Vísir - 21.12.1942, Blaðsíða 1

Ritstjórar:
Kristján Guðlaugsson
Hersteinn Pálsson
Skrifstofur:
Félagsprentsmiðjan (3. hæð)
Ritstjórar
Biaðamenn Siml:
Auglýsingar 1660
Gjaldkeri 5 linur
Afgreiðsla
'
32. ár.
Reykjavík, mánudaginn 21. desember 1942.
269. tbl.
Rússar hafa sótt fram ZO—120
v *
kilometra í 5 sólarhringa sókn.
Þeir hafa tekið 11 horgir, þorp ■
huudraðalali ©g1 feikna herfan^.
t X tixttmttstwt xr l_ mmmmmmmmmmmmmmmmm^mmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmm^mmmmmmmmmmmmmmmmm
EINKASKEYTI FRÁ UNITED PRESS, New York, í morgun.
Ihinni miklu nýju sókn, sem Rússar höfu fyrir
fimm sólarhringum milli Voronesh og Stalin-
grad hefir þeim orðið frekar ágengt, að því er
hermt var í nýrri aukatilkynningu frá Moskvu í gær*
kveldi, 8000 Þjóðverjar féllu í gær og 3500 voru teknir
höndum og mikið herfang tekið. Rússar hafa nú tekið
11 borgir og yfir 100 þorp og byggðarlög. Meðal borg-
anna sem þeir hafa tekið er Bogochar fyrir vestan Don.
Járnbrautin milli Voronesh og Rostov er rofin á mörg-
um stöðum og nálgast nu hersveitir Rússa hinn hern-
aðarlega mikilvæga járnbrautarbæ Millerovo, sem
mjög var getið um í fregnum í sumar, er Þjóðverjar
voru að sækja austur á bóginn.
ÞJÓÐVERJAR ÓTTAST SÓKN Á ENN NÝJUM STAÐ.
í fregnum Þjóðverja í gærkveldi kemur fram, að þeir óttast
sókn á enn nýjum stað. Segja þeir, að Rússar búi sig undir
nýja, mikla sókn fyrir sunnan Rezhev. Nokkuru áður en nú-
verandi sókn hófst á Alið-Don-svæðinu tilkjmntu Þjóðverjar,
að Rússar hefðu viðbúnað til sóknar á Voronesh-svæðinu og
sýnir það, að þeir hafa halt veður af sóknaráformum Rússa,
en ekki verið þess megnugir að hindra þau.
I fyrri aukatilkynningunni
um hina nýju sókn Rússa milli
Voronesh og Stalingrad, en sú
aukatilkynning var hirt i fyrra-
kvöld, var sagt að Rússar hefðu
lelcið 10.000 fanga og fellt um
20.000 Þjóðverja, náð 6 horgum
á sitt vald pg' þeirra meðal
Rogochar, og rofið járnbrautina
milli Voronesh og Rostov. Rúss-
ar tóku gríðarmikið herfang,
um 1100 falíbyssur og 2800
flutningabíla og önnur farartæki
o. s. frv. Lengst hafði verið sótt
fram 90 km., og eru Rússar nú
komnir í nánd við iðnhéruðin
miklu, hjarta Donlandsins.
í gær var talið, að því er frétta-
ritarar frá Moskvu símuðu, að
yfir 20 þýzkum herfylkjum á
liinu nýja sóknarsvæði vofði
innikróun.
I aukatilkynningunni, sem. birt
var seint í gærkveldi, segir, að
Rússar hafi í gær sótt fram 24—
32 km. og tekið 10 bæi og byggð-
arlög til viðbótar. 65 km. kaflar
á járnbrautinni m.illi Voronesh
og Rostov eru á valdi Rússa, og
leiðir af jiessu, að Þjóðverjar
geta ekki lengur flutt herafla að
norðanverðu frá til vígstöðv-
anna við Stalingrad. Rússar eru
nú innan við 33 km. frá Mille-
rovo, sem iðulega var minnzt á í
fréttum, er Þjóðverjar sóttu
austur á bóginn í sumar er leið.
Tala fanga í þessari sókn
Rússa er nú komin upp i 13.500
og 28.000 Þjóðverjar hafa fallið.
