Vísir - 04.01.1944, Blaðsíða 2

Ví SIR
VÍSIR
DAGBLAÐ
Útgefandi:
BLAÐAÖTGÁFAN VÍSIR H.F.
Ritstjdrar: Kristján Guðlaugsson,
Hersteinn Pálsson.
Skrifstofa: Félagsprentsmiðjunni
Afgreiðsla Hverfisgötu 12
(gengið inn frá Ingólfsstræti).
Símar': 1 6 0 0 (fimm línur).
Verð kr. 4,00 á mánuði.
Lausasala 35 aurar.
Fólagsprentsmiðjan h.f.
Dýrtíðarnefndin.
RÍIOSSTJÓRNIN gerði í
byrjun síðasta þings enn
eina tilraun, er miðaði að þvi
að þoká flokkunum saman um
einhverja viðunandi lausn á
dýrtíðármálunum. Var þá sex
manna 'nefnd skipuð, af þeim
hagsmunasamtökum, sem lik-
indi vóru til að myndu annars-
vegar verða að fórna einhverju
til þess að málið leystist, en
hefðu einnig á hinu leytinu
mestra hagsmuna að gæta
vegna. varanlegrar lausnar dýr-
tíðarinnar. Voru það að sjálf-
sögðu fulltrúar bænda annars-
vegar, en verkamanna hins-
vegar sem hér áttu hlut að
máli. Nefnd þessi tók fljót-
lega tiji starfa, en brátt mun hafa
komið í Ijós að þessir aðilar
töldu sig ekki geta átt samleið
og fór svo að nefndin klofnaði
í tyennt og var tveimur álitum
skilað til ríkisstjórnarinnar,
sem á engan hátt eru samríman-
leg. i
Anpar hluli nefndarinnar legg-
ur til að afurðaverð og kaup-
gjald. verði fært niður og lög-
fest að’því Ieyti, en minni hlut-
inn ,er aftur á þeirri skoðun að
þetta ,beri ekki að gera, en af-
létta hinsvegar tollum á nauð-
synjum. Hefir þó þráfaldlega
verið sýnt fram á með ljósum
rökum, að slík niðurfærsla dýr-
tíðarinnar myndi verða óveru-
leg ög énnfremur að rikissjóð-
urinn gæti með engu móti
misst þáe'r tekjur, sem hér væri
um að ræða, meðal annars til
margvíslegra verklegra fram-
kvæmdá og ráðstafana vegna
komaridi tíma. Verður því ekki
sagt áð verulegur árangur hafi
orðið af starfi nefndarinnar
enda ‘kann að mega segja að
ekki háfi verið gert ráð fyrir
því í upphafi, þótt tilraunin
væri hinsvegar vel þess verð að
reyhd ýrði, áður en gripið yrði
til annara ráðstafana, sem lík-
legar mega teljast til úrlausnar.
Málið liggur þannig fyrir
þingi því, er nú kemur saman,
að rikisstjórnin hefir reynt með
öllu möti að samræma hin ólíku
sjónárthið stéttanna, með því að
fela þéim sjálfum að semja um
sín mál, en skilningur þessara
aðila á þörfum þjóðarinnar hef-
ir brugðist með öllu, enda hefir
hver reynt að ota sinum tota.
Má þó bæði verkamönnum og
framleiðendum vera ljóst, að
ekki verður unnin bugur á dýr-
tíðinni, nema að einhverju lítil-
ræði sé fórnað, til þess fyrst og
fremst að bjarga m'eiri verð-
mætum og er þá vart hægt um
fórn að ræða. Hitt væri fjarri
öllu viti að láta raunhæfar að-
gerðir dragast öllu lengur, og
engum kemur til liugar, nema
ef til vill kommúnistum, að f jár-
hagshrunið eitt geti kennt þjóð-
inni það, sem til hennar frið-
ar heyrir. Um það tvennt er að
velja að hafist verði handa um
varanlega endurreisn, eða hitt
að gefa dýrtíð og verðbólgu
lausan tauminn, þannig að til
Iiruns leiði, og fjáreign Iands-
manna verði jknnig að engu
gerð. Þeir menn, sem orðið
hafa að undanförnu að lifa á
eignum sínum einum saman,
Utfarakapella með bálstofu
verður
hefur
reist strax og lóð
fengizt.
