Vísir - 01.06.1943, Blaðsíða 1

Ritstjórar:
Kristján Guðlaugsson
Hersteinn Pálsson
Skrifstofur:
Félagsprentsmiðjan (3. hæð)
Ritstjórar
Blaðamenn Siml:
Auglýsingar 1660
Gjaldkeri 5 ilnur
Afgreiðsla
33. ár.
Reykjavík, þriðjudaginn 1. júní 1943.
122. tbl.
Ósamlyiidi í
xíjoriB Dana.
Danir í London hafa komizt
á snoðir um það, að deilur sé
Innan dönsku stjórnarinnar og
hafi Scavenius hótað að segja
;af sér.
Upptök þessa eru fólgin í
því, að þýzkir járnbrautastarfs-
menn og flotayfirvöldin í Dan-
mörku liafa í sameiningu kraf-
Izt þess, að sumar af járnbrauta-
ferjum þeim, sem flytja þýzkt
'herlið yfir Stórabelti verði
vopnaðar, en látnar sigla undir
danska fánanum eftir sem áður.
Þetta mundi vera andstætt
blutleysisyfirlýsingu Dana, svo
að meiri hluti ríkisstjórnarinnar
mótmælti því. Scavenius liótaði
þá að segja af sér og er málið
óleyst.
írskur byltíngaseggur
handtekinn.
Lögreglan í Belfast í Eire hef-
ir handtekið James Stelle,
hættulegan byltingasegg.
Þegar lögreglan komst að
þvi, hvar Stelle hafðist við, sló
bún bring um lnisið og brauzt
inn i það, vopnuð liandvélbyss-
um og rifflum.. Stelle gafst upp
án þess að beita vopnum.
Stelle liefir farið buldu liöfði
síðan i janúar. Þá slapp bann
úr fangelsinu í Belfast ásamt
McAteer, foringja I.R.A.
Mmssolini hvetnr
til haturs.
Mussolíni hélt ræðu á sunnu-
daginn, er hann kom í hér-
sjúkrahús eitt til að heilsa upp
á sjúklingana.
Hann kvað sér oft verða
hugsað fil hinna sáru manna,
sem hefði verið fluttir lieim frá
Afríku, því að þeir væri komn-
ir heim til þess að taka þátt í
bernaðinum á heimavígstöðv-
unum. Hvatti liann þá til að
, vekja hátur allra ítala á fjand-
mönnunum, því það væri binn
versti glæpur, ef menn væri um-
burðarlyndir gagnvart þeim.
Lie safnar liði.
Fréttaritari Sænsku frétta-
stofunnar í Oslo símar að Jónas
(Judas) Lie lögreglustjóri hafi
að undapförnu verið undir
læknishendi vegna sjúkdóms,
sem hann hafi fengið í Rúss-
landi.
Lie sagði í viðtali við frétta-
manninn, að hann muni taka að
sér liðssöfnun fyrir norsku
sjálfboðasveitina. Nú eru i
henni tæplega 3000 menn en
ætlunin er að ná í liana 15'.—
20.000 mönnum og hún á að
verða kjarni norska hersins
eftir striðið. Lie kvaðst liafa
fengið leyfi Quislings til að
helga krafta sína þessari liðs-
söfnun og er til þess ætlazt að
hann liafi stjórn deildarinnar á
bendi. Geti liann það ekki sakir
beilsubrests mun hann talca aft-
ur við, lögreglustjórastarfinu.
Talsmaður japönsku herstjórn-
arinnar flutti í gær fréttafyrir-
lestur í japauska útvarpið um
bardagana á Attu. Komst bann
við það í svo mikla geðshrær-
ingu, að bann fór að gráia og
'varð að bætta lestri sinum.
BRETAR GERA LOFTÁRÁS Á IJMUIDEN.

Bretar hafa nokkurum sinnum gert árásir á stálverksmiðjurnar í Ijmuiden í Ilollandi, því
að þar er mikið unnið fyrir Þjóðverja. Myndin er af Ventura-vél, sem er að gera árás á smiðj-
urnar, en þær eru í horninu að neðan til vinstri.__________________________________________
Flugvélaframleidla U. S:
100.000 flugvélar smíðaðar
slðan stríðið hófst.