í þessari sókn hafa Rússaij
hertekið yfir 70 birgðastöðvar,
þar sem hergögn, skotfæri og
aðrar birgðir voru geymdar.
Sýnir þetta, að Þjóðverjar hafa
talið sig örugga um að geta var-
ið stöðvar sinar, og að sóknin
hefir komið jæim svo óvart, að
þeir hafa ekki getað hindrað, að
jæssar birgðir félli Rússum. ó-
skemmdar i hendux*. Meðal þess-
ara birgða er: Ein milljón fall-
byssukúlna, 10 millj. x-iffil- og
vélbyssukúlna o. s. frv.
Vakin er athygli ú því, að
þessi sókn Rússa hófst samtímis
úr tveimur áttum. Er hér um
tangarsókn að ræða og var upp-
Jiaflega um 200 km. bil að ræða
milli tangararmanna, en það
hefir fai’ið minnkandi og er nú
innan við 100 km. Er því ljóst,
að jxað er innikróun liðs Þjóð-
verja, sem fyrir Rússum vakir.
Það var nyrðri armurinn, sem
rauf járnbi’autina fiá Voronesh,
en syðri armurinn nálgast nú
Millerovo, sem fyrr var getið.
í s.l. viku skutu Rússar nið-
ur 325 þýzkar flugvélar, og voru
jjar af 94 heillutningaflugvélar.
Þegar Rogochar gafst upp.
Fréttai’ifari United Pi’ess sím-
ar, að Þjóðverjar hafi notað bæ-
inn Bogochar sem úthlutunar-
og hirgðastöð, eina hina mestu á
austurvígstöðvunum. Rússnesk-
ar skriðdrekasveitir umkringdu
borgina og eftir hax’ða orustu
varð setuliðið þýzka að gefast
upp.
Fundur
í bækistöð Hitlers.
í gær var tilkynnt i Bei’lin og
Rómaborg, að fundur lxefði ver-
ið haldinn i aðalbækistöð Hitlers
á vigstöðvunum. Konxu ýmsir
helztu ráðunautar Hitlers og
helztu menn Þýzkalands á fund-
inn, svo sem von Keitel yfir-
hershöfðingi, Göring og von
Ribbentrop, og af ítala hálfu
Caballei’o, yfirmaður herfor-
ingjaráðsins og Ciano greifi, ut-
anríkisráðherra. I fregnum
Þjóðverja og Ilala er sagt, að
algert samkomulag liafi ríkt og
að Þjóðverjar og ítalir hafi enn
treyst hin órjúfandi vináttu-
hönd sín, séu staðráðnir í að
vinna að fullnaðarsigri o. s. frv.
I London er talið, að þrátt fyi’ir
yfirborðsamkomulag það, sem
um er lalað, sé sannleikurinn
sá, að til hans hafi verið stofnað
vegna j>ess, hve ískyggilega horf-
ir fyi’ir Þjóðverjum og ítölum.
Seinustu fregnir frá Ástralíu
herma, að handamenn hafi
hyi’jað skriðdreka- og fólgöngu-
liðsárásir á Buna-flugstöðina.
Er talið, að hér sé um að ræða
lokaárásina. — Fyrirliði Japana
þarna er sagður liafa fallið í or-
ustu og aðslaða Japana fer
hraðversnandi.
Yiðreisn
\
eða
kaldakol!
ÞJödin í heild ákvedur
hvort verdur tieldur.
Hér í blaðinu birtist á laugardaginn er var frumvarp
ríkisstjórnarinnar í dýrtíðarmálunum, sem þá var lagt
fyrir Alþingi, svo og ræða Björns Ólafssonar fjár-
málaráðherra, er hann fylgdi frumvarpinu úr hlaði.
Alþingi tók málinu vel og var það afgreitt sem lög frá
þinginu um kvöldið og gaf ríkisstjóri þau þá út sem lög.
