Vísir - 11.03.1944, Blaðsíða 2

VlSIR
VÍsiR Nýtt flugfélag »Loftleiðir
h.í.(f stofnað í gær.
Nýja íslenzka flugvélin, í Vatnagörðum.
Útgefandí:
BLAÐAÚTGÁFAN VÍSIR H.F.
Ritstjórar: Kristján Guðlaugsson,
Hersteinn Pálsson.
Skrifstofa: FélagsprentsmiSjunni
AfgrfeiSsla Hverfisgötu 12
(gengið inn frá Ingólfsstræti).
Símar: 1 660 (fimm línur).
Verð kr. 4,00 á mánuði.
Lausasala 35 aurar.
Féalgsprentsmiðjan h.f.
Öryggismálin.
Dómsmálaráðuneytið
hefir sent blöðurium til
hirtingar. álitsgerð . þá, er sjó-
dómur lét ráðui)eylinu í té varð-
andi ÞoiimóðsSÍy.si'ö. Er þar fyrir
margrá hluta sakir um lær-
dómsríkfc plagg að ræða og sýn-
ir freklegt sleifarlag á fram-
kvæmd öryggismálanna. Hér er
ekki ástæða til að bera fram á-
sakanir einstökum mönnum á
hendur, sem með trúnaðarstörf
fara í þessu efni, enda virðist
sú sök sameiginleg hjá öllum
aðilum, sem nærri hafa komið,
hreytingar og viðgerðir á skip-
inu liafa haft með höndum og
einnig hinum, sem eftrlit og
skipaskoðun áttu að annast.
Dæmið er deginum ljósara og til
þess eru vítin að varast þau.
f>að hefir verið þjóðarein-
kenni að menn hafa til skamms
tíma frekar hugsað um að sóð-
ast áfram, en að tryggja hið
fyllsta öryggi á öllum sviðum.
Á það hefir verið bent að sá hef-
ií þótt mestur sjómaðurinn, sem
flestar hefir farið svaðilfarirn-
ai-, jjótt slíkar farir væru ónóg-
um aðbúnaði og öryggisráðslöf-
unum að kenna. Menn hafa
miklast af skammsýninni og
aðrir hafa fallið fyrir þeirri
freistingu að dásama hana í stað
þess að fyrirlíta liana og átelja.
Flosa var á það bent að skip
hans væri gamalt og veikt á
sinni tíð, en liann taldi það
fullgott feigum og gömlum,
enda fórst hann í liafi.
Öldungurinn Flosi hirli Htt
um lífið, en fleiri munu þeir
hafa verið fullhraustir og í
blóma lífsins, sem fallið hafa
um aldur fram á hinum víðu
vegum hafsins, vegna hirðuleys-
is og bjánalegrar dirfsku.
Okkur íslendinga skortir
margt, en þó fátt frekar en skip
og menn, sem hafa þekkingu
í skipaverkfræði og skipabygg-
ingum yfirIeitt.FuIIIærðirskipa-
verlcfræðingar munu engir í
landinu, eða svo fáir og ungir
að starfa þeirra er enn ekki
farið að gæta. Fyrir því er fyrsta
skilyrðið að allmargir ungir
menn verði styrktir nú til slíks
náms í Vesturheimi, og einmitt
þar eru hin ákjósanlegustu skil-
yrði til námsins. Mætti það tak-
ast að þjóðin eignaðist þannig
álitlegan hóp faglærðra manna
væri það mikill vinningur, og
sú fyllsta trygging þjóðinni tl
handa fyrir forsvaranlegum
framkvæmdum við skipabygg-
ingar í Iandinu.
Vegna ófriðarins og þess að
nú er vart unnt að fá byggð skip,
nema þá með afarkostum, hafa
menn sótt sjóinn á gömlum
förum og lélegum frekar en
ella. Vegna framleiðslunnar hef-
ir orðið að nota hvert fljótandi
far og er svo enn. Fiskiflotinn
er ekki eins fullkominn og æski-
legt væri, en út yfir tekur þó
þegar meingölluð skip eru not-
uð til strandsiglinga og farþega-
flutnings. Það var ekki í fyrsta
skipti að of margir farþegar
voru fluttir með ströndum
fram i feigðarför Þormóðs.
Þetta er daglegur viðburður,
sem allir telja sjálfsagðan og
enginn telur á sig að fara um
Aðaltilgangur að annast
póst- og farþegaflug til
sem ílestra staða á
landínu.
Einnig flugkennsla
fyrirhuguö.
