsins hefir svo sem engin verið í haust,
en talsverð í fyrra, en sala til innjendra manna virðist
vera ca. 140 tonnum meiri en á sama tíma í fyrra, enda
þótt mjög litið væri selt á sumarmarkaði.
Slátrun sauðfjár í haust skiptist sem hér segir: Samtals var
slátrað 365.333 dilkum sem vógu samtals 5.073.470 kg.,
13.008 geldkindum, sem vógu samtals 301.082 kg. og 25.352 ám, ^
sem vógu samtals 458.022 kg.
AJls var þvi slátrað 403.693 kindum, sem höfðu að kjötmagni
5.832.574 kg.
svívirðingum á báða bóga, ekki
aðeins til blaðamanna, stjórnar-
valdanna eða flokkanna, heldur
og til neytendanna, sem.Jæir eru
fulltrúar fyrir og eiga að sýna
hina fyllstu lipurð. Er þetta
þeim mun einkennilegra sem að
minnsta kosti einn þessara
manna er prestvigður maður og
hefir í frammi guðrækilegar
iðkanir í héraði sínu, jjótt við
annan tón kvgði er hann lætur
svo htið að ávarpa höfuðstaðar-
húa. Þótt hér hafi aðeins eitt
dæmi verið nefnt eru þó fleiri
slíkar stofnanir undir sömu sök
seldar og mætti Reykjavíkur-
bær hafa forgöngu i þvi efni að
losa sig við menn, sem ékki
hirða um almenna kurteisi, og
sem betur fer munu slíkir
menn vera fáir á vegum bæj-
arins eða bæjarfyrirtækjanna,
— en þeir eiga þar engir að
vera.
Menn liafa unað því hljóða-
lítið að sæta slíkri afgreiðslu
hjá hiiium opinberu fyrirlækj-
um, og ef til vill vanist svo illu
að gott hafi þótt eftir atvikum,
en almenningur á ekki að sætta
sig við allt það, sem að honum
kann að vera rétt af hálfu opin-
berra starfsmanna, en bera
fram kvartanir, — rökstuddar
og réttmætar, — við yfirboðara
þessara manna, þannig að þeir
fái úr bætt, ef út af hefir borið.
Það er engum gerður greiði
með því, að þagað sé yfir vömm-
unum, en annmarkana á að laga
hvar, sem þeir finnast.
Vestur-íslendingar
gefa út tímarit á
ensku.
„The Icelandic Canadian“
heitir nýtt tímarit, sem gefið er
út á ensku af The Icelandic
Canadian Club. Það er að stærð
rúmar f jörutíu blaðsíður, í sama
broti og Tímarit Þjóðræknisfé-
lags ísl. og mun koma út í fjór-
um heftum á ári. Mun það starfa
í sambandi við þjóðræknismál,
en að mestu leyti á nýju sviði:
á meðal fólks, sem er af ísl.
bergi brotið, í aðra eða báðar
ættir, og sem talar að mestu
leyti enskt málv
Hlutverk tímaritsins mun
verða að nokkru leyti það, að
ihjálpa þessu fólki til að kynnast
fortíð íslenzku þjóðarinnar, og
túlka fyrir því hin haldbeztu ís-
lenzku verðmæti, einnig að
styrkja samband milli þeirra,
sem af íslenzkum ættstofni eru
runnir, en eru dreifðir víðsveg-
ar um Vesturlieim.
Ritstjóri tímaritsins er Mrs.
Laura Goodman Salverson,
sem mikla frægð hefir hlotið
fyrir ritstörf sín. Að efni er rit-
ið fjölhreytt. Meðal annars eru
þar ritgerðir eftir Próf. Skúla
Johnson, Walter dómara Lín-
dal; einnig saga eftir Mrs. Ragn-
hildi Guttormsson, og margt
fleira, ásamt myndum.
Grein um fsland.