1000 smál. sprengja á dag.
Bandamenn vörpuðu 7 millj. kg. sprengja
á Þýzkaland í síðustu viku.
Þjódvepjap misstu 2069
flugvélar í maf.
SJÖ MILLJÖNUM KÍLÓA af spreng.jum var
varpað yfir Þýzkaland í síðustu viku, sem
Bretar hafa kallað hina „svörtu viku“ Þ.jóð-
ver.ja. En maímánuði lauk svo fyrir Þ.jóðver.jum, að
Bretar tel.ja þá liafa misst 2069 flugvélar.
í gær var ár liðið frá fyrstu 1000 flugvéla árás Breta á Þýzka-
land, en þá vörpuðu meir en 1000 flugvélar sprengjum sínum á
Ivöln á 90 mínútum. Minna Bretar á það i þessu sambandi, að
Þjóðverjar töldu öll tormerki á því, að bægt væri að halda
áfram svo stórfelldum loftárásum.
Bandamenn liafa undanfarið
bert á loftárásum sínum að
degi til á Þýzkaland og lierteknu
löndin, þó að næturárásir þeirra
hafi verið miklu skæðari.
í þessum árásum hafa Bret-
ar notað liæði tvi- og fjór-
hreyfla flugvélar. Af binum
fyrrnefndu hafa einkum verið
notaðar Wellington-flugvélar,
því að þær liafa meira burðar-
magn en fleslar aðrar sprengju-
flugvélar af þessari stærð.
En fjórhreyflaflugvélunum,
setn notaðar eru í þessa leið-
angra, liefir farið fjölgandi, svo
að þótt beihlartala flugvéla
þeirra, sem fer í hvern lcið-
angur, sé nokkurn veginn hin
sama, þá fer sprengjumagiijð
Jiraðvaxandi, vegna meira
burðannagns fjórlireyflaflug-
vélanna. Hinum minni flugvél-
um fer heldur fækkandi, og eru
þær sendar til vígstöðva lit um
heim, þegar stærri flugvétar
koma í stað þeirra. Að undan-
förnu hefir mikill fjöldi Wel-
lington-véla verið sendur til
Norður-Afríku og einnig marg-
ar austur til Indlands.
LOFTSÓKN
ÞJÓÐ.VERJA.
Ctvarpsslöðvar möndulveld-
anna segja frá j>ví, að þýzki
loftherinn lialdi uppi allmikl-
uin árásuni á Bretland, vegna
Iiinna mannúðarlausu árása
Ilreta og Bandaríkjamanna á
þýzkar borgir. Jafnframt er tal-
að um nýja tegund af sprengj-
um, sem sé géýsilega aflmikil.
Bretar liafa nú svarað þess-
ari loffsókn og lýst henni frá
sinum bæjardyrum. Segja þeir,
að Þjóðverjar hafi engar fjór-
hreyfla-flugvélar, sem komist í
hálfkvisti við hinar stóru flug-
vélar Breta. Þar að auki noti
Þjóðverjar ekki stærri flugvél-
ar til árása sinna á Bretland
en orustuflugvélar af gerðinni
Focke-Wulf ÍÍK), sem liafa'ver-
ið útbúnar með lækjum til að
várpa spréngjum. Þær geta
ekki borið meira en 500 kg.
farm.' Þá segja Bretar, að síð-
an 1. janúar hafi það aðeins
komið fyrir 12 sinnum, að
Þjóðverjar liafi sent fleiri en
20 flugvélar yfir Ermarsúnd og
17 af hverjum lnmdrað flugvél-
um, sem jicir seiidu voru skotn-
ar niður.
Tékkneskt herfylki
berst með Eússum.
Innan skamms mun tékk-
neskt herfylki (brigade) fara
að ber jasí með her Rússa.