í fyrrakvöld var jafnframt gefin út auglýsing í samræmi við
lögin þess efnis, að bannað væri fyrst um sinn, eða til 28.
febrúar n. k. að selja nokkura vöru í heildsölu eða smásölu
hærra verði en því, sem Jægst hefði verið á henni á hverjum
stað föstudaginn 18. desember s. I. Er einnig bannað að hækka
farmgjöld og flutninga á landi, sjó og í lofj-i, svo og verðlag
á viðgerðum, smíðum, saumaskap, prentun og öðru slíku. —
I umræðunum á Aljxingi lýsti
fjármálaráðherra yfir því, að
með frumvarpinu hyggðist rík-
isstjórnin að stöðva verðlags-
bólguna í bili, á nieðan verið
væri að rannsaka og undirbúa
frekari ráðstafanir til öryggis og
til lækkunar dýrtíðinni. Töldu
einnig nokkrir þingmenn að í
frumvarpinu væri gengið of
skamnit, þótt þeir veittu mál-
inu, eins og J>að lá fyrii-, allan
sluðning sinn.
Hin nýskipaða ríkisstjóru
hefir brugðizt fljótt og vel við
þéim vanda, sem henni var á
herðar lagður, og ekki er þess að
vænta, að átakalaust verði sigr-
ast á þvi ófremdarástandi, sem
ríkjandi er í landinu. Alþingi
hefir skilið skyldli sína í þessu
efni og stutt rikisstjórnina í að
að gera þessar fyrstu ráðstafan-
ir og þannig mun þjóðin i lieild-
inni hregðast við. Öllum er ljóst,
að annaðhvort verður að
taka dýrtíðarmálin nú þeg-
ar traustum tökum, eða að
algert öngþveiti er fraxnundan.
Fari svo, að tilraunir ríkisstjóm-
arnnar í þessu efni ixxisheppnist,
stafar það af Jxví einu, að þjóðin
kann ekki fótunx sinunx forráð.
Þótt ráðstafanir vegna dýrtíðar-
innar lA>mi víða við og kunni i
svip að bitna á stéttunum með
nokkrum þunga, her hverri
stétl og hverjum einstakling að
hafa það hugfast, að fórna vcrð-
ur mihái verðmætum fvrir hin
meix’i, ög hálfur skaði er hetri
en allur.
Rikisstjórninni er sýnilega
fidl alvara i því að skapa viðun-
andi fjárhags- og atvinnuástaixd
i landinu. Það nxun lienni einn-
ig takast, njóti hún öruggs
stuðnings þjóðarinnar, sem á að
sameinast í þi’autseigri baráttu
fyrir velfei’ð sinni og tilveru.
Hver einstaklingur viðurkennir
að áslandið er óþolandi og horf-
ir til enn verri óheilla, ef ekki
er að gert, en þá ber mönnum
einnig að hafa það hugfast, að j
það er fyrst og fremst undir
þeim sjálfunx komið, hvernig til
tekst og að hvaða bótum hiixar
opinberu ráðstafanir koma.
Enginn einstaklingur má skjóta
sér undan skyldum sínum og
þeim, mun síður eintakar stéttir
þjóðfélagsins.
Viðsýni er þörf hjá þeim, sem *
með völdhi fara, samhliða ör-
yggi í framkvæmdum og ó-
skertu áræði, en allt þetta nægir
ekki, ef forystan nýtur ekki fulls
trausts og stuðnings og þjóðin
er ekki reiðubúin til að fórna
einhverju dálitlu til J>ess að
hjarga miklu. Þjóðin á þess enn
kost, að bæta fyrir fyrri syndir,
og hún getur einnig gerzt eigin
böðull. Valið er auðvelt, en ti!
þess jiarf nokkura fórnfýsi 'i
svip, — seixi mxðar þó að því
einu að tryggja franxtíðarheill,
fjárhag og sjálfstæði þjóðarinn-
ar. I>eir, senx kunna að bi’egðast,
fremja föðui’landssvik, en nógu
stei’kt almenningsálit 'og nógu
einbeittar opinberar aðgerðir
ættu að kenna slikum mönnum
hvar Jieim ber að vera, og hvern-
ig þeir eiga að rækja skyldur
sínar. Kunni inenn það ekki
sjálfir, verður að kenna þeim
hváð til friðar þeirra heyrir, —
það verður þjóðinni og öllum
einstaklingum fyrir heztu. Nú
er um tvennt að velja: Viðreisn
eða kaldakol. Þjóðin mun velja
viðreisnina, þótt hún kosti
stundarálök.
Fzú Chiang Kai-skek
boðið til Bretlinds.