1 árbók Smithsonian Institute
1941, er grein um ísland (Iceland,
land of frost and fire) er dr. Stef-
án Einarsson hefur skrifað. Grein-
in er stutt, en drepur þó á margt,
sem mikinn fróðleik hefur að færa
þeim, sem íslandi og bókmenntum
þess e?u ókunnugir. Auk þess er
þar svo sögulega og skemmtilega
sagt frá, að nútíð og fortíð sögu-
landsins blasa jöfnum höndum við
sjónum lesandans. Það er þakkar-
vert, að sjá Iýsandi greinar um Is-
land birtast í erlendum vísindabók-
um. Greininni fylgir fjöldi mynda.
Hjúskapur.
S.l. laugardag voru gefin saman
í hjónaband af lögmanni Hanna
Hannesdóttir, Grettisgötu 4 og
Ágúst Guðmundsson prentari. —
Heimili þeirra verður á Akranesi.
Til samanburðar má geta
þess, að haustið 1941 var slátr-
að alls 391.200 fjár, eða 12.493
kinduin færra en nú. Kjötmagn-
ið 1941 var samtals 5.582.885
kg. eða 249.689 kg. minna en nú.
Heildarsfila í sláturtíð Í941 eða
til 1. nóv. nam 1177 tonnum.
Þá seldist mikið kjöt á sumar-
markaði, í ágúst og byrjun
septembermónaðar. Þá keypti
setuliðið mikið kjöt, eða sam-
tals 214 tonn. Sala til lands-
manna var þá i sláturtiðinni
1941, 963 tonn. Kjötbirgðir 1.
nóv. 1941 voru 4073 tonn.
Kjötsala á siðastliðinni slát- v
urtíð liefir gengið mjög greið-
lega. Hefir sala til landsmanna
aukizt til muna, og var 14.5%
meiri til 1. nóv. s. 1. heldur en
1941.
, Heildsala í sláturtíð nam
1105 tonnum, þar af til setu-
liðsins 2 tonn. Sala til lands-
manna befir því numið 1103
tonnum á móti 936 tonnum
1941. Ef tekið er tillit til þess
að sumai-sala var mjög lítil að
þessu sinni, en óvenjulega mik-
il 1941, verður ekki hægt að
segja annað, en kjötsalan hafi
gengið með afbrigðum vel á
sláturtiðinni í haust, og jafnvel
betur en bjartsýnir menn
bjuggust við.
Birgðir voru 1. nóv. s. 1. 655
tonum meiri nú en á sama tíma
1941. Stafar það af meiri slátr-
un og einnig þvi að dilkar, sér-
staklega sunnánlands voru
vænni í haust en árið áður.
Eins og áður er greint hefir
setuliðið nær ekkert kjöt keypt
um sláturtíð, en hefir nú byrj-
að kaup sem má ætla að verði
5—600 smálestir samtals.
Má því fullyrða, ef dæma skal
eíftir kjötneyzlu landsmanna í
Iiaust, að langmestur hluti
kjötsins seljist innanlands.
Þannig þarf það lika að vera,
þar sem ekki er vitað um mögu-
leika til þess að fá sæmilegt verð
fyrir kjötið erlendis. Stundum
hefir verið talað um hátt kjöt-
verð, enda verður ekki á móti
því mælt að það hefir hækkað
mikið. En þessi dýrmæta fram-
leiðsluvara hefir samt ekki
verið hækkuð meira en nauð-
syn bar til, svo framleiðslan
dragist ekki svo saman, að kjöt
verði hér ófáanlegt á næstu ár-
Um. Kaupgetan hefir aldrei
verið meiri en nú, enda sýnir
sala kjötsins það, að henni hef-
ir ekki verið ofboðið.
Allir ábyrgir menn ættu að
vera sammála um það, að
framleiðslan, bæði til lands og
sjávar verður að bera sig ef vel
á að fara.
