Vísir - 20.03.1944, Blaðsíða 1

Ritstjórar:
Kristján Guðlaugsson
Hersteinn Pálsson
Skrifstofur:
Félagsprentsmiðjan (3. hæð)
Ritstjórar
Blaðamenn Slmli
Auglýsíngar 1660
Gjaldkerl 5 llnur
Afgreiðsla
34. ár.
Reykjavík, mánudaginn 20. marz 1944.
65. tbl.
Njósnarinn var
grunaður frá
byrjun.
1 vikunni sem leið, skýrði
Yísir frá því að njósnari einn
hefði verið tekinn af lífi í Bret-
Jandi.
Maður þessi hét Oscar Job
og var af þýzkum foreldrum
kominn, en kaus að gerast
brezkur þegn. Árið 1911, er liann
var 19 ára að aldri, fluttist hann
til Parísar og ól aldur sinn þar
síðan. Þegar Þjóðvyjar tóku
Paris lierskildi var Job settur
i fangabúðir, en á síðasta ári
fóru Þjóðverjar þess á leit við
bann, að hann gerðist njósnari
þeirra. Féllst Job á þetta.
jHann var síðan fluttur til
spænsku landamæranna og
komst klakklaust yfir þau og
heim til Bretlands, en þar hóf-
ust erfiðleikamir. Job þóttist
hafa sloppið úr fangabúðunum,
-en enskum yfirvöldmn þótti
saga hans grunsamleg og rann-
sökuðu málið nánar. Fundust
þá i fórum Jobs lyldar, sem voru
holir ixman og voru þeir fylltir
með bleki, er varð ósýnilegt, er
það þornaði.
Þegar Job var slcýrt frá því,
•að þetta hefði fundizt, játaði
hann, að hann væri i leyniþjón-
ustu Þjóðverja, en kvaðst aðeins
hafa gengið í þjónustu þeirra til
þess að geta komizt heim til
Bretlands. Bretar tóku þá vörn
ekki gilda, þar eð rannsóknin
hafði leitt i ljós, að Job mundi
Iiafa ætlað sér að vinna fyrir
Þjóðverja, þótt hann væri hand-
tekinn, óður en hann kæmi því í
framkvæmd. Yar Job dæmdur
til dauða og skotinn.
ISKID flðioa flflfll
Velgengni Frakka
er allra hagur.
Halifax lávarður, sendiherra
Breta í Washington, hefir hald-
ið ræðu um framtíð Frakk-
lands.
Halifax sagðist fullviss um
það, að Frakkland mundi aftur
verða stórveldi á meginlandinu
og það væri ekki aðeins hagur
Frakka, að þeim vegnaði vel í
framtíðinni, heldur og allrar
Evrópu. Þjóðfrelsisnefndina
kvað Halifax vera fulltrúa allra
Frakka, nema örfárra ráða-
ananna í Vichy.
Hefir verið haldið uppi
mánuðum saman.
Italskir og júgoslavneskir tog-
arar og fiskiduggur flytja -að
staðaldri nauðsynjar frá Ítalíu
yfir til hersveita Titos.
Bandamenn byrjuðu þessa
flutninga í rauninni nærri strax
eftir að þeir voru búnir að taka
Bari, Brindisi og Barletta, en nú
fyrst fyrir skemmstu var skýrt
frá þessu í einstökum atriðum.
Þeir söfnuðu saman öllum
fiskiskipum, sem þeir gátu lagt
hönd á, sendu þær yfir til Jugo-
slaviu fullar af hergögnum og
öðrum nauðsynjum, en þaðan
komu þau aftur til Ítalíu með
fullfermi af flóttafólki, sem gat
ekki orðið skæruliðunum að liði
í baráttunni.
Amerskir liðsforingjar hafa
nú telcið að sér stjórn þessara
flutninga, þar sem megnið af
hergögnunum kemur frá Banda-
ríkjunum, og þeir hafa lcomið á
þá góðri skipun. Fóru Jxeir sjálf-
ir yfir til Dalmatíu i fyrstu sldp-
unum, sem þangað voru send,
til þess að ná sambandi við
Jugoslava.