Brezka stjórnin hefir boðið
frú Chiang Kai-shek i opinbera
heimsókn til Bretlands, þegar
dvöl liennar í Bandarikjunum.
sé á enda. Hún er ]>ar til að leita
sér lækninga við eftirköstum
meiðsla, er hún lxla.ut í bílslysi
fyrir nokkurum árum.
LFOEND
Xjr Aia íiasts
rnrnmmm h!PMu>a¥S:
----nftií. Botiwmt
'T TQ /' 1““— PHQyintiai. >• </
■'SÍ 4*^ s/ (#N. w« T-
Þetta kort sýnir livar Alaskavegurinn mikli liggur. Hann
er sýndur með tveim samhliða strikunx, en aðalvegakerfð, sem
Iiann er í sambandi við, er sýnt nxeð breiðu svörtu striki. i-—
Meðfram veginum eru flugvellir liingað og ]>angað.
Hundruð orustu- og
spzengjuílugvéla
yíir hernumdu
löndunum í gær.
Sprengju- og orustuflugvélar i
Iiundiaðatali voru yfir Norðui ■
FrakKIandi, HoIIandi og Norð-
vestur-Þýzkalandi í gær i björtu.
l'ullnaðarskýrsíur um þessar á-
rásir voru eiki fyrir liendi í gær-
kveldi, en kunnugt var að veð-
urskilyrði voru góð í fyrsta
skipti á 8 dögum og að mikill
árangur varð, er ráðist var á
ótal stöðvár, verksmiðjur, járn-
brautir, oi’kuver o. s. fx*v. 7
sprengjuflugvélar voru ókomn-
ar í gærkveldi. Margar þýzkar
orustuflugvélar voru skotnar
niður.
Mestu árásina gerðu anxerisk-
ar spi’engjuflugvélar á stað
nokkurn um 80 knx. suðaustur
af Paris, þar sem Þjóðverjar
safna saman mestu firnum af
flugvélum, bifreiðum, skrið-
drekum og öðrum hergögnum,
sem þarfnast viðgerða.
Kyrrahafsstyrjöldin.
Ameriskir kafbálar lxafa sökl^t
7 skipum fyrir Japönum að
undanförnu, þ. á m. 2 olíuflutn-
ingaskipuni og stóru kaupfari.
•
Her bandamanna bjá Buna
beitir sér nú aðallega gegn því
liði Japana, sem verst á San An-
anda-höfða.
•
Japanskar flugvélar hafa gert
árás á Port Moresby. Unnu ]>ær
lítið tjón og þess er ekki getið,
að nein þeirra hafi verið skotin
niður.
•
Flugsveitir Bandarikjamanna
Hvaz nemur
Rommel
staðar?
í fregnum í gær segir, að á-
rásir hafi verið gerðar á her-
sveitir Rommels á undanþakl-
inuj allt vestur að Buerai E1
Ehsum,sem er 80 km. fyrir
vestan Syrtu. Sprengjuárásir
voru einnig gerðar á byggingar
þar. Aðstaða til varnar er góð
í Buerat, - en vafasaxnt »r, að
Rommel veiti viðnám fyrr .en í
Misurata, og mai’gir ællas að
Þjóðverjar og ttalir kuni>i að
fara með allan herafla simi til
Tunis og verjast þar meðan auð-
ið er: — Flugvélar banda-
manna hafa skotið niður 4 her-
flutningaflugvélar við strendur
Tripolitania.
TUNIS. -— Miklar loftárásir
hafa verið gerðar á I^a Goulette
og Bizerta og Tunisborg. fýftir
fregnum í gær að dæma eru lik-
ur til, að landhersveitir beggja
fari að láta til sín taka. ■
Loftárás á Duis-
borg í nótt.
Margar brezkar sprengjuflug-
vélar fóru til árása á Duisbuig í
Þýzkalandi í nótt. Veðurskilyrði
voru hagstæð og er talið að mxk-
ið tjón hafi orðið af völdum árá-
arinnar. Ellefu hinna bxrezku
flugvéla komu ekki aftur. Þetta
var 56. ioftárás Breta á Duis-
borg.
X
halda áfranx árásum sinum á
Mundaflugvöllinn á Nýju Ge-
orgiu.
V í s i r
er átta siður
dag.