Framleiðendur og neytendur
eiga að leitast við að skilja
hagsmuni hvors annars. Bænd-
ur, sem selja framleiðsluna á
innlendum markaði, hljóta að
óska þess, að atvinnan og hag-
ur neytendanna sé góður. Að-
eins með því móti er fenginn
möguleiki til j>ess að gott verð
fáist fyrir framleiðsluna. Þegar
kjötið var verðlagt i september-
byrjun s. 1. höfðu launastéttir
landsins fengið miklar kjara-
Ijætur og hækkað kaup. Atvinna
var mikil og tekjur manna ó-
venjulega miklar. Það var þvi
vitað, að kaupgetan var góð og
meiri en nokkuru sinni fyrr.
Kjötverðlagsnefnd Iiafði í
höndum tillögur og áskoranir
frá fjölda mörgum bændum
um það, hvað verð þeir þyrftu
að fá til þess að framleiðslan i
gæti borið þau auknu útgjöld,
sem stöfuðu af síhækkandi
kaupkröfum. Tvær leiðir voru
fyrir hendi: Önnur var sú að
taka sanngjarnar kröfur bænda
ekki til greina og verðleggja
Þar fannst líka einkennilega
tilhöggvinn steinn. Höggvin var
rauf umhverfis annan enda
hans, eins og tiriað festa yfir
um hann taug. Ekki verður getið
sér til, til hvers steinn þessi
hefir verið notaður.
Fundust fornnitenjar þessar
í Herjólfsdal, en þar hjó Herjólf-
ur landnámsmaður.
Fyrir neyzluvatni verður graf-
iðá 5 stöðum i Eyjum, þar sem
líkur eru mestar fyrir því, að
vatn geti verið i jörðu, og gröft-
ur hinsvegar sem minnstur. Er
þegar byrjað á greftinum. Gefi
liann jákvæða bendingu um
grunnvatn, mun Trausti leggja
til, að boruð verði 8 m. djúp
hola, sem næst miðbiki Heima-
eyjar — á Strembunni.
i
\
Bam í herbúðum.
Lögreglan hefir undanfarið
rannsakað hvarf 14 ára stúlku-
bams, sem vantaði heim til sín
heilan sólarhring.
Stúlkan hefir upplýst, að hún
liafi verið í hermannaskóla.
Málið hefir verið sent bama-
veradaraefnd til afgreiðslu.
Slíkt sem þetta hlýtur að Vekja
skelfingu meðal almennings, og
er sagt frá því öðrum, til við-
vörunar.
íslendingum svíður sárt, þeg-
ar íslenzkar konur —r- svo að
kjötið án tillits til þess, sem
bændur þurftu til þess að geta
og vilja stunda þennan atvinnu-
veg áfram, eða að styðjast við
kröfur J>eiri'a vitandi það, að
kaupgetan þoldi það og að það
er þjóðarvoði, ef flóttinn frá
framleiðslunni getur. ekki
stöðvast. Það er ekkert leynd-
armál, að síðustu mánuðina og
missirin hefir þeim fækkað
mjög sem vinna að framleiðslu-
störfum. En það er þó ekki
nægilega ljóst fyrii: öllum al-
menningi, hver hætta þjóðinni
stafar af slíku. Eg held að það
hljóti að vera eitt stærsta verlc-
efnið, sem liggur fyrir hinu nýv
byrjaða þingi, að finna leið til
þess að auka framleiðsluna
bæði til lands og sjávar. En það
verður ekki gert með því að
stuðla að því, að þeir fáu, sem
enn. stunda framleiðslustörf,
beri minna úr býtum en þeir,
sem vinna lijá setuliðinu, eða
stunda aðrá óarðbæra vinnu,
heldur verður það gert með því
að skapa þann skilning hjá
þjóðinni, að framleiðslan sé
öryggi og fjöregg hennar, og
þeir sem vinna þau störf séu
olnbogabörn þjóðarinnar, held-
ur njóti að minnsta kosti sama
réttar og aðrir borgarar.