Tékkneslca stjórnin í London
og stjórnin í Moskva liafa gert
með sér samning um það, að
5000 manna sveit verði mynd-
uð í Rússlandi, lil að berjast
með Rússum. Öll vopn verða
frá Rússum og þeir munu einn-
ig slanda straum af öllum
kostnaði við sveitina.
Híðdstu íréttir
S.-AFRÍKA OG STYRJÖLDIN.
Þjóðminningardagur Suður-
Afríku sambandsins er í dag, og
eru 33 ár liðin síðan sambandið
var stofnað. 1 fréttafyrirtestri
B. B. C. í morgun rakti Cyril
Watlin, suðurafriskur blaða-
maður, helzlu atriðin úr sögu
sambandsins og stríðsframlagi
þess. Gat liann jiess, að af 214
milljónum íbéia landsins af
Evrópuættum væru 160 þúsund
í hérþjönustu sem sjálfboðalið-
ar og töluðu % lilutar þeirra
ríkisinálið, afríkönsku, skylt
hollenzku.
Þegar Miðjarðarhafið lokað-
ist var Suður-Afríka tilbúin að
taka við biluðum skriðdrekum
frá vigstpðvunum og vinna
ýmis þau störf, sem horfðu í þá
átt að spara þaim tíma, sem
hlaut að fara í að flytja atla
skapaða hluti suður fyrir álf-
una.
ÞÝZIÍUR BLAÐAMAÐUR
HANDTEKINN í JAPAN.
Richard Sorge, sem til
skamms tíma var fréttaritari
„Frankfurter Zéitimg“ i Japan,
hefir verið tekinn fastur í
Tokyo, sakaður um njósnir.
Ennfremur er honum gefið það
að sök að hann sé meðlimur
leynifélagsskapar, seni starfi að
skemindarverkuni í Japan.
SKIPASMÍÐAR
LÍKA MIKLAR.
Engu minni elja hefir vei'ið
sýnd við skipasmíðar Banda-
ríkjanna og í gærkveldi var það
tilkynnt, að á hvérjum 34 klst.
væri lierskipi lileypt af stokk-
unum þar í landi.
Meðal lierskipanna, sem
Bandaríkin smíða nú, eru ný
fylgdarskip, sem eru minni en
tundurspillar en hraðskreiðari.
Af þessum skipum er þegar
húið að smíða svo mörg, að þau
eru fleiri en allir tundurspill-
ar, sem smíðaðir voru vestan
hafs í síðustu styrjöld.
Á undanförnu ári liefir
meira en 1000 flutningaskipum
verið lileypt af stokkunum og
að auki hundruðum olíuskipa.
ÍOOO flutninga skipum rennt á sjó
undanfarna 12 mánudi.
HUNDRAÐ ÞÚSUNDASTA ameriska flugvélin sem byggð
er síðan ófriðarbyrjun var fullgerð í flugvélaverksmiðjti
i Bandaríkjunum i gær. 1 því sambandi er þess minnzt, að á
timanum frá 1. júní 1941 til jafnléngdar 1942 voru innan við
30 þús'. flugvélar bvggðar, en á sama tíma 1942—43 yfir 60
þúsund flugvélar. ' •
Flugvélar þessar eru af öll-
um gerðum, kennsluvélar, or-
ustuvélar, sprengjuvélar og
flutningavélar. Hina síðustu
mánuði liefir verið lögð aukin
áherzla á að smíða stórar
spréngjuflugvélar, svo að mán-
aðarframleiðsla þeirra er nú
orðin 700—800. Það hefir vald-
ið nokkurri töf við smíði ann-
ara flugvélagerða, að meiri á-
Iierzla hefir verið lögð á þessa
lilið framleiðslunnar og fyrir
bragðið komst liún ekki upp í
sett mark í aprílmánuði. En
forvigismenn flugvélaiðnaðar
Bandaríkjanna eru vongóðir
um það, að jieim takist að ná
settu marki og fara fram úr
því innan stundar, þegar búið
er að framkvæma nauðsynleg-
ar breytingar á vélum verk-
smiðjanna og verkamenn bún-
ir að læra til fullnustu hin nýju
liandtök.