I gærkveldi var haldinn
stofnfundur nýs flugfélags
hér í Reyk javík. Félag þetta
nefntst Loftleiðir h.f.
Eru þeir flugménnirnir, Krist-
inn Olsen, Sigurður Ólafsson
og Alfreð Elíasson, sem nýlega
komu frá Kanada, aðal hvata-
menn að stofnun félagsins.
Hafa þeir unnið ósleitilega að
þessum málum, siðan jieir komu
heim, enda er þeirra mesta á-
hugamál að gera flugsamgöng-
ur sem víðtækastar liér á
landi.
Aðaltilgangur þessa nýja
flugfélags er að annast póst- og
farþegaflug á sem flesta staði á
landinu þar sem unnt er að
koma þannig samgöngum á
vegna lendingarskilyrða. Einnig
að kenna flug.
Stofnendur félagsins ásamt
flugmönnunum þremur eru alls
33. Einhuga áhugi ríkti meðal
allra fundarmanna um að nauð-
synlegt sé að gera flugsamgöng-
urnar, sem allra viðtækastar hér
á landi og láta þær sérstaklega
ná til þeirra staða á landinu,
sem erfitt er að ná til með sam-
göngum á sjó eða landi. Félagið
hefir meðal annars í \huga að
hefja flugferðir til Vestmanna-
eyja, svo fljótt, sem auðið er
vegna lendingarskilyrða þar, en
eins og áður hefir verið skýrt
frá hér í blaðinu hafa Vest-
mannaeyingar mikinn áhuga
fyrir bættum samgöngunv milli
lands og Eyja og hinda miklar
vonir við flugferðir.
Flugmennirnir komu með
eina flugvél heim frá Kanada,
borð í léleg flutningaskip til að
komast ferða sinna. Okkur
vantar átakanlega strandferða-
báta, til þess að halda uppi
tryggum og öruggum samgöng-
um, og við höfum neyðst til að
tjalda þvi einu sem til hefir
verið, þótt það fullnægði á eng-
an liátt æskilegum öryggisráð-
stöfunum. Þjóðin á langt í land
til þess að skapa sjómönnum
sínum hið fyllsta öryggi, en það
þarf að gera af fullri fyrir-
hyggju og með ströngustu kröf-
um.
Um þessi mál öll á að ríkja
fyllsta samvinna allra aðila og
fullnægjandi skilningur á að-
stöðu og þörfum. Slysfarir eru
og verða okkur áminning, en
engin slysavörn er öruggari en
rjyggisráðstafanir á skipunum
sjálfum og þá fyrst og fremst
fyllstu sjógæðum þeirra og
traustleika. Það er þjóðinni ekki
vanzalaust hversu mjög kveður
að slysförum við landið á ári
liverju, enda má segja að lítill
sé áramunur á hversu margir
farast hér á sjó. Stjómarvöld,
útvegsmenn og sjómannastéttin
i heild eiga að vinna að nauð-
synlegum umbótum. Það verður
að sigla, en ekki stendur á sama
á hverju er siglt né hvemig er
siglt. Umræður þær, sem orðið
hafa um öryggismálin í blöðun-
um hljóta að hafa opnað augu
manna fyrir hversu alvarlegt
ésíandið er í landinu og hve ó-
fullnægjandi öryggi hefir enn
sem komið er reynst unnt að
skapa sæfarendum. Orð eru til
alls fyrst, en því aðeins éru þau
að nokkru hafandi að athafnir
fylgi á eftir.
sem félagið mun kaupa og vinna
síðan af alefli að auka flug-
vélakostinn eftir heztu getu.
Hin fyrsta flugvél félagsins er
nú tilbúin innan skamms til loft-
flutninga til hvaða staðar á
landinu þar sem unnt er að
lenda á sjó eða vötnum en auk
þess er liægt að breyta henni
með litlum fyrirvara i landflug-
vél.
tjórnarfruravarpi ura
heilsuverndarstöðvar
var útbýtt á Alþingi í gær og
skal þess getið hér að nokk-
uru, þótt þingtíminn sé á
enda að þessu sinni.
1 frumv. segir m. a., að i kaup-
stað hverjum skuli reka heilsu-
verndarstöð, nema * ráðherra
veiti undanþágu frá þeirri
skyldu með ráði berklayfirlækn-
is.
Heilsuverndarstöðinni ber að
rækja berklavarnarstarfsemi i
umdæmi sínu samkvæmt á-
kvæðum berklavarnarlaga og
nánari fyrirmælum berklayfir-
læknis, en aðra víðtækari heilsu-
verndarstarfsemi eftir því, sem
nánar verður ákveðið í reglu-
gerð.