Framleiðslan verður að auk-
ast og framleiðslan verður að
bera sig. Þetta er sannleikur,
sem allir góðir Islendingar
verða að viðurkenna, og þetta
er sú staðreynd, sém við í nú-
tíð og framtíð getum byggt okk-
ar þjóðfélag á. Þegar só skiln-
ingur verður aímennur mun
enginn mæla því í gegn að
framleiðslan fái kostnaðarverð
fyrir afurðirnar.
ekki sé talað um börn — verða
leiksoppar i hermannaskálum.
Námskeið.
Námskeið standa yfir í Eyj-
um, bæði í siglingafræði og vél-
stjórafræði. Á því fyraefnda era
22 nemendur, og stendur það frá
9. okt. til 1. febr. Skólastjóri
er Þorlákur Guðmundsson skip-
stjóri frá Eskifirði. Auk hans
kenna fjórir kennarar.,
Námskeiðið er kostað af
Stýrimannaskólanum í Rvik og
veitir það nemendum, er prófi
Ijúka, réttindi til skipstjórnar á
75 smál. skipi i innanlandssigl-
ingum.
Vélstjóranámskeiðið stendur
yfir frá októberbyrjun og fram
yfir hátíðir. Skólastjóri er Ósk-
ar Jónsson vélfræðingur í Eyj-
um, en auk hans kenna þrír
kennarar. Nemendur eru 19 að
tölu. Námskeiðið er að mestu
kostað af Fiskifélagi Islands.
. Hækkar í tign.
Sigurbjörn Sigurðsson, fjrrrum
kaupmaður í Riverton, sá er fyrir
tveimur árum tókst á hendur skrif-
stofustjórastarf við þá deild nátt-
úrufríðindaráðuneytis Manitoba-
fylkis, er um umsjón fiskveiðanna
annast, var nýlega skipaður af fylk-
isstjórninni aðstoðar Director of
Game and Fisheries.
Leðurger ð
Maður sem getur tekið að
sér að sníða leðurvörur ósk-
ast. —- Tilboð, merkt: „Leð-
urgerðarmaður“ sendist blað-
inu fyrir hádegi á laugardag.
fi ’.t 1 ■!
mrhrm
Ms. JÉortf
hleður á morgun til Siglu-
fjarðar og Akureyrar. —
Vörunióttaka fyrir hádegi.
hleður á morgun til Sauðár-
króks og Hofsóss.
Vörumóttaka fyrir hádegi.
á telpur.
VERZLUN
n. Toit
Skólavörðustig 5.
Sími 1035
Smábókin
Reykjavlk
á ensku, með 37 myndum,
fæst nú aftur hjá bóksölum.
Tilvalin jóla- eða nýárs-
kveðja til vina, kunningja
eða viðskiptasambanda í út-
löndum. — Verð 3 krónur.
Peninoaskipnr
óskast til kaups. Upplýsingar
í símum 5867, 4577.
Ntiílka
óskast nú þegar til að ganga
um beina. — Herbergi. —
Hátt kaup. — Vaktaskipti.
MATSALAN,
Amtmannsstíg 4.
Sími 3238.
IVotaðar
hnrðir
og gluggar verða seldir í
Túngötu 6 í kvöld og á morg-
un. —
SeidMisWI
til sölu.
Uppl. í síma 4577 og 5867.
88 ÞAÐ BORGAR SIG gg
AÐ AUGLÝSA Cð
æ 1 VISII §
ææææææææææææ
Fréttir frá Vestmannaeyjum:
Fornminjar fnndnar við
neyzlnvatnsleit.
Trausti Einarsson, jarðfræðingur, hefir dvalið um 2ja vikna
tíma í Vestmannaeyjum við athuganir á öflun neyzluvatns.
Rakst hann þá á einum stað á fomminjar — gamla hleðslu, er
líktist einna helzt brunni.