Mikill áhugi í sjálf-
stæðisverkamanna-
félögunum nyrðra.
Axel Guðmundssqn erind-
reki er nýkominn úr ferðalagi
um Norðiirland, þar sem hann
heimsótti málfundafélóg Sjálf-
stæðisuerkamanna og sjó-
manna. Ixetur hann mfög vel
af starfsemi þeirra og áhuga.
Axel liefir að undanförnu
sótt heiin ýms Sjálfstíéðis-
verkamannafélög hér sunnan-
lands, svo sem á Suðurnésjum,
í Borgarnesi, á Akranesi og i
Vestmannaeyjum, til að lita
eftir starfsemi þeirra og starfs-
skilyrðum. En snemma í maí
fór liann til Norðurlandsins í
sömu erindum og heimsótti fé-
lög á Blönduósi, Sauðárkróki,
Skagaströnd, Siglufirði og Ak-
ureyri.
Taldi Axel félagslífið yfirleitt
vera gott og áhuga rikjandi
fyrir gengi flokksins og flokks-
málefnanna í heild. A Siglu-
firði hélt Axel sameiginlegan
fund með öllum Sjálfstæðisfé-
lögunum, en þau eru þar þrjú
starfandi: Sjálfstæðisfélag
Siglufjarðar, Félag ungra Sjálf-
stæðismanna og Málfundafélag
Sjálfstæðisverkamanna og sjó-
manna.
Eúnþá er víða mikill snjór
nyrðra. Um miðjan maí var al-
hvít jörð i Haganesvik, Fljót-
unum og Siglufirði, svo að
varla sá í dökkan díl. Heyskort-
ur var orðinn tilfinnanlegur
sumsstaðár, eins og t. d. á
Skagaströnd og í Fljótunnm, en
hvérgi þó um felli að ræða.
6 taka þátt í
Islandsmótinn.
Akureyringar og Vestmannaeyingar
meðal þátttakenda..
J SLANDSMÓTIÐ í knattspyrnu hefst á mánudaginn kemur
og taka að þessu sinni 6 félög þátt í því, en það eru auk
Reykjavíkurfélaganna fjögurra Vestmannaeyingar og Akur*
eyringar.
í gær var aðalárás flughers
bandamanna við Miðjarðarhaf
gerð á Foggia, skammt frá Bari.
Sú borg er mikil flutningamið-
stöð og var ráðizt á járnbraut-
arstöðvar og önnur skotmörk í
borginni.
Brezki flugherinn hefir haldið
uppi stanzlausum árásum að
degi og nóttu í meir en tvo sól-
Válur og Víkingur koma til
með að keppa fyrst og fer sá
lcikur fram á mánudaginn eins
og að ofaií getur. En á þriðju-
daginn, 8. júni, keppa K.R. og
Fram. Þriðji leikurinn fer
sennilega fram Jiann 16. júní
og keppa þá Vestmannaeying-
ar og Akureyringar.
Vestmannaeyingar báðu um
að mega koma inn í móts-
arhringa á skotmörk í Frakk-
landi, Relgíu og Hollandi og
skip með ströndum fram. Mörg
skip löskuðust. Allar flugvél-
arnar hafa komið til baka heilu
og höldnu.
keppnina þann 13. þ. m.'og Ak-
ureyringar þann 20. En ekki
var hægt að verða við þeim
beiðnum, svo að félögin verða
að reyna að liaga ferðum sín-
um öðruvisi og með hliðsjón til
leiksins fjpnn 16. ]>. m. Gaman
hefði verið að fá Hafnfirðinga
lil þátttöku i mótinu, þvi að
þeir eiga ágæta knattspyrnu-
menn, og hefði þá fengizt nán-
ari samanhurður miili félag-
anna utan og innan Reykja-
víkur.
Vegna þess, hve mörg félög
taka þátt i mótinu, verður það
með „útsIáttar“-fyrirkomulagi.
Það félag, sem tapar tveim
leikjum, keppir ekki meira.