Líkfylgdir á götunum og
ixtfarasiðir í kirkjunum
Ixverfa,
Vidtal við dr. Gunnlaug Claessen.
Svo sem kunnugt er, hefir komið allmikill skriður
á bálstofumálið siðustu vikurnar. Er það nú tryggt
orðið, að strax og bæjarst jórn lætur í té lóð undir bál-
stofu — eða útfararkapellu
byggingu hennar.
Vísir hefir innt dr. Gunnlaug
Claessen, formann Bálfarafé-
lagSins, nánar eftir fyrirhuguð-
um framkvæmdum um Ijvgg-
ingu útfarakapellu.
Hann skýrði m. a. svo frá:
„Hin upphaflega liugmynd
var að byggja bálstofu á Sunnu-
hvolstúninu. Hafði Reykjavík-
urbær lofað Bálfarafélaginu lóð
á því.
Nú hefir orðið á þessu gagn-
ger breyting, þannig að Bál-
farafélagið og kirkjugarðs-
stjórnin hafa samið með sér um
hyggingu sameiginlegar útfar-
arkapellu — en það er stofnun,
þaj.' sem bæði fara fram bálfar-
ir og jarðarfarir.
Um leið er ætlazt til, að út-
farir frá kirkjunum í bænum,
og líkfylgdir þær, sem eiga sér
slað liér um göturnar, leggist
niður.
Það er ákveðið, að kapellan
verði reist í Fossvogi fyrir
norðvestan og ofan kirkju-
garðinn. Ætlast er til að bærinn
leggi til lóð, á að gizka 100
metra greiða, meðfram kirkju-
garðinum, þar sem kapellan
verður byggð.
Gert er ráð fyrir, að byrjað
verði á byggingunni strax og
lóðin er fengin.
Hugmyndin er að nota raf-
magnsofn til brennslunnar, og
verða sennilega ekki vandræði
nein jafnvel þótt rafmagn yi'ði
litið, því að ofninn má liita upp
að nóttunni. Brennslan sjálf tek-
ur á að gizka l1/^ klst. Er notað
svo liátt hitastig, að brennslan er
reyklaus og likið liggur í tæru,
heitu lofti. Duftið eða askan,
sem eftir verður, er á að gizka
um 1 kg., eða rúmlega það, af
fullorðnum manni.
Með duftið er farið á ýmsan
hátt. Víða er það látið í ker
og grafið í smáum reitum;
annars staðar eru kerin lát-
in standa ofanjarðar í sérstök-
um hólfum og hillum, en i Bret-
Iandi er sú aðferð yiðhöfð, að
duftið er malað í smátt,
síðan stráð yfir grasigrón-
ar grundir umhverfis bál-
stofuna, og mun það vez’a
ein æskilegasta og skemmtileg-
svo sem gamalmennin, sem bar-
ist hafa við að spara sér fé til
öryggis í ellinni, vita hvaða þýð-
ingu verðfall peninganna hefir
liaft til þessa, hvað þá ef gildi
þeirra rýrnaði enn allverulega,
sem óhjákvæmilega verður fyrr
eða síðar. Þótt verðbólgunni sé
haldið niðri með f járframlögum
úr ríkissjóði eru takmörk fyrir
því hve langt megi halda í þá
áttina.
Lausn þessa vandamála liefir
þegar verið skotið um of á frest
og lengur verður ekki dregið að
hefjast handa um ráðstafanir til
viðreisnar. Reynir þá fyrst og
fremst á vilja þingflokkanna til
lausnar málsins og fyrirhyggju
þeirra, en starf dýrtíðarnefndar-
innar spáir engu góðu um sam-
vinnu flokkanna á þingi því, er
nú hefst að viku liðinni.
verður hafizt handa um
asta aðferðin — sú aðferð, sem
ísléndingar ættu að taka upp.