Þriggja manna nefnd hefir á
liendi stjórn heilsuverndarstöðv-
ar, og tilnefnir hlutaðeigandi
bæjarstjórn einn mann í nefnd-
ina, stjóm hlutaðeigandi sjúkra-
samlags annan, en ráðherra
samkvæmt tillögu berklayfir-
læknis hinn þriðja, og er hann
formaður nefndarinnar.
Fela má með ákvæðum i
reglugerð almennt viðurkenndu
líknarfélagi rekstur heilsuvernd-
arstöðvar.
Heilsuverndarstöð skal háð
sérstöku eftirliti hlutaðeigandi
héraðslæknis, nema hún sé und-
ir stjórn sérstaks læknis, er ráð-
herra hefir viðurkennt.
Ríkissjóður greiðir styrk til
rekstrar heilsuverndarstöðvar,
og má styrkurinn nema allt að
þriðjungi eðhlegs kostnaðar að
mati ráðherra. Kostnaður af
rekstrinum að öðru Ieyti skipt-
ist að jöfnu á milli hlutaðeig-
andi bæjarsjóðs og hlutaðeig-
andi sjúkrasamlags.
RáSJierra er þó heimilt að
staðfesta reglugerð um rekstur
heilsuvemdarstöðvar í sveitar-
félagi, þó að ekki sé kaupstaður
enda njóti þá slík heilsuvemdar-
stöð styrks úr ríkissjóði, að upp-
Innan skamms er gert ráð fyr-
ir þvi, að einn flugmannanna
fari vestur um liaf til þess að
festa kaup á frekari flugvéla-
kosti fyrir félagið.
Endanleg stjórnarkosning fór
ekki fram í félaginu að þessu
sinni, en kosin var bráðabirgða-
stjórn,. sem gengur frá frelcari
slvipulagningu á félaginu.
fylltum þar greindum skilyrð-
um. Nú er ekld rekið sjúkrasam-
lag í slilíu sveitarfélagi, og slcal
þá sveitarsjóður áljyrgjast
greiðslu á tvöföldu framlagi á
móti styrk ríkissjóðs.
Frumvarp þetta er samið af
landlækni í samráði við herkla-
yfirlækni og tryggingaryfir-
lækni. Gerir landlæknir fyrir
frumvarpinu eftirfarandi grein:
Heilsuverndarstöðvar, er fyrst
og fremst hafa annazt berkla-
varnarstarfsemi, hafa verið
reknar hér á landi í Reykjavík,
á ísafirði, Siglufirði, Akureyri,
Seyðisfirði og í Vestmannaeyj-
um. Aulc þess hefir heilsuvernd-
arstöðin í Reykjavík annazt
berklavarnarstarfsemi fyeir
Ilafnarfjörð síðan 1940. Á Ak-
ureyri hafði og Rauði .krossinn
haldið uppi lieilsuverndarstöð
og berklavarnarstarfsemi á ár-
unum 1929—1936.
í berklavarnarlögunum er
gert ráð fyrir heilsuverndar-
stöðvum sem mikilsverðum lið
i hinni róttæku berklavarnar-
starfsemi, sem rekin hefir verið
hin síðustu ár. Þykja þær fylli-
lega hafa sannað gildi sitt, enda
eiga almennt vinsældum að
fagna, liver á sínum stað. En
jafnframt hefir komið í ljós,
að þörf er fullkomnara skipu-
lags starfsemi þessarar og þar
á meðal tryggingar fyrir áfram-
lialdandi föstum greiðslum til
hennar, enda fari ekki á milli
mála, liverjum beri að inna þær
greiðslur af hendi. Jlefir nokk-
uð borið á því sums staðar, að
um greiðslur þessar hafi orðið
leiðinlegur reipdráttur á milli
bæjarsjóða annars vegar og
sjúkrasamlaga hins vegar, og
Ieitt til þess á einum stað (Siglu-
firði), að starfsemi heilsuvernd-
arstöðvar hefir jafnvel lagztnið-
ur um skeið, án þess að til sé
að dreifa ágreiningi hinna sund-
urþykku aðila um brýna nauð-
syn starfseminnar.
Fyrstu umferð lokið í
handknattlei ksmótinu
Fyrstu nmferð í handknatt-
leiksmótinu er nú lokið í öllum
karldflokunum og hefst önnur
umferð á mánudcigkvöldið
kemur.
í fyrrakvöld fóru leikar þann-
ig að í kvenflokki unnu Haukar
Í.R. með 17 mörkum gegn 12.