í fyi’stu gex-ðu Þjóðverjar allt,
sem þeir gátu til þess að stöðva
flutninga þessa. Beittu þeir
steypiflugvélum sínum og or-
ustuvélum, en orustuvélar
bandamanna veittu brátt svo
öfluga vernd, að árásunum var
hætt.
I6ií**ar komnir í Bnmenin.
Japanir grátt
leiknir í Burma.
Bandamenn eru að heita má
búnir að neyða Japani alveg út
úr Hukon-dalnum í Burma.
Ivínverskar hersveitir sækja
norðan að þeim, en brezkar
hersveitir gera árásir á flutn-
ingaleiðir þeirra. Voru hersveitir
Breta fluttar inn í Burma í flug-
vélum. Loks gera amerískar her-
sveitir árásir á vestari fylking-
arai'm Japana,
Japanir hafa gert tilraunir til
sóknar vestur til Indlands, en
hún ekki borið ái'angur eim-
þá. Fóru þeir með miklu liði
vestur yfir Chindwin-ána, norð-
ur af smáhæ, sem heitir Tiddin,
en þeir voru ekki komnir langt
vestur fyrir ána, þegar brezkar
liersveitir tóku á móti þeim.
Léku Bretar Japani grátt og
skiptist aðalher þeirra í marg-
ar smásveitir, er Bretar höfðu
gert öflug áhlaup á hann.
Vegna aukinna flutninga
vantar Breta nú svo mikið aý
bílstjórum, að Bevin, atvinnu-
málaráðherra, hefir auglýst eft-
ir sjálfboðaliðum til þeix-i'a
starfa.
★
Ástralíumenn liafa fengið
nokkrar Liberatoi'-vélar hjá
Bandaríkjamönnum. f náinni
framtíð eiga ])eir að fá miklu
fleiri slíkar flíxgvélar.
★
Amerískar flugvélar gex'ðu
fyrir helgina fyrstu árásir sínar
á Surabaja á Java og flugvelli
á Bali. Engin flugvélanna fórst.
Þjóðverjar segjast
viðbúnir innrásinni.
Þýzka blaðið Deutsche All-
gemeine Zeitung varar banda-
menn við að gera sér vonir um
að innrásin verði auðveld.
Blaðið segir, að Móntgomery
hafi lialdið í'æðu til hermanna
nýlega og sagt, að varnir Þjóð-
vei’ja mundu ekki eins miklar
og af er látið. En ef Montgo-
mery reyni að felja mönnum
sínum trú um að stökkið yfir
Ermarsund verði einhver
skemmtiganga, þá muni liann
og menn lxans vei'ða fyrir alvar-
legum vonbrigðum, því að virki
Þjóðverja og hermenn sé reiðu-
búnir til að vai'pa þeim í sjóinn.
Bretar hafa misst tundur-
spillinn Mahratta. jHann var
smíðaður eftir byrjun stríðsins.
★
Gambara, sem vei'ið liefir
fonnaður herfoi'ingjaráðs
ítalska lýðveldisliersins (hers
Mussolinis) hefir lagt niður það
stai'f, en við því hefir tekið hers-
höfðingi, sem Nicchi heitii'.
Orustan um Atlantshafið:
Sex kafbátam
ú tuttu^n dög’um.
Þrem þeirra var sökkt á 16 klukkustundum.
Brezk smáherskip hafa ný-
lega sökkt eigi færri en 6 þýzk-
tim kafbátum á norðurhluta
Atlantshafsins.
Flotamálaráðuneytið brezka
gaf út tilkynningu um þetta í
gær og er þessu afreki litlu
skipanna lýst þannig, að það
muni vera einstakt í sinni röð,
bæði að þvi leyti, hvað mörg-
um kafbátum var sökkt og einn-
ig því, hvað smáherskipin
sigldu langa vegalengd, en liún
var 10.000 km.