í sambandi við kaþelluna í
Fossvogi er fyrirhugað að koma
upp líkgeymslu, hvort held-
ur 'er fýrir lík, sem eru brennd
eða jörðuð, því það nær engri
átt, að geyma íík dögum
saman í einkaíbúðum. Erlendis
er ávallt lögð á það rík áherzla,
að hafa stórar og rúmgóðar lík-
geymsíúr.
Gért ér ráð fyrir, að í kapell-
unrii sé rúm fyrir 250 manns í
sæti, og er það yfirleitt nokkru
stæíra en tíðkast erlendis.“
„Verður dýrara að brenna lík
en grafa þau?“
„Erlendis hefir reynzlan ver-
ið sú, að ódýrara liefir verið að
brenna líkin en jarða þau.
Liggja til þess ýmsar ástæður,
svo sem verðmunurinn í lík-
kistunum, sem notaðar eru við
brennslu og greftrun o. m. fl.
Þá liggur ekki lítið verð í land-
rými því, sem fer undir kirkju-
garðana, í stað þess að graf-
reitir fyrir duftkerin taka mjög
lítið pláss. Er líka sumstaðar er-
lendis svo komið, að bæirnir
éða borgirnar kosla líkbrennslu
algerlega til að spara landrými
við venjulega greftrun.
Útfararkapellan verður all-
stór bygging, þar eð í henni
verður ekki aðeins kapella og
brennslutæki, lieldur og lík-
geymsla, biðstofa og skrifstofa
o. fl. Sólt hefir verið um lóð til
bæjarráðs, og strax og liún er
fengin, verður gerð gangskör að
þvi að fá uppdrátt að húsinu og
ráðast síðan í byggingu þess.
Það má segja, að ekki hafi
verið rasað fyrir í'áð fram með
að koma upp bálstofu hér á
landi, því að á Norðurlöndum
einum hafa verið byggðar 62
þálstofur og fer notkun þeirra
ört vaxandi. Við erum því eng-
an veginn á undan timanum þó
við hefjumst nú handa með að
koma hér upp bálstofu.“
Bálfarafélagið telur um 500
meðlimi. Ævigjald i því eru að
eins 10 krónur. Skrifstofa fé-
lagsins er á sama stað og skrif-
stofa Rauða krossins, í Mjólk-
urfélagshúsinu.
Stjórn þess skipa auk for-
mannsins, dr. Gunnlaugs Claes-
sen, þeir Benedikt Gröndal
verkfi’æðingur, Björn Ólafsson
ráðherra, Gunnar Einarsson
prentsmiðjustjóri og Ágúst
Jósefsson heilbrigðisfulllrúi.
Minningarguösþjón-
usta um íþróttamenn
Á morgun gangast íþrótta-
samband íslands, Knattspyrnu-
félag Reykjavíkur og Knatt-
spyrnufélagið Víkingur fyrir
minningarguðsþjónustu um þá
Anton B. Björnsson og Hreiðar
Þ. Jónsson, sem fórust með v.b.
Hilmi.
Minningarguðsþjónustan fer
fram í dómkirkjunni og hefst
kl. 2 e. h. Síra Bjarni Jónsson
vígslubiskup prédikar.
Dregur úr vatns-
skorti vegna
Hitaveitunnar.
Vatnsskortur sá, sem undan-
fai'ið liefir orðið vart í bæn-
um, hefir mikið lagast síðustu
dagana, sem óefað stafar af hita-
veituframkvæmdunum.
Enn mun þó nokkur vatns-
skortur vera í hæstu bæjarhverf-
unum, en það er von til að það
lagist jafnóðum og hitaveitan
kemur í fleiri hús, þvi að fólk
notar heita vatnið til ýmissa
þarfa, svo sem uppþvotta, þvotta
og í böð, sem það þurfti áður að
nota Gvendarbrunnavatnið til.