í meistaraflokki vann Fram
F. H. með 17:15 mörkum og í
I. flokki vann Valur Ármann
með 18:12 mörku.
í gærlcveldi vann K.R í kven-
flokki F. H. með 13:10 mörk-
um, í II. flokki unnu Haukar
Víking með 16:6 mörkum og
í 1. flokki vann I.R. Fram með
18:13 mörkum.
Þau félög, sem koma til með
að keppa í annari umferð (ekki
komin úr leik) eru í meistara-
flokki: Valur, Haukar, K. R.
og Fram, í I. flokki: F. H., í.
R. og Valur og í II. flokki Ár-
mann, F. H. og Haukar.
í kvenflokkinum standa leikar
þannig að hæst eru Ármann og
Haukar með 4 stig hvort, K.R.
Iiefir 2 stig en í. R. og F. H. hafa
0 stig.
Á mánudagskveldið keppa
Haukar og F.H. í kvenflokki,
Haukar og F.H. í II. flokki og
Valur og Fram í meistara-
flokki.
Vatnavextir og
vegaskemmdir.
Miklir valnavextir hafa orðið
víðsvegar um land í þíðviðrinu.
Víða liafa orðið allmiklar
skemmdir á hrúm og vegum
bæði norðanlands og austan.
M. a. tólc af litla brú á Reykja-
dalsá hjá Laugaskóla, og á veg-
inum undir Eyjafjöllum urðu
skemmdir lijá Bakkaholtsá,
Holtsá o‘g Svarfhælisá, enn-
fremur urðu töluverðar
skemmdir á brúnni yfir Deild-
ará í Mýrdal. Unnið hefir verið
að viðgerðum á þessum stöðum
og er vegurinn austur í Mýrdal
orðinn fær.
Mishermi var það hinsvegar í
blaðinu i gær að brúna á Tungu-
fljóti hefði lekið af. Brú þessi
er um 100 m. löng og stendur á
nokkuð mörgum stöplum.
Einn þessara stöpla, sem steypt-
ur er hefir sigið í sandinn, og
dregið með sér tvö brúaropin.
Væntanlega tekst að lyfta þeim
áður en langt Iíður og gera
hrúna færa umferð á næstunni.
Brúna á Geirlandsá sakaði held-
ur ekki neitt sjálfa, en sogazt
liafði undan uppfyllingu á veg-
inum við hrúna og þannig or-
sakazt allmiklar skemmdir.
Leiðrétting frá lögreglunni.
Getið hefir verið nýlega um það
í blöðum, að skotið hafi verið byssu-
kúlu inn um glugga íbúðarhúss eins
í Vesturbænum að kvöldi 8. þ. m.,
og að hermenn hafi ráðizt á stúlku
og tilraun verið gerð til að nauðga
henni að kvöldi 7. þ. m. Að því er
fyrrgreindu fregnina snertir, er það
nú upplýst með rannsókn, sem fram
hefir farið á kúlunni, sem fannst
i herberginu, að henni hefir ekki
verið skotið úr byssu, enda önnur
verksummerki í samræmi við það.
Kúlunni hefir verið kastað inn um
gluggann, en sá er það gerði, er
ófundinn. Rannsókn þessa máls
heldur áfram. — Fregnin um árás-
ina á stúlkuna, byggist á fyrstu upp-
Iýsingum, sem lögreglunni bárust
um atburð þennan, og er því ein-
hliða frásögn um málsatvik. Rann-
sókn fer nú fram í máli þessu, og
má vænta þess, að birt verði hver
málalok verða.
Næturvörður.
Lyfjabúðin Iðunn.
Fullkomnara skipulag heilsu-
verndarstöðvanna nauðsynlegt.
Ríkisstjórnin leggup fram
frumvarp ixm þetta efsxi.
p
Messur á morgun.
Dómkirkjan: Messa kl. 11, síra.
Bjarni Jónsson, og kl. 5, síra Frið-
rik Hallgrímsson.
Hallgrímsprestakall. Messað i
Austurbæjarskólanum kl. 2, síra.
Jakob Jónsson. Barnaguðsþjónusta
kl. 11, síra Sigurbjörn Einarsson.
Sunnudagaskóli kl. 10. Kristilegt
ungmennafélag heldur fund annstð
kvöld kl/8.30, í Handíðaskólanum,.
Grundarstíg 2A. Sýnd verður kvik-
mynd, talmynd, frá Vestur-lslend-
ingum.
