Alþýðublaðið - 11.08.1928, Blaðsíða 2

2
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
| ALÞÝÐ UBLAÐIBj
j kemur út á hverjum virkum degi. t
J Afgreiðsla í Aipýðuhúsinu vifí ;
< Hverfisgötu 8 opin frá kl. 9 árd. í
! til kl. 7 siðd. {
} Skrifstofa á sama staö opin kl. |
1 9'/,—10‘/j árd. og kl. 8-9 siðd. t
í Slsnar: 988 (afgreiöslan) og 2394 t
} (skriistofan). í
} Verðlag: Áskrittarverö kr. t,50 á !
} mánuði. Auglýsingarverðkr.0,15 £
J hver mm. eindálka. ;
! Prentsmiðja: Alpýðuprentsmiöjan £
j (í sama húsi, simi 1294).
„Trúnaðarmál“
miðstjórnar íhald?fiskksins.
íhaldsflokkurirm hefir ekki til
þessa, svo að menin viti, átt
neina ákveðna stefnus'krá. 1 raun-
inni er þetta ekki óeðlilegt. Þeir
einir þurfa að liugsa um stefnu,
sem færast úr stað, sem halda
áfram. Hinir, sem vilja það eitt,
að halda í, að standa í stað og
spyrna gegm eðíilegri framþróun
og rás viðburðanna, þurfa enga
stefnuskrá. Sannur íhaldsflckkur
er eins og skip, sem liggur við
stjóra. Um stefnu er þar ekki að
ræða, frekar en hjá tjóðruðum
ali'kálfi.
En íhaldsflokkurinn, sem setor
Jón Þorláksson og Guðmund Jó-
hannsson i formannissæti'n, seg-
ist fekki vera venjulegur íhalds-
flokkur, heldur „frjálslyndur í-
haldsflokkur". Það mun eiga að
vákna, að hann sé svo „frjáls-
tyndur“, að hanri vilji einhverj-
ar breytingar frá því, sem nú er.
Þetta má og að vissu leyti til
sanns vegar færa. .Flokkurinn
'hefir sýnt, að hann vill breyting-
ar, vissar breytingar. Formaður-
inn, sá hinn reikningsglöggi, og
flokkurinn allur vili, að beinu
skattarnir á efeamönnunum séu
lækkaðir og tollarnir á alþýðunni
ha'kkaöir. Kallar sá reiknings-
glöggi þetta íslenzku skattamála-
stefnuna og hefir reiknað út, að
„þjóðinni“, það þýðir: efnuðu
mönnunium, sé að henni mikill
hagur. Einnig hefir Jflokkurinn
beitt sér fyrir því, að hér yrði á
fót komið, með ærnum kosínaði,
herliði, rikis'lögregluuni svo-
nefndu. Alþýðan átti að borga
kostnað'nn við rikislögregluna og
atvirinurekendumir að hirða gróð-
ann af henni, þ. e. kaupgjakls-
lækkun verkafólksins. Auk þessa
hefir flokkurinn sýnt, að hann vill
draga úr fjárveitingum til alþýðu-
fræðslu, berklavama og flestra
annara nauðsynjamála alþýðu.
Þessi stefnuskrárdrög íhaldsf].
hafa verið birt í blaðagreinum,
sog í ræðum innan þings og utan.
Þau sýna og sanna, að það er
nokkuð til í því, að Ihaldsíl. sé
ekki venjutegur íbaldsilokkur.
Hann vill gera breytimgar á nú-
verandi ástandi. En, sá galli er
á gjöf Njarðar, að breytingarnar
yrðu allar tiJ böivunar fyrir al-
menning, ef þær næðu fram að
ganga. Þær miða allar í þver-
öfuga átt viö eðlilega framþróun,
hafa á sér greinilegt soramark
argasta afturhalds. Flokkurinn
ætti því í raun réttri að heita:
Aftorhaldsflokkur. Það væri rétt-
nefni.
Stefnuskrárdrög flokksins og
starfsemi hans þau 4 ár, sem
hann fór með völd, voru lögð
undir dóm alþjóðar í fyrra sum-
ar. Á réttum vettvangi, í lands-
málablöðum og á opinberum
mannfundum fékk Ihaldsfl. að
verja gerðir sínar, boða kenningar
sínar og „stefnuskrá“. Þjóðin for-
dæmdi kériningar hans, afneitaði
stefnu hans og veik stjórn hans
úr valdasessi. Slík urðu mála-
lokin.