Síðustu dagana hefir lieldur
minna verið lileypt á af lieita
vatninu, meðfram vegna j>ess,
að litið er orðið eftir af heilum
götum, þar sem hægt er að
hleypa vatninu á í einu lagi. Hef-
ir meiri áherzla verið lögð á að
tengja í húsunum og mennirnir
teknir i það.
Heita vatnið er nú komið i
1300—1400 hús alls.
Flöskumjólk hækkar.
Mjólk, sem seld er á flöskum,
hefir verið hækkuð aftur I
verði.
Eftir því, sem Vísi liefir ver-
ið skýrt frá, liggur þannig i
þessu máli, að í byrjun maí síð-
astliðins ákvað atvinnumála-
ráðuneytið, að öll injólk skyldi
seld við sama verði, en ríkis-
sjóður skyldi greiða flösku-
gjaldið, 8 aura á lítra, sem bætt
hafði verið á venjulegt mjólk-
urverð. Nú um áramótin var þvi
hætt aftur og kostar því lítri af
mjólk á flösku kr. 1.53.
Noregssöfnuniiini
að vería lokið.
Allir þeir, sem fengið hafa
söfnunarlista Noregssöfnunar-
inar og ekki skilað þeim ennþá
eru vinsmalega beðnir að senda
þá, ásamt þeim gjöfum, er
kunna að hafa safnazt. Söfnun-
inni er lokið þann 1. febr. n. k.
og er því nú síðasta tækifæri til
þess að gefa i söfnunina. Nor-
egssöfnunin er nú komin upp í
kr. 813.929.45. En auk þess hef-
ir mikið borizt af ágætum fatn-
aði, sem kvenfélögin viðsvegar
um landið hafa safnað og gef-
ið. Féð og fatnaðurinn verður
síðan afhent Norðmönnum við
fyrsta tækifæri, sem veitist til
þess að koma til hjálpar því
fólki sem þess hefir mest þörf
í Noregi.
Tvær nefndir.
Framh. af 1. síðu.
herstjórnarinnar til ráðuneytis
vegna skaðabótakrafna út af
liinum alvarlegu slysatilfellum,
er orðið liafa (svo sem manns-
láta af völdum skotvopna) .Hefir
nefndin þegar afgreitt eitt slíkt
, mál og hefir það verið sent til
stjórnar Bandaríkjanna í Was-
hington.
Það hefir oft reynzt örðugt
að upplýsa skaðabótamál, en
nefndin hefir jafnan stuðzt við
rannsóknir lögreglumanna
heggja aðila. En gögnum, sem
koma fram í slíkum málum,
ber oft ekki saman, svo að
nefndin hvetur bifreiðarstjóra,
sem lenda í slysum, til að
Starfsemi K. F. U. M. á
Islandi 45 ára.
Á annað þúsund manns sækja sam-
komur starfseminnap vikulega.
fk annan i nýári voru liðin 45 ár síðan starfsemi K. F. U. M.
liófst á Islandi. Afmælið var lialdið hátíðlegt og bófust
þau hátíðahöld með afar fjölmennri barnaguðsþjónustu i Dóm-
kirkj unni.
Séra Bjarni Jónsson dómkirkjuprestur prédikaði. Um kvöld-
ið var samkoma í búsakynnum K. F. U. M. við Amlmannsstig'
þar sem hins vinsæla brautryðjanda þessarar starfsemi, sérei
Friðriks Friðrikssonar, var sérstaklega minnzt.
K. F. U. M. hefir lagt aðal-
áherzlu á, að uppfræða og inn-
ræta ungum mönnum kristin
fræði og virðingu fyrir þeim.
Hefir starfið mjög verið byggt
á samkomum og fræðandi er-
indum um trúmál. Samkom-
urnar eru haldnar daglega og
munu nú á annað þúsund manns
sækja þær á viku. Meðlimir
samtakanna eru allt frá 6 ára
aldri til 60 ára og er allri
starfseminni skipt niður i deild-
ir.