Nesprcstakall. - Messað í kapellu-
Háskólans kl. 2.
Laugarnesprestaka.il. Messa fell-
ur niður á morgun, einnig barna-
guðsþjónusta.
Fríkirkjan. Barnaguðsþ j ónusta
kl. 2, síra Árni Sigurðsson. Síðdeg-
ismessa kl. 5, síra Árni Sigurðsson.
Hafnarf jarðarkirkja. Messað kl.
5 síðd., síra Garðar Þorsteinsson.
Fríkirkjan í Hafnarfirði. Aðal-
safnaðarfundur verður kl. 4 ái
morgun.
Helgidagslæknir.
Ólafur Jóhannsson, Gunnarsbraut
39, sími 5979.
Leikfélag Reykjavíkur
sýnir leikritið Eg hef komið hér
áður, annað kvöld kl. 8. Aðgöngu-
miðasala hefst kl. 4 í dag. Oli smala-
drengur verður sýndur á morgun
kl. 4.30.
Næturakstur.
/ nótt: Bifröst, sími 1508. Aðra■
nótt: B.S.Í. sími 1540.
Afmælisfagnaður
íþróttafélags Reykjavíkur verð-
ur haldinn í kvöld kl. 9, í Tjarnar-
café. Félagið er, eins og kunnugt
er, stofnað 11. marz 1907.
Hvítabandið
hefir merkjasölu á morgun; Börn,
sem vilja selja merkin, vitji þeirra
í Miðbæjarskólann. Ágóðinn renn-
ur til styrktar dönsku flóttafólki.
Skarlatssótt
hefir stungið sér niður á talsvert
mörgum stöðum í bænum að und-
anförnu; Um tíma voru stundum
ein 12 tilfelli á viku, og nú síðustu
tvær vikurnar hafa verið 3—4 til-
felli á viku. Að öðru leyti er heilsu-
far fremur gott í bænum, og lyfja-
búðirnar telja, að óvenjulega lítið
sé tekið út af meðulum um þessar
mundir, miðað við árstíð.
f dag
verður útvarpað sérstakri dag-
skrá, í tilefni af afmæli láns- og
leigu-Iöggjafarinnar, en Roosevelt
Bandaríkj af orseti undirritaði þá.
löggjöf 11. marz, fyrir 3 árum síð-
an. Útvarp þetta verður frá ýmsum
löndum veraldarinnar, og verður
endurvarpið um allar helztu stöðv-
ar bandamanna. Útvarpsstöðin hér
mun taka þátt í þvx endurvarpi.
Ýmsir af þekktustu hernaðar- og
þjóðmálaskörungum Breta og;
Bandaríkjamanna taka til máls á.
þessari dagskrá.
Útvarpið í kvöld.
Kl. 20.20 Leikrit: „Máninn lið-
ur“, eftir John Steinbeck (Þorst.
Ö. Stephensen, Emilia Borg, Valur
Gíslason, Brynjólfur Jóhannesson,.
Valdemar Helgason, Alda Möller,
Gestur Pálsson, Friðfinnur Guð-
jónsson, Ævar Karvan, Haraldur
Björnsson, Jón Sigurðsson, Jón Að-
ils. — Leikstjóri: Þorst. Ö. Steph-
ensen). 22.25 Fréttir. 22.35 Dans-
lög — til 24.00.
Hampiðjan 10 ára
Fyrirtækið hefir gefið 10.000 kr.
í tilefni af afmælinu til dvalarheim-
ilis fyrir aldraða sjómenn, „sem
lítinn vott þess þakklætis, er við
teljum okkur vera í til hinna fjöl-
mörgu sjómanna og útgerðarmanna,
sem við höfum haft svo náin kynni
og viðskipti við á undanfömum
árum“, eins og segir í bréfi Hamp-
iðjunnar til fjársöfnunarnefndar
dvalarheimilisins.
Hjónaband.
Nýlega voru gefin saman í hjóna-
band af síra Bjarna Jónssyni vígslu-
biskupi ungfrú Matthildur Kvar-
an (Ragnars heitins Kvaran) og
Jón Björnsson (Gunnars Björns-
son ritstjóra í Minneapolis).
Menntamál.
Viðtal við Bjarna M. Jónsson>
námstjóra, Úr biblíusögum, Heim-
sóknir í skóla (Stefán Júlíusson),.
Fréttir og félagsmál.
Skrifstofa S.Í.B.S.
er í Lækjargötu 10B. Sími 5535-
Opin 2—4. Tekið á móti gjöfum:
til Vinnuheimilis berklasjúklinga.