Fyrsta árásin var gerð á kaf-
bát, er skipalest, á útleið, var
stödd um 500 km. suðvestur af
Irlandi. Gei’ðu þrjú lierskipanna
árás á hann og heyrðust bráð-
lega miklar sprengingar í djúpi
hafsins, en allskonar brak fláut
upp á yfii’borðið og innan um
það sáust þýzkir einkennisbún-
ingar.
Síðan liðu nokkurir dagar at-
burðalaust, unz fylgdarskipin
höfðu tekið við skipalest, er var
á leið til Englands. Þá kom
kafbátur allt í einu úr kafi um
20 nietra frá einu herskipanna,
en það hóf þegar slcothríð á
lxann og lauk þeirri viðureign
þannig, að kafbálurinn fór aftur
í kaf, en'var þá sprengdur upp
með djúpsprengjum.
Að kveldi næsta dags sást til
kafbáts í þokuslæðingi í nokk-
urra mílna fjarlægð, Yar gcrð
að honum hörð liríð og löng,
sem lauk með því, að þess þóttu
sjást merki, að hann mundi
eyðilagður. Daginn eftir voru
gerðar árásir á þrjá kafbáta og
var tveim þeirra áreiðanlega
sökkt.
Hafði þá þrem kafbátum ver-
ið sökkt á aðeins 16 klukku-
stundum.
Nú gerðist eklcert í vikutíma,
en þá varð allt í einu vart við
kafbáta á nýjan leik. Einn var
neyddur upp á yfirborðið með
djúpsprengjum og tókst einu
smáherskipanna að sökkva hon-
um eftir 8 mínútna skothríð.
Allir bátsvei'jar — 51 að tölu —
voru teknir til fanga.
Tuttugu dagar liðu frá fyrstu
til síðustu viðureignanna við
kafbátana og voru gerðar miklu
fleiri ái'ásir en hér er getið. Eitt
herskipanna varð fyrir tundur-
skeyti og var reynt að di'aga það
til lands, en það sökk eftir sex
daga í ofviðri. Elckert kaupskip-
anna ýarð fyrir neinu tjóni.
Frá hæstarétti:
Uppsögn lögregluþjónsins
vár rettmæt.
Máli Páls Guðjónssonar lokið.
í morgun var kveðinn upp
i Hæstarétti, dómur í málinu
„lögreglustjórinn í Reykjavík,
borgarstjórinn í Reykjavík f.h.
bæjarsjóðs og fjármálaráð-
lierra f. h. ríkissjóðs gegn Páli
Guðjónssyni og gagnsök.“
Hafði Páli yerið sagt upp
sem lögregluþjóni, en liann
taldi uppsögnina óréttmæta og
gerði kröfu til bóta. I foraend-
um hæstaréttardómsins segir
svo:
Aðaláfiýjendur hafa skotið
máli þessu til hæstaréttar með
stefnu 27. mai 1943. Krefjast
þeir sýknu af kröfum gagn-
áfrýjanda í máli þessu og máls-
kostnaðar úr hendi lians bæði
í héraði og fyrir hæstarétti eft-
ir mati dómsins.
Gagnáfiýjandi hefir að
fengnu áfrýjunarleyfi 9. okt.
1943 áfrýjað málinu með stefnu
iMíiráili
rn
Sunnudaginn 19. marz, kl. 13
fór fram á ríkisstjórasetrinu á
Bessastöðum móttaka liins ný-
komna sendiherra Sojetrikj-
anna Alexei Nikolaevich Krass-
ilnikovs. Viðstaddur var utan-
ríkisráðherra Vilhjálmur Þór.
Sendiherrann afhenti rikis-
sljóra umboðsskjal sitt frá
Æðsta ráði Sovjetrikjanna, und-
irskrifað af Kalinin forseta
í'áðsins og Molotov utanríkis-
ráðherra. Flutti sendiherrann
stutt ávai'p, seíh ríkisstjóri svai'-
aði með stutti'i ræðu.