Síðan hafa og íhaldsmenn
forðast að minnast á stefnuskrá
fhaldsfl. á opinberum mannfund-
fum eða í blöðum símim. Þeir hafa
lært af reynslunni, að hún er ek'ki
sigurværileg.. Þeir bafa séð, að
það var flokknum fyrir beztu, að
sem fæst væri urn hana talað.
Þvi fyrr, sem hún gleymdist, því
betra, hugsuðu þeir.
En einhverja stefnuskrá varð
flokkurinn að hafa, ef það átti
ekki að sannast á honum, að hann
væri að eins venjulegur íhalds-
flokkur, kyrstöðuflokkur, og ekk-
ert annað.
I vetur settust svo regin flokks-
ins á rökstóla. Miðstjórnin ung-
aði loks í þinglokin í vor út með
miklum harmkvælum 2 kapítulum;
úr væntanlegri stefnuskrá fyrdr
flokkinn. Aumara pólitískt ör-
verpi hi'íir ekki sést á Islandi.
Svo er látið heita, að annar 'kapí-
tulinn sé um'riandbúnaðarmál og
hinn um sjávarútvegsmál. Verka-
manna, sem vinna hjá öðrum á
sjó og landi er þar að engu getið,
heldur .ekki iðnaðarmanna eða
verkakvenna. Forðast er að nefna
f iskkaupmenn, „siidarspekúlanta“
eða „sementsgrós;sera“. Ríkislög-
regla, skattalækkun stóreigna-
manna, tollahækkun á alþýðu,
sparnaður á fé til bama- og al-
þýðufræðslu og til berklavarna,
ekkert af þessu er nefnt. — Dá-
lítið hafa íhaldsmenn lært á brak-
förunum í fyrra.
Miðstjórnin sá sjálf hvílíkur ó-
skapnaður þetta afkvæmi hennar
var. Þrátt fyrir alt voru eyrna-
mörk afturhaidsins alt of ábeír-
andi. Engin tiltök þóttu að birta
samsetninginn í blöðum flokksins
eða á mannfundum. Miðstjórnim
þekti of vel ritmensku ritstjóra
sinna, fundahjal foringjanna, ó-
heiilindi stefnuskrárinnar og iilan
málstað sinn, til þess að þora að
taka upp baráttuna á réttom vett-
vangi.
Verður þetta ‘ljóst á- bréfi, sem
miðstjórn íhaldsfl. sendi „trúnað-
mönmim“ flokksins að nýafstöð-
nu þingi i vor.
Yfir meginmáli bréfsins stendur
feitum stöfum:
Miðstjórn íhaldsflokksins.
Trúnaðarmál.
í bréfinu er, meðal annars góð-
gætis, ]>essi kafli:
„. . . Á síðasta þingi þótti rétt
að gera eins konar starfsskrá fyrir
flokkinn, eða yfirlit yfir afstöðu
hans til helstu landsmála, og höf-
um vér ákveðið að láta trúnað-
armönnum ílokksins þettayfir-
lit í té (Leturbr. hér,) smám sam-
an,...
Undir petta skrifa: Jón Þorláks-
son, form,, Magnús Jónsson,
Magjiús Guqnumdsson, Öktfur
Thors, Jón Ólafsson.
Önnur eins pólitísk þrotabúsyf-
irlýsing, önnur eins vantrausts-
yfirlýsing á eigin málstað og mál-
flytjendum hefir aldrei fyrri sést.
Fyrirferðarmesti og háværasti
stjórnmálaflokkur landsiins fyirir-
verður siig svo fyrir sína eigin
stefnuskrá, að miðstjóm hans rétt
að eins þorir að „láta hana í té“
fáeinum „trúnaðarmönnum“ sín
um. Flokksmennir.nir svokölluðu,
þeir óbreyttu liðsmenn, mega ekki
með noltkru móti fá að sjá hana,
enn síður þjóðin, Að eins sauð-
tryggustu „trúnaðarmenniirnir“ fá
að sjá þessa ihaldsfjólu, svo að
peir »í viðræðum ogáfu"ndumc
eins og það er orðað í bcréfinu,
geti talað máli flokksins. En jafn-
vel fyrir þeim er þaö rækiiega
brýnt, að hún sé „trúnaðarmál“,
þ. e. a. s.„ að þeir megi ekki láta
nokkum mann sjá hana eða
hei'ra.
„Viðræðurnar“, þar sem eng-
inn er af andstæðinganna hálfu
til ands-vara, eiga svo „trúnaðar-
mennimir" aðalilega að nota í bafr-
áttunni.
Hvar er trú miðstjórnar íhalds-
flokksins á giidi málstaðar síns,
rökum og þekkingu málflytjenda
sinna, ritsnild og rökvísi ritmenna
sirara, mælsku og vitsmunum
frambjóðenda sinna? — Hvar?