Einn þátturinn i starfsemi K.
F. U. M. er rekstur kvöldskóla
fyrir unga menn. Hefir þessi
skóli reynzt mjög vinsæll og er
alltaf fullskipaður. Þá starfar
dvalarheimili fyrir unga menn
yfir sumartimann i byggingu
félagsins í Vatnaskógi. Er það
skáli, sem var fullsmíðaður og
vigður í fyrrasumar.
Fyrsta skátafélagið, Væringj-
ar, var stofnað fyrir tilstuðlan
síra Friðriks Friðrikssonar, sem
þá var forustumaður K. F. U. M.
og alltaf síðan liefir verið góð
samvinna milli K. F. U. M. og
skátanna. Þá var knattspyrnu-
félagið Valur og Karlakórinn
Fóstbræður, sem áður liét
Karlakór K. F. U. M. stofnaður
af láhrifamönnu'm í K. F. U. M.
í þau 45 ár, sem liðin eru síð-
an K. F. U. M. var stofnað, hefir
starfsemin alltaf verið i örum
vexti og jafnan verið haldið uppi
af stuðningi áhugamanna ein-
göngu.
Farmgjöld Eimskipa-
félagsins lækka.
Guðmundur Vilhjálmsson
f ramkvæmdastj óri Eimskipa-
félags íslands tjáði Vísi í morg-
un, að félaginu hefði horizt bréf
frá Viðskiptaráði dags. 29. des-
ember 1943, þar sem tilkynnt
væri, að Viðskiptaráðið hefði á-
kveðið að lækka flutningsgjöld
frá Ameríku frá 31. desember
1943 um 20% á þeim vöruteg-
undum, sem hælckun á flutn-
ingsgjaldi var leyfð á um 50%
8. maí 1943, þannig að sú hækk-
un nemur liér eftir aðeins 30%.
Ennfremur skýrði forstjórinn
frá því, að ákveðið hefði verið
að afnema 20% viðbótarflutn-
ingsgjald á timbri, sem flutt er
á hafnir úti á landi. Vörur þær,
sem fargjöldin lækka á, eru all-
ar aðrar vörur en kornvörur,
kaffi, sykur, áburður og smjör-
líkisolíur.
Lækkun þessi er gjörð á þeim
grundvelli, að betur hefir geng-
ið með flutningana en á liorfðist,
þegar hækkun á flutningsgjaldi
þessara vara var ákveðin í maí-
mánuði síðastliðnum. Þá sagði
forstjórinn blaðinu, að um tíu
þúsund smálestir af vörum til
íslands biðu nú eftir skipsrúmi
i New York.
tryggja sér öll fáanleg sönnun-
argögn, svo sem að taka niður
nöfn fáanlegra vitna.
Nefndin er skipuð þessum
mönnum: Af hálfu íslendinga
Ragnari Jónssyni fullirúa saka-
dómara, Þórði Eyjólfssyni
hæstaréttardómara, en fulltrúi
bersins er Roberts liðsforingi.
Skrúflyklar
fyrirliggjandi.
JÁRNVÖRUVERZLUN
JES ZIMSEN.
Stnlka
óskast nú þegar á fámennt
heimili. Sérherbergi. Hátt
kaup. Uppl. á Ráðningar-
skrifstofu Reykjavíkurbæj-
ar.
Sími okkar er
3274
Raftækjavinnustofan
RÖÐULL h.f.
Mjóstræti 10.
Foristofaistofa
helzt í vesturbænum, óskaat
til leigu ásamt ljósi, liita og
ræstingu. Tilboð sendist i
Pósthólf 343. Einnig uppl. í
síma 1420.
OLGEIR JÓNSSON.
C/o Shell á íslandi,
Saumastúlkur
geta fengið góða atvinnu við
kápusaum.
SIGRÍÐUR EINARS.
Saumastofan, Laugavegi 16,
annari liæð.
(Laugavegsapóték).