Að lokinni móttökuathöfn-
inni sátu sendiherrann og kona
hans hádegisvei'ðai'boð hjá rík-
isstjórahjónunúm ásamt stai-fs-
mönnum Sovjets-sendiráðsins,
þeim Egorov sendiráðsritara og
Gusev ráðunauti og konum
þeirra.
Ennfremur sat utanx'íkisráð-
herra og kona hans boðið ásamt
nokkrúm embættismönnum.
1500 kr. verðlaun fyr-
ir sönglagakunnáttu.
Utvarpið heitir 1000 kró[na
verðlaunum þeim, sem kann
flest lög, og 500 krónum þeim,
sem kann næstflest lög. Frestur
er gefinn til 1. sept. n. k.
Til gi’eina koma öll lög, inn-
lend sem erlend, og verða menn
að kunna a. m. k. eitt erindi
við hvert lag. Tónlistarmenn fá
ekki að taka þátt í samkeppn-
inni og tónskáld mega ekki
telja fram sín eigin lög. Gert
er ráð fyrir, að fólk sendi út-
varpinu lista yfir þau lög, sem
það kann, og liafi þéir borizt
því í hendur fyrir 1. septexn-
ber næstkomandi. — Fi'esíur-
inn er hafður svona langur til
þess að mönnum gefist tóm til
að læra uokkur liundruð li>g í
viðbót.
12. s. m. Krefst hann þess aðal-
lega, að honum verði dæmdar
bætur in solidum úr bæjarsjóði
og ríkissjóði, kr. 20.000,00, til
vara, að héraðsdómurinn verði
staðfestur, og til þrautarvara
að bætur verði ákveðnar kr.
1871,21. Svo krefst hann og 5%
ái'svaxta af fjái'liæð þeirri,
sem dæmd jTði, frá 11. des.
1941 til greiðsludags og máls-
kostnaðar úr hendi aðaláfrýj-
anda fyrir báðum dómum eft-
ir mati Hæstaréttar.
Gagnáfrýjandi synjaði þess
eitt sinn smnarið 1941 að x-ækja
varðstarf, er yfirboðari hans
fól lionum, og-hefir gagnáfrýj-
andi ekki réttlætt þá synjun.
Þá verður og að telja, að gagn-
áfrýjandi, sem áður var sæmi-
leg skytta, hafi á þremur skot-
æfingum lögreglumanna sum-
arið og haustið 1941 liaft und-
anbrögð í frammi, enda hefir
hann lýst því, að lionum væri
þessar æfingar ógeðfelldar.
Svo liefir liann neitað að und-
irrita yfirlýsingu um ábyrgð á
áhöldum þeixn, er lionuin voru
afhent. og meðferð þeirra.
Loks liefir hann og haft for-
göiigu um að semja og koma
öðrum lögreglumönnum til að
undirrita með sér yfirlýsingu,
sem var að orðalagi ekki við-
urkvæmileg i garð lögreglu-
stjóra. Öll þessi atriði til sanx-
ans þykja bera þess vott, að
gagnáfrýjandi liafi ekki verið
fallinn til lögreglumannsstarfa.
Vei’ða honum því ekki
dæmdar bætur vegna vikning-
ar hans úr starfanum.
Eftir atvikum þykir nxáls-
kostnaður fyrir báðum dómxirn
eiga að falla niður.
Þvi dænxist rétt vera: Aðal-
áfrýjendur, lögreglustjórinn í
Reykjavík, borgarstjórinn í
Reykjavík f. h. bæjarsjóðs og
fjármálaráðherra f. h. ríkis-
sjóðs, eiga að vera sýknir af
kröfum gagnáfrýjanda, Páls
Guðjónssonar, í máli þessu.
Málskostnaður bæði í béraði
og fyrir lxæstai'étti falli niður.
24 málverk
seldusj í gær.
Málverkasýning Jóns Þor-
leifssonar listmálara var opnuð
í gær og sóttu hana þá strax
hátt á þriðja hundrað manns.