Hvergi, — sem ekki er heldur
von.
„Einkabréfin", „trúnaðarmálin“,
„viðræð'urnar“, baknagið, stiga-
menskan, myrkraverlun. Þetta
telur miðstjórnin líklegustu vopn-,
in — fyrir sig — og sér saim-
boðnust.
Flver er sínum hnútum kunn-
ugastor.
Feikna eldgos.
Sex porp eyðileggjast.
Khöfn, FB„ 10. ágúst.
Frá Batavia er símað: Feikna
eldgos í Rokatinda 'í hollensku
Inýlendunni í Austur-Indlandi. Sex
þorp eyðilögðust í eldinum, 1000
menn fórust og 600 meiddust.
Gamalmennaskemtunin
verður haldin á morgun og
byrjar hún kl. 2, ef engin rigning
verður. Óskað er eftir því að fólk
sjái svo um, að ekkert gamalt fólk
sitji heima, ef það er ferðafært.
ffiiggins‘S
sagan, sem hiefst hér í blaðinu í
dag, er eftir hinn heimsíræga jafm-
aðarmann og rithöfund Upton
Sinclair. Alþýðublaðið birti fyrir
rúmu ári síðan aðra s'ögu eftir
Sinclair, „Smiður er ég nefndur“.
Fáar bækur, sem gefnar hafa ver-
ið út á íslenzku á síðustu árum,
munu hafa selst eins vel og,
„Smiður er ég nefndur“. Upplagið
var mjög stórt, en er nú næstunr
þrotið.
Ekki er að efa, að „Jimmie Hig-
gins“ nær edns mikilM og jafnvel
meiri útbreiðslu en „Smiður er
ég nefndur“, því að bæði er að
sagan er meir við hæfi fjöldans,
rneir „spennandi“ og öllu at-
hyglisverðari, og þó að ekkert
sé dregið úr gildi „Smið>ur er ég
nefndur", er óhætt að segja, að
„Jimmie Higgins" er öllu skemti-
legri aflestrax.
Jimmie Higgins er verkamaður,
sonur vélaiðju nútímans, eins og
hún er á hæzta stigi í Ameríku.
Stéttartilfinning hans vaknar, og
hanh gerist ,einn af þessum óþekto
stríöshetjum frelsisbaráttu verka-
lýðsins. Hann á við illar aðstæður
að búa; er fátækur og órnent-
aður. Hamn er barn stórborgar-
innar, tLMinnlngaríkur, tryggur og
finst alt af, að hann þurfi aðtekaj
á sínar herðar áhyggjur og byrð-
ar allra. Hann eiisá'Höreigalýðsihid^
eða þess hluta hans, er skilur að-
stöðu sína í stéítabaráttumni. Hannt
er alit af á verði, og hann vill
aldrei víkja. Stéttasamtökin eru
umsetin af njósnurum og svikur-
um, og haun berst gegn þeim bar-
áttu öreigans, sem er að vakna til
meðvitundar um stétt sína og.
skyldu.
Jimmie elskar heimili sitt, konu'
sína og börn. — Þegar hann fer
á fundi biður kona hans hann
um að gæta sín nú og lenda ekkí
í klóm lögreglunnar. — „Verto
ekki æstur, vinur minn,“ segir
Lizzié, konan hans. Hún vill heizt
að hann farý ekki á fundina, þvi
að hún óttast um manninn sinn,
elskar hann og bömin sín, og
getur ekki komið því inn í litla,
fa-llega höfuðið siitt, hvað þessf
stéttabarátta hafi að þýða. — En
Jimmie fer. „Það er skylda mín,“'
segir hann. „Þetta er frelsisibarátta
allra, sem eru eins og óg og þú
Lizzzie, og ég vil vera með.“ Og
af því Lizzie veit, að hann meinar
þétta, og að fáni félagsins, sem
hann er meðlimur í, er rauður,
þá veifay hún til hans með rauð-
um vasaktót. — Eftir hvern fuud.
flýtir Jimmie sér heim.
Sagan er þrun-gin aE stórfeldum
atburðúm og stríði hins vinnandi
Jýðs. Hún igeri-st í byrjun stríðs
og á stríðsárunum.
Fl-estir álíta, að „Jinunie Hig-
gins“ sé bezta bók Sinclairis, enda
hefir húnverið þýddáflest heims-
ins tungumál. — Sagan er mynd
af baráttu vinnulýðsims fyrir
frelsi. sinu. Þess vegna á hún
erindi til allra.