Málarinn seldi 24 myndir á
þesum fyrsta degi sýningarinn-
ar, og rnargt af því stór mál-
vei'k. Þessi sala nxun næstum
einstök í sinni röð, og sýnir lxún
hve miklum vinsældum Jón A
að fagna nxeðal listaverkakaup-
enda.
Fóru í gær
yfir Dnjestr
Hafa tekið þar
40 bæi.
QA klukkustundum eftir
að Rússar komust yfir
Dnjestr, voru fyrstu sveitir
eirra komnar yfir það og
byrjaðar sókn inn í Bess-
arabíu.
Herstjórnartilkynningin rúss-
neska í gær skýrði frá þvi, að
Rússar Y»rí búnir að ná 80
km. vegalengd af eystri íxakka
fljótsins á vald sitt, en farið
hefði verið yfir það á 50 km.
breiðum kafla. Hafa Rússar tek-
ið alls 40 bæi á vestri bakkanum
og er Soroka mestur þeiri'a. Sá
bær er þriðji stærsti í Bessai-a-
bíu og er aðeins 10 km. fyrir
sunnan Jampol. Liggja þaðan
járnbrautir í allar áttir, meðal
annars til Cernauti.
Fimmtíu km. frá Soroka er
borgin Mogilev Podolsk og voru
háðir götubardagar þar i gær-
kveldi.
Þessi hraða sókn Rússa sýnir
berlega, að Þjóðverjum liefir
verið alveg um ixiegn að koma
sér upp neinum vörnum þarna
suður fi'á og þar sem Dnjestr
hefir jafnan vei'ið talið veita
bezta möguleika til varnar á
gresjunum milli Karpatafjalla
og Svartahafsins, má gera ráð
fyrir því, að Rússar geti enn
sótt fram langar leiðir óhindr-
aðii', þar sem þeir voru ekki
stöðvaðir þarna.
Fyi'ir austan Dnjestr og Bug
eru liáðir harðir götubai'dágar
í Vinnitsa. Segir svo í þýzkum
fregnum, að Rússar hafi um
það bil helming borgarinnar á
valdi sínu.
Hei'sveitir Rússa hafa einnig
þokazt talsvert nær Nikolyev
og geta Þjóðvex’jar ekki framar
komizt undan þaðan sjóleiðina,
því að Rússar geta skotið á öll
skip, sem fará um ósa Bug.
Sóknin til Lwow.
Aukatilkynning var gefin út
í gær og var skýrt frá því í
lienni, að fyrsti Ukrainu-herinn
befði tekið boi'gina Kremenets,
sem er um 120 km. fi'á Lwow.
Er Kremenets talsvert fyrir vest-
an landamærin pólsku frá 1939
og um 60 km. fyi'ir norðan
Tarnopol.
Ferðafélag íslands
heldur skemnxtifuixd i Oddfellow-
húsinu þriÖj udagskvöldið 21. marz
1944. HúsiÖ opnaÖ kl. 8.15. Þor-
steinn Jósepsson rithöfundur sýnir
og útskýrir myndir frá Sprengi-
sandi, Tungnafellsjökli og Vonar-
skarÖi. Dansað til kl. 1. AÖgöngu-
niiÖar seldir á þriðjud. í bókaverzl-
ununx Sigfiísar Eyniundssonar og
ísafoldar.
Þjóðverjar vinna á
við Cassino.
Þjóðverjar hafa heldur unnið
á í Cassino, segir í herstjórnar-
tilkynningu bandamanna í
morgun.
Þeir hafa dregið að sér lið og
nauðsynjar í bænum að nætur-
lagi upp á síðkastið og í gær
hyrjuðu þeir álilaup, sem báru
þann árangur, að þeir náðu lítilli
liæð á vakl sitt. Halda bardagar
áfram af mikilli grimmd.
Stórar brezkar flugvélar
gerðu árásir í nótt á borgir á
N.-Ítlíu.
Pierre Pucheu, fyrrum ráð-
herra i VicBystjórninni, sem
var dæmckii' til dauða í Alsír
fyrir 10 dögum, var tekinn af
lífi í